2. "Projektowanie bezpiecznych systemów sterowania maszyn wg EN ISO 13849-1" - branżowe szkolenia i ćwiczenia 3-dniowe

LUC CE CONSULTING ul. Robotnicza 20 45-352 Opole tel./fax. 77 442 68 90 kom.: 604 380 091 www.luc.pl e-mail: luc@luc.pl Firma LUC - CE CONSULTING zajmuje się doradztwem oraz szkoleniami w zakresie oznakowania CE i minimalnych wymagań BHP dla maszyn używanych. Celem naszej działalności jest przygotowanie klientów do tego, aby w możliwie najkrótszym czasie, potrafili: - samodzielnie oznaczać swoje wyroby oznaczeniem CE, - dostosować używane maszyny do minimalnych wymagań BHP. Zapraszamy do zapoznania się z ofertą naszej firmy. 1. Praktyczne szkolenia i warsztaty z oceny zgodności: Szkolenia otwarte: 1. Efektywna ocena zgodności maszyn i urządzeń z wymaganiami dyrektywy maszynowej 2006/42/WE - oznakowanie CE - branżowe szkolenia i warsztaty 3-dniowe 2. "Projektowanie bezpiecznych systemów sterowania maszyn wg EN ISO 13849-1" - branżowe szkolenia i ćwiczenia 3-dniowe 3. Ocena zgodności sprzętu elektrycznego, elektronicznego, układów sterowania i automatyki maszyn z dyrektywą niskonapięciową 2006/95/WE oraz kompatybilnością elektromagnetyczną 2004/108/WE - oznakowanie CE - branżowe szkolenia 3-dniowe 4. Przystosowanie maszyn do minimalnych wymagań bhp określonych w dyrektywie 2009/104/WE - szkolenia i ćwiczenia 2-dniowe Celem szkoleń jest pokazanie ścieżki postępowania oraz przygotowanie uczestników do samodzielnego, zgodnego z przepisami przeprowadzania oceny zgodności własnych wyrobów. Szkolenia kierujemy do: - kierownictwa technicznego i konstruktorów, - producentów, projektantów maszyn i ciągów technologicznych, - producentów, projektantów elektrycznych układów sterowania i automatyki przeznaczonych do maszyn i ciągów technologicznych, - personelu realizującego odbiór techniczny maszyn po stronie użytkownika, inspektorów BHP, technologów, służb utrzymania ruchu, - pracodawców i użytkowników maszyn, osób odpowiedzialnych za przebudowę maszyn. Każdy z uczestników otrzymuje wydrukowane materiały szkoleniowe oraz zaświadczenie ukończenia szkolenia. Szczegółowe informacje i rejestracja dostępne są na naszej stronie www.luc.pl Szkolenia u klienta Szkolenia zamknięte są adresowane do firm, które: - zamierzają przeszkolić większą ilość pracowników, - chcą przeszkolić pracowników własnych oraz firm współpracujących, - chcą mieć indywidualnie dopasowany program i charakter szkolenia, LUC CE CONSULTING www.luc.pl tel./fax: 77 / 442 68 90 kom. 604 380 091 e-mail: luc@luc.pl str. 1/16

- same wybierają czas i miejsce szkolenia. 2. Doradztwo Nasze doradztwo obejmuje pomoc w każdym z kroków oceny zgodności, m.in. pomoc: - w sklasyfikowaniu produktu, - w rozpoznaniu właściwych dla produktu dyrektyw i norm zharmonizowanych, - przy ocenie zagrożeń i oszacowaniu ryzyka, - przy sporządzeniu dokumentacji technicznej i deklaracji zgodności. Na zamówienie indywidualne firm: - opracowujemy trudne zagadnienia związane ze stosowaniem oznaczenia CE, - sprawdzamy opracowaną przez firmę dokumentację techniczną wymaganą przez dyrektywy Nowego Podejścia. 3. Safexpert - oprogramowanie wspomagające proces oceny zgodności Safexpert, to praktyczne oprogramowanie do: - oznaczania maszyn i urządzeń oznakowaniem CE, - przeprowadzania oceny zagrożeń wg normy PN-EN ISO 14121-1, - zorganizowanego i bezpiecznego technicznie zarządzania projektami, - przejrzystego i prostego zarządzania normami i dyrektywami WE. Jeżeli chcą Państwo przetestować możliwości programu Safexpert zachęcamy do ściągnięcia wersji demo. 4. CE-InfoService to nieodpłatny informator, który poinformuje Państwa o: - aktualnych aktach prawnych związanych z oznakowaniem CE, - nowościach w temacie bezpieczeństwa maszyn, urządzeń i elementów sterowniczych, - aktualnych terminach i tematach organizowanych przez naszą firmę szkoleń. CE-InfoService daje również możliwość przeglądania specjalistycznych artykułów dotyczących oznakowania CE. W celu otrzymywania darmowego informatora prosimy o wypełnienie formularza rejestracyjnego na naszej stronie internetowej www.luc.pl 5. Akty Prawne Na naszej stronie internetowej w dziale CE podstawy prawne możecie Państwo ściągnąć: - teksty dyrektyw Nowego Podejścia, - teksty polskich rozporządzeń, - schematy procedur, - wykazy europejskich norm zharmonizowanych z dyrektywami, - wykazy Polskich Norm wprowadzających europejskie normy zharmonizowane z dyrektywami, - przewodniki do dyrektyw, - dyrektywę i rozporządzenie dotyczące minimalnych wymagań BHP dla maszyn używanych, - ustawę i dyrektywy dotyczące systemu oceny zgodności. ZAPRASZAMY DO WSPÓŁPRACY Zespół LUC - CE CONSULTING www.luc.pl Programy szkoleń otwartych LUC CE CONSULTING www.luc.pl tel./fax: 77 / 442 68 90 kom. 604 380 091 e-mail: luc@luc.pl str. 2/16

