Laboratoria: między zmysłami

Transkrypt

1 Laboratoria: między zmysłami Projekt konkursowy MGR BEATA JERZAKOWSKA DR KAROLINA RUTA DR HAB. MAŁGORZATA RYBKA DR MARTA WRZEŚNIEWSKA-PIETRZAK NAUKOWE KOŁO AUDIODESKRYBERÓW UAM

2 Laboratoria: między zmysłami Projekt konkursowy Celem projektu adresowanego do Studentów WFPiK jest przekazanie nowej wiedzy i wyposażenie w narzędzia praktyczne, które mogą być wykorzystane zarówno podczas studiów, jak i w pracy zawodowej w placówkach publicznych oraz instytucjach oświaty i kultury (bankach, urzędach, szkołach, muzeach), otwierających się na osoby z niepełnosprawnościami wzroku i słuchu. Proponowane działania podniosą świadomość Uczestników na temat funkcjonowania osób z dysfunkcjami, a przede wszystkim wyposażą Ich w konkretne kompetencje: społeczne (wrażliwość na potrzeby niewidomych odbiorców sztuki; zrozumienie specyficznych potrzeb niesłyszących pozwalających na pełne funkcjonowanie społeczne; przygotowanie do kontaktu z niepełnosprawnymi), a także komunikacyjne uwzględniające potrzeby obu wskazanych grup (umiejętność tworzenia audiodeskrypcji i krytyczne analizy już istniejących; nauka polskiego języka migowego, zapoznanie się z metodami komunikacji z niesłyszącymi w banku i szkole, pokaz narzędzi wykorzystywanych do nauki języka polskiego ucznia z wadą słuchu czy wzroku). Zwieńczeniem projektu jest organizacja Wydziałowego Dnia Niepełnosprawnych, rozpoczynającego działania na rzecz podniesienia świadomości na temat niepełnosprawności, walki ze stereotypami i mitami o ludziach z dysfunkcjami, a także szukania najlepszych rozwiązań pozwalających na przezwyciężanie barier w społecznym funkcjonowaniu takich osób. CELE PROJEKTU a) zmiana świadomości na temat Głuchych i głuchoty oraz niewidzących i niedowidzących (dyskryminacja, stereotypizacja, działania antydyskryminacyjne związane ze zjawiskiem audyzmu, ableizmu); 1

3 b) zorganizowanie i przeprowadzenie semestralnych zajęć fakultatywnych dla Studentów chcących zaangażować się w projekt łączący działania WFPiK oraz wybranej instytucji publicznej (m.in. placówce szkolnej, banku, muzeum); c) przedstawienie alternatywnych metod komunikacji (język migowy, system językowomigowy); d) zapoznanie uczestników ze sposobami komunikacji opartymi na kanale wizualno- -przestrzennym: przedstawienie różnic i podobieństw między polskim językiem migowym (naturalnym), systemem językowo-migowym a polszczyzną; e) uwrażliwienie środowiska studenckiego (akademickiego) na problemy komunikacyjne osób z dysfunkcją słuchu; f) wprowadzenie w problematykę dwujęzyczności osób niesłyszących i lingwistykę migową; g) dydaktyka polskiego języka migowego na poziomie podstawowym; h) integracja środowiska akademickiego z ośrodkiem szkolno-wychowawczym na Śródce; i) uświadomienie, czym jest audiodeskrypcja (AD) oraz tego, przed jakimi trudnościami stają osoby niewidome i niedowidzące, gdy chcą uczestniczyć w wydarzeniach kulturalnych, dostępnych przede wszystkim za pomocą wzroku; j) przekazanie wiedzy na temat klasycznych audiodeskrypcji oraz poszukiwania formy potencjalnie najlepszej, odpowiadającej na potrzeby osób niewidomych; k) współpraca ze studentami i wykładowcami specjalności nauczycielskiej w celu zwrócenia uwagi na wymagania edukacyjne ucznia z wadą słuchu i wzroku; l) współpraca z środowiskiem potencjalnych odbiorców, czyli z oddziałami Polskiego Związku Niewidomych, ośrodkami szkolno-wychowawczymi dla niewidomych, itd. m) nawiązanie współpracy z różnymi instytucjami kulturalnymi (tj. muzea, teatry, kina) n) zrealizowanie projektu wydarzenia w przestrzeni muzealnej kierowanego dla osób niewidomych i niedowidzących; 2

