1. Zakres stosowania. 2. Wymagania ogólne

SPIS TREŚCI 1. Zakres stosowania... 2 2. Wymagania ogólne... 2 3. Wymagania wykonawcze... 4 4. Wymagania montażowe... 12 5. Wymagania odbiorowe... 22 6. Normy i przepisy... 26 7. Wykaz opracowań przywołanych lub wykorzystanych przy realizacji wytycznych. 27 8. Załączniki... 29 8.1. Schematy węzłów cieplnych zalecane w SPEC S.A.... 29 8.2. Protokoły odbiorów... 29 1

1. Zakres stosowania Wymiennikowe węzły cieplne c.o., c.w. i c.t. zasilane z sieci ciepłowniczej, przystosowane do pracy w zakresie temperatur wody sieciowej na zasilaniu do 130 ºC i ciśnień do 1,6 MPa. 2. Wymagania ogólne 2.1. Węzły cieplne powinny być wykonane zgodnie z zatwierdzoną dokumentacją projektową, a odstępstwa od projektu powinny być uzgodnione z projektantem oraz z dostawcą ciepła. 2.2. Pomieszczenie węzła cieplnego powinno spełniać wymagania Prawa Budowlanego i normy PN-B-02423:1999 oraz być zgodne z aktualnymi wymaganiami SPEC S.A. odnośnie pomieszczenia węzła. 2.3. Wszystkie urządzenia i materiały montowane w węzłach powinny posiadać wymagane certyfikaty, aprobaty techniczne lub inne dokumenty dopuszczające do stosowania w budownictwie oraz powinny być zgodne z projektem węzła oraz zgodne z aktualnymi wymaganiami technicznymi SPEC S.A. Odstępstwa od wymagań muszą być uzgodnione z Pionem Eksploatacji i Produkcji SPEC S.A. 2.4. Węzły c.o. i c.w. powinny być wykonane w układzie szeregowo-równoległym. Dla węzłów o mocy N cwmax 50 kw oraz 50 kw<n cwmax 150 kw i N co /N cwmax 6 dopuszcza się wykonanie węzła w układzie równoległym. W uzgodnieniu ze SPEC S.A dopuszcza się inne rozwiązania schematów technologicznych węzła. 2.5. Węzły cieplne w wersji kompaktowej mogą być stosowane dla mocy cieplnej modułów do 500 kw. Maksymalna masa modułu 150 kg. 2.6. Zasobniki ciepłej wody stosować wyłącznie na życzenie użytkownika. SPEC S.A. nie przejmuje ich na stan majątkowy. 2.7. Wszystkie urządzenia węzła cieplnego wymagające zasilania elektrycznego powinny być zasilane z rozdzielnicy elektrycznej zlokalizowanej w węźle. Instalacje elektryczne muszą być wykonane zgodnie z wymaganiami SPEC S.A. 2

2.8. Hałas od urządzeń pracujących w węźle cieplnym nie może przekroczyć poziomu określonego w normie PN-87/B-02151/02. 2.9. Wszystkie podstawowe urządzenia węzła powinny być łączone z rurociągami w sposób rozłączny umożliwiający łatwy montaż i demontaż poszczególnych elementów. 2.10. Urządzenia, elementy i materiały zastosowane w instalacji c.w. muszą być odporne na temperaturę min. 80 C i ciśnienie min. 0,6 MPa. 2.11. Urządzenia, elementy i materiały zastosowane w instalacji c.o. i c.t. muszą być odporne na temperaturę o 10 C wyższą od maksymalnej roboczej dla instalacji i na ciśnienie min. 0,6 MPa. 2.12. Ze względu na wymagania temperaturowe, jakie nakłada na instalacje ciepłej wody Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r., w nowoprojektowanych instalacjach c.w. nie należy stosować elementów i rur ocynkowanych. 2.13. Wszystkie urządzenia stosowane w węzłach cieplnych muszą być dopuszczone do stosowania w budownictwie i być oznakowane znakiem CE zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dn. 21.12.2005 w sprawie zasadniczych wymagań dla urządzeń ciśnieniowych i zespołów urządzeń ciśnieniowych. 3