1. Efektywna ocena zgodności maszyn i urządzeń z wymaganiami dyrektywy maszynowej 2006/42/WE oznakowanie CE". Szkolenie poświęcone jest w całości dyrektywie maszynowej (MD). Składa się z części teoretycznej popartej przykładami i wskazówkami oraz warsztatowej, gdzie realizujemy cała procedurę na wybranej maszynie. Skierowane jest głównie do producentów maszyn i urządzeń (wytwórcy maszyn jednostkowych i seryjnych, przeznaczonych na własny i obcy użytek), importerów i innych podmiotów uczestniczących w łańcuchu dystrybucji maszyn i urządzeń. Termin i miejsce szkolenia: 16 18 październik 2013 r. Kraków 13 15 listopad 2013 r. Poznań 11 13 grudzień 2013 r. Katowice Czas trwania: 3 dni, od 8:30 do 17:00 Cena oraz rabaty: Informacja na naszej stronie www.luc.pl 2. "Projektowanie bezpiecznych systemów sterowania maszyn wg EN ISO 13849-1" Szkolenie odpowiada na wiele pytań związanych z praktycznym zastosowaniem normy EN ISO 13849-1. W trakcie szkolenia przedstawione zostaną różnice pomiędzy EN 954-1 a EN ISO 13849-1, nowe parametry MTTFd, DC, CCF, PFHd, sposób wyznaczenia wymaganego PL, metoda krok po kroku do zapewnienia zgodności maszyny z wymaganiami nowej normy, wskazówki jak dokonać walidacji systemu sterowania zgodnie z normą EN ISO 13849-2. Termin i miejsce szkolenia: 09 11 październik 2013 r. Wrocław 04 06 grudzień 2013 r. Kraków Czas trwania: 3 dni, od 8:30 do 17:00 Cena oraz rabaty: Informacja na naszej stronie www.luc.pl LUC CE CONSULTING www.luc.pl tel./fax: 77 / 442 68 90 kom. 604 380 091 e-mail: luc@luc.pl str. 3/16

3. Ocena zgodności sprzętu elektrycznego, elektronicznego, układów sterowania i automatyki maszyn z dyrektywą niskonapięciową 2006/95/WE oraz kompatybilnością elektromagnetyczną 2004/108/WE - oznakowanie CE Szkolenie poświęcone jest dyrektywie niskonapięciowej (LVD) oraz kompatybilności elektromagnetycznej (EMC). Uczestnicy uzyskają również informacje o wzajemnych powiązaniach z innymi dyrektywami - maszynową (MD), budowlaną (CPD), telekomunikacyjną (R&TTE) i gazową (GAD). Szkolenie zawiera informacje o korelacji LVD z dwoma dyrektywami związanymi z wybuchowością (tzw. ATEX 100A i ATEX 137). Skierowane jest głównie do firm zajmujących się automatyką przemysłową, producentów, importerów maszyn oraz urządzeń elektrycznych i innych podmiotów uczestniczących w łańcuchu dystrybucji tych wyrobów. Termin i miejsce szkolenia: 06 08 listopad 2013 r. Poznań Czas trwania: 3 dni, od 8:30 do 17:00 Cena oraz rabaty: Informacja na naszej stronie www.luc.pl 4. "Przystosowanie maszyn do minimalnych wymagań bhp określonych w dyrektywie 2009/104/WE". Szkolenie poświęcone jest dyrektywie narzędziowej 2009/104/WE. Składa się z części teoretycznej popartej wskazówkami i przykładami oraz warsztatowej, podczas której (w kilkuosobowych grupach) realizujemy ocenę kilku wybranych maszyn. Skierowane jest głównie do użytkowników maszyn i urządzeń technicznych. Jednak informacje przekazywane na tym szkoleniu, będą przydatne również dla producentów, dostawców, importerów oraz innych podmiotów uczestniczących w łańcuchu dystrybucji maszyn i urządzeń technicznych. Termin i miejsce szkolenia: 21 22 listopad 2013 r. Wrocław Czas trwania: 2 dni, od 8:30 do 17:00 Cena oraz rabaty: Informacja na naszej stronie www.luc.pl LUC CE CONSULTING www.luc.pl tel./fax: 77 / 442 68 90 kom. 604 380 091 e-mail: luc@luc.pl str. 4/16

