Tendencje i uwarunkowania biznesu międzynarodowego Dr Bogdan Buczkowski Katedra Wymiany Międzynarodowej Konferencja organizowana w ramach projektu Utworzenie nowych interdyscyplinarnych programów kształcenia w zakresie ekonomii ochrony środowiska (w języku polskim i angielskim) w Uniwersytecie Łódzkim współfinansowany ze środków funduszy norweskich i funduszy EOG, pochodzących z Islandii, Liechtensteinu i Norwegii oraz środków krajowych w ramach Funduszu Stypendialnego i Szkoleniowego. Nr umowy: FSS/2014/HEI/W/0124/U/0014
Wewnątrzkorporacyjny handel 350 KTN stanowi prawie 40 procent światowej wymiany towarowej. Największe KTN na świecie mają roczne obroty wyższe niż roczny PKB 15 państw. 2
Jaki jest związek między KTN, państwami narodowymi (rozwiniętymi i rozwijającymi się) i międzynarodowymi organizacjami i jaki jest wpływ KTN na wzrost i rozwój? Jaki jest związek między KTN i konkurencyjnością międzynarodową? 3
1. Szybki wzrost światowego handlu i inwestycji 2. Szybki wzrost transgranicznych fuzji i przejęć 3. Większa liberalizacja rynków w skali globalnej 4. Większe globalne rozproszenie łańcuchów tworzenia wartości 5. Przejście z układu bi-polarnego do trój-polarnego (triada) 6. Wzrost liczby regionalnych porozumień handlowych 7. Wzrost inwestycji i dwustronnych umów handlowych 8. Wzrost państwowego funduszu majątkowego 4
9. Rozwój "technik obronnych" w walce z globalną niepewnością 10. Zmiana modeli kształtowania kosztów działalności międzynarodowej 5
Skalę wzrostu handlu światowego i inwestycji obrazują dwa wskaźniki: Bezpośrednie inwestycje zagraniczne (BIZ) w produkcji przemysłowej. Eksport towarów i usług Wartość napływających BIZ wzrosła pięciokrotnie w ujęciu realnym z 400 USD miliardów dolarów w 2000 roku do 1,6bln w 2014 do 1,6 biliona USD, w 2015 r. 1,75, a w 2016 r. 1,85 bln USD i przekroczą rekordowy poziom w 2007 roku (1,83 biliona USD). 6
Eksport towarów i usług wzrósł o 5% od 1980 do 2007 w ujęciu realnym i w większości był udziałem krajów rozwiniętych. Dał się jednak zauważyć wzrost udziału krajów rozwijających się w biznesie międzynarodowym. Zwiększyły one swój udział w światowym eksporcie i udział eksportu w PKB. 7
Nastąpił gwałtowny wzrost transgranicznych fuzji i przejęcia (M & A), od 1990, pomimo spadku na przestrzeni okresów 2000-2003. Od 1990 wartość transgranicznych fuzji i przejęć wzrosła ośmiokrotnie od około 200 mld USD rocznie w 1990 roku do ponad 1,6 bln USD. Znaczna część tej działalności (M & A) została skoncentrowana w sektorze usług finansowych, ubezpieczeń, nauk przyrodniczych, telekomunikacji i mediów. M & A są kluczowym czynnikiem wzrostu BIZ 8
W ostatnich dwóch dekadach nastąpił wzrost zmian regulacji dotyczących BIZ, które w zdecydowanej większości uważane są za korzystniejsze dla przepływu BIZ. 9
Konsekwencją liberalizacji rynków jest wzrost światowej konkurencji, która, wraz z szybkim rozwojem technologicznym, zmusza przedsiębiorstwa do szukania najbardziej efektywnych lokalizacji swojej produkcji i dystrybucji, aby przetrwać i dobrze prosperować. Ogromny postęp w środkach komunikacji międzynarodowej zwiększył możliwości koordynowania i kontroli rozproszonych geograficznie jednostek produkcyjnych, ale również i usługowych. Zwiększa to skłonność przedsiębiorstw do przenoszenia i tworzenia centrów swojej działalności w tańszych miejscach za granicą. W niekończącym się procesie poszukiwania możliwości zwiększenia przewagi konkurencyjnej w zakresie kosztów, zasobów, logistyki i rynków coraz chętniej przekonfigurowaną położenie swoją lokalizację geograficzna. 10
Stary dwubiegunowy układ gospodarki światowej (w Ameryce Północnej i Europie), zmienił się triadę (Ameryka Północna, Unii Europejska i Azja Południowo-Wschodnia). Te trzy regiony stanowią obecnie około 80% ogólnej wartości światowego eksportu i 84% produkcji światowej. 11
Nastąpił gwałtowny wzrost regionalnych bloków handlowych i związanych z nimi regionalnych porozumień handlowych (RTA), które dają preferencje w handlu towarami i usługami członkom tych bloków. To doprowadziło do wzrostu insideryzmu", czyli prób lokalizacji mocy produkcyjnych wewnątrz tych regionalnych bloków handlowych, w celu uniknięcia dyskryminacji i i barier w eksporcie do krajów członkowskich RTA. 12
Porozumienia handlowe (około 474), coraz powszechniejsze w ciągu ostatniej dekady, wzmogły się z powodu miernych rezultatów rokowań w ramach Rundy Doha (DDA). 13
Nastąpił szybki wzrost dwustronnych porozumień inwestycyjnych i handlowych, które mogą przybierać różne formy - najważniejsze z nich to dwustronne umowy inwestycyjne i o unikaniu podwójnemu opodatkowaniu. Takich umów podpisano w sumie około 2750 14
Państwowe fundusze majątkowe (PFM) są własnością rządów i pochodzą z oficjalnych rezerw kraju. Są zazwyczaj gromadzone przez te rządy dzięki wysokim cenom surowców, które eksportują W ostatnich latach sprawiły, że szacunkowo zgromadziły 500mld USD dla potencjalnych inwestycji przez kraje takie jak Zjednoczone Emiraty Arabskie, Arabia Saudyjska, Dubaj, Kuwejt, Chiny, Norwegii, Rosja i Singapur, między innymi. PFM często inwestują w projekty o wysokim ryzyku, ale wysokiej oczekiwanej stopie zwrotu 15
Wzrost "technik obronnych" walki z globalną niepewnością i ryzykiem, związanym z terroryzmem 16
Szczególnie interesujące dla międzynarodowej lokalizacji firmy jest wzór obszar niskich międzynarodowych kosztów pracy zarówno płacowe i pozapłacowe (składka na ubezpieczenie społeczne pracodawcy, wynagrodzenie urlopowe, itp). 17
Wiele innych wzorców i trendów mogą być odpowiednie do różnych typów międzynarodowej działalności gospodarczej. komunikacja międzynarodowa Podróże międzynarodowe wzrost międzynarodowa w wypoczynku Międzynarodowy wzrost starzejącego się społeczeństwa wzrost międzynarodowych transakcji walutowych wzrost międzynarodowych transakcji countertrade 18