3. Wymagania wykonawcze Wymagania odnoszą się do poszczególnych elementów węzła i zawierają zalecenia istotne na etapie realizacji węzłów cieplnych. Są one zgodne z wytycznymi projektowania węzłów cieplnych [7.18], [7.19]. Niektóre zapisy istotne dla realizacji węzłów są przywołane z tych wytycznych projektowych. 3.1. Armatura 3.1.1. Armatura węzła musi być wykonana zgodnie z wymaganiami technicznymi SPEC S.A. dla odcinających kurków kulowych oraz dla zaworów zwrotnych. Odstępstwa od wymagań muszą być uzgodnione z Pionem Eksploatacji i Produkcji SPEC S.A. 3.1.2. Armaturę odcinającą węzeł (na przyłączu sieci cieplnej w budynku) zaleca się stosować w wersji kołnierzowej (dopuszcza się zawory z końcówkami do spawania z dodatkowym połączeniem kołnierzowym). 3.1.3. Armatura sieciowa odcinająca kurki kulowe lub przepustnice kołnierzowe, lub z końcówkami do spawania. Dla średnic do Dn 32 (włącznie) dopuszcza się połączenia gwintowane pod warunkiem zastosowania złączek fabrycznych. 3.1.4. Armatura po stronie instalacyjnej c.o., c.t. i c.w. zaleca się stosować armaturę kołnierzową, międzykołnierzową lub z końcówkami do spawania do średnicy Dn 65 (włącznie) dopuszcza się stosowanie armatury z końcówkami gwintowanymi. Zalecana konstrukcja kurki kulowe, dla większych średnic powyżej Dn 65 przepustnice (z uszczelnieniem metalowym lub elastomerowym). Dla instalacji c.o., c.w. i c.t. innych niż stalowe należy stosować się do obowiązującej technologii. 3.1.5. Wymaga się, aby armatura odcinająca węzeł od sieci ciepłowniczej i instalacji odbiorczych znajdowała się w pomieszczeniu węzła. 3.1.6. Zawory zwrotne stosować o konstrukcji nie powodujące uderzeń hydraulicznych. 3.2. Wymienniki ciepła 3.2.1. Wymienniki ciepła muszą być wykonane zgodnie z Wymaganiami technicznymi dla wymienników ciepła dla ciepłownictwa. 4

3.2.2. W węzłach c.o., c.w., c.t. należy stosować wymienniki ze stali kwasoodpornej płytowe lub płaszczowo-rurowe. Konstrukcja wymienników musi zapewniać ich bezpieczną eksploatację. 3.3. Wymienniki c.w. 3.3.1. W węzłach c.w. powinny być stosowane wymienniki ze stali kwasoodpornej płaszczowo-rurowe np. typu JAD lub wymienniki płytowe. 3.3.2. W przypadku instalacji c.w. wykonanej z rur stalowych ocynkowanych nie należy stosować wymienników płytowych lutowanych miedzią. 3.3.3. W przypadku stosowania wymienników płytowych w węzłach c.w. dwustopniowych, zaleca się stosować wymienniki płytowe w wersji dwustopniowej z sześcioma króćcami (dwa stopnie w jednym wymienniku). 3.3.4. Instalacja c.w. powinna być wyposażony w wodomierz, filtr i zawór zwrotny antyskażeniowy na dopływie wody wodociągowej do wymiennika ciepłej wody. 3.4. Wymienniki c.o. 3.4.1. W węzłach c.o. powinny być stosowane wymienniki ze stali kwasoodpornej płaszczowo-rurowe np. typu JAD lub wymienniki płytowe. Rodzaj stosowanych wymienników c.o. zależny jest od wartości mocy cieplnej oraz parametrów instalacji c.o. 3.4.2. Maksymalna moc wymiennika płytowego lutowanego miedzią nie powinna przekraczać 1 MW. W węzłach c.o. o mocach cieplnych powyżej 1 MW zaleca się stosować dwa lub trzy wymienniki płytowe w jednym węźle c.o. W węzłach c.o. o mocach cieplnych powyżej 3 MW dopuszcza się zastosowanie wymienników płytowych skręcanych. 3.5. Wymienniki c.t. 3.5.1. Dla potrzeb c.t. należy stosować oddzielny zestaw wymienników na gałęzi równoległej do c.o. i c.w. 3.6. Automatyka 3.6.1. W węzłach cieplnych wymagane są następujące układy automatycznej regulacji: 5

