Ośrodek Certyfikacji Wyrobów IPS TABOR Jednostka ds. Certyfikacji tel. +48 61 6641420; +48 61 6641429; +48 61 6641434 fax. +48 61 6641420; +48 61 6534002 e-mail: certyfikacja@tabor.com.pl Instytut Pojazdów Szynowych TABOR ul. Warszawska 181 61-055 Poznań INSTRUKCJA CERTYFIKACJI WYROBÓW ICW 009 Pojazdy kolejowe - proces dopuszczenia do eksploatacji typu pojazdu kolejowego zgodnie z wymaganiami Rozporządzenia Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia 13 maja 2014r. w sprawie dopuszczania do eksploatacji określonych rodzajów budowli, urządzeń i pojazdów kolejowych (Dz. U. 2014 poz. 720). Poznań, marzec 2015
SPIS TREŚCI 1. Informacje ogólne 2. Definicje 3. Pojazdy kolejowe podlegające ocenie wg. niniejszej instrukcji 4. Warunki i tryb wydawania certyfikatów zgodności typu 4.1. Zamówienie 4.2. Wyznaczenie prowadzącego proces wydawania certyfikatu zgodności typu 4.3. Umowa 4.4. Proces uzyskania certyfikatu zgodności typu na czas określony 4.5. Warunki przeprowadzania prób eksploatacyjnych 4.6. Proces uzyskania certyfikatu zgodności typu na czas nieokreślony 4.7. Ocena 4.8. Opinia 4.9. Decyzja o przyznaniu bądź odmowie wydania dokumentacji certyfikacyjnej 4.10. Wydanie dokumentacji certyfikacyjnej/zakończenie procesu 5. Przeniesienie praw własności dokumentu certyfikacyjnego 6. Skargi i odwołania 7. Opłaty z tytułu procesu certyfikacji 8. Deklaracja zachowania poufności informacji 9. Warunki ubezpieczenia 2
1. Informacje ogólne Rozporządzenie Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia 13 maja 2014r. w sprawie dopuszczania do eksploatacji określonych rodzajów budowli, urządzeń i pojazdów kolejowych (Dz. U. 2014 poz. 720) jest dokumentem będącym podstawą prawna do przygotowania niniejszej procedury (dotyczącej procesu dopuszczania do eksploatacji typu pojazdu kolejowego. Rozporządzenie określa: 1. tryb wydawania, odmowy wydania i cofania świadectw dopuszczenia do eksploatacji typu; 2. wykaz rodzajów budowli, urządzeń oraz pojazdów kolejowych, dla których wymagane jest uzyskanie świadectwa dopuszczenia do eksploatacji typu; 3. zakres badań technicznych koniecznych do wydania świadectwa dopuszczenia do eksploatacji typu oraz stwierdzenia zgodności z typem; 4. szczegółowe warunki i tryb wydawania certyfikatów zgodności typu, certyfikatów zgodności z typem oraz deklaracji zgodności z typem; 5. warunki przeprowadzania prób eksploatacyjnych; 6. procedurę oceny zgodności z typem; 7. wzór: a. świadectwa dopuszczenia do eksploatacji typu, b. certyfikatu zgodności typu, c. certyfikatu zgodności z typem, d. deklaracji zgodności z typem. Rozporządzenie ma zastosowanie dla pojazdów eksploatowanych na: 1. bocznicach kolejowych 2. infrastrukturze kolejowej obejmującej linie kolejowe o szerokości torów mniejszej niż 1435 mm, 3. w metrze, 4. sieciach kolejowych, które są funkcjonalnie wyodrębnione z systemu kolei i przeznaczone tylko na potrzeby pasażerskich przewozów lokalnych, oraz miejskich lub podmiejskich przewoźników kolejowych prowadzących działalność wyłącznie w obrębie tych sieci kolejowych. 3
