Analiza kosztów i korzyści. związanych z wykorzystaniem przy świadczeniu usług komunikacji miejskiej autobusów zeroemisyjnych ZAŁOŻENIA -

Transkrypt

1 Analiza kosztów i korzyści związanych z wykorzystaniem przy świadczeniu usług komunikacji miejskiej autobusów zeroemisyjnych ZAŁOŻENIA Projekt do konsultacji społecznych Analiza kosztów i korzyści

2 SPIS TREŚCI SŁOWNIK... 2 SKRÓTY I AKRONIMY UWARUNKOWANIA PRAWNE CEL OPRACOWANIA PODMIOT OPRACOWANIA ISTNIEJĄCA SIEĆ KOMUNIKACYJNA CHARAKTERYSTYKA FLOTY OPERATORA ZAKRES OPRACOWANIA METODYKA ANALIZY DANE ZASTOSOWANE METODY ANALIZA FINANSOWA ANALIZA SPOŁECZNO-EKONOMICZNA ANALIZA WRAŻLIWOŚCI ANALIZA RYZYKA PROCEDURA ANALIZY ZAKŁADANE OPCJE INWESTYCYJNE ZAKŁADANE WARIANTY INWESTYCYJNE WARIANT WARIANT WARIANT WARIANT Analiza kosztów i korzyści Gmina Miasto Tarnów 1

3 SŁOWNIK Inwestycja Organizator publicznego transportu zbiorowego Operator publicznego transportu zbiorowego Tabor zeroemisyjny Linia komunikacyjna Sieć komunikacyjna Zakup taboru zeroemisyjnego Zarząd Dróg i Komunikacji w Tarnowie Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne Sp. z o.o. w Tarnowie pojazd, który podczas jazdy nie emituje żadnych zanieczyszczeń. Pojazdami zeroemisyjnymi są np. autobusy o napędzie elektrycznym, ale też zasilane ogniwami wodorowymi, w których podczas generowania energii powstaje tylko woda połączenie komunikacyjne na sieci dróg publicznych albo liniach kolejowych, innych szynowych, linowych, linowo-terenowych, albo akwenach morskich lub wodach śródlądowych wraz z oznaczonymi miejscami do wsiadania i wysiadania pasażerów na liniach komunikacyjnych, po których odbywa się publiczny transport zbiorowy układ linii komunikacyjnych obejmujących obszar działania organizatora publicznego transportu zbiorowego lub część tego obszaru Analiza kosztów i korzyści Gmina Miasto Tarnów 2

4 SKRÓTY I AKRONIMY AKK CUPT ZDiK MPK PTZ MINI MID MAXI ENPV ERR NPV IRR kwh wzkm Analiza kosztów i korzyści Centrum Unijnych Projektów Transportowych Zarząd Dróg i Komunikacji w Tarnowie Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne Sp. z o.o. w Tarnowie Publiczny Transport Zbiorowy autobus jednoczłonowy o długości ok. 6 8 metrów autobus jednoczłonowy o długości ok metrów autobus jednoczłonowy o długości ok. 12 metrów ang. Economic Net Present Value Ekonomiczna wartość bieżąca netto ang. EconomicRate of Return Ekonomiczna stopa zwrotu ang. Net presentvalue Wartość bieżąca netto ang. InternalRate of Return Wewnętrzna stopa zwrotu kilowatogodzina wozokilometr Analiza kosztów i korzyści Gmina Miasto Tarnów 3

5 1. UWARUNKOWANIA PRAWNE Dokument AKK będzie uwzględniać treść: obowiązujących przepisów prawa, tj. w szczególności: ustawy z dnia 11 stycznia 2018 r. o elektromobilności i paliwach alternatywnych (Dz. U. z 2018 r., poz. 317); ustawy z dnia 17 lipca 2009 r. o systemie zarządzania emisjami gazów cieplarnianych i innych substancji (Dz. U. z 2017 r. poz. 286, z późn. zm.); ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym (Dz. U. z 2017 r., poz z późn. zm.); ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U Nr 142, poz z późn. zm.). rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) 2015/207 z dnia 20 stycznia 2015 r. ustanawiające szczegółowe zasady wykonania rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1303/2013 w od-niesieniu do wzoru sprawozdania z postępów, formatu dokumentu służącego przekazywaniu informacji na temat dużych projektów, wzorów wspólnego planu działania, sprawozdań z wdrażania w ramach celu Inwestycje na rzecz wzrostu i zatrudnienia, deklaracji zarządczej, strategii audytu, opinii audytowej i rocznego sprawozdania z kontroli oraz metodyki przeprowadzania analizy kosztów i korzyści, a także zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1299/2013 w odniesieniu do wzoru sprawozdań z wdrażania w ramach celu Europejska współpraca terytorialna (Dz. Urz. UE z dn r., poz. L 38/1); opracowań analitycznych dotyczących metody przeprowadzania analizy kosztów i korzyści, tj. m.in: Niebieska Księga. Sektor Transportu Publicznego w miastach, aglomeracjach, regionach ; Nowa edycja, opracowanie JASPERS, sierpień 2015 r. Przewodnik po analizie kosztów i korzyści projektów inwestycyjnych. Narzędzie analizy ekonomicznej polityki spójności , opracowanie Komisja Europejska, grudzień 2014 r. ( - Najlepsze praktyki w analizach kosztów i korzyści projektów transportowych współfinansowanych ze środków unijnych, opracowanie CUPT grudzień 2014 r. Analiza kosztów i korzyści Gmina Miasto Tarnów 4

6 2. CEL OPRACOWANIA Głównym celem opracowania będzie ocena efektywności finansowej i społeczno-ekonomicznej Inwestycji polegającej na zakupie taboru zeroemisyjnego poprzez przeprowadzenie analizy kosztów i korzyści. Cel zostanie osiągnięty poprzez realizację celów szczegółowych, w tym: wytypowanie oraz kwantyfikację kosztów finansowych i społeczno-ekonomicznych taboru istniejącego oraz będącego przedmiotem Inwestycji, wskazanie i wycenę korzyści finansowych i społeczno-ekonomicznych płynących z zastosowania taboru zeroemisyjnego. 3. PODMIOT OPRACOWANIA Ustawa o publicznym transporcie zbiorowym zdefiniowała pojęcie organizatora PTZ jako właściwą jednostkę samorządu terytorialnego, albo ministra właściwego do spraw transportu zapewniającego funkcjonowanie PTZ na danym obszarze. Gmina Miasto Tarnów jako organizator PTZ na sieci komunikacyjnej w przewozach pasażerskich, obejmuje linie komunikacyjne na terenie Gminy Miasta Tarnowa oraz poszczególne linie na obszarze gmin, z którymi zawarte zostały stosowne porozumienia międzygminne. Na dzień zawarcia umowy Gmina Miasta Tarnowa pozostaje stroną porozumień międzygminnych zawartych z gminami: Tarnów, Lisia Góra oraz Pleśna. Do zadań organizatora należy między innymi planowanie, organizowanie i zarządzanie PTZ. Analiza kosztów i korzyści Gmina Miasto Tarnów 5

7 Gmina Tarnów Gmina Pleśna Gmina Miasto Tarnów Gmina Lisia Góra Rysunek 1. Wykaz porozumień między gminnych Gminy Miasta Tarnowa Źródło: Opracowanie własne ISTNIEJĄCA SIEĆ KOMUNIKACYJNA Obecnie MPK obsługuje 29 linii autobusowych, w tym 12 linie wybiegające poza granice Gminy Miasta Tarnowa, świadcząc usługi na terenie Gminy Miasta Tarnowa oraz gmin Tarnów, Pleśna, Lisia Góra. Jednostki te podpisały porozumienia międzygminne na wykonywanie przez miasto zadań publicznych gmin na podstawie (Dz. U Nr 142, poz z późn. zm.). Na mocy tych porozumień gminy, z którymi zostały one podpisane powierzają Gminie Mieście Tarnów prowadzenie zadania publicznego, polegającego na świadczeniu usług lokalnego transportu zbiorowego na ich terenie, a także zobowiązują się do częściowego ponoszenia kosztów realizacji powierzonego miastu zadania. Sieć komunikacyjna zgodnie z ustawą o PTZ, jest układem linii komunikacyjnych obejmujących obszar działania organizatora publicznego transportu zbiorowego lub część tego obszaru. Poniżej w tabeli zaprezentowano przebieg wszystkich linii komunikacyjnych obsługiwanych przez MPK. Linie te tworzą aktualną sieć komunikacyjną obsługiwaną przez transport autobusowy na terenie Organizatora. Analiza kosztów i korzyści Gmina Miasto Tarnów 6