Efektywna ocena zgodności maszyn i urządzeń z wymaganiami dyrektywy maszynowej 2006/42/WE - oznakowanie CE Dzień 1 09:00-09:30 Przywitanie, określenie oczekiwań uczestników, omówienie programu 09:30-10:30 1. CE - podstawy dla branży maszynowej: A) Podstawowe akty prawne Wspólnot Europejskich i ustawodawstwo polskie: (1h 15 ) - system prawny: zasady i różnice funkcjonowania systemu oceny zgodności w Polsce, pozostałych krajach UE i krajach spoza UE - dyrektywy starego, nowego i globalnego podejścia (SP, NP, GP) oraz system modułowy - ustawodawstwo krajowe wdrażające dyrektywy nowego i globalnego podejścia (Ust. o systemie oceny zgodności, Ust. o ogólnym bezpieczeństwie produktów, Ust. o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny i inne) 10:45-12:00 1. CE - podstawy dla branży maszynowej:..cd A) Podstawowe akty prawne (30 )..dokończenie B) Normalizacja europejska i krajowa: (1h) - jaki jest związek pomiędzy dyrektywami NP a normami zharmonizowanymi? - jak znaleźć właściwe normy do konkretnego urządzenia? - jak ominąć trudności w stosowaniu norm w praktyce? - najważniejsze dokumenty, które powinien znać każdy konstruktor maszyn i urządzeń 12:00-12:15 Przerwa kawowa 12:15-13:15 1. CE - podstawy dla branży maszynowej:..cd C) Odpowiedzialność prawna producenta, dystrybutora i użytkownika: (1h 15 ) - definicje, ich interpretacje i przykłady (producent, importer, dystrybutor, wyrób, wprowadzanie do obrotu, oddanie do użytku,...) - w jakich sytuacjach użytkownik (nieświadomie) może stać się producentem maszyny? - kto sprawdza zgodność maszyn i innych urządzeń z wymaganiami dyrektyw NP? - jakie konsekwencje są związane z niespełnieniem wymagań dyrektyw NP? 14:00-14:45 2. Zawartość i interpretacja terminów użytych w dyrektywie maszynowej 2006/42/WE: (1h) - kiedy konieczne jest zastosowanie dyrektywy maszynowej? - definicje i ich interpretacja - schemat przebiegu oceny zgodności wg dyrektywy maszynowej - maszyny nieukończone i komponenty w jakim stopniu są objęte dyrektywą maszyno ą? 14:45-15:00 Przerwa kawowa 15:00-16:30 2. Zawartość i interpretacja terminów użytych w dyrektywie maszynowej 2006/42/WE: (2h)..cd - wymagania dyrektywy maszynowej dla wyposażenia elektrycznego maszyn - koncepcja dyrektyw szczegółowych w rozumieniu dyrektywy maszynowej - zastosowanie kilku dyrektyw jednocześnie (np. maszynowej [2006/42/WE], kompatybilności elektromagnetycznej [2004/108/WE], ciśnieniowej [97/23/WE], ATEX [94/9/WE] itd.) 16:30-17:00 Pytania i dyskusja LUC CE CONSULTING www.luc.pl tel./fax: 77 / 442 68 90 kom. 604 380 091 e-mail: luc@luc.pl str. 5/16

Efektywna ocena zgodności maszyn i urządzeń z wymaganiami dyrektywy maszynowej 2006/42/WE - oznakowanie CE Dzień 2 08:30-09:00 Krótkie powtórzenie materiału z dnia poprzedniego 09:00-10:30 2. Zawartość i interpretacja terminów użytych w dyrektywie maszynowej 2006/42/WE: (2h)..cd - dwa najważniejsze punkty ułatwiające stosowanie dyrektywy maszynowej w praktyce - jak generowane są wysokie koszty oznaczenia CE i jak je zredukować? (cz. 1) - kolejność zasad obowiązująca przy wyborze najlepszych rozwiązań - jak dalece i szczegółowo zabezpieczać maszynę, by osiągnąć zgodność z wymaganiami zasadniczymi dyrektywy maszynowej 2006/42/WE? - przykład: Jak rozkłada się odpowiedzialność za wybrane zabezpieczenia? - sposoby redukcji kosztów związane z oznaczeniem CE (cz. 2) 10:45-12:30 3. Tematy szczegółowe: (2h 15 ) A) Zespół maszyn: (1h) - kiedy maszyny połączone należy traktować jako zespół maszyn? Prezentacja opracowana wg najnowszej oficjalnej interpretacji BMAS! - przykłady analizy maszyn połączonych identyfikacja zespołu maszyn metodą 3 kroków - praktyczne wskazówki w przypadku produkcji zespołów maszyn B) Przebudowa maszyn: (1h 15') - jak rozumieć pojęcie istotna zmiana najnowsze założenia do interpretacji tematu - przykłady maszyn remontowanych, modernizowanych, istotnie zmienionych 12:30-12:45 Przerwa kawowa 12:45-13:15 4. CE w wydziałach firmy: (30 ) - oznaczenie CE a obowiązki kierownictwa firmy - CE w dziale zaopatrzenia jakie czynniki należy koniecznie wziąć pod uwagę przy zakupie maszyn, komponentów maszyn lub elementów sterujących? - obowiązki wydziałów konstrukcyjnych względem oznakowania CE - jakie wymagania stawia oznakowanie CE wydziałom produkcji i zapewnienia jakości? - zależności między oznaczeniem CE a działem BHP - oznaczenie CE a dział sprzedaży i marketingu 14:00-14:45 5. Warsztaty: Efektywna ocena zgodności CE w wydziałach konstrukcyjnych : (1h) Przećwiczenie procesu oceny zgodności na przykładzie szlifierki stacjonarnej, w oparciu o przykładowe wzory wewnętrznej dokumentacji oceny zgodności w firmie. Łącznie 10h 15 - minimalne wymagania dla dokumentacji technicznej maszyn, maszyn nieukończonych i innych urządzeń podlegających dyrektywie - dane wejściowe do projektu - wstępna analiza zagrożeń 14:45-15:00 Przerwa kawowa 15:00-16:30 5. Warsztaty: Efekt. ocena zgodności CE w wydziałach konstrukcyjnych :..cz. 2 (2h) - określenie ograniczeń maszyny - modele zachowania przydatne w oszacowaniu ryzyka - określenie struktury projektu 16:30-17:00 Pytania i dyskusja LUC CE CONSULTING www.luc.pl tel./fax: 77 / 442 68 90 kom. 604 380 091 e-mail: luc@luc.pl str. 6/16