regulacja różnicy ciśnień z ograniczeniem natężenia przepływu wody sieciowej przez węzeł cieplny, regulacja stałowartościowa temperatury ciepłej wody użytkowej wypływającej z wymiennika c.w. na zadanym poziomie, regulacja pogodowa temperatury zasilania instalacji c.o. i c.t. oraz ograniczanie temperatury powrotu wody sieciowej z wymiennika c.o. i c.t. w zależności od temperatury zewnętrznej. 3.6.2. W węzłach cieplnych w.s.c. stosowane są obecnie następujące urządzenia automatycznej regulacji: regulatory różnicy ciśnień z ograniczeniem przepływu p/v, regulatory temperatury ciepłej wody użytkowej, regulatory temperatury centralnego ogrzewania (ciepła technologicznego), ograniczniki temperatury instalacji c.o. (c.t.) STW, bezpieczniki temperatury instalacji c.w. STB, regulatory różnicy ciśnień w instalacjach c.o. wyposażonych w zawory termostatyczne przygrzejnikowe. W węzłach usytuowanych w rejonach o wysokich ciśnieniach dyspozycyjnych mogą być stosowane reduktory ciśnienia. 3.6.3. Wszystkie urządzenia układów automatycznej regulacji węzłów cieplnych muszą spełniać wymagania techniczne SPEC S.A. zawarte w opracowaniu [7.18] Wymagania techniczna dla elementów automatyki węzłów oraz [7.19] Wytyczne projektowania węzłów cieplnych. cz.2. 3.7. Ciepłomierz 3.7.1. Do rozliczeń za ciepło zaleca się stosować ciepłomierze ultradźwiękowe z opcją zdalnego odczytu zgodnie z Wymaganiami technicznymi dla ciepłomierzy ultradźwiękowych. 3.7.2. Ciepłomierze powinny posiadać funkcję rejestracji i odczytu stanu liczydła energii cieplnej i objętości wody sieciowej na koniec miesiąca oraz maksymalnych wartości natężenia przepływu i mocy cieplnej z okresu co najmniej ostatnich 12 miesięcy. 6

3.7.3. W celu umożliwienia pomiaru zużycia ciepła dla przygotowania ciepłej wody w budynkach mieszkalnych należy stosować dodatkowy ciepłomierz w obiegu c.o. na powrocie wody sieciowej z wymiennika c.o. (c.t.). 3.7.4. Bezpośrednio przed przetwornikiem przepływu ciepłomierza należy stosować filtr siatkowy (200 oczek/cm 2 ) zabezpieczający przetwornik przed uszkodzeniem. Dla przetworników tachometrycznych wymagany jest dodatkowy filtr, za przetwornikiem (od strony sieci), zamontowany w odwrotnym kierunku, zabezpieczający przetwornik w czasie nawadniania węzła z powrotu sieci ciepłowniczej. 3.8. Pompy 3.8.1. Pompy stosowane w węzłach cieplnych muszą być zgodne z Wymaganiami technicznymi dla pomp wirowych stosowanych w w.s.c. W instalacjach c.o., c.w. i c.t. zaleca się stosowanie zarówno pomp bezdławnicowych wielobiegowych jak również pomp elektronicznych (z płynną regulacją obrotów), szczególnie w przypadku automatycznej regulacji instalacji np. zaworami termostatycznymi. Dla obiektów gdzie wymagane są duże przepływy i wysokości podnoszenia należy stosować pompy dławnicowe elektroniczne. W przypadku instalacji c.o. wyposażonej w zawory termostatyczne lub inne automatycznie działające zaleca się stosować pompy z elektronicznie regulowaną ilością obrotów lub w przypadku zastosowania innych pomp automatycznie działający zawór upustowy na obejściu pomp. Ilość pomp powinna być zgodna z projektem technicznym węzła. 3.8.2. W węzłach przekazywanych na majątek SPEC S.A. w instalacji c.o. (c.t.) wymagane są pompy rezerwowe. Winna być zapewniona przemienna praca pomp (przekaźniki czasowe sterujące cyklem przełączania). Winny być zamontowane zawory zwrotne i układ zabezpieczający pompy przed suchobiegiem. Dopuszcza się zestawy z większą ilością pomp. Każda pompa powinna posiadać własny łącznik wyboru pracy. W instalacji c.w. nie wymaga się rezerwowych pomp cyrkulacyjnych. 3.8.3. W przypadku gdy do węzła cieplnego doprowadzone jest zasilanie trójfazowe i gdy istnieje alternatywa wyboru pompy jedno lub trójfazowej zaleca się dobór pompy trójfazowej. 7