8 Tabela 1. Obecna sieć komunikacyjna Nr linii Kierunek linii Przebieg linii Al. Jana Pawła II, Słoneczna, Al. M. B. Fatimskiej, Mickiewicza, Al. Solidarności, Szujskiego, Mościckiego, Kwiatkowskiego, Mościce (KAPRO) (KAPRO) Mościce, Kwiatkowskiego, Mościckiego, Szujskiego, Al. Solidarności, Mickiewicza, Al. M. B. Fatimskiej, Słoneczna, Al. Jana Pawła II Al. Jana Pawła II, Słoneczna, Lwowska, Lwowska Szpital, Lwowska, Okrężna, Braci Saków, Gumniska, Konarskiego, Narutowicza, Sikorskiego, Mościckiego, Kwiatkowskiego, Mościce Mościce, Kwiatkowskiego, Mościckiego, Pułaskiego, Krakowska, Narutowicza, Konarskiego, Gumniska, Braci Saków, Okrężna, Lwowska, Lwowska Szpital, Lwowska, Słoneczna, Al. Jana Pawła II Jasna Gemini Park, Nowodąbrowska, Błonie, Al. Jana Pawła II, Słoneczna, Starodąbrowska, Lwowska, Dąbrowskiego, Konarskiego, Narutowicza, Krakowska, Kochanowskiego, Kochanowskiego Chyszowska (Rozwojowa, Wody, Zakłady Mechaniczne) Kochanowskiego - Chyszowska (Rozwojowa, Wody, Zakłady Mechaniczne), Kochanowskiego, Krakowska, Bema, Bernardyńska, Szeroka, Lwowska, Starodąbrowska, Słoneczna, Al. Jana Pawła II, Błonie, Nowodąbrowska, 16 Pułku Piechoty, Jasna Gemini Park Os. Jasna II, Wojska Polskiego, Starodąbrowska, Słoneczna, Al. M. B. Fatimskiej, Mickiewicza, al. Solidarności, Klikowska, Biała Biała, Klikowska, Al. Solidarności, Mickiewicza, Al. M. B. Fatimskiej, Słoneczna, Starodąbrowska, Wojska Polskiego, Os. Jasna II Szkotnik, Szujskiego, Al. Solidarności, Mickiewicza, Al. M. B. Fatimskiej, Starodąbrowska, Nowodąbrowska, Wiśniowa, (Brzozówka, Lisia Góra) (Lisia Góra, Brzozówka), Wiśniowa, Nowodąbrowska, Starodąbrowska, Al. M. B. Fatimskiej, Mickiewicza, Al. Solidarności, Krasińskiego, Mościckiego, Szkotnik (Do Huty, Krakowska), Szkotnik, Szujskiego, Al. Solidarności, Mickiewicza, Al. M. B. Fatimskiej, Krzyska, Pawęzów Wiadukt A4 Pawęzów Wiadukt A4, Krzyska, Al. M. B. Fatimskiej, Mickiewicza, Al. Solidarności,Krasińskiego, Mościckiego, Szkotnik (Krakowska, Do Huty) Szpital Św. Łukasza, Lwowska, Starodąbrowska, Mickiewicza, Al. Solidarności, Krasińskiego, Krakowska, Czerwona, Czerwonych Klonów, Mościce (KAPRO) (KAPRO) Mościce, Czerwonych Klonów, Czerwona, Krakowska, Bema, Bernardyńska, Szeroka, Lwowska, Szpital Św. Łukasza Os. Nauczycielskie, Lwowska, Słoneczna, Starodąbrowska, Lwowska, Dąbrowskiego, Konarskiego, Narutowicza, (Krakowska, Pułaskiego), Sikorskiego, Mościckiego, Pułaskiego, Szujskiego, Klikowska, Romanowicza, Al. Piaskowa, Elektryczna, Klikowska, Sadowa, Fritar, Kryształowa-HSG Kryształowa-HSG, Fritar, Sadowa, (Mroźna), Klikowska, Elektryczna, Al. Piaskowa, Romanowicza, Klikowska, Szujskiego, Szkotnik, Mościckiego, Pułaskiego, Krakowska, Narutowicza, Konarskiego, Gumniska, Mostowa, Starodąbrowska, Słoneczna, Lwowska, Os. Nauczycielskie Ablewicza, Al. Jana Pawła II, Słoneczna, Starodąbrowska, Lwowska, Dąbrowskiego, Konarskiego, Narutowicza, Krakowska, Warsztatowa, Św. Katarzyny, Os. Kolejowe B. Prusa, (Krakowska, Czarna Droga, Zaciszna, Sienkiewicza, Czerwona, Czerwonych Klonów, Chemiczna, Kwiatkowskiego, Mościce) (Mościce, Kwiatkowskiego, Chemiczna, Czerwonych Klonów, Norwida, Sienkiewicza, Zaciszna, Czarna Droga, Krakowska), Os. Kolejowe B. Prusa, Sportowa, Warsztatowa, Krakowska, Bema, Lwowska, Starodąbrowska, Słoneczna, Al. Jana Pawła II, Ablewicza (Al. Jana Pawła II, Westerplatte, Marynarki Wojennej, Obrońców Poczty Gdańskiej, 16 Pułku Piechoty), Os. Jasna II, Os. Legionów, Starodąbrowska, Mickiewicza, Nowy Świat, Krakowska, Pułaskiego, Mościckiego, Mościce, Kwiatkowskiego, Chemiczna, Czerwonych Klonów, Norwida, Sienkiewicza, Zaciszna, Czarna Droga, Pasterska, Mokra, Vetulani, Os. Zbylitowska Góra Godowskiego Os. Zbylitowska Góra, Armii Krajowej, Mokra, Pasterska, Czarna Droga, Analiza kosztów i korzyści Gmina Miasto Tarnów 7