Efektywna ocena zgodności maszyn i urządzeń z wymaganiami dyrektywy maszynowej 2006/42/WE - oznakowanie CE Dzień 3 08:30-09:00 Krótkie powtórzenie materiału z dnia poprzedniego 09:00-10:30 5. Warsztaty: Efekt. ocena zgodności CE w wydziałach konstrukcyjnych :..cz. 3 (2h) - określenie zastosowania dyrektyw (np. MD, LVD, EMC, PED, ATEX,...) - zaklasyfikowanie produktu w rozumieniu dyrektywy maszynowej 2006/42/WE - sporządzenie przykładowej listy zasadniczych wymagań dyrektyw - określenie zastosowania norm - narzędzia wspomagające dobór norm 10:45-12:15 5. Warsztaty: Efekt. ocena zgodności CE w wydziałach konstrukcyjnych :..cz. 4 (2h) - pomoc norm w analizie zagrożeń i szacowaniu ryzyka - metody i narzędzia do oceny ryzyka - graf stopnia ryzyka - przeprowadzenie analizy zagrożeń i oceny ryzyka: - identyfikacja zagrożeń - oszacowanie możliwych skutków i ich prawdopodobieństwa - ocena ryzyka 12:15-12:30 Przerwa kawowa 12:30-13:15 5. Warsztaty: Efekt. ocena zgodności CE w wydziałach konstrukcyjnych :..cz. 5 (1h) - określenie technicznych środków do eliminacji zagrożeń lub zmniejszenia ryzyka - elementy systemów sterowania związane z bezpieczeństwem - Performance Level (PL) a kategorie bezpieczeństwa, - SIL (Poziom Nienaruszalności Bezpieczeństwa) - dobór odpowiednich urządzeń sterujących 14:00-14:45 5. Warsztaty: Efekt. ocena zgodności CE w wydziałach konstrukcyjnych :..cz. 6 (1h) - wymagana szczegółowość dokumentacji oceny ryzyka - odpowiedzialność za dokonanie analizy zagrożeń i oceny ryzyka - kiedy ocenę ryzyka można uznać za zakończoną? - wskazówki dot. sporządzania dokumentacji technicznej - wskazówki dot. zawartości i zasad sporządzania instrukcji maszyny ( TR) 14:45-15:00 Przerwa kawowa 15:00-16:00 5. Warsztaty: Efekt. ocena zgodności CE w wydziałach konstrukcyjnych :..cz. 7 (1h 15 ) - sporządzenie deklaracji zgodności WE i deklaracji włączenia - zaangażowanie jednostki notyfikowanej - kiedy i w jakim zakresie? - zasady umieszczania znaku CE na maszynie - wymagania dla procesu wewnętrznej kontroli produkcji - sporządzanie dokumentacji wewnętrznej kontroli produkcji 16:00-16:30 6. Komputerowe wspomaganie oceny zgodności (30') - Safexpert 8.1 - branżowe oprogramowanie do oceny zgodności 16:30-17:00 Weryfikacja spełnienia oczekiwań uczestników, pytania i dyskusja LUC CE CONSULTING www.luc.pl tel./fax: 77 / 442 68 90 kom. 604 380 091 e-mail: luc@luc.pl str. 7/16

Projektowanie bezpiecznych systemów sterowania maszyn wg EN ISO 13849-1 Dzień 1 09:00-09:30 Przywitanie, określenie oczekiwań uczestników, omówienie programu 09:30-10:30 1. Wymagania prawne i normatywne: (1h 15 ) - wymagania zasadnicze dyrektywy maszynowej (MD) dotyczące sterowania - umiejscowienie zagadnień bezpieczeństwa funkcjonalnego w kontekście spełnienia wymagań zasadniczych i/lub minimalnych - wymagania dla sterowania w przypadku przebudowy maszyn - najważniejsze normy dla projektującego układ sterowania maszyny - wpływ procesów zachodzących w normalizacji na bezpieczeństwo maszyn - dlaczego warto już dziś stosować EN ISO 13849-1, zalety i wady tej normy 10:45-12:00 (1h 30 ) 1...cd: Wymagania prawne i normatywne: - wymagania MD dotyczące oceny ryzyka - przykład przedstawiający ogólne zagadnienia analizy zagrożeń i oceny ryzyka - iteracyjny proces zmniejszania ryzyka - rola elementów systemu sterowania związanych z bezpieczeństwem (SRP/CS) w procesie zmniejszania ryzyka 12:00-12:15 Przerwa kawowa 12:15-13:15 (1h 15 ) 2. Wprowadzenie do zagadnień bezpieczeństwa funkcjonalnego - cztery obszary bezpieczeństwa maszyny: mechanika, hydraulika, pneumatyka oraz część elektryczna, elektroniczna i programowalna - porównanie kluczowych pojęć dotyczących bezpieczeństwa funkcjonalnego: - Kategorie Bezpieczeństwa wg EN 954-1 - Performance Level (PL) wg EN ISO 13849-1 - Poziom Nienaruszalności Bezpieczeństwa (SIL) wg EN 62061 i norm pokrewn. 14:00-14:45 (1h) 2...cd: Wprowadzenie do zagadnień bezpieczeństwa funkcjonalnego - jakie parametry będą musieli podawać dostawcy SIL, PL, DC,? - proces wdrażania bezpiecznego rozwiązania dziesięć kroków do PL - definiowanie oraz przykłady funkcji bezpieczeństwa - zintegrowane funkcje bezpieczeństwa 14:45-15:00 Przerwa kawowa 15:00-16:30 (2h) 2...cd: Wprowadzenie do zagadnień bezpieczeństwa funkcjonalnego - kategorie zatrzymania zdefiniowane w normach wspierających - oprogramowanie systemu bezpieczeństwa - dokumentacja techniczna wymagana w EN ISO 13849-1 - etapy, metody i zasady przeprowadzania walidacji 16:30-17:00 Pytania i dyskusja LUC CE CONSULTING www.luc.pl tel./fax: 77 / 442 68 90 kom. 604 380 091 e-mail: luc@luc.pl str. 8/16