Finalnym dokumentem potwierdzającym spełnienie przez badany pojazd wymagań w/w rozporządzenia jest Świadectwo dopuszczenia do eksploatacji typu pojazdu wydaje wydawane przez Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego na podstawie dostarczonego przez Klienta wniosku oraz dokumentów określonych Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury i Rozwoju (Dz. U. 2014 poz. 720 2). Świadectwo dopuszczenia wydawane zostaje najpierw na czas określony, w celu zrealizowania Programu Prób Eksploatacyjnych, a następnie po pozytywnej ocenie przebytych prób i sprawdzeń pojazdu, świadectwo wydane zostaje na czas nieokreślony. Poniższa instrukcja przedstawia etapy postępowania obowiązujące jedynie jednostkę upoważnioną do wydawania Certyfikatów zgodności typu zgodnie z w/w Rozporządzeniem, które stanowią podstawę do uzyskania w następnej kolejności Świadectwa dopuszczenia do eksploatacji typu pojazdu. 2. Definicje: 1. pojazd kolejowy pojazd dostosowany do poruszania się na własnych kołach po torach kolejowych, z napędem lub bez napędu; 2. pojazd kolejowy specjalny pojazd kolejowy przeznaczony do utrzymania, naprawy lub budowy infrastruktury kolejowej, lub przeznaczony do prowadzenia działań ratowniczych; 3. bocznica kolejowa droga kolejowa połączona z linią kolejową i służąca do wykonywania załadunku i wyładunku wagonów lub wykonywania czynności utrzymaniowych pojazdów kolejowych lub postoju pojazdów kolejowych oraz przemieszczania i włączania pojazdów kolejowych do ruchu po sieci kolejowej; w skład bocznicy kolejowej wchodzą również urządzenia sterowania ruchem kolejowym oraz inne urządzenia związane z bezpieczeństwem ruchu kolejowego, które są na niej usytuowane; 4. typ pojazdu kolejowego pojazd kolejowy o określonych powtarzalnych rozwiązaniach konstrukcyjnych; 5. certyfikat zgodności typu dokument wystawiony przez jednostkę organizacyjną uprawnioną do przeprowadzenia badań technicznych koniecznych do uzyskania świadectwa dopuszczenia do eksploatacji typu potwierdzający przeprowadzenie tych badań z wynikiem pozytywnym; 4
6. świadectwo dopuszczenia do eksploatacji typu dokument uprawniający do eksploatacji odpowiednio typu pojazdu kolejowego, typu budowli albo typu urządzenia; 7. jednostka upoważniona - Prezes UTK zamieszcza w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej Urzędu Transportu Kolejowego wykaz jednostek organizacyjnych uprawnionych do wykonywania badań technicznych koniecznych do uzyskania świadectw dopuszczenia do eksploatacji typu, stwierdzania zgodności z typem oraz wydawania certyfikatów zgodności typu i certyfikatów zgodności z typem wraz ze wskazaniem zakresu ich uprawnień. 3. Pojazdy kolejowe objęte rozporządzeniem: - pojazdy trakcyjne, - wagony pasażerskie, - wagony towarowe, - pojazdy specjalne. 4. Warunki i tryb wydawania certyfikatów zgodności typu 4.1 Zamówienie Podstawą rozpoczęcia procesu oceny jest złożenie w Jednostce ds. Certyfikacji OCW IPS TABOR zamówienia na przeprowadzenie procesu oceny 4.2 Wyznaczenie prowadzącego proces wydawania certyfikatu zgodności typu Każdorazowo proces oceny prowadzony jest przez wyznaczoną osobę kompetentną w przedmiotowym zakresie. 4.3 Umowa Każdorazowo IPS TABOR zawiera z Klientem umowę na przeprowadzenie procesu oceny. 4.4 Proces uzyskania certyfikatu zgodności typu na czas określony W celu uzyskania świadectwa dopuszczenia do eksploatacji typu konieczne jest poddanie pojazdu badaniom technicznym określonym w rozporządzeniu. Po pozytywnych wynikach badań wydawany jest, przez jednostkę upoważnioną, certyfikat zgodności typu. 5
