S Y L A B U S Druk DNiSS nr 11D NAZWA PRZEDMIOTU: HISTORIA KRAJÓW SŁOWIAŃSKICH Kod przedmiotu: Rodzaj przedmiotu: kierunkowy; obowiązkowy Wydział: Humanistyczno-Społeczny Kierunek: filologia Specjalność: filologia słowiańska Specjalizacja: czeski/rosyjski język biznesu Poziom studiów: pierwszego stopnia System studiów: stacjonarne Rok: 1 Semestr: 1 Formy zajęć i liczba godzin: wykłady 30 Język/i, w którym/ch realizowane są zajęcia: polski Liczba punktów ECTS: 3 Osoby prowadzące: wykład: prof. ATH dr hab. Piotr Żurek inne formy zajęć: 1. Założenia i cele przedmiotu, w tym zakładane efekty kształcenia zdefiniowane w kategoriach wiedzy, umiejętności i innych kompetencji: Założenia i cele: Ukazanie dziejów Rosji i Czech na tle historii powszechnej oraz pogłębienie wiedzy o najważniejszych etapach rozwoju cywilizacyjnego danego narodu. Zwrócenie uwagi na genezę współczesnych stosunków politycznych, wyznaniowych, społeczno-gospodarczych oraz ustrojowych i kulturalnych. Efekty kształcenia: Student opanuje umiejętność myślenia historycznego, zwłaszcza posługiwania się zdobytą wiedzą w nowych sytuacjach poznawczych, (np. w kontekście historii literatury lub historii języka). Student potrafi wyrabiać racjonalny pogląd na stosunki Rosji i Czech z sąsiadami oraz miejsce danego narodu w świecie. Potrafi rozwijać krytycyzm wobec różnych źródeł wiedzy historycznej. Opanuje samodzielność myślenia, a także potrafi wyeliminować ze swojej świadomości różnego rodzaju mity i zafałszowania. 2. Określenie przedmiotów wprowadzających wraz z wymaganiami wstępnymi: brak. 3. Opis form zajęć a) Wykłady 1
Treści programowe (tematyka zajęć): Historia słowiańskiego obszaru językowego ze szczególnym uwzględnieniem dziejów Rosji i Czech. HISTORIA ROSJI 1. Pradzieje ziem ruskich przed pojawieniem się Słowian wschodnich. 2. Etnogeneza Słowian. Pierwsze państwa słowiańskie. 3. Słowianie wschodni przed panowaniem Waregów. 4. Normańska teoria pochodzenia Rusi. 5. Rozwój polityczny Rusi Kijowskiej. Rola dynastii Rurykowiczów. 6. Ruś w okresie rozdrobnienia feudalnego. 7. Najazd i niewola mongolska. 8. Wielkie Księstwo Moskiewskie jądro przyszłego państwa rosyjskiego. 9. Ukształtowanie się centralistycznego państwa moskiewskiego za rządów Iwana IV Groźnego. 10. Okres Wielkiej Smuty. 11. Rosja w dobie pierwszych Romanowów. 12. Narodziny imperium panowanie Piotra I. 13. Okres rewolucji pałacowych. Rządy Katarzyna II Semiramidy Północy. 14. Rosja na przełomie XVIII i XIX wieku. Koniec absolutyzmu. 15. Polityka zagraniczna i wewnętrzna Aleksandra I. Klęska Napoleona i powołanie Świętego Przymierza. Ruch Dekabrystów. 16. System mikołajowski w Rosji. Klęska w wojnie krymskiej. 17. Reformy Aleksandra II. Umocnienie wpływów w Azji i na Bałkanach. 18. Rosja w dobie ostatnich Romanowów. 19. Pierwsza wojna światowa. Rewolucje lutowa i październikowa. 20. Wojna domowa i powstanie ZSRR. Rządy W. I. Lenina. 21. Okres walki o schedę po Leninie. Zwycięstwo Stalina. 22. Wielka czysta. Rosja w dobie wielkiego terroru. 23. Pakt Ribbentrop Mołotow. ZSRR w pierwszej fazie II wojny światowej. 24. Napaść Niemiec na ZSRR. Wojna ojczyźniana druga faza II wojny światowej. 25. Opanowanie Europy Środkowowschodniej przez ZSRR. 26. Polityka ZSRR w latach 1945-1947. 27. Polityka Stalina w ostatnich latach jego życia (1948-1953). 28. Przemiany w ZSRR po śmierci Stalina (1953-1955). 29. Polityka ZSRR pod rządami Chruszczowa i Breżniewa. 30. Spóźnione reformy M. Gorbaczowa (1985-1990). Pierestrojka. 2