Projektowanie bezpiecznych systemów sterowania maszyn wg EN ISO 13849-1 Dzień 2 08:30-09:00 Przypomnienie materiału omówionego w dniu poprzednim i pytania uczestników (30 ) 09:00-10:30 3. Projektowanie bezpiecznego sterowania wg EN ISO 13849-1 (2h) - podstawowe pojęcia zawarte w EN ISO 13849-1: - kategorie bezpieczeństwa - MTTFd, B10d, PFHd, DC, CCF, - przykłady z użyciem kufrów ćwiczeniowych 10:45-12:15 (2h) 3...cd: Projektowanie bezpiecznego sterowania wg EN ISO 13849-1 - sposoby określania osiągniętego PL - przykłady architektury układów sterowania - łączenie szeregowe elementów - jak optymalnie dzielić system na podsystemy? - proste układy sterowania, realizujące pojedynczą funkcję bezpieczeństwa - przykłady obliczeniowe 12:15-12:30 Przerwa kawowa 12:30-13:15 (1h) 4. Mechaniczne elementy w układach bezpieczeństwa - omówienie wybranych elementów problematyki osłon maszyn - elementy układu bezpieczeństwa współpracujące z osłonami - otoczenie maszyny, zagrożenia mechaniczne - mechaniczne elementy systemu sterowania związane z bezpieczeństwem - podstawowe i wypróbowane zasady bezpieczeństwa w mechanice 14:00-15:15 (1h 30 ) 4...cd: Mechaniczne elementy w układach bezpieczeństwa - wypróbowane elementy mechaniczne - diagramy blokowe w mechanice 5. Hydrauliczne elementy w układach bezpieczeństwa: - zagrożenia powodowane przez układ hydrauliczny - podstawowe i wypróbowane zasady bezpieczeństwa w hydraulice - parametry elementów hydraulicznych związane z bezpieczeństwem - lista defektów i wykluczeń defektów - przykład projektowania układu hydraulicznego 15:15-15:30 Przerwa kawowa 15:30-17:00 (2h) 6. Pneumatyczne elementy w układach bezpieczeństwa - podstawowe i wypróbowane zasady bezpieczeństwa w pneumatyce - parametry elementów pneumatycznych zw. z bezpieczeństwem - funkcje bezpieczeństwa w pneumatyce 7. Złożony przykład realizacji systemu sterowania bezpieczeństwem: - część systemu sterowania związanego z bezpieczeństwem maszyny - funkcja bezpieczeństwa - ustalenie wymaganego poziomu zapewnienia bezpieczeństwa - podział na podsystemy i wyznaczenie ich PL - weryfikacja 17:00-17:30 Pytania i dyskusja LUC CE CONSULTING www.luc.pl tel./fax: 77 / 442 68 90 kom. 604 380 091 e-mail: luc@luc.pl str. 9/16

Projektowanie bezpiecznych systemów sterowania maszyn wg EN ISO 13849-1 Dzień 3 08:30-09:00 Przypomnienie materiału omówionego w dniu poprzednim i pytania uczestników (30 ) 09:00-10:30 8. Oprogramowanie wspomagające projektowanie bezpiecznego sterowania: (2h) - przykład wykorzystania oprogramowania SAFEXPERT: - podstawy oceny ryzyka w programie Safexpert - interfejs pomiędzy programami Safexpert i Sistema - przykład wykorzystania oprogramowania SISTEMA: - podstawy użytkowania nieodpłatnego narzędzia stworzonego przez IFA - przykłady obliczeń w programie 10:45-12:30 (2h 15 ) 9. Ćwiczenia: - ćwiczenie 1 (45 ) - ćwiczenie 2a i 2b (60 ) 12:30-12:45 Przerwa kawowa 12:45-13:15 9...cd: Ćwiczenia: - ćwiczenie 3 (30 ) 14:00-15:30 10...cd: Ćwiczenia: - ćwiczenie 4 (30 ) - ćwiczenie 5 (60 ) 15:30-15:45 Przerwa kawowa 15:45-16:15 9...cd: Ćwiczenia - ćwiczenie 6 (30 ) 16:15-16:45 Weryfikacja spełnienia oczekiwań uczestników, pytania i dyskusja W trakcie szkolenia jest również przewidziana krótka prezentacja kompetencji prowadzących oraz reprezentowanych przez nich firm, w zakresie bezpieczeństwa maszyn. Dodatkowo drugiego i trzeciego dnia (w trakcie przerw i po zajęciach) będzie możliwość zapoznania się z ciekawymi rozwiązaniami sprzętowymi i usługami pomocnymi w realizacji systemów sterowania. LUC CE CONSULTING www.luc.pl tel./fax: 77 / 442 68 90 kom. 604 380 091 e-mail: luc@luc.pl str. 10/16