3.8.4. Sterowanie pracą pomp z zestawu winno umożliwiać: - załączanie wybranej pompy ręczne (awaryjne), - załączenie każdej pompy automatyczne przez styk regulatora pogodowego, - naprzemienną pracę pomp przy sterowaniu automatycznym (jeśli zastosowano zawory zwrotne po stronie tłocznej pomp), - krótkotrwałe załączanie pomp c.o. i c.t. w okresie przerwy grzewczej, - trwałe załączenie pompy sprawnej przy awarii pracującej, 3.8.5. Przed pompami c.o. i c.t. należy stosować filtry siatkowe (400 oczek/cm 2 ) jako dodatkowy element zapewniający odpowiednią jakość wody instalacyjnej. W przypadku, gdy pompy znajdują się na zasilaniu instalacji wystarczający jest filtr siatkowy zamontowany przed wymiennikiem c.o. (c.t.). 3.8.6. Pompy c.w. powinny być wykonane z brązu lub stali nierdzewnej. Przed pompami cyrkulacyjnymi c.w. stosować filtr magnetyczny. 3.8.7. W węzłach wykonywanych w technologii kompaktowej na potrzeby SPEC S.A. należy montować jedną pompę cyrkulacyjną c.w. oraz zaleca się montaż jednej podwójnej (z dwoma silnikami) pompy obiegowej c.o. 3.9. Zabezpieczenie instalacji odbiorczych 3.9.1. Zabezpieczenie instalacji odbiorczych przed przekroczeniem dopuszczalnego ciśnienia powinno być realizowane zgodnie z wymaganiami norm: - w instalacjach c.o. i c.t. zawór bezpieczeństwa i naczynie wzbiorcze właściwe dla systemu zamkniętego wg PN-B-02414 oraz PN-B-02416, - w instalacjach c.w. zawór bezpieczeństwa wg PN-76/B-02440 i ewentualnie naczynie wzbiorcze. 3.9.2. Zabezpieczenie instalacji odbiorczych przed przekroczeniem dopuszczalnej temperatury: - w instalacjach c.w. bezpiecznik temperatury ciepłej wody STB oraz dla regulatorów elektrycznych siłownik z funkcją awaryjnego zamykania. - w instalacjach c.o. i c.t. siłownik z funkcją awaryjnego zamykania oraz termostat STW dla instalacji z materiałów o ograniczonej odporności temperaturowej. 8

3.9.3. Zawory bezpieczeństwa należy stosować na rurociągach zasilających instalacje odbiorcze c.o., c.t. W instalacjach c.w. należy stosować zawór bezpieczeństwa na rurociągu wody wodociągowej zasilającej wymiennik c.w. Zaleca się stosować jeden zawór bezpieczeństwa w każdej instalacji. W instalacjach (w budynkach mieszkalnych) dopuszcza się dwa lub trzy zawory bezpieczeństwa o mniejszej średnicy. 3.9.4. Zawór bezpieczeństwa powinien zabezpieczyć instalację przed wzrostem ciśnienia większym niż o 10 % powyżej maksymalnego ciśnienia roboczego przewidzianego dokumentacją techniczną w punkcie usytuowania. 3.10. Filtry i odmulacze 3.10.1. Filtry siatkowe muszą być wykonane zgodnie z Wymaganiami technicznymi dla filtrów siatkowych przeznaczonych do stosowania w węzłach cieplnych w.s.c.. 3.10.2. Odmulacze muszą być wykonane zgodnie z Wymaganiami technicznymi dla odmulaczy przeznaczonych do stosowania w węzłach cieplnych w.s.c.. 3.10.3. Do oczyszczania wody sieciowej w węzłach należy stosować odmulacze na zasilaniu węzła oraz filtry siatkowe (400 oczek/cm 2 ). 3.10.4. Na powrocie z instalacji c.o. o mocy powyżej 70 kw i c.t. o mocy powyżej 150 kw zaleca się stosować odmulacze sedymentacyjno-magnetyczne lub z wkładką magnetyczną a między odmulaczem i wymiennikiem dodatkowo filtr siatkowy (400 oczek/cm 2 ). Dla mniejszych mocy cieplnych instalacji można stosować tylko filtr siatkowy (400 oczek/cm 2 ). 3.10.5. Na zasilaniu instalacji c.w. wodą wodociągową oraz w instalacji cyrkulacyjnej c.w. (na powrocie z cyrkulacji przez budynek) należy stosować filtry magnetyczne. 3.11. Rurociągi 3.11.1. Rurociągi sieciowe w węźle (od zaworów przyłącza) oraz instalacyjne c.o. i c.t. muszą być zgodne z Wymaganiami technicznymi dla elementów stalowych stosowanych do budowy sieci i rurociągów ciepłowniczych cz. I i II. Należy je wykonywać z rur stalowych czarnych ze świadectwem odbioru 3.1.B oraz poświadczeniem badania jakościowego ZETOM Warszawa. 9