9 Nr linii Kierunek linii 48 Przebieg linii Zaciszna, Sienkiewicza, Czerwona, Czerwonych Klonów, Chemiczna, Kwiatkowskiego, Mościce, Mościckiego, Pułaskiego, Krakowska, Sikorskiego, Szkotnik, Al. Solidarności, Mickiewicza, Goldhammera, Słoneczna, Starodąbrowska, Os. Legionów, Os. Jasna II, (16 Pułku Piechoty, Obrońców Poczty Gdańskiej, Marynarki Wojennej, Westerplatte, Al. Jana Pawła II) Ablewicza, Al. Jana Pawła II, Westerplatte, Marynarki Wojennej, Obrońców Poczty Gdańskiej, 16 Pułku Piechoty, Os. Jasna II, Wojska Polskiego, Starodąbrowska Słoneczna, Al. Matki Bożej Fatimskiej, Mickiewicza, Al. Solidarności, Krasińskiego, Krakowska, Spacerowa, Armii Krajowej, Wolności i Niezawisłości, Pszenna Pszenna, Wolności i Niezawisłości, Mokra, Armii Krajowej, Spacerowa, Krakowska, Sikorskiego, Szkotnik, Al. Solidarności, Mickiewicza, Al. Matki Bożej Fatimskiej, Słoneczna, Starodąbrowska, Wojska Polskiego, 16 Pułku Piechoty, Obrońców Poczty Gdańskiej, Marynarki Wojennej, Westerplatte, Al. Jana Pawła II, Ablewicza Os. Jasna II, Wojska Polskiego, Starodąbrowska, Lwowska, Dąbrowskiego, Konarskiego, Narutowicza, Sikorskiego, Mościckiego, Szujskiego, Klikowska, Romanowicza, Piłsudskiego Park Wodny Piłsudskiego Park Wodny, Romanowicza, Klikowska, Szujskiego, Mościckiego, Pułaskiego, Krakowska, Bema, Lwowska, Starodąbrowska, Wojska Polskiego, Os. Jasna II Szpital Św. Łukasza, Lwowska, Marusarz, (Wola Rzędzińska), Orkana, (Al. Jana Pawła II), Słoneczna, Al. M. B. Fatimskiej, Mickiewicza, Al. Solidarności, Szujskiego, Wilsona, Mościckiego, Pułaskiego, Krakowska, Narutowicza, Tuchowska, Zamkowa, Zuchów, Zgody, Podzamcze, Al. Tarnowskich, Góra Św. Marcina Góra Św. Marcina, Al. Tarnowskich, Podzamcze, Zgody, Zuchów, Zamkowa, Tuchowska, Narutowicza, Sikorskiego, Al. Solidarności, Mickiewicza, Al. M. B. Fatimskiej, Słoneczna, (Al. Jana Pawła II), Orkana, (Wola Rzędzińska), Marusarz, Lwowska, Szpital Św. Łukasza Szpital Św. Łukasza, Lwowska, Słoneczna, Al. Jana Pawła II, Błonie, Nowodąbrowska, 16 Pułku Piechoty, Os. Jasna II, (Os. Legionów) Wojska Polskiego Starodąbrowska, Słoneczna, Al. Matki Bożej Fatimskiej, Mickiewicza, Al. Solidarności, Krasińskiego, Krakowska, Koszycka, Chrobrego, Os. Koszyckie Os. Koszyckie, Mieszka I, Koszycka, Krakowska, Sikorskiego, Szkotnik, Szujskiego, Al. Solidarności, Mickiewicza, Al. M. B. Fatimskiej, Słoneczna, Starodąbrowska, Wojska Polskiego, (Os. Legionów), Os. Jasna II, 16 Pułku Piechoty, Nowodąbrowska, Błonie, Al. Jana Pawła II, Słoneczna, Lwowska, Szpital Św. Łukasza Os. Jasna II, Wojska Polskiego, Starodąbrowska, Mickiewicza, Al. Solidarności, Krasińskiego, Krakowska, (Przemysłowa-Działki) Kochanowskiego, Kochanowskiego Chyszowska (Rozwojowa, Wody, Zakłady Mechaniczne) Kochanowskiego - Chyszowska (Rozwojowa, Wody, Zakłady Mechaniczne), Kochanowskiego, (Przemysłowa-Działki) Krakowska, Sikorskiego, Szkotnik, Al. Solidarności, Mickiewicza, Al.Matki Bożej Fatimskiej, Słoneczna, Starodąbrowska, Os. Legionów, Os. Jasna II Szpital Św. Łukasza, Lwowska, Słoneczna, Al. M.B.Fatimskiej, Mickiewicza, Al. Solidarności, Klikowska, Elektryczna, Tamel, Kryształowa-HSG, Sadowa- Fritar Sadowa Fritar, Kryształowa-HSG, Tamel, Elektryczna, Klikowska, Al. Solidarności, Mickiewicza, Al. M. B. Fatimskiej, Słoneczna, Lwowska, Szpital Św. Łukasza Os. Jasna II, Wojska Polskiego, Starodąbrowska, Słoneczna, Ks. Sitki, Słowackiego, Nowy Świat, Romanowicza, Klikowska, Szujskiego, Mościckiego, Kwiatkowskiego, Mościce, Chemiczna, Kapro Kapro, Mościce, Kwiatkowskiego, Mościckiego, Szujskiego, Klikowska, Romanowicza, Nowy Świat, Słowackiego, Ks. Sitki, Słoneczna, Starodąbrowska, Wojska Polskiego, Os. Jasna II Os. Jasna II, Wojska Polskiego, Starodąbrowska, Nowodąbrowska, Spokojna, Elektryczna, Wyszyńskiego, Beckera, Czysta, Mościckiego, Kwiatkowskiego, Mościce, (Chemiczna, Kapro) Analiza kosztów i korzyści Gmina Miasto Tarnów 8

10 Nr linii N Kierunek linii Przebieg linii (Kapro, Chemiczna), Mościce, Kwiatkowskiego, Mościckiego, Czysta, Beckera, Wyszyńskiego, Elektryczna, Spokojna, Nowodąbrowska, Starodąbrowska, Wojska Polskiego, Os. Jasna II (Do Huty, Krakowska), Szkotnik, Szujskiego, Al. Solidarności, Mickiewicza, Al. M. B. Fatimskiej, Krzyska-Granica Miasta, Pawęzów, (Pawęzów Kolonia), Śmigno, (Kobierzyn, Łukowa), Lisia Góra Lisia Góra, (Kobierzyn, Łukowa), Śmigno, Pawęzów, (Pawęzów Kolonia), Krzyska-Granica Miasta, Al. M. B. Fatimskiej, Mickiewicza, Al. Solidarności, Krasińskiego, Mościckiego, Szkotnik (Krakowska, Do Huty) Pułaskiego, Krakowska, Narutowicza, Tuchowska, Tarnowiec, Nowodworze, Poręba Radlna, Łękawka, Łękawka-pętla Łękawka-pętla, Łękawka, Poręba Radlna, Nowodworze, Tarnowiec, Tuchowska, Narutowicza, Krakowska, Pułaskiego Kochanowskiego - Chyszowska (Rozwojowa, Wody, Zakłady Mechaniczne), Kochanowskiego, Krakowska, Sikorskiego, Szkotnik, Szujskiego, Al. Solidarności, Mickiewicza, Starodąbrowska, Lwowska, Orkana, Wola Rzędzińska, Wałki-Jodłówka Wałki-Jodłówka, Wola Rzędzińska, Orkana, Lwowska, Starodąbrowska, Mickiewicza, Al. Solidarności, Krasińskiego, (Mościckiego, Szkotnik), Krakowska, Kochanowskiego, Kochanowskiego Chyszowska (Rozwojowa, Wody, Zakłady Mechaniczne) Marszałka, Al. Matki Bożej Fatimskiej, Mickiewicza, Al. Solidarności, Krasińskiego, Krakowska, Koszycka, Koszyce Wielkie, Koszyce Małe, Rzuchowa, Pleśna, Rychwałd Rychwałd, Pleśna, Rzuchowa, Koszyce Małe, Koszyce Wielkie, Koszycka, Krakowska, Sikorskiego, Szkotnik, Al. Solidarności, Mickiewicza, Goldhammera, Sitki, Al. Matki Bożej Fatimskiej, Cegielniana, Marszałka Marszałka, Al. M. B. Fatimskiej, Mickiewicza, Al. Solidarności, Krasińskiego, Krakowska, Koszycka, Koszyce Wielkie, Koszyce Małe, Wola Ostrębowska- Klub Wola Ostrębowska-Klub, Koszyce Małe, Koszyce Wielkie, Koszycka, Krakowska, Sikorskiego, Szujskiego, Al. Solidarności, Mickiewicza, Al. M. B. Fatimskiej, Cegielniana, Marszałka Szkotnik, Szujskiego, Krasińskiego, Krakowska, Zgłobice, Zbylitowska Góra, Czarna Droga, Zaciszna, Sienkiewicza, Czerwona, Czerwonych Klonów, Mościce. Mościce, Czerwonych Klonów, Czerwona, Norwida, Sienkiewicza, Zaciszna, Czarna Droga, Zbylitowska Góra, Zgłobice, Krakowska, Sikorskiego, Szkotnik Pułaskiego, Narutowicza, Tuchowska, Tarnowiec, Nowodworze, Radlna, Świebodzin, Kłokowa PKP Kłokowa PKP, Świebodzin, Radlna, Nowodworze, Tarnowiec, Tuchowska, Narutowicza, Krakowska, Pułaskiego Pułaskiego, Narutowicza, Tuchowska, Tarnowiec, Zawada Zawada, Tarnowiec, Tuchowska, Narutowicza, Krakowska, Pułaskiego Marszałka, Al. M. B. Fatimskiej, Mickiewicza, Al. Solidarności, Krasińskiego, Krakowska, Koszycka, Koszyce Wielkie, Zgłobice, Wola Ostrębowska - klub. Wola Ostrębowska-Klub, Koszyce Małe, Koszyce Wielkie, Koszycka, Krakowska, Sikorskiego, Szujskiego, Al. Solidarności, Mickiewicza, Al. M. B. Fatimskiej, Cegielniana, Marszałka. Szkotnik, Szujskiego, Krasińskiego, Krakowska, Zgłobice, Błonie. Błonie, Zgłobice, Krakowska, Sikorskiego, Szkotnik. Mickiewicza, Al. Solidarności, Krasińskiego, Krakowska, Czerwona, Czerwonych Klonów, Mościce-plac, Kwiatkowskiego, Mościckiego, Pułaskiego, Krakowska, Bema, Bernardyńska, Szeroka, Lwowska, Starodąbrowska, Słoneczna, Al. Jana Pawła II, Błonie, Nowodąbrowska, 16 Pułku Piechoty, Os. Jasna II, Wojska Polskiego, Starodąbrowska, Słoneczna, Al. Matki Bożej Fatimskiej, Mickiewicza. Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych MPK. Analiza kosztów i korzyści Gmina Miasto Tarnów 9