Rozpoczęcie procesu oceny w celu uzyskania certyfikatu zgodności typu następuje w momencie złożenia wniosku przez Klienta. Wniosek ten powinien zawierać: nazwę i adres podmiotu, który składa wniosek, pisemną deklarację, że ten sam wniosek nie został złożony w żadnej innej jednostce upoważnionej, określenie rodzaju i typu pojazdu kolejowego, dokumentację techniczną umożliwiającą ocenę pojazdu, pod względem zgodności z wymaganiami określonymi we właściwych, dla danego typu specyfikacjach technicznych i dokumentach normalizacyjnych w zakresie określonym w 20, pkt. 3 rozporządzenia), datę i miejsce sporządzenia wniosku, imię, nazwisko i podpis osoby upoważnionej do reprezentowania podmiotu. Na podstawie wniosku przeprowadzane są badania techniczne określone w 14 rozporządzenia w zależności od rodzaju ocenianego pojazdu kolejowego (patrz pkt. 3 niniejszej procedury). Na podstawie wyników analizy dokumentacji oraz wyników badań wymaganych, przygotowana zostaje opinia techniczna obejmującą ocenę zgodności z wymaganiami określonymi we właściwych dla danego typu specyfikacjach technicznych i dokumentach normalizacyjnych. W przypadku gdy pojazd zostaje oceniony pozytywnie, klientowi zostają przekazane następujące dokumenty: certyfikat zgodności typu, niezbędny do uzyskania świadectwa dopuszczenia do eksploatacji na czas określony (zgodnie z załącznikiem 1 do przedmiotowego rozporządzenia), opinia techniczna, raporty z przeprowadzonych badań technicznych, Certyfikat zgodności typu może zostać wydany na czas określony lub zawierać dodatkowe warunki, które powinny zostać spełnione podczas przeprowadzania prób eksploatacyjnych. 6
W przypadku nie spełnienia przez pojazd wymagań klient zostaje pisemnie poinformowany o wyniku oceny wraz z szczegółowym uzasadnieniem odmowy. 4.5 Warunki przeprowadzania prób eksploatacyjnych Próby eksploatacyjne przeprowadzane zostają zgodnie z programem prób eksploatacyjnych, uzgodnionym z podmiotem, na terenie którego przeprowadzone będą próby oraz w warunkach identycznych lub zbliżonych do warunków normalnej pracy podczas eksploatacji. Warunkiem rozpoczęcia prób eksploatacyjnych jest zawarcie porozumienia w sprawie wykonania prób eksploatacyjnych, określonego w załączniku 2 do przedmiotowego rozporządzenia. W programie prób eksploatacyjnych należy umieścić: minimalne liczbę egzemplarzy, podstawowe parametry pojazdu wymagane do prawidłowego przeprowadzenia prób eksploatacyjnych, okres i harmonogram odbywania prób eksploatacyjnych, zakres dokumentacji przekazywanej na czas trwania prób podmiotowi, który będzie eksploatował pojazd kolejowy podczas prób eksploatacyjnych, niezbędnej do zapewnienia właściwej obsługi, eksploatacji i utrzymania, w szczególności w zakresie postępowania w przypadku wystąpienia usterek, ich wpływu na bezpieczeństwo prowadzenia ruchu kolejowego i sposobu ich usuwania, oraz granicznych wartości dotyczących odpowiednio przebiegu, prędkości, nacisku i zużycia, częstotliwość przeprowadzania sprawdzeń okresowych podczas trwania prób eksploatacyjnych (co najmniej dwa sprawdzenia) Podczas trwania prób przeprowadzane są niezbędne badania, testy oraz (w uzasadnionych przypadkach) niezapowiedziane sprawdzenia wszystkie opisane w programie prób eksploatacyjnych. W uzasadnionych przypadkach jednostka upoważnione może również przeprowadzać badania lub testy nieokreślone w programie prób eksploatacyjnych. Każdorazowo po wykonanym sprawdzeniu/teście zostaje sporządzone sprawozdanie, a w przypadku badań protokoły z przeprowadzonych badań. 7