3.11.2. Na rurociągi instalacyjne c.w. należy stosować rury miedziane, rury z tworzyw sztucznych (np. PEX, PB) lub rury ze stali kwasoodpornej. Dopuszcza się zastosowanie rur z innych materiałów po uzgodnieniu w SPEC S.A. Materiały zastosowane po stronie instalacyjnej węzła muszą być dostosowane do materiałów zastosowanych w instalacjach wewnętrznych. 3.11.3. Rurociągi wykonane z rur stalowych czarnych powinny być zabezpieczone powłoką farby antykorozyjnej zgodnie z wymaganiami COBRTI INSTAL [7.23]. 3.12. Izolacja cieplna 3.12.1. Rodzaj, własności oraz grubości izolacji cieplnej muszą być zgodne z Wymaganiami technicznymi dla izolacji termicznych przeznaczonych do stosowania na rurociągach w.s.c.. 3.13. Aparatura kontrolno-pomiarowa 3.13.1.Termometry i manometry (ciśnieniomierze) umożliwiające kontrolę pracy poszczególnych układów oraz całego węzła muszą być zgodne z Wymaganiami technicznymi dla termometrów, manometrów oraz kurków manometrycznych przeznaczonych do stosowania w rurociągach wodnych w.s.c. obejmującymi: - Termometry przemysłowe proste. - Termometry tarczowe bimetalowe. - Ciśnieniomierze sygnalizacyjne wskazówkowe z elementami sprężystymi i urządzeniami stykowymi dźwigniowymi. - Ciśnieniomierze wskazówkowe zwykłe z elementami sprężystymi. 3.13.2. Do pomiaru ciśnień w węzłach należy stosować manometry (ciśnieniomierze) zwykłe wskazówkowe z elementami sprężystymi o zakresie pomiaru o 50 100% większym od ciśnienia roboczego czynnika. 3.13.3. Do pomiaru temperatur w węzłach zaleca się stosować szklane termometry przemysłowe (cieczowe ale nie rtęciowe) w oprawie metalowej wg PN-80/M-53750. Dopuszcza się zastosowanie termometrów tarczowych bimetalicznych wg PN-EN 13190:2004. 10