11 3.2. CHARAKTERYSTYKA FLOTY OPERATORA Według stanu na dzień 30 czerwca 2018 roku MPK dysponuje 102 pojazdami autobusami dedykowanymi przewozom typowo miejskim oraz podmiejskim. Podział taboru ze względu na wiek Na poniższym wykresie przedstawiono wiek pojazdów eksploatowanych przez MPK Suma Wykres 1. Rok produkcji pojazdów MPK Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych MPK. Średni wiek eksploatowanego taboru wynosi ponad 12 lat. Najwięcej jest pojazdów w wieku 16 i więcej lat procentowy udział tej grupy autobusów wynosi ponad 41%. Kolejne grupy to pojazdy mające lat 17%, 6 10 lat 13%, 3 5 lat 13%. MPK eksploatuje pojazdy w wieku do 3 lat, grupa ta liczy niespełna 17% całego taboru. Przedziałowo uszeregowana struktura wiekowa taboru przedstawiona jest w formie graficznej na poniższym wykresie. Analiza kosztów i korzyści Gmina Miasto Tarnów 10

12 1-2 lata 4,90% do roku 11,76% 3-5 lat 12,75% 16 i więcej lat 41,18% 6-10 lat 12,75% lat 16,67% Wykres 2. Procentowy udział pojazdów w poszczególnych przedziałach wiekowych w całości taboru eksploatowanego przez MPK Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych MPK. Podział taboru ze względu na spełniane normy emisji spalin Stan techniczny środków transportu zbiorowego ma zasadniczy wpływ na bezpieczeństwo, zanieczyszczenie powietrza oraz poziom hałasu w Gminie Mieście Tarnowie. Poprawę w tych obszarach można osiągnąć poprzez sukcesywną realizację planu modernizacji taboru autobusowego, w tym zakupy najnowszych, ekologicznych pojazdów, których silniki spełniają wymagania normy emisji spalin EURO VI obowiązującej od początku 2014 roku. Ponadto równie istotne jest wycofywanie z eksploatacji autobusów przestarzałych technologicznie, spełniających wymagania najmniej restrykcyjnych norm, tj. EURO I z 1993 i EURO II z 1996 roku. Podział taboru ze względu na klasę pojazdów Tabor eksploatowany przez MPK jest zróżnicowany pod względem klasy, większość wykorzystywanych autobusów przez MPK to pojazdy klasy MAXI (11 13 [m]) mierzące 12 metrów długości. Pozostałe pojazdy wykorzystywane w Tarnowie to pojazdy klasy MIDI (9-11 [m]) oraz MINI (6-9 [m]) łącznie stanowią około 20% całego taboru. MPK nie posiada autobusów innych klas jak MEGA (15 18 [m]), ponieważ nie występuję potrzeba kursowania takich dużych pojazdów na sieci komunikacyjnej. Analiza kosztów i korzyści Gmina Miasto Tarnów 11

13 MIDI 16,67% MINI 3,92% MAXI 79,41% Wykres 3. Procentowy udział pojazdów obsługiwanych przez MPK ze względu na klasę Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych MPK. Podział taboru ze względu na klasę pojazdów Ponad 84% taboru wykorzystywanego przez MPK stanowią autobusy o napędzie konwencjonalnym, które są najczęściej wykorzystywanym rodzajem napędu w pojazdach wykorzystywanych do przewozu osób w transporcie zbiorowym. Drugą grupą pojazdów eksploatowanych w Tarnowie to autobusy o napędzie to autobusów to CNG, który stanowi ponad 15% całego taboru wykorzystywanego przez MPK. CNG 15,69% ON 84,31% Wykres 4. Procentowy udział pojazdów ze względu na rodzaj napędu eksploatowany przez MPK Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych MPK. Analiza kosztów i korzyści Gmina Miasto Tarnów 12

14 Realizowane i planowane przedsięwzięcia taborowe operatora W 2018 roku planowana jest wymiana 29 pojazdów na 23 fabrycznie nowe autobusy oraz 6 autobusów używanych, 15 sztuk autobusów o napędzie alternatywnym zasilany gazem CNG. Spółka planuje likwidację najstarszych pojazdów o napędzie konwencjonalnym. Poniższe wykresy przedstawiają tabor MPK po wprowadzeniu planowanej wymiany pojazdów Suma Wykres 5. Rok produkcji pojazdów po wprowadzeniu planowanej wymiany taboru MPK Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych MPK. Analiza kosztów i korzyści Gmina Miasto Tarnów 13

15 4. ZAKRES OPRACOWANIA Opracowanie analizy kosztów i korzyści związanych z wykorzystaniem autobusów zeroemisyjnych w komunikacji miejskiej na terenie Gminy Miasta Tarnowa oraz gmin, które zawarły z Gminą Miasta Tarnowa porozumienia międzygminne w sprawie organizacji publicznego transportu zbiorowego, zgodnie z wytycznymi określonymi w art. 37 ustawy z dnia 11 stycznia 2018 r. o elektromobilności i paliwach alternatywnych będzie składać się z następujących części: 1. Uwarunkowania techniczne i prawne 2. Analiza eksploatacyjna przewozów świadczonych w komunikacji miejskiej na terenie Gminy Miasta Tarnowa oraz gmin, które zawarły z Gminą Miasta Tarnowa porozumienia międzygminne w sprawie organizacji publicznego transportu zbiorowego W ramach analizy eksploatacyjnej przewozów przedstawiona zostanie charakterystyka istniejącej sieci komunikacyjnej obejmująca: opis wymagań wynikających z umowy zawartej z operatorem tj. MPK Sp. z o.o. w Tarnowie, ocenę kosztów eksploatacyjnych, informacje o realizowanych i planowanych przedsięwzięciach taborowych operatora, charakterystyka floty operatora, która będzie obejmować: normy emisji spalin, szacunkową emisję gazów cieplarnianych w skali roku, strukturę wieku taboru operatora z uwzględnieniem perspektywy wymiany taboru w latach przyszłych, Dokonana zostanie również analiza parametrów sieci linii komunikacji miejskiej w zakresie: ilości wozokilometrów liniowych i przejazdowych wykonywanych przez tabor operatora we wszystkie typy dni (robocze, soboty, świąteczne) z uwzględnieniem zmian wakacyjnych, obliczenia wskaźnika wykorzystania taboru operatora, analizy prędkości komunikacyjnych i eksploatacyjnych na liniach komunikacji miejskiej, analizy rozkładów jazdy ukierunkowaną na zinwentaryzowanie czasów postojów autobusów na przystankach krańcowych linii oraz liczbę pojazdów w ruchu do obsługi poszczególnych linii lub grup linii, z uwzględnieniem zadań kierowców uwzględniających obsługę więcej niż jednej linii. 3. Analiza ekonomiczno finansowa możliwości rozpoczęcia eksploatacji autobusów zeroemisyjnych w tarnowskiej komunikacji miejskiej, z uwzględnieniem wymogów Analiza kosztów i korzyści Gmina Miasto Tarnów 14