4 o) integracja środowiska akademickiego z biznesowym (współpraca z BZ WBK); p) rozwijanie ciekawości poznawczej studentów owocującej nabywaniem nowych doświadczeń i nowej wiedzy zarówno teoretycznej, jak i praktycznej; q) uaktywnianie społeczności studenckiej i wdrażanie do współdziałania w grupie/ w nowej grupie (uczniów niesłyszących i w środowisku biznesowym, a także osób niewidzących i niedowidzących w ramach tworzenia AD dzieł sztuki); r) wspieranie rozwoju studenta i jego przyszłej kariery zawodowej; s) zainteresowanie Studentów działalnością w Naukowym Kole Audiodeskryberów i zachęcenie ich do współpracy. OPIS DZIAŁAŃ I OCZEKIWANYCH REZULTATÓW: 1. lektorat polskiego języka migowego (PJM) dla studentów Dodatkowe, bezpłatne dla studentów zajęcia lektoratowe z polskiego języka migowego prowadzone przez wykwalifikowanych pracowników dydaktycznych Instytutu Filologii Polskiej Uniwersytetu im. A. Mickiewicza. Zajęcia te mają na celu zapoznanie uczestników ze sposobami komunikacji osób niesłyszących, ich funkcjonowaniem w słyszącej społeczności, jak również zwrócenie uwagi na odrębność językowokulturową Głuchych. Zagadnienia poruszane podczas zajęć lektoratowych mają uczyć uczestników nie tylko podstaw komunikacji za pomocą PJM, lecz również stanowić podłoże w ich pracy zawodowej, w której mogą zetknąć się z dziećmi i młodzieżą z dysfunkcją słuchu. Ponadto będą one impulsem do dalszej nauki i uzyskania pełnych kwalifikacji do pracy w ośrodkach biznesowych otwartych na kontakt z osobami niesłyszącymi. Uczestnicy zajęć będą mogli korzystać z materiałów edukacyjnych, które wydane zostaną w postaci e-booka. 2. zajęcia gościnne w DigitalLab w siedzibie Contact Center BZ WBK S.A. Mają one na celu zawiązanie współpracy studentów naszego Wydziału z biznesem przede wszystkim po to, by pokazać, gdzie jako absolwenci mogą znaleźć swoje miejsce pracy. Contact Center BZ WBK S.A. to miejsce znane już absolwentom naszego Wydziału, 3