Ocena zgodności sprzętu elektrycznego, elektronicznego, układów sterowania i automatyki maszyn z dyrektywą niskonapięciową 2006/95/WE oraz kompatybilnością elektromagnetyczną 2004/108/WE - oznakowanie CE Dzień 1 09:00-09:30 Przywitanie, określenie oczekiwań uczestników, omówienie programu 09:30-10:30 1. CE - podstawy dla branży elektrycznej: A) Podstawowe akty prawne Wspólnot Europejskich i ustawodawstwo polskie: (1h 15 ) - system prawny: zasady i różnice funkcjonowania systemu oceny zgodności w Polsce, pozostałych krajach UE i krajach spoza UE - dyrektywy starego, nowego i globalnego podejścia (SP, NP, GP) oraz system modułowy - ustawodawstwo krajowe wdrażające dyrektywy nowego i globalnego podejścia (Ust. o systemie oceny zgodności, Ust. o ogólnym bezpieczeństwie produktów, Ust. o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny i inne) 10:45-12:00 1. CE - podstawy dla branży elektrycznej:..cd A) Podstawowe akty prawne (30 ) dokończenie B) Normalizacja europejska i krajowa: (1h) - jaki jest związek pomiędzy dyrektywami NP a normami zharmonizowanymi? - jak znaleźć właściwe normy do konkretnego urządzenia elektrycznego? - jak ominąć trudności w stosowaniu norm w praktyce? - najważniejsze dokumenty, które powinien znać konstruktor urządzeń sterujących 12:00-12:15 Przerwa kawowa 12:15-13:15 1. CE - podstawy dla branży elektrycznej:..cd C) Odpowiedzialność prawna producenta, dystrybutora i użytkownika: (1h15 ) - definicje, ich interpretacje i przykłady (producent, importer, dystrybutor, wyrób, wprowadzanie do obrotu, oddanie do użytku,...) - kiedy urządzenie elektryczne może być traktowane jako wyrób niebezpieczny? - w jakich sytuacjach użytkownik bierze na siebie odpowiedzialność producenta? - kto sprawdza zgodność urządzeń elektrycznych z wymaganiami dyrektyw NP? - jakie konsekwencje są związane z niespełnieniem wymagań dyrektyw NP? 14:00-14:45 2. Dyrektywa niskonapięciowa 2006/95/WE (LVD) dotycząca sprzętu elektrycznego przeznaczonego do użytku w określonych granicach napięcia: (1h) - kiedy konieczne jest zastosowanie dyrektywy niskonapięciowej definicje, wyłączenia, przykłady - wymagania zasadnicze (warunki ogólne, zagrożenia stwarzane przez wyposażenie elektryczne, oddziaływanie na wyposażenie elektryczne czynników zewnętrznych) 14:45-15:00 Przerwa kawowa 15:00-16:30 2. Dyrektywa niskonapięciowa 2006/95/WE (LVD): (2h)..cd - schemat przebiegu oceny zgodności wg dyrektywy niskonapięciowej - rola jednostek notyfikowanych - zadania producenta w ramach wewnętrznej kontroli produkcji 16:30-17:00 Pytania i dyskusja LUC CE CONSULTING www.luc.pl tel./fax: 77 / 442 68 90 kom. 604 380 091 e-mail: luc@luc.pl str. 11/16