16 określonych w art. 36 i 68 ustawy z dnia 11 stycznia 2018 r. o elektromobilności i paliwach alternatywnych oraz wytycznych dla analiz kosztów i korzyści z dokumentu pn. Niebieska Księga Sektor Transportu Publicznego(JASPERS, sierpień 2018). Na analizę składać się będzie: ocena wprowadzenia do eksploatacji autobusów o napędzie wodorowym uwzględniająca: charakterystykę parametrów eksploatacyjnych pojazdów o napędzie wodorowym, koszty inwestycji zakupu taboru o napędzie wodorowym, koszty inwestycji w infrastrukturę do tankowania pojazdów o napędzie wodorowym, ocena wprowadzenia do eksploatacji autobusów o napędzie elektrycznym uwzględniająca: charakterystykę parametrów eksploatacyjnych pojazdów o napędzie elektrycznym, koszty inwestycyjne w modelu opartym o ładowanie pojazdów wyłącznie metodą plug-in (tabor oraz infrastruktura), uwzględniające czas konieczny do ładowania akumulatorów i ilość autobusów o napędzie elektrycznym w ruchu niezbędnych do obsłużenia rozkładów jazdy z uwzględnieniem pojemności akumulatorów determinujących zasięg pojazdów, koszty inwestycyjne w modelu opartym o ładowanie pojazdów metodą plug-in uzupełnianą o ładowarki pantografowe ustawione w optymalnych lokalizacjach (tabor oraz infrastruktura), uwzględniające czas konieczny do ładowania akumulatorów metodą plug-in oraz ładowarkami pantografowymi oraz ilość autobusów o napędzie elektrycznym w ruchu niezbędnych do obsłużenia rozkładów jazdy z uwzględnieniem pojemności akumulatorów determinujących zasięg pojazdów, ocena wprowadzenia do eksploatacji trolejbusów uwzględniająca: charakterystykę parametrów eksploatacyjnych trolejbusów, koszty inwestycyjne zakupu taboru, koszty inwestycyjne w infrastrukturę sieciową (sieć trakcyjna) oraz punktową (podstacje trakcyjne) niezbędna do prowadzenia ruchu trolejbusów, ocena utrzymania w eksploatacji autobusów operatora o napędzie spalinowym lub CNG, analiza kosztów eksploatacyjnych: autobusów o napędzie wodorowym, autobusów o napędzie elektrycznym, trolejbusów, Analiza kosztów i korzyści Gmina Miasto Tarnów 15

17 autobusów operatora o napędzie spalinowym oraz CNG. 4. Analiza społeczno-ekonomiczna uwzględniająca wycenę kosztów związanych z emisją szkodliwych substancji przy eksploatacji: autobusów o napędzie wodorowym, autobusów o napędzie elektrycznym, trolejbusów, autobusów operatora o napędzie spalinowym oraz CNG 5. Oszacowanie efektów środowiskowych związanych z emisją szkodliwych substancji. 6. Analiza porównawcza eksploatacji pojazdów z różnymi napędami, uwzględniająca wyniki analiz: ekonomiczno - finansowej, społeczno-ekonomicznej oraz analizy efektów środowiskowych. 7. Rekomendacje dotyczące strategii wymiany taboru przez operatora co najmniej do 2028 roku, z uwzględnieniem różnych napędów autobusów. 5. METODYKA ANALIZY Zastosowana w AKK metodyka stanowić będzie system oceny efektywności inwestycji w tabor zeroemisyjny. Analiza kosztów i korzyści swój początek powzięła z ekonomii dobrobytu nurtu teorii ekonomii, która powstała na początku XX wieku. Celowość analizy oparto na zmodyfikowanej zasadzie optimum Pareto kryterium efektywności Kaldora-Hicksa. Według przytoczonego kryterium projekt otrzyma rekomendację wdrożenia w przypadku, gdy możliwe jest, aby jednostki gospodarcze, które zyskują na jego realizacji inwestycji, wypłaciły pełną rekompensatę pozostałym podmiotom, które ponoszą koszty. Konkluzją analizy kosztów i korzyści jest zależność, która stanowi, że poprzez projekty generujące korzyści netto (nadwyżkę korzyści nad kosztami) możliwa jest maksymalizacja dobrobytu społecznego DANE Dane do analizy zostaną pozyskanie m.in. od MPK m.in. w zakresie: bieżących kosztów funkcjonowania transportu publicznego opartego na konwencjonalnych paliwach, potencjalnych przewidywanych kosztów funkcjonowania transportu zeroemisyjnego, w tym bieżącego serwisu i utrzymania autobusów zeroemisyjnych, informacji dot. odtworzenia, np. baterii (np. pojemność, cena jednostkowa, czas życia; pozostałe odtworzenie), charakterystyki obecnej sieci publicznej komunikacji zbiorowej (wykaz linii komunikacyjnych, rozkładach jazdy, liczba wykonywanych wozokilometrów na poszczególnych liniach, długość linii autobusowych, czas przejazdu danej trasy, średnia Analiza kosztów i korzyści Gmina Miasto Tarnów 16

18 prędkość na poszczególnych liniach, liczba przystanków na trasie, odległość od przystanków na trasie, liczba zatrzymań na trasie), szczegółowego wykazu taboru: rok produkcji, rodzaj napędu, norma emisji spalin, liczba miejsc, długość autobusu, dodatkowe wyposażenie, zużycie paliwa [l/100km], zasad organizacji rynku przewozów (obowiązujące porozumienia międzygminne oraz zasady rozliczania się z gminami, umowa zawarta z operatorem), informacji o realizowanych i planowanych inwestycjach zakupów taborowych oraz modernizacji infrastruktury technicznej zbiorowej komunikacji publicznej, struktury popytu (przychody całkowite z biletów z podziałem na poszczególne linie, rodzaje biletów, cennik biletowy, istniejące rozwiązanie integracji biletów) ZASTOSOWANE METODY W ramach analizy kosztów i korzyści projekt inwestycji w tabor zeroemisyjny zostanie zweryfikowany pod względem finansowych (analiza finansowa), ekonomiczno-społecznym (analiza ekonomiczno-społeczna), a tak że wrażliwości i ryzyka otrzymanych parametrów oceny ANALIZA FINANSOWA Głównym założenia analizy finansowej przeprowadzonej w niniejszym opracowaniu będzie ocena efektywności inwestycji. Rachunek opłacalności inwestycji obejmować będzie tylko wpływy i wydatki występujące w związku inwestycją, nie będzie on uwzględniał wpływu inwestycji na wynik finansowy przedsiębiorstwa inwestującego i inne uwarunkowania jego działalności. Do oceny opłacalności inwestycji wykorzystano: metodę wartości bieżącej netto (NPV), metodę wewnętrznej stopy zwrotu (IRR). Obliczenia będą odnosiły się do wpływów osiąganych dzięki inwestycji i wydatków z nią związanych (nakłady inwestycyjne, koszty eksploatacji i odtworzenia). Analiza nie uwzględnia ewentualnych negatywnych skutków, jakie mogą wystąpić w związku z inwestycją w dotychczasowej działalności przedsiębiorstwa (np. podwyższenie poziomu ryzyka, negatywne zmiany w strukturze kosztów, itp.). Wartość bieżąca netto (wartość zaktualizowana netto) NPV (ang. net present value), opiera się na zdyskontowanych przepływach gotówkowych netto (ang. net cash flow) Analiza kosztów i korzyści Gmina Miasto Tarnów 17