3.13.4. Zakres i skala termometrów oraz manometrów muszą być dostosowane do parametrów roboczych mierzonych czynników. 3.14. Instalacja uzupełniania wody 3.14.1. Instalacja uzupełniania wody w obiegu c.o. (c.t.) powinna być wyposażona w wodomierz do wody ciepłej. 3.14.2. Dla węzłów c.o. i c.t. o mocy powyżej 70 kw zaleca się stosowanie dozownika inhibitora korozji (dopust wody z instalacji c.w. lub z.w. w połączeniu rozłącznym). 3.14.4. Zaleca się napełnianie i uzupełnianie instalacji c.o. i c.t. wodą sieciową z w.s.c. pod warunkiem zawarcia odpowiedniej umowy z odbiorcą ciepła. 3.15. Instalacja elektryczna 3.15.1. Instalacje elektryczne węzła cieplnego powinny być wykonane zgodnie z wymaganiami SPEC S.A. dla instalacji elektrycznych. 3.15.2. Wszystkie urządzenia węzła cieplnego wymagające zasilania elektrycznego powinny być zasilane z rozdzielnicy elektrycznej zlokalizowanej w węźle. Instalacje elektryczne muszą być wykonane zgodnie z wymaganiami SPEC S.A. 3.15.3. Do węzła cieplnego nie wprowadzać innych instalacji elektrycznych niezwiązanych z pracą węzła (z wyjątkiem kabli tranzytowych przechodzących przez pomieszczenie węzła). 3.15.4. Z rozdzielnicy węzła cieplnego nie należy zasilać urządzeń elektrycznych niezwiązanych z pracą węzła. 11

4. Wymagania montażowe 4.1. Wymagania montażowe ogólne 4.1.1. Wszystkie podstawowe urządzenia węzła (nie dotyczy armatury) powinny być łączone z rurociągami w sposób rozłączny umożliwiający łatwy montaż i demontaż poszczególnych elementów. 4.1.2. Usytuowanie urządzeń w węźle nie może utrudniać dostępu do innych elementów węzła oraz do elementów innych instalacji. 4.1.3. W pomieszczeniu węzła należy przewidzieć wolny pas o szerokości 1 m dla umożliwienia transportu urządzeń. Odległość urządzeń węzła od ścian powinna wynosić min. 0,1 0,2 m. Odległość od węzła podłączeniowego do innych urządzeń w pomieszczeniu powinna wynosić min. 1,3 m. 4.1.4. W miejscach przejść komunikacyjnych i obsługowych rurociągi należy prowadzić na wysokości min. 1,9 m od podłogi licząc do spodu izolacji rurociągów. 4.1.5.Rozdzielnię elektryczną należy umieszczać blisko wejścia do pomieszczenia węzła. Wyłącznik główny należy montować na drzwiczkach rozdzielnicy. 4.1.6. Wszystkie elementy węzła powinny być montowane z uwzględnieniem wymagań SPEC S.A. i zaleceń producenta zawartych w DTR oraz z uwzględnieniem wymagań normy PN-B-02423. 4.2. Armatura 4.2.1. Armatura odcinająca poszczególne elementy węzła powinna być zlokalizowana zgodnie z projektem węzła. Montaż armatury powinien być przeprowadzony wg szczegółowych instrukcji producenta armatury. 4.2.2. Armatura odpowietrzająca i odwadniająca musi być zlokalizowana odpowiednio w najwyższych i najniższych miejscach rurociągów węzła. Główne spusty wody po stronie sieciowej Dn 25 po stronie instalacyjnej Dn 32. Średnica odpowietrzeń Dn 15. Odprowadzenie wody ze spustów sprowadzić rurami odpływowymi do studzienki schładzającej. Nie należy stosować zaślepek na spustach i odpowietrzeniach. 12

4.3. Wymienniki ciepła 4.3.1. Wymienniki ciepła powinny być rozmieszczone i zabudowane tak, by zapewnić łatwy dostęp do wszystkich urządzeń węzła przy: montażu, demontażu, regulacji, obsłudze i okresowych pracach konserwacyjnych. 4.3.2. Wymienniki ciepła o masie własnej powyżej 20 kg powinny zostać posadowione na konstrukcjach wsporczych zgodnie z zaleceniem producenta. Konstrukcja ta powinna zapewniać przeniesienie ciężaru wymiennika napełnionego czynnikami roboczymi oraz powinna tłumić ewentualne drgania mogące przenosić się na podłoże. 4.3.3. Wymienniki muszą być montowane tak, aby obciążenia z rurociągów nie były przenoszone na wymiennik (np. zastosowanie wsporników rurociągów). 4.3.4. Montaż wymiennika musi być wykonany zgodnie z DTR producenta. Należy zwrócić szczególną uwagę na układ przyłączy. DTR powinna zawierać diagram przyłączy określający przyporządkowanie króćców dla poszczególnych obiegów grzejnego i ogrzewanego oraz ich przeznaczenie. Wszystkie wymienniki ciepła musza być montowane za pomocą połączeń rozłącznych od strony sieci i instalacji. 4.3.5. Montaż wymiennika musi być wykonany w sposób zapewniający współosiowe ustawienia króćców przyłączeniowych wymiennika w odniesieniu do rurociągów doprowadzających i odprowadzających media dla tego wymiennika. 4.3.6. Wymienniki ciepła muszą być zaizolowane cieplnie a izolacja musi spełniać wymagania określone w wymaganiach technicznych dla wymienników. Wymienniki JAD można izolować termicznie za pomocą łubków poliuretanowych, dla wymienników płytowych należy stosować izolację fabryczną. 4.3.7. Maksymalna wysokość zabudowy wymienników (łącznie z kolektorem) nie może przekroczyć 2,2 m nad poziom podłogi licząc do wierzchu izolacji rurociągów. 4.3.8. Z jednej strony każdego wymiennika należy zarezerwować wolny pas o szerokości 1 m na demontaż i montaż wymiennika. 13