5 ponieważ od chwili uruchomienia obsługi bankowości elektronicznej zatrudnienie znalazły tam nasze dwie studentki, które w trakcie studiów uczęszczały na lektorat polskiego języka migowego (PJM). Znajomość tego właśnie języka pozwoliła im na pracę w charakterze konsultanta i opiekuna klienta z problemami słuchu. Zaplanowane wizyty naszych studentów w DigitalLab mają być próbką takiej właśnie pracy, zajęcia praktyczne będą przybliżały charakter pracy konsultanta i opiekuna klienta z dysfunkcją słuchu. Nawiązana współpraca z BZ WBK pozwala na organizowanie w DigitalLabie zajęć dedykowanych naszym studentom, podczas których będą oni mogli sprawdzić nabyte na lektoracie PJM sprawności językowe. Ponadto skorzystają z doświadczeń swoich starszych koleżanek, które opowiedzą o swojej pracy, obsłudze klienta z dysfunkcją słuchu. 3. współpraca z Ośrodkiem Szkolno-Wychowawczym dla Dzieci Niesłyszących w Poznaniu Z myślą o studentach specjalności nauczycielskiej chcemy zaproponować im współpracę z ośrodkiem, do którego uczęszczają dzieci i młodzież z dysfunkcją słuchu. Uczestnicy będą mogli zapoznać się ze specyfiką pracy nauczyciela w środowisku osób niesłyszących. Jako zwieńczenie tych działań proponujemy debatę na temat trudności związanych z funkcjonowaniem ucznia z wadą słuchu w systemie edukacyjnym w Polsce. Odbędzie się ona podczas Wydziałowego Dnia Głuchych. 4. konkurs dla studentów na najlepsze hasło i plakat w wydziałowej kampanii społecznej Między zmysłami Zwieńczeniem przedstawianego projektu będzie propozycja udziału społeczności studenckiej w konkursie na najlepsze hasło i plakat w wydziałowej kampanii społecznej, której celem będzie uwrażliwienie społeczności akademickiej na problemy dotyczące społecznego funkcjonowanie niepełnosprawnych, w tym na potrzeby komunikacyjne i edukacyjne osób niesłyszących, niewidzących, niedowidzących i przeciwdziałanie wykluczeniu głuchych z powodu niedostatecznej znajomości języka polskiego i otwarcie kultury na potrzeby osób z niepełnosprawnościami słuchu i wzroku. W konkursie wziąć mogą wszyscy studenci WFPiK. Spośród zgłoszonych prac nagrodzone zostaną najlepsze trzy projekty, a wszystkie najciekawsze prace zostaną zaprezentowane na wystawie zorganizowanej podczas Wydziałowego Dnia Niepełnosprawnych. 4

6 5. Zajęcia z audiodeskrypcją Audiodeskrypcja (AD) to forma wypowiedzi mająca na celu przybliżyć niewidomym odbiorcom walory sztuki zarówno dynamicznej (do filmów, teatrów, opery, tańca), jak i statycznej (eksponowanej w muzeach i galeriach). Coraz częściej wzbogaca ona również programy publicystyczne oraz wydarzenia sportowe. W ramach projektu proponujemy przeprowadzenie semestralnego cyklu zajęć poświęconych teorii AD, nauczeniu ich tworzenia oraz pracy z ich wykorzystaniem na lekcjach języka polskiego oraz w instytucji kultury. 6. Warsztaty z audiodeskrypcją Na zajęciach Studenci posiądą zatem wiedzę teoretyczną i umiejętności oraz kompetencje, które będą mogli następnie sprawdzić i pogłębić podczas zajęć warsztatowych w instytucjach oświatowych i kultury. Będą mogli poznać w praktyce możliwości, jakie daje AD, a jednocześnie problemy, przed którymi stają, z jednej strony, niewidomi odbiorcy, z drugiej osoby tworzące AD, a także pracujące w danej instytucji. 7. Spotkanie w muzeum Na zakończenie realizacji projektu zostanie zorganizowane wydarzenie adresowane do niewidomych odbiorców, które będzie stanowiło połączenie spaceru po przestrzeni muzealnej oraz warsztatów integrujących niewidomych i widzących odbiorców sztuki wizualnej. 8. Spotkania autorskie 5 W czasie trwania projektu przewidujemy zorganizowanie spotkań z praktykami oraz teoretykami AD działającymi w różnych ośrodkach naukowych w kraju i piszącymi teksty AD w ramach własnych działalności. Zamierzamy zaprosić dr Agnieszkę Szarkowską i dr Annę Jankowską, które od początku zajmowały się AD filmową, obecnie są aktywne także w obszarze sztuki eksponowanej w różnych muzeach (np. projekt Open Art. Ponadto zamierzamy zaprosić Izabelę Künstler i Urszulę Butkiewicz, które tworzą teksty AD dla różnego rodzaju projekcji wizualnych, nie tylko sztuki w rozumieniu klasycznym. Zaproszenie takich gości pokaże, jak wiele możliwości daje AD, czym różnią się te teksty w zależności od specyfiki projekcji, z jakimi trudnościami spotykają się autorzy. W cyklu spotkań wezmą też udział zaproszeni potencjalni odbiorcy AD.