19 w prognozowanych latach. Miernik NPV bazuje na różnicach między przewidywanymi wpływami pieniężnymi i wydatkami pieniężnymi poniesionymi na nakłady inwestycyjne. Strumienie pieniężne netto w poszczególnych okresach można obliczyć jako różnicę dodatnich i ujemnych przepływów pieniężnych. Do dodatnich przepływów zalicza się, np.: zysk netto, amortyzację, nakłady na kapitał obrotowy. W ramach ujemnych przepływów pieniężnych zalicza się: nakłady inwestycyjne finansowane kapitałem własnym, nakłady na kapitał obrotowy finansowane kapitałami własnymi podczas realizacji inwestycji, a także koszty z eksploatacji inwestycji i inne o podobnym charakterze. Miernik NPV przedstawia się wówczas za pomocą wzoru: Bieżąca wartość netto (NPV) n NPV = FCF t (1 + r) t I 0 gdzie: NPV - wartość bieżąca netto FCF t - przepływy gotówkowe w okresie t r - stopa dyskonta I 0 - nakłady początkowe t - kolejne okresy (najczęściej lata) eksploatacji inwestycji t=0 Składniki NPV FCF (free cash flow) FCFF = EBIT (1 T) + A CAPEX NWC gdzie: FCF wolne przepływy pieniężne, EBIT zysk operacyjny T stopa opodatkowana, A amortyzacja, CAPEX nakłady odtworzeniowe, NWC wydatki na sfinansowanie wzrostu zapotrzebowania na KON. Składniki NPV WACC WACC = w e k e + w d k d (1 T), Analiza kosztów i korzyści Gmina Miasto Tarnów 18

20 gdzie: WACC średni ważony koszt kapitały w e udział kapitału własnego k e koszt kapitału własnego w d udział kapitału obcego k d koszt kapitału obcego T stopa opodatkowana NPV jako kryterium opłacalności inwestycji może przybierać wartości: NPV < 0 inwestycja jest nieopłacalna z punktu widzenia wartości firmy, NPV = 0 inwestycja znajduje się na granicy opłacalności, NPV > 0 inwestycja jest opłacalna, tym bardziej im większa jest wartość współczynnika. Inwestycja jest więc opłacalna, gdy NPV 0, co oznacza, iż stopa rentowności inwestycji jest wyższa od stopy granicznej, określonej przez przyjętą do rachunku stopę dyskontową. Każda inwestycja o NPV większym od zera może być zrealizowana, ponieważ przyniesie przedsiębiorstwu wyższe korzyści finansowe niż wymagane przez inwestora, a tym samym podniesie wartość firmy. Natomiast ujemna wartość NPV świadczy o niższej od granicznej stopie rentowności przedsięwzięcia. Z punktu widzenia wartości firmy realizacja takiego przedsięwzięcia będzie nieopłacalna. Wartość NPV zależy, z jednej strony, od wartości i rozłożenia w czasie przepływów pieniężnych netto, z drugiej zaś od przyjętej do obliczeń stopy dyskontowej. Podniesienie poziomu stopy dyskontowej prowadzi do obniżenia zdyskontowanej wartości przepływów pieniężnych netto w kolejnych latach okresu obliczeniowego. Zależność między stopą dyskontową, a wartością NPV przedstawiono na wykresie. Analiza kosztów i korzyści Gmina Miasto Tarnów 19

21 Schemat 1. Zależność między stopą dyskontową, a wartością NPV Źródło: opracowane własne. Drugą metodą zastosowaną do oceny efektywności inwestycji jest wewnętrzna stopa zwrotu (IRR). IRR jest miarą rzeczywistej efektywności przedsięwzięcia inwestycyjnego, rentowności dla danego przedsięwzięcia. IRR jest taką stopą dyskontową, przy której NPV=0 (wartość zaktualizowana wpływów pieniężnych równa się wartości zaktualizowanej wydatków pieniężnych). Opłacalny będzie ten projekt, dla którego wewnętrzna stopa zwrotu jest nie mniejsza niż stopa dyskontowa przyjęta do obliczania NPV projektu inwestycyjnego. W przypadku wyboru spośród kilku alternatywnych projektów za najlepszy uważa się ten, dla którego IRR ma najwyższą wartość. Poziom wewnętrznej stopy zwrotu badanej inwestycji wykorzystując formułę interpolacji liniowej przyjmuje postać: n FCF t (1 + r) t I 0 = 0 gdzie: NPV - wartość bieżąca netto, FCF t - przepływy gotówkowe w okresie t, r - stopa dyskonta, I 0 - nakłady początkowe, t - kolejne okresy (najczęściej lata) eksploatacji inwestycji. t=0 Analiza finansowa obejmie czas ekonomicznej użyteczności taboru - cały okres funkcjonowania inwestycji, tj. okres jej realizacji, jak i pełny przewidywany okres eksploatacji inwestycji. Analiza została przeprowadzona w cenach stałych oraz z pominięciem podatku VAT (netto). Analiza kosztów i korzyści Gmina Miasto Tarnów 20

22 5.4. ANALIZA SPOŁECZNO-EKONOMICZNA Założenia analizy ekonomiczno-społecznej: analiza koncentruje się na efektach inwestycji z perspektywy dobrobytu społecznego analiza efektów ekologicznych analizy obejmuje tylko efekty bezpośrednio wynikające z projektu analiza koncentruje się na: o zgeneralizowanych kosztach transportu i o dających się zmonetyzować kosztach zewnętrznych transportu Zgeneralizowane koszty transportu oznaczają wartości, które można zdefiniować jako: koszty czasu (straty czasu) - różnicowe koszty czasu podróży pasażerów, którzy zrezygnowali z podróży samochodami na rzecz transportu publicznego różnicowe koszty podróży oszczędności na kosztach eksploatacji pojazdów (pomniejszone o koszt zakupu biletów Zmonetyzowane efekty zewnętrzne stanowią: koszty wypadków - niższe koszty wypadków na drogach dzięki zmniejszeniu ruchu drogowego, koszty społeczne emisji gazów cieplarnianych (CO2) - różnicowe koszty zmian klimatycznych (emisja CO2), koszty społeczne emisji gazów innych niż cieplarniane (tj. lokalnych skutków zanieczyszczenia powietrza) - niższe koszty zanieczyszczenia środowiska dzięki zmniejszeniu ruchu drogowego, koszty społeczne emisji hałasu - różnicowe koszty hałasu. Rezultatami analizy ekonomiczno-społecznej są miary: ENPV (economic net present value) ekonomiczna wartość bieżąca netto ERR (economic rate of return) ekonomiczna stopa zwrotu ENPV Ekonomiczna bieżąca wartość netto n S t ENPV = (1 + r) t t=0 I 0 Analiza kosztów i korzyści Gmina Miasto Tarnów 21

23 gdzie: S t salda strumieni ekonomicznych kosztów i korzyści generowanych przez projekt w poszczególnych latach przyjętego okresu odniesienia analizy I 0 - nakłady początkowe r - stopa dyskonta t - kolejne okresy (najczęściej lata) eksploatacji inwestycji ERR ekonomiczna stopa zwrotu n S t (1 + r) t I 0 = 0 t=0 gdzie: S t salda strumieni ekonomicznych kosztów i korzyści generowanych przez projekt w poszczególnych latach przyjętego okresu odniesienia analizy I 0 - nakłady początkowe r - stopa dyskonta t - kolejne okresy (najczęściej lata) eksploatacji inwestycji 5.5. ANALIZA WRAŻLIWOŚCI Analiza wrażliwości polegać będzie na badaniu wpływu przyszłych zmian w kształtowaniu się podstawowych zmiennych inwestycji na poziom jej opłacalności, tj. mierniki NPV, IRR, ENPV i ERR. Technika ta służy do określenia zmienności wyników oceny opłacalności na wahania wartości różnych zmiennych. Analiza polega ona na określeniu wpływu zmiany pojedynczych zmiennych krytycznych o określoną procentowo wartość, na poziom finansowych i ekonomicznych wskaźników efektywności projektu. Modyfikacji poddaje się tylko jedną zmienną, podczas gdy inne parametry powinny pozostać niezmienione. W opracowaniu bada się wpływ zmian wartości takich zmiennych jak: wysokość wpływów pieniężnych będących efektem inwestycji, wysokość wydatków pieniężnych o charakterze bieżącym (eksploatacyjnym) a także wysokość nakładów inwestycyjnych oraz stopy dyskontowej, na zmiany w wysokości miar NPV, IRR, ENPV i ERR. W ramach AKK zostanie dokonana symulacja parametrów analizy wrażliwości związanych bezpośrednio z projektem (zmienne kluczowe), w tym: nakładów inwestycyjnych, kosztów operacyjnych, Analiza kosztów i korzyści Gmina Miasto Tarnów 22