4.3.9. Kolektory podłączeniowe do wymienników c.w. po stronie wody instalacyjnej muszą być wykonane z materiałów dopuszczonych do stosowania w instalacjach c.w. 4.3.10. Wymienniki ciepła powinny być rozmieszczone i zabudowane tak, by zapewnić łatwy dostęp do wszystkich urządzeń węzła przy: montażu, demontażu, regulacji, obsłudze i okresowych pracach konserwacyjnych. 4.4. Automatyka 4.4.1. Montaż zaworów regulacyjnych z siłownikami: - wszystkie zawory regulacyjne należy montować na rurociągach zasilających węzła cieplnego (z odstępstwami podanymi w pkt. 4.4.5.), - usytuowanie zaworów regulacyjnych z siłownikami musi być zgodne z wymaganiami producenta, jeśli producent dopuszcza dowolność montażu należy uwzględnić wskazówki podane w pkt. 4.4.4., - kierunek przepływu wody przez zawór regulacyjny musi być zgodny z oznaczeniem na korpusie zaworu, - jeśli producent wymaga stosowania odcinków prostych przed i za zaworem regulacyjnym to należy to uwzględnić, - zaleca się montować zawór regulacyjny na prostoliniowym, poziomym odcinku rurociągu, siłowniki elektryczne zaleca się montować nad zaworem regulacyjnym, - zawory regulacyjne z siłownikami należy montować na wysokości nie większej niż 2 m w stosunku do najwyżej położonego elementu siłownika lub zaworu i w miejscu umożliwiającym swobodny dostęp obsłudze eksploatacyjnej (w odległości nie mniejszej niż 0,1 m od przegród budowlanych i innych elementów). 4.4.2. Montaż czujników temperatury wody: - wszystkie czujniki temperatury wody należy montować jak najbliżej wymienników ciepła, - czujniki zanurzeniowe, których parametry ciśnieniowo-temperaturowe nie wymagają stosowania tulei ochronnych, należy montować bezpośrednio w rurociągu przy użyciu mufek w tym przypadku nie wolno stosować dodatkowych tulei ochronnych, 14

- czujniki przylgowe należy montować na dokładnie odizolowanym i gładkim odcinku rurociągu. 4.4.3. Kryzowanie węzła cieplnego W węźle podłączeniowym bezpośrednio przed głównym powrotnym zaworem odcinającym i za głównym zaworem zasilającym musi być przewidziane miejsce (kołnierze) do ewentualnego zamontowania kryzy dławiącej (antykawitacyjnej lub dopasowującej ciśnieniowe parametry pracy regulatora p/v). 4.4.4. Wymagania montażowe szczegółowe dla poszczególnych urządzeń 4.4.4.1. Węzeł podłączeniowy Regulator różnicy ciśnień i przepływu p/v: - regulator p/v należy montować na rurociągu zasilającym wody sieciowej za filtrem siatkowym (filtr o średnicy rurociągu, gęstość siatki ok. 400 oczek/cm 2 ) i przed rozgałęzieniem na poszczególne obwody węzła cieplnego (z odstępstwami podanymi w pkt.4.4.5.), montaż zgodnie z DTR producenta, - sygnał ciśnienia powrotu należy wyprowadzić z boku rurociągu powrotnego wspawaną rurką stalową o długości kilku centymetrów, na rurce tej należy zamontować zawór dławiąco-odcinający. Punkt poboru sygnału należy zlokalizować przed filtrem przetwornika przepływu ciepłomierza, - połączenie od zaworu dławiącego do siłownika regulatora należy wykonać rurą miedzianą o średnicy wymaganej przez producenta regulatora, rura ta powinna być jak najkrótsza bez załamań i syfonów. Reduktor ciśnienia: Reduktor ciśnienia montujemy na rurociągu zasilającym wody sieciowej za filtrem siatkowym i przed regulatorem różnicy ciśnień i przepływu p/v, zgodnie z DTR producenta, 4.4.4.2. Obwód centralnego ogrzewania - zestaw regulacyjny temperatury zasilania instalacji c.o. Zawór regulacyjny z napędem elektrycznym. Zawór regulacyjny z siłownikiem montujemy na rurociągu zasilającym wody sieciowej za zaworem odcinającym obwód c.o. i przed wymiennikiem c.o. zgodnie z DTR producenta, zaleca się (jeśli 15

