Mgr Anna Bernacka Mgr Justyna Cherchowska Uniwersytet Warmińsko Mazurski w Olsztynie
Obecnie jesteśmy świadkami niespotykanej dynamiki postępu technologicznego, który w głównej mierze tyczy się sposobu komunikowania, ale także skali przemian gospodarczych, społecznych, które zachodzą w naszym świecie. Dzisiaj, to właśnie Internet dysponuje wieloma narzędziami, stając się odbiciem naszej rzeczywistości. Użytkownicy są obdarzani w nietypowe funkcje- nie są one dodatkiem do ich życia, lecz prowadzą do stworzenia e-życia. Dynamika Internetu pozwoliła nam swobodnie korzystać z nowych form komunikowania się za pomocą języka pisanego, mówionego, dysponując przy tym obrazem rozmówcy w czasie rzeczywistym.
Portale społecznościowe typu Facebook, MySpace, Twitter, Fotka, Grono czy też nieco zapomniana Nasza Klasa stają się coraz bardziej znane. Użytkownicy korzystający z tej formy aktywności medialnej prowadzą poniekąd dwa życia: realne oraz sieciowe. Słynne określenie: Jeśli czegoś nie ma w Internecie to nie istnieje sparafrazowano: Jeśli Ciebie nie ma na Facebooku, to nie istniejesz. Współcześnie dosadność tej parafrazy może niepokoić, dlatego też wielu badaczy coraz częściej zajmuje się badaniem tego właśnie problemu.
Specyfikę Internetu oraz portali społecznościowych jednoznacznie podkreślają słowa Zygmunta Baumana: Żyjemy w czasach gdzie najważniejszym medium stał się Internet. Jest on nie tylko źródłem informacji ale również podmiotem, który informuje o kreowanych potrzebach i pragnieniach konsumentów, rozbudza ich fantazje i pożądanie
54% Polaków korzysta z portali społecznościowych, najpopularniejszymi są Facebook i Naszaklasa.pl. 54% dorosłych Polaków (powyżej 18 roku życia) deklaruje, że korzysta z social media, najwięcej wśród respondentów w wieku 18-24 lat - 82%, spośród osób w wieku 35-64 lat - 47%, zdecydowanie najmniej w wieku powyżej 65 lat - 30%
Respondenci w wieku 18-24 lat deklarują korzystanie z portali społecznościowych takich jak: Facebook (74%), nk.pl (40%) i Twitter (2%), natomiast badani z grupy wiekowej 25-34 korzystają z Facebooka (58%), nk.pl (45%) oraz Twittera (4%). Co piąty Polak w wieku 65+ korzysta z Facebooka.
Strefa wirtualna Internet ulega nagłym i częstym zmianom. Dostosowywana jest do potrzeb osób w każdej kategorii wiekowej, jak i do możliwości intelektualnych i fizycznych. Kiedyś najstarsza grupa wiekowa (65+) nie pomyślała by, że w przyszłości będzie korzystała z jakiegokolwiek portalu społecznościowego. Postępująca cyfryzacja i technologia spowodowała, że osoby te musiały dostosować się do obowiązujących standardów. Podporządkowały się, bo nie chciały odstawać od reszty społeczeństwa, chciały również być na czasie.
Poznanie drugiej osoby (przyjaciela, znajomego) nawet z najdalszych zakątków świata Wrzucanie zdjęć i filmików z ciekawych momentów w naszym życiu Ujawnianie zainteresowań i ich rozwijanie Granie w gry, udział w konkursach, wiedzę o trendach w modzie czy promocjach sklepowych Są źródłem szybkiej informacji o nas, o innych, o tym co dzieje się na świecie. Czynniki te są głownie znaczące właśnie dla osób z niepełnosprawnością ruchową. Sprawia to, że nie są już pozostawione same sobie na pustkowiu bez możliwości kontaktu z innymi. Już nie odstają od społeczeństwa zawierają kontakty i są na bieżąco z tym, co dzieje się w otaczającym ich świecie.