24 pracy przewozowej oraz wynikających z niej wartości jednostkowych monetyzowanych efektów Rezultaty analizy wrażliwości wyłonienie kluczowych zmiennych AKK jako krytycznych dla analizy. Za zmienną krytyczną uważa się tę zmienną kluczową, której zmiana o ±1pp. wywołuje zmianę NPV o co najmniej 1pp. wartości progowe (switching values) kluczowych założeń, w tym przede wszystkim zmiennych krytycznych. Zmienna przyjmuje wartość progową, kiedy jej zmiana powoduje osiągnięcie NPV= ANALIZA RYZYKA Analizy ryzyka polegać będzie na opisaniu rodzajów ryzyka związanych z realizacją projektu i jego późniejszym funkcjonowaniem w podziale na grupy ryzyka oraz ocenie prawdopodobieństwa wystąpienia poszczególnych rodzajów ryzyka i ich wpływu na projekt. Matryca ryzyka klasyfikacja prawdopodobieństwa A. Bardzo mało prawdopodobne (0-10% prawdopodobieństwa), B. Mało prawdopodobne (10-33% prawdopodobieństwa), C. Mniej więcej tak samo prawdopodobne, jak nie (33-66% prawdopodobieństwa), D. Prawdopodobne (66-90% prawdopodobieństwa), E. Bardzo prawdopodobne (90-100% prawdopodobieństwa). Matryca ryzyka - klasyfikacja stopnia zagrożenia 1. Brak istotnego wpływu, bez działań naprawczych, 2. Drobne straty w zakresie dobrobytu społecznego generowane przez projekt, mogą być wymagane działania naprawcze, 3. Umiarkowane straty społeczne spowodowane przez projekt, działania zaradcze wymagane i skuteczne na tym poziomie, 4. Wysoka strata społeczna wygenerowana przez projekt. Działania zaradcze, nawet o dużym zasięgu, nie wystarczą, 5. Niepowodzenie projektu, które może spowodować poważną lub całkowitą utratę funkcji projektu. Analiza kosztów i korzyści Gmina Miasto Tarnów 23

25 Stopień zagrożenia Prawdopodobieństwo A niskie niskie niskie niskie umiarkowane B niskie niskie umiarkowane umiarkowane wysokie C niskie umiarkowane umiarkowane wysokie bardzo wysokie D niskie umiarkowane wysokie bardzo wysokie bardzo wysokie E umiarkowane wysokie bardzo wysokie bardzo wysokie bardzo wysokie Schemat 2. Matryca ryzyka klasyfikacja poziomu ryzyka Źródło: opracowane własne. Prawdopodobieństwo Stopień zagrożenia A B Zapobieganie lub łagodzenie Łagodzenie C D E Zapobieganie Zapobieganie i łagodzenie Schemat 3. Matryca ryzyka sposób działania Źródło: opracowane własne. Analiza kosztów i korzyści Gmina Miasto Tarnów 24

26 5.7. PROCEDURA ANALIZY Na schemacie przedstawiono procedurę przeprowadzenia analizy kosztów i korzyści dla inwestycji. Schemat 4. Procedura analizy kosztów i korzyści Źródło: opracowane własne. Analiza kosztów i korzyści Gmina Miasto Tarnów 25

27 6. ZAKŁADANE OPCJE INWESTYCYJNE Alternatywne warianty realizacji inwestycji Wśród alternatywnych rozwiązań można wskazać grupy wariantów: Wariant 0 bezinwestycyjny wymiana taboru o napędzie konwencjonalnym oraz alternatywnym, Wariant 1 wprowadzenie do eksploatacji taboru zeroemisyjnego o napędzie elektrycznym, Wariant 2 wprowadzenie do eksploatacji taboru zeroemisyjnego o napędzie wodorowym, Wariant 3 - wprowadzenie do eksploatacji trolejbusów, Biorąc pod uwagę ekologiczny aspekt wprowadzenia nowego taboru centrum miasta wpłynie pozytywnie na zniwelowanie problemu z wydzielaniem niebezpiecznych substancji do środowiska naturalnego. Wpłynie to korzystnie na jakość życia mieszkańców Gminy Miasta Tarnowa. Analiza potrzeby wprowadzenia takiego rozwiązania powinna dotyczyć przede wszystkim linii, których trasa przebiega przez tereny miejskie najwyższym zaludnieniu. Zgodnie z zapisami Ustawy z dnia 11 stycznia 2018 r o elektromobilności i paliwach alternatywnych do 2028 roku podmiot świadczący usługi publicznego transportu zbiorowego będzie posiadał co najmniej 30% autobusów zeroemisyjnych w całym eksploatowanym taborze na rzecz danej jednostki samorządu terytorialnego. Ustawa zawiera poszczególne etapy osiągniecia wymaganej liczby pojazdów o napędzie zeroemisyjnym do roku 2028: 5% do 1 stycznia 2021 r., 10% do 1 stycznia 2023 r., 20% do 1 stycznia 2025 r., 30% do 1 stycznia 2028 r. Zgodnie z zapisami w ustawie w Gminie Mieście Tarnowie przy obecnym stanie taboru wynoszącym 102 pojazdy, do 2028 roku wymagana liczba pojazdów zeroemisyjnych wynosi 31. Analiza kosztów i korzyści Gmina Miasto Tarnów 26

28 Tabela 2. Planowana liczba pojazdów zeroemisyjnych w poszczególnych latach Rok inwestycji Planowana liczba pojazdów zeroemisyjnych Źródło: Opracowanie własne Alternatywna trasa autobusów zeroemisyjnych Do poprawnego wykonania analizy rozwiązań alternatywnych należy wskazać linię komunikacyjną, na której autobusy zeroemisyjne będą wykonywały przewozy w zakresie publicznego transportu zbiorowego. Aby zaproponować najlepsze rozwiązanie zarówno doboru infrastruktury ładującej, przebiegu trasy oraz doboru parametrów technicznych pojazdu, badamy między innymi takie szczegóły jak: rozkład jazdy autobusu, trasę, danej linii komunikacyjnej, infrastrukturę w danym mieście. Na tej podstawie można wskazać potrzeby dotyczące infrastruktury ładowania jakie powinny znaleźć się na trasie przejazdu lub na bazie operatora. Wstępną koncepcję przedstawiono na przykładzie linii autobusowych nr 225, 229 oraz 41. Trasa nr 229 charakteryzuje się przebiegiem od centralnej części miasta do Kłokowa, szczegółowa trasa opisana w tabeli poniżej. Dziennie zakłada się, że autobusy na linii pokonują 328,6 km w dzień roboczy, 261,1 km w soboty oraz tyle samo km w niedziele i święta. Czas potrzebny do wykonania jednego kursu to 55 minut. Na trasie znajdują się 20 przystanki. Linia przebiega w obszarze miejskim jak i podmiejskim, z przystankiem początkowym i końcowym przy ul. ks. Marszałka. Średnia prędkość autobusy na linii to 23,0 km/h. Linia nie przebiega w pobliżu bazy MPK, co prawdopodobnie będzie wymagało dodatkowej infrastruktury ładującej na obszarze miejskim do obsługi pojazdów kursujących na tej trasie. Trasa nr 41 charakteryzuje się przebiegiem w centralnej części miasta. Jest to linia której przebieg odbywa się tylko na terenach miejskich. Dziennie zakład się, że pojazdy obsługujące linię wykonają łącznie 107,2 km w dzień roboczy, 38,5 km w soboty oraz 25,7 km w niedziele i święta. Czas potrzebny do pokonania trasy to około 20 minut. Analiza kosztów i korzyści Gmina Miasto Tarnów 27