4.6 Proces uzyskania certyfikatu zgodności typu na czas określony i nieokreślony Certyfikat zgodności typu może zostać wydany na czas nieokreślony lub określony i zawierać dodatkowe warunki, które powinny zostać spełnione podczas przeprowadzania prób eksploatacyjnych. Po przeprowadzeniu prób eksploatacyjnych jednostka upoważniona sporządza opinię techniczną obejmującą całość procesu dopuszczenia do eksploatacji, w tym raporty z badań technicznych, opinię eksploatacyjną wydaną przez podmiot eksploatujący oceniany pojazd podczas trwania prób eksploatacyjnych oraz ocenę z przeprowadzonych prób. Na podstawie opinii technicznej sporządzany jest certyfikat zgodności typu, niezbędny do uzyskania świadectwa dopuszczenia do eksploatacji na czas nieokreślony (załącznik 1 do przedmiotowego rozporządzenia). 4.7 Ocena Jednostka ds. Certyfikacji OCW IPS TABOR dokonuje oceny w odniesieniu do wymagań objętych zakresem przedmiotowego rozporządzenia. 4.8 Opinia Każdorazowo Jednostka ds. Certyfikacji OCW IPS TABOR zamieszcza wnioski z przeprowadzonej oceny w Raporcie z oceny lub Opinii. 4.9 Decyzja o przyznaniu bądź odmowie wydania dokumentacji certyfikacyjnej Ostateczną decyzję o przyznaniu lub odmowie wydania dokumentacji certyfikacyjnej podejmuje Jednostka ds. Certyfikacji OCW IPS TABOR na podstawie Opinii. 4.10 Wydanie dokumentacji certyfikacyjne/zakończenie procesu Jednostka ds. Certyfikacji OCW IPS TABOR sporządza formalny dokument certyfikacyjny w ilości egzemplarzy uzgodnionej w Umowie. Proces oceny zostaje formalnie zakończony wraz z przesłaniem Klientowi następujących dokumentów: pismo przewodnie, Opinia, Dokument certyfikacyjny, 8
5. Przeniesienie praw własności dokumentu certyfikacyjnego W przypadku przekazania praw własności do pojazdów na które został wydany dokument certyfikacyjny istnieje możliwość przeniesienia praw do dokumentu certyfikacyjnego na nowy podmiot gospodarczy po przedstawieniu udokumentowanego wniosku oraz potwierdzeniu spełnienia wymagań. Do wniosku o przeniesienie praw własności Wnioskodawca dołącza następujące dokumenty: potwierdzenie przekazania praw własności, potwierdzenie zmiany w odpowiedniej ewidencji, oświadczenie o wstąpieniu w prawa i obowiązki poprzedniego posiadacza dokumentu certyfikacyjnego 6. Skargi i odwołania Klient ma prawo do składania skarg co do przebiegu procesu oceny oraz odwołań od decyzji certyfikacyjnej, a także wyników i wniosków zawartych w Opinii. Działania związane z postępowaniem ze skargami i odwołaniami prowadzone są zgodnie z wymaganiami procedury, która obejmuje m.in. : tryb zgłaszania; sposób rozpatrywania; realizację działań korygujących Dokumentowanie trybu i sposobu postępowania ze skargami i odwołaniami odbywa się przy wykorzystaniu standardowych formularzy oraz dokumentów niesformalizowanych. Omówienie skarg i odwołań, jak i dotyczących ich działań korygujących jest stałym i obligatoryjnym elementem programu corocznego przeglądu zarządzania 7. Opłaty z tytułu procesu certyfikacji Koszty związane z wydaniem certyfikatu zgodności typu ponosi Klient na podstawie wystawianych faktur. 8. Deklaracja zachowania poufności informacji IPS TABOR deklaruje zachowanie poufności przez swoich pracowników w odniesieniu do informacji uzyskanych w prowadzonych procesach. Dla udostępnienia tzw. stronie trzeciej jakichkolwiek informacji odnośnie przedmiotu procesu lub danych z przebiegu procesu, wymagana jest pisemna zgoda 9
Klienta, z wyjątkiem przypadków nakazanych prawem (nakaz sądowy, postępowanie prokuratorskie, wyjaśniające itp.). Jednostka ds. Certyfikacji OCW IPS TABOR zobowiązana jest poinformować Klienta o przekazaniu uprawnionym organom państwowym informacji na temat przedmiotu procesu lub danych z przebiegu procesu. 9. Warunki ubezpieczenia Instytut Pojazdów Szynowych TABOR posiada ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej.dla działalności Certyfikacyjnej oraz zapewnia przeznaczanie odpowiednich zasobów finansowych (w osobie Dyrektora IPS) dla prowadzenia tejże działalności. Koniec 10