31. Rozpad ZSRR i upadek Gorbaczowa. 32. Era Jelcyna w Rosji (1991-2000). HISTORIA CZECH 1. Pradzieje ziem czeskich. Etnogeneza Słowian. Pierwsze państwa słowiańskie. Państwo Wielkomorawskie. 2. Powstanie państwa czeskiego. Dynastia Przemyślidów. 3. Czechy pod rządami dynastii Luksemburskiej. Ruch husycki. Opanowanie Czech przez Habsburgów. Reformacja i kontrreformacja. 4. Czeskie Odrodzenie Narodowe. Czesi w dobie Wiosny Ludów. Pozycja Czech w strukturach Monarchii Naddunajskiej w drugiej połowie XIX i początku XX wieku. Walka o prawa narodowe. 5. Czesi w okresie I wojny światowej. Rozpad Austro-Węgier i proklamowanie Czechosłowacji. 6. Czechosłowacja w okresie międzywojennym. 7. Rozbiór Czechosłowacji i powołanie Protektoratu Czech i Moraw. Czesi w okresie II wojny światowej. 8. Wyzwolenie Czechosłowacji i przejęcie władzy przez komunistów. Czechy w dobie komunizmu. 9. Trudne dojrzewanie demokracji 1990-1992. Rozpad Czechosłowacji. Metody dydaktyczne: Na pierwszych zajęciach zostają podane studentom tematy zajęć oraz literatura obowiązkowa i uzupełniająca. Prowadzący prowadzi zajęcia w postawie stojącej (lub stojąco-chodzonej). Jeżeli wyposażenie sali dydaktycznej na to pozwoli wykład będzie wsparty prezentacją multimedialną. STRUKTURA ZAJĘĆ: I. Czynności wstępne. 1. Przygotowanie rekwizytów i mapy. II. Proces dydaktyczny. 1. Sytuacja problemowa. Nawiązanie do znanych studentom wiadomości na dany temat. Opis wydarzeń. Forma i warunki zaliczenia: Egzamin ustny. Student otrzyma dwa lub trzy pytania odnoszące się do podanych powyżej treści programowych. [Egzaminator może zadawać również pytania dodatkowe]. 3
Metody ewaluacji wiedzy, umiejętności i innych kompetencji: Procentowy udział elementów w ocenie OCENA Pytanie 1 Pytanie 2 Pytanie 3 niedostateczna poniżej. 20% poniżej. 20% poniżej. 20% dostateczna min. 25-30% min. 25-30% min. 25-30% dostateczna plus min. 35% min. 35% min. 35% dobry min. 40% min. 40% min. 40% dobry plus min. 45% min. 45% min. 45% bardzo dobry min. 50% min. 50% min. 50% Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej: HISTORIA ROSJI Literatura podstawowa: 1. L. Bazylow, Historia Rosji, T. I-II, Warszawa 1985. 2. M. Heller, Historia Imperium Rosyjskiego, Warszawa 1997. 3. F. Koneczny, Dzieje Rosji, T. I-III, Warszawa (bez roku wydania). 4. E. Małek, J. Wawrzyńczyk, Kultura rosyjska. Postacie wydarzenia symbole daty, Warszawa 2001. 5. Rosja Leksykon PWN. Historia Świata, Warszawa 2001. Literatura uzupełniająca: 1. A. Fałowski, B. Sendero: Biesiada słowiańska. Kraków 1992. 2. A. Gieysztor, Mitologia Słowian, Warszawa 1982. 3. T. Lehr-Spławiński: Początki Słowian.. Kraków 1946. 4. H. Łomiański: Religia Słowian i jej upadek. Warszawa 1979. 5. Mały słownik kultury dawnych Słowian. Red. L. Leciejewicz. Warszawa 1988. 6. K. Moszyński: Kultura ludowa Słowian. Kraków. cz. 1. Kultura materialna. 1929., cz. 2. Kultura duchowa. z. 1. 1934, z. 2. 1939. 7. L. Moszyński: Wstęp do filologii słowiańskiej. PWN. W-wa 1984. 8. G. Ostrogorski: Dzieje Bizancjum. Warszawa 1967. 9. H. Popowska-Taborska: Wczesne dzieje Słowian w świetle ich języka. Warszawa 1993. 10. Słownik starożytności słowiańskich (t. I-VII) Wrocław 1961-1982. 11. T. Wasilewski: Bizancjum i Słowianie w IX wieku. Studia z dziejów politycznych i kulturalnych. Warszawa 1972. 4
HISTORIA CZECH Literatura podstawowa: 1. Skowronek J., Tanty M., Wasilewski T., Historia Słowian południowych i zachodnich, Warszawa 1988. (TYLKO ROZDZIAŁY I PODROZDZIAŁY DOTYCZĄCE CZECH). 2. Heck R., Orzechowski M., Historia Czechosłowacji, Wrocław 1969. 3. Tomaszewski J., Czechosłowacja, Warszawa 1997. Literatura uzupełniająca: 1. Bader K., Stosunki polsko-czeskie, Warszawa 1938. 2. Batowski H., Zdrada monachijska. Sprawa Czechosłowacji i dyplomacji europejskiej w roku 1938, Poznań 1973. 3. Barciak A., Czechy a ziemie południowej Polski w XIII oraz początkach XIV wieku. Polityczno-ideologiczne problemy ekspansji Czech na ziemie południowej Polski, Katowice 1992. 4. Gruchała J., Tomasz G. Masaryk, Wrocław 1996. 5. Janaček J., Dzieje Pragi, Warszawa 1977. 6. Kamiński M. K., Polsko-czechosłowackie stosunki polityczne 1945-1948, Warszawa 1990. 7. Kowalski L., Kryptonim Dunaj udział wojsk polskich w interwencji zbrojnej w Czechosłowacji w 1868 roku, Warszawa 1992. 8. Krejči K., Praga legenda i rzeczywistość, Warszawa 1974. 9. Mały słownik kultury dawnych Słowian, Warszawa 1990. 10. Nowacki B., Czeskie roszczenia do korony w Polsce w latach 1290-1335, Poznań 1987. 11. Słownik starożytności słowiańskich, Wrocław-Warszawa 1961-1970. 12. Szklarska-Lahmannowa A., Polsko-czechosłowackie stosunki dyplomatyczne w latach 1918-1925, Wrocław 1967. 5