7 9. Współpraca z kołem naukowym W realizacji projektu zaangażowani będą m.in. studenci z Naukowego Koła Audiodeskryberów UAM, którzy współuczestniczyli już w różnych inicjatywach dla niewidomych i mają doświadczenie w tworzeniu AD i prowadzeniu warsztatów dla licealistów. Członkowie NKA wzięli też udział w przygotowaniu ścieżki zwiedzania Muzeum Martyrologii Wielkopolan Fort VII z elementami AD 1 oraz sporządzili teksty audiodeskrypcji do wystawy fotografii Kamila Olechwirowicza, pt. Złote jabłko, której pierwszy wernisaż odbył się w Warszawie, a obecnie wystawa będzie pokazywana w Rosji, na Białorusi i w Dubaju. Takie doświadczenie zwiększa szansę powodzenia projektu, pozwoli też na prowadzenie pewnych działań w grupach, ale też indywidualne prace danego Studenta z jego opiekunem-członkiem Koła. 10. Wydziałowy Dzień Niepełnosprawnych W ramach projektu proponujemy zorganizować Wydziałowy Dzień Niepełnosprawności, którego celem będzie nie tylko zwiększenie świadomości społeczności studenckiej na temat funkcjonowania osób niepełnosprawnych, lecz również szukanie rozwiązać pozwalających przełamywać stereotypy na temat niepełnosprawności, bariery społeczne i komunikacyjne. Mając nadzieję na to, że wydarzenie to przerodzi się w cykl corocznych imprez na WFPiK, proponujemy, by na imprezę tę składały się działania promocyjne (konkurs, happeningi, wystawy, projekcje filmowe), a także naukowo-dydaktyczne (np. warsztaty, wykłady, spotkania ze specjalistami). Ważnym efektem podejmowanych działań jest budowanie wizerunku Wydziału bliskiego Studentowi z niepełnosprawnością. Pierwszy, planowany w ramach projektu, Wydziałowy Dzień Niepełnosprawnych będzie zarazem ogłoszeniem wyników konkursu Między zmysłami, czemu towarzyszyć będzie wystawa zgłoszonych prac konkursowych, a także efekty spotkań i warsztatów związanych z tworzeniem AD przez Studentów uczestniczących w naszym projekcie. W tym dniu zostaną też zorganizowane akcje społeczne na WFPiK pokazujące problemy funkcjonowania osób z różnymi niepełnosprawnościami, z którymi Studenci będą mogli się sami zmierzyć. Ponadto odbędzie się spotkanie w ramach Dyskusyjnego Klubu Filmowego, podczas którego odbędzie się projekcja filmu Plemię (reżyseria M. Słaboszpycki) i dyskusja wokół filmu. Jedną z ważniejszych części tych obchodów będzie dyskusja na temat trudności 1 [dostęp: 18 IV 2017]. 6

8 funkcjonowania uczniów z wadą słuchu, a także uczniów niewidzących i niedowidzących oraz możliwości, które oferuje im system edukacji w Polsce. Zostanie ona poprzedzona krótką prezentacją stanowiącą relację uczestników zajęć w ośrodku na Śródce, a także wykładem na temat edukacji g/głuchych w Polsce oraz przedstawieniem wniosków ze spotkań dotyczących tworzenia AD uwzględniających potrzeby odbiorcy z dysfunkcją wzroku. Planowana dyskusja ma na celu podniesienie kompetencji zwłaszcza studentów specjalności nauczycielskiej. Prócz tego planujemy szereg działań antydyskryminacyjnych, zwłaszcza zwracających uwagę na potrzeby osób z dysfunkcjami słuchu i wzroku, w realizacji których wykorzystamy dostępne już na Wydziale sposoby dotarcia do społeczności studenckiej i akademickiej, m.in.: tablicę interaktywną MEMO, wydziałową stronę internetową, a także profil WFPiK na portalu społecznościowym Facebook. W proponowanym projekcie chcemy pokazać, że ważna jest kreatywność i nowatorstwo współczesnych rozwiązań pozwalających na zmianę myślenia o niepełnosprawności. Mamy nadzieję, że proponowane działania pozwolą rozwinąć niezwykle potrzebne i pożądane na rynku pracy kompetencje Studentów wzbogacające ich wiedzę i umiejętności zdobywane podczas studiów. HARMONOGRAM DZIAŁAŃ: 1. październik styczeń lektorat polskiego języka migowego (zajęcia 1x 1.5h/ tydzień) 2. 6 spotkań z DigitalLab Contact Center z pracownikami i zajęcia praktyczne 3. 6 spotkań w Ośrodku Szkolno-Wychowawczym dla Dzieci Niesłyszących obserwacja zajęć 4. Przeprowadzenie cyklu zajęć o AD wraz z wizytami w instytucjach, które wykazały chęć nawiązania współpracy oraz spotkanie z grupą potencjalnych odbiorców niewidomych i niedowidzących. Zajęcia z podziałem na następujące zagadnienia tematyczne: teoria audiodeskrypcji, percepcja niewidomych (np. na przykładzie barw) oraz opis komunikacji (funkcjonowanie w przestrzeni miejskiej) osób niewidomych, AD w kinie, teatrze, muzeum i sporcie, audiodeskrypcja jako werbalna sztuka użytkowa (czerpanie z języka ekfrazy, porównanie z językiem klasycznych AD), kwestia interpretacji w AD, praca 7