Ocena zgodności sprzętu elektrycznego, elektronicznego, układów sterowania i automatyki maszyn z dyrektywą niskonapięciową 2006/95/WE oraz kompatybilnością elektromagnetyczną 2004/108/WE - oznakowanie CE Dzień 2 08:30-09:00 Przypomnienie materiału omówionego w dniu poprzednim i pytania uczestników (30 ) 09:00-10:30 3. Wybrane wymagania zasadnicze dyrektywy 2006/95/WE w normie zharmonizowanej PN- EN 60204-1 (2h) - formularz ankietowy wyposażenie elektryczne maszyn - ochrona przeciwporażeniowa i kod IP - wymagania dla obwodów i funkcji - logika barw wskaźników świetlnych i znakowanie urządzeń 10:45-12:15 4. LVD - krok po kroku do oznakowania CE: (2h) - krok po kroku do oznakowania CE - wymagania dla dokumentacji technicznej urządzeń elektrycznych w dyrektywie LVD - badania urządzeń podlegających dyrektywie LVD 12:15-12:30 Przerwa kawowa 12:30-13:15 5. Powiązania dyrektywy LVD z innymi dyrektywami Nowego Podejścia: (1h) - LVD a dyrektywa maszynowa 98/37/WE (MD) - LVD a nowa dyrektywa maszynowa 2006/42/WE (MD) - Dyrektywy szczegółowe i zasada dominującego ryzyka - Odpowiedzialność za bezpieczeństwo elektrycznego wyposażenia maszyny 14:00-14:45 5. Powiązania dyrektywy LVD z innymi dyrektywami Nowego Podejścia: (1h)..cd - LVD a dyrektywa budowlana (CPD) - LVD a dyrektywa dot. urządzeń radiowych i telekomunikacyjnych (R&TTE) - LVD a dyrektywa dot. urządzeń spalających paliwa gazowe (GAD) - LVD a urządzenia elektryczne pracujące w atmosferach zagrożonych wybuchem: - dyrektywa 94/9/WE (ATEX 100A) i 1999/92/WE (ATEX 137) zakres zastosowania i relacje - podział urządzeń na grupy i kategorie - wymagania zasadnicze i zasady zintegrowanego bezpieczeństwa przeciwwybuchowego - potencjalne źródła zapłonu i sposoby ich unikania - schemat procedury oceny zgodności 14:45-15:00 Przerwa kawowa 15:00-15:30 5. Powiązania dyrektywy LVD z innymi dyrektywami Nowego Podejścia: (30 )..cd - cechowanie urządzeń wg dyrektywy 94/9/WE przykłady - klasy temperaturowe mieszanin wybuchowych - klasyfikacja miejsc zagrożonych wybuchem przykład - wnioski dla konstruktorów wynikające z zakresu obowiązywania obu dyrektyw 15:30-16:30 6. Dyrektywa kompatybilności elektromagnetycznej 2004/108/WE (EMC): (1h 15 ) - definicje, zakres obowiązywania dyrektywy, wyłączenia - zasadnicze wymagania (odporność - co to znaczy być odpornym, emisja - co znaczy nie zakłócać) - klasyfikacja wyrobów pod dyrektywę EMC (podzespoły/komponenty, produkty ukończone, aparatura, system, instalacja stacjonarna, instalacja ruchoma, ) - schemat procedury oceny zgodności 16:30-17:00 Pytania i dyskusja LUC CE CONSULTING www.luc.pl tel./fax: 77 / 442 68 90 kom. 604 380 091 e-mail: luc@luc.pl str. 12/16

Ocena zgodności sprzętu elektrycznego, elektronicznego, układów sterowania i automatyki maszyn z dyrektywą niskonapięciową 2006/95/WE oraz kompatybilnością elektromagnetyczną 2004/108/WE - oznakowanie CE Dzień 3 08:30-09:00 Przypomnienie materiału omówionego w dniu poprzednim i pytania uczestników (30 ) 09:00-10:30 7. Podstawowe problemy i badania związane z EMC: (2h) - normy zharmonizowane z dyrektywą - definicje różnych środowisk EMC - emisja zaburzeń przewodzonych i promieniowanych - testy odporności na: - impulsy elektryczności statycznej (ESD) - pole elektromagnetyczne (Radiated RF) - szybkie elektryczne zakłócenia impulsowe (EFT/Burst) - udar (Surge) - zakłócenia przewodzone (Conducted RF) - zapady napięcia 10:45-12:15 8. Praktyczne metody ograniczania zaburzeń i zapewnienia zgodności z EMC: (2h) - stworzenie koncepcji bezpieczeństwa EMC - przykłady typowych urządzeń - macierze oddziaływań EMC - tłumienie zaburzeń emitowanych: - masa, uziemienie, odpowiednie oprzewodowanie - filtrowanie, - metody zapewnienia odporności na zaburzenia: - ekranowanie (obudowy, przewody) - praktyczne porady dotyczące badań przed oceną zgodności w laboratoriach EMC 12:15-12:30 Przerwa kawowa 12:30-13:15 9. EMC krok po kroku do oznakowania CE: (1h) - krok po kroku do oznakowania CE - określenie zastosowania dyrektyw - klasyfikacja wyrobów pod dyrektywę EMC - określenie zastosowania norm zharmonizowanych 14:00-14:45 9. EMC krok po kroku do oznakowania CE: (1h)..cd - analiza zagrożeń, ocena ryzyka związana z EMC - dokumentacja techniczna i instrukcja EMC dla użytkownika - deklaracja zgodności WE 14:45-15:00 Przerwa kawowa 15:00-16:30 10. Ćwiczenia: Ocena wybranych kroków oceny zgodności dla dyrektywy EMC: (2h) - podział na grupy ćwiczeniowe i wybór przykładowych wyrobów do oceny - wybór stosowanych dyrektyw - zaklasyfikowanie wyrobów do dyrektywy EMC - dobór norm zharmonizowanych - sporządzenie deklaracji zgodności - przedstawianie wyników pracy w grupach - weryfikacja, dyskusja, wnioski z pracy w grupach 16:30-17:00 Weryfikacja spełnienia oczekiwań uczestników, pytania i dyskusja LUC CE CONSULTING www.luc.pl tel./fax: 77 / 442 68 90 kom. 604 380 091 e-mail: luc@luc.pl str. 13/16