Problemy badawcze: Jak seniorzy docierają do mediów społecznościowych? Jak zawierają kontakty przez portale społecznościowe? Jaki charakter mają te kontakty? Jakie jest zdanie osób najbliższych o tego rodzaju kontaktach interpersonalnych? Grupa badawcza: 18 seniorów w wieku 60-64, kobiety 10 i 8 mężczyzn. Wszyscy badani są osobami samotnymi (wdowcy, wdowy, single).
Kategoria N Nuda 13 Rozrywka (gry) 10 Zdobywanie informacji o interesujących kwestiach 5 Poszukiwanie kolegi/koleżanki 18 Poszukiwanie przyjaciela/przyjaciółki 14 Poszukiwanie partnera życiowego 12
Kategoria/częstotliwość zawsze często czasami nigdy Facebook 8 5 - - Nasza Klasa 2 3 3 5 Twitter 3 4 7 - Fotka 5 3 5 2 Grono 1 2 4 6 Myspace - 1 - - badoo 1 - - -
Kategoria N % Od znajomych - Od swoich dzieci 5 27,77 Od wnuków 9 50 Z telewizji 2 11,11 Z radia 2 11,11 Z internetu - Ogółem 18 100
Kategoria N % Tak 5 27,77 Nie 3 16,66 Nie wiem 10 55,55 Ogółem 18 100
Kategoria N % Są przeciwni 5 27,77 Zgadzają się 13 72,22 Ogółem 18 100
Kategoria N % Tak 3 16,66 Nie 15 83,33 Nie wiem - - Ogółem 18 100
Seniorzy z niepełnosprawnością ruchową w wirtualnym świecie poszukują głównie znajomości: kolegi, koleżanki, przyjaciela bądź przyjaciółki. Osoby starsze przebywają w wirtualnym świecie także z nudów. Część badanych szuka partnera życiowego oraz rozrywki. Niewielu seniorów z niepełnosprawnością ruchową szuka w sieci interesujących wiadomości. Najwięcej osób starszych najczęściej przebywa na Facebooku oraz na Fotce. Najmniej seniorów przebywa na Badoo, Gronie i Naszej Klasie. Seniorzy korzystają także z Instagramu, Twittera i Myspace.
Osoby starsze z niepełnosprawnością ruchową informacje o portalach społecznościowych uzyskują od swoich wnuków oraz swoich dzieci. Niewielu seniorów o portalach społecznościowych dowiedziało sie z mass mediów. Seniorzy nie wiedzą, czy mieliby ochotę i odwagę spotkać się w życiu realnym z rozmówcą poznanym na portalach społecznościowych. Większość bliskich seniorów (wnuki, dzieci) zawsze godzą się na przebywanie seniora w wirtualnym świecie i nawiązywanie kontaktów.
Osoby starsze nie ujawniłyby informacji o swej niepełnosprawności ruchowej pisząc ze znajomymi na portalach społecznosciowych. Uważają jednak, iż powinno informować się swoich rozmówców o niepełnosprawności w przypadku, gdy jest to osoba znacząca dla seniora. Seniorzy nie czują się wykluczeni społecznie. Uważają, iż wystarczają im znajomości wirtualne. Podkreślają, iż pomimo wykluczenia społecznego, nie są wykluczeni cyfrowo, gdyż mają komputer, internet i komunikują się z innymi za pomocą tego medium.
M. Rudy - Muża, Autoprezentacja na portalach społecznościowych próba opisu zjawiska [w:] Nowe Media, ale Nowe czy stare problemy?, pod red. J. Hajdasz, Poznań 2011, s. 205. Z. Bauman, Społeczeństwo w stanie oblężenia, Warszawa 2006, s. 212. www.di.com.pl, [dostęp: 28.05.2014].
Dziękujemy!