29 Na trasie znajduje się 20 przystanków, z przystankiem początkowymi końcowym przy pętli na Os. Jasna II. Średnia prędkość autobusy na linii to 20,5 km/h. Linia nie przebiega w pobliżu bazy MPK. Trasa nr 225 to linia podmiejska, której linia przebiega przez centralną część miasta. Dziennie zakład się, że pojazdy obsługujące linię wykonają łącznie 219,1 km w dzień roboczy, 119,0 km w soboty, i tyle samo km w niedziele i święta. Czas potrzebny do pokonania trasy to około 40 minut. Na trasie znajdują się 16 przystanki, z przystankiem początkowymi końcowym przy ul. Pułaskiego. Średnia prędkość autobusy na linii to 27,6 km/h. Linia nie przebiega w pobliżu bazy MPK. Tabela 3. Przebieg linii komunikacyjnych zaproponowanych do elektryfikacji Nr linii Przebieg linii Os. Jasna II, Wojska Polskiego, Starodąbrowska, Mickiewicza, Al. Solidarności, Krasińskiego, Krakowska, (Przemysłowa-Działki) Kochanowskiego, Kochanowskiego Chyszowska (Rozwojowa, Wody, Zakłady Mechaniczne) Kochanowskiego - Chyszowska (Rozwojowa, Wody, Zakłady Mechaniczne), Kochanowskiego, (Przemysłowa-Działki) Krakowska, Sikorskiego, Szkotnik, Al. Solidarności, Mickiewicza, Al. Matki Bożej Fatimskiej, Słoneczna, Starodąbrowska, Os. Legionów, Os. Jasna II Pułaskiego, Narutowicza, Tuchowska, Tarnowiec, Nowodworze, Radlna, Świebodzin, Kłokowa PKP Kłokowa PKP, Świebodzin, Radlna, Nowodworze, Tarnowiec, Tuchowska, Narutowicza, Krakowska, Pułaskiego Marszałka, Al. M. B. Fatimskiej, Mickiewicza, Al. Solidarności, Krasińskiego, Krakowska, Koszycka, Koszyce Wielkie, Zgłobice, Wola Ostrębowska - klub. Wola Ostrębowska-Klub, Koszyce Małe, Koszyce Wielkie, Koszycka, Krakowska, Sikorskiego, Szujskiego, Al. Solidarności, Mickiewicza, Al. M. B. Fatimskiej, Cegielniana, Marszałka. Źródło: Opracowanie własne. Analiza kosztów i korzyści Gmina Miasto Tarnów 28

30 7. ZAKŁADANE WARIANTY INWESTYCYJNE 7.1. WARIANT 0 Wariant bezinwestycyjny - nie podejmowanie Inwestycji. Wariant ten oznacza wymianę przestarzałych pojazdów na nowe pojazdy o napędzie konwencjonalnym (diesel lub CNG) spełniające normę emisji spalin EURO VI. Jest to podstawowy, wyjściowy wariant analizy porównawczej, w stosunku, do którego są odnoszone i porównywane wszystkie analizowane opcje inwestycyjne. Wariant 0 oznacza dalsze znaczące oddziaływanie autobusów napędzanych silnikiem konwencjonalnym na życie mieszkańców miejscowości zlokalizowanych wzdłuż dróg uczęszczanych przez te autobusy w takich dziedzinach jak hałas, zanieczyszczenie powietrza, drgania, bezpieczeństwo. W przypadku, gdy wariant 0 dotyczy istniejącej infrastruktury, zakłada brak jakichkolwiek modernizacji oraz ulepszeń infrastruktury przystankowej (poza utrzymaniem). Aktualny stan techniczny autobusów oraz przystanków ulega sukcesywnemu pogarszaniu oraz starzeniu. Dalsza ich eksploatacja wymaga nie tyle remontu kapitalnego co wymiany na nowe pojazdy aby mogły stanowić realną alternatywę dla innych środków transportu. Eksploatacja wyłącznie pojazdów o napędzie konwencjonalnym pozwala na zmniejszenie kosztów zakupu taboru oraz uniknięcie kosztów związanych z zakupem infrastruktury potrzebnej do obsługi taboru o napędzie innym niż konwencjonalny tj. ładowarki do obsługi autobusów elektrycznych, stacji tankowania pojazdów napędzania wodorem oraz budowy sieci trakcyjnych dla trolejbusów WARIANT 1 Wariant 1 zakłada zakup oraz eksploatacje nowego taboru autobusowego o napędzie zeroemisyjnym, który będzie w stanie zastąpić wiekowe pojazdy, których użytkowanie oraz remonty będą coraz bardziej kosztowne a ich gotowość do realizacji zamierzonych prac będzie zmniejszona. Zamiana pojazdów z napędem konwencjonalnym na pojazdy zeroemisyjne przyczyni się w dużej mierze na poprawę czynników ekologicznych. Analiza kosztów i korzyści Gmina Miasto Tarnów 29

31 Do czynników ekologicznych, na które wpływ ma konwersja floty autobusów o napędzie konwencjonalnym na autobusy zeroemisyjne można zaliczyć: poprawę jakości powietrza, poprawę zdrowia mieszkańców, redukcja negatywnego wpływu komunikacji autobusowej na zmiany klimatyczne, zmniejszenie poziomu hałasu. Korzyści środowiskowych z wprowadzenia autobusów zeroemisyjnych jest wiele, lecz koszt zakupu pojazdu z konwencjonalnym napędem jest dużo niższy niż koszt autobusu zeroemisyjnego. Do obsługi oraz eksploatacji autobusów zeroemisyjnych potrzebna jest również specjalistyczna infrastruktura ładująca. Poniżej znajduje się planowany wykaz wprowadzenia taboru zeroemisyjnego wraz z potrzebną infrastrukturą ładującą do obsługi proponowanych linii komunikacyjnych na terenie Gminy Miasta Tarnowa oraz gmin z którymi zostało zawarte porozumienie międzygminne. Tabela 4. Planowane wprowadzenie inwestycji wariantu 1 Rok inwestycji Wyszczególnienie Ilość Szacunkowy koszt jednostkowy [PLN] Szacunkowy łączny koszt [PLN] Zakup autobusu elektrycznego klasy MAXI Zakup autobusu elektrycznego klasy MIDI Zakup autobusu elektrycznego klasy MINI Ładowarka plug-in (Lokalizacja: Zajezdnia MPK) Ładowarka plug-in (Lokalizacja: pętla Os. Jasna II) Ładowarka pantografowa (Lokalizacja: Pułaskiego) Zakup autobusu elektrycznego klasy MAXI Zakup autobusu elektrycznego klasy MIDI Ładowarka plug-in (Lokalizacja: Zajezdnia MPK) Ładowarka pantografowa (Lokalizacja: Pułaskiego) Zakup autobusu elektrycznego klasy MAXI Zakup autobusu elektrycznego klasy MIDI Zakup autobusu elektrycznego klasy MINI Ładowarka plug-in (Lokalizacja: Zajezdnia MPK) Ładowarka pantografowa (Lokalizacja: ul. ks. Marszałka) Zakup autobusu elektrycznego klasy MAXI Zakup autobusu elektrycznego klasy MIDI Ładowarka plug-in (Lokalizacja: Zajezdnia MPK) Źródło: Opracowanie własne. Analiza kosztów i korzyści Gmina Miasto Tarnów 30