9 lektora oraz jego funkcja w interpretacji sztuki. Funkcje AD na lekcjach języka polskiego. (październik 2017 styczeń 2018). 5. Zorganizowanie spotkania z osobą niewidomą (październik 2017) 6. Zorganizowanie spotkania autorskiego z praktykami AD (grudzień 2017) 7. Wybór instytucji, w której zostanie zrealizowane zadanie kończące projekt, np. Wielkopolskie Muzeum Niepodległości oraz wybór materiału do zrealizowania tego zadania oraz dotarcie do grupy odbiorców wraz z przygotowaniem zaproszeń (październik 2017) 8. Przeprowadzenie warsztatów oraz przygotowanie ścieżki zwiedzania wraz z przekazaniem wiedzy studentom o danych ekspozycjach i specyfice Oddziału. Warsztaty będą łączyły w sobie część zwiedzania i część aktywności twórczej widocznej w AD spełniającej szereg funkcji: poznawczą, wychowawczą, estetyczną, kulturotwórczą, edukacyjną, ludyczną, stymulującą i terapeutyczną, np. podczas warsztatów rzeźbiarskich (grudzień 2017 luty 2018) 9. Przeprowadzenie warsztatów jako efekt kończący projekt (styczeń 2018) 10. luty finał projektu i rozstrzygnięcie konkursu KOSZTORYS: działanie wydatki suma opracowanie skryptu z materiałami edukacyjnymi dla uczestników kursu (w tym wypisy z literatury przedmiotu), materiały audiowizualne, zaproszenie lektora nagrody w konkursie Między zmysłami honoraria dla nauczycieli w ośrodku na Śródce organizacja wystawy i Wydziałowego Dnia Niepełnosprawnych e-book, honorarium lektora zakup nagród 3500 zł 350 zł 6 spotkań 500 zł druk materiałów promocyjnych, plakaty informacyjne organizacja debaty zaproszenia, materiały promocyjne, zaproszenie gościa (koszty dojazdu) 200 zł 350 zł 8

10 wyjazdy do muzeów i wizyty w instytucjach kultury i oświaty, np. Gniezno, Bydgoszcz, Owińska zakup materiałów potrzebnych do realizacji warsztatów: bilety PKP, bilety wstępu do muzeów audioguidy (2 sztuki) materiały plastyczne 700 zł 2000 zł 400 zł promocja spotkania integrującego w muzeum koszty uczestniczenia uczniów widzących i niewidzących z Bydgoszczy i z Owińsk w przygotowanym wydarzeniu honoraria za spotkanie autorskie z twórcami AD i koszty przyjazdu na spotkanie ze Studentami osoby (osób) niewidomej ogółem wydruk zaproszeń i plakatów informujących o wydarzeniu bilety PKP, autokar honoraria za spotkanie autorskie i koszty przyjazdu, nocleg 100 zł 400 zł 1500 zł Zł 9