"Przystosowanie maszyn do minimalnych wymagań bhp określonych w dyrektywie 2009/104/WE Dzień 1 09:00-09:30 Przywitanie, określenie oczekiwań uczestników, omówienie programu 09:30-10:30 1. Podstawowe zagadnienia związane z minimalnymi wymaganiami (60 ) - w jakim celu wprowadzono minimalne wymagania (MW)? - koncepcja zapewnienia bezpieczeństwa według przepisów UE, - dyrektywy społeczne a dyrektywy tzw. nowego podejścia kto i kiedy musi je stosować? - ogólna charakterystyka dyrektyw nowego podejścia - jak europejskie normy zharmonizowane pomogą w spełnieniu MW? 10:45-12:15 1. Podstawowe zagadnienia związane z minimalnymi wymaganiami..cd (30 ) - charakterystyka dyrektyw społecznych, (90 ) - dyrektywa ramowa 89/391/EWG a dyrektywy szczegółowe, - jakie obowiązki nałożono na pracodawców i pracowników? - wdrożenie dyrektyw społecznych do prawa polskiego 2. Czego użytkownik maszyn powinien wymagać od dostawców maszyn? (60 ) - czego wymagać w przypadku maszyny nowej i używanej? - kiedy maszyna musi mieć oznakowanie CE i co ono oznacza dla użytkownika? - kiedy konieczne jest zastosowanie dyrektywy maszynowej? - jakie obowiązki nakłada dyrektywa maszynowa na dostawców maszyn? - jakie dokumenty musi dostarczyć użytkownikowi dostawca maszyny? - jak uniknąć problemów przy odbiorze maszyny? 12:15-12:30 Przerwa kawowa 12:30-13:15 3. Minimalne wymagania bhp wynikające z dyrektywy 2009/104/WE - co podlega pod minimalne wymagania? (45 ) - jaki sprzęt podlega pod MW techniczne/organizacyjne? - czy można założyć, że maszyna odebrana przez UDT spełnia MW? - kto może przeprowadzać ocenę maszyn pod kątem MW? - co powinna zawierać dokumentacja techniczna potwierdzająca spełnienie MW? - jakie konsekwencje grożą za niespełnienie MW? 14:00-15:15 3. Minimalne wymagania bhp wynikające z dyrektywy 2009/104/WE..cd - przykłady najczęściej spotykanych niezgodności z MW, (75 ) - jak oceniać układ sterowania starych maszyn? - na jakie zmiany w maszynach może sobie pozwolić użytkownik? - najczęściej popełniane błędy w trakcie dostosowywania do MW, - na co warto zwrócić uwagę, gdy dostosowanie maszyn do MW zlecamy zewnętrznym usługodawcom? 15:15-15:30 Przerwa kawowa 15:30-16:15 4. Postępowanie przy dostosowywaniu maszyn do zgodności z MW - jaką strategię działań należy wdrożyć, by doprowadzić maszyny do zg. z MW? (45 ) - jak korzystać z efektywnych narzędzi do oceny maszyn? - zasady ustalania i dokumentowania niezgodności, - jak właściwie zaplanować doprowadzenie maszyn do zgodności? - jakie zasady należy stosować przy wyborze środków technicznych/informacyjnych do likwidacji niezgodności? 16:15-16:30 Pytania, dyskusja, indywidualne konsultacje LUC CE CONSULTING www.luc.pl tel./fax: 77 / 442 68 90 kom. 604 380 091 e-mail: luc@luc.pl str. 14/16

"Przystosowanie maszyn do minimalnych wymagań bhp określonych w dyrektywie 2009/104/WE Dzień 2 08:30-09:00 Powtórka, sprawdzenie, które z oczekiwań uczestników udało się już spełnić. 09:00-10:30 5. Ćwiczenia na przykładzie wybranych maszyn (cz. 1): (90 ) Podział uczestników na grupy oraz wybór liderów grup. Zajęcia są prowadzone w oparciu o przygotowane zdjęcia, schematy itp. wybranych dwóch maszyn. - określenie niezgodności z minimalnymi wymaganiami bhp, - wykonanie stosownej dokumentacji opisowej i fotograficznej maszyn. 10:45-12:00 Praca w sali szkoleniowej, omówienie zidentyfikowanych niezgodności. (75 ) 5. Ćwiczenia na przykładzie wybranych maszyn (cz. 2):..cd - omówienie zidentyfikowanych niezgodności na maszynie nr 1 (omawiają liderzy grup na podstawie dokumentacji opracowanej w grupie) 12:00-12:15 Przerwa kawowa 12:15-13:15 5. Ćwiczenia na przykładzie wybranych maszyn (cz. 3):..cd (60 ) - omówienie zidentyfikowanych niezgodności na maszynie nr 2 (omawiają liderzy grup na podstawie dokumentacji opracowanej w grupie) 14:00-15:30 5. Ćwiczenia na przykładzie wybranych maszyn (cz. 4):..cd (90 ) - metody i narzędzia oceny ryzyka związanego z ustalonymi niezgodnościami, Uczestnicy (pod nadzorem trenerów) wykonują poniższe zadania. - wykonanie analizy zagrożeń wynikających ze stwierdzonych niezgodności, - ocena ryzyka związanego z zagrożeniami/niezgodnościami, - ustalenie niezbędnych środków technicznych i działań organizacyjnych doprowadzających maszynę do zgodności, - przygotowanie planu doprowadzenia maszyny do zgodności z wymaganiami, Weryfikacja poprawności przyjętych rozwiązań i dyskusja. - omówienie przez grupy ćwiczeniowe: o zidentyfikowanych zagrożeń, o ryzyka stwarzanego przez nie, o środków technicznych, działań organizacyjnych, proponowanych w celu doprowadzenia maszyny do zgodności, 15:30-16:00 Weryfikacja spełnienia oczekiwań uczestników, pytania, dyskusja, indywidualne konsultacje. Data aktualizacji ulotki: 25.09.2013 r. LUC CE CONSULTING www.luc.pl tel./fax: 77 / 442 68 90 kom. 604 380 091 e-mail: luc@luc.pl str. 15/16