producent dopuszcza dowolność) montować zawór na prostoliniowym odcinku rurociągu z siłownikiem skierowanym do góry. Regulator elektroniczny: - regulator należy montować na ścianie pomieszczenia węzła cieplnego, w miejscu łatwo dostępnym na wysokości 1,6 1,8 m, - zaleca się, aby z miejsca zabudowy regulatora był widoczny zawór regulacyjny z siłownikiem, w celu obserwacji jego pracy w trybie ręcznym, - nad regulatorem nie powinny przebiegać rurociągi wodne, - przewody elektryczne zasilające (230 V lub 3x400 V) i sygnałowe z czujników temperatury nie powinny przebiegać obok siebie (minimalna odległość 20 cm). Czujnik temperatury zewnętrznej: - czujnik temperatury zewnętrznej należy montować na zewnętrznej ścianie budynku, w odległości min. 0,5 m od otworów okiennych (min. 1,0 m od otworów wentylacyjnych i oświetlenia), na wysokości 2,5 3,0 m od poziomu gruntu, po stronie północnej, - dopuszcza się montaż po stronie północno-wschodniej, lub po stronie wschodniej przy zastosowaniu odpowiedniej osłony przeciwsłonecznej, - przewody elektryczne do czujnika na zewnątrz budynku należy poprowadzić w rurce ochronnej. Czujniki temperatury wody. Zanurzeniowy czujnik temperatury wody: - zanurzeniowe czujniki temperatury wody powinny być montowane na prostoliniowym odcinku rurociągu tak by koniec czujnika znajdował się ok. 5 mm poniżej osi rurociągu, oś czujnika powinna być usytuowana prostopadle lub pod kątem do osi rurociągu (końcówka czujnika powinna być skierowana naprzeciw napływającej wody), dopuszcza się umieszczenie czujnika w kolanku (w osi rurociągu), Przylgowy czujnik temperatury wody: - dopuszcza się stosowanie przylgowych (powierzchniowych) czujników temperatury wody, 16

- czujnik należy montować na prostoliniowym odcinku rurociągu przy pomocy odpowiednich metalowych opasek (z reguły dostarczanych przez producenta czujnika), - powierzchnia rurociągu powinna być odizolowana, w miejscu styku czujnika powinna być gładka i oczyszczona z nadmiaru farby ochronnej, - miejsce styku czujnika z rurociągiem należy pokryć specjalną pastą przewodzącą ciepło lub smarem silikonowym, - po zamontowaniu czujnik należy zaizolować wraz z fragmentem rurociągu. Ogranicznik temperatury typu STW: - ogranicznik temperatury STW powinien znajdować się jak najbliżej wymiennika ciepła, - ograniczniki temperatury STW należy montować tak samo jak czujniki temperatury wody. 4.4.4.3. Obwód ciepła technologicznego. Zasady montażu automatyki w obwodzie ciepła technologicznego są takie same jak dla obwodu centralnego ogrzewania. 4.4.4.4. Obwód ciepłej wody użytkowej. Regulator temperatury c.w. bezpośredniego działania. Zawór regulacyjny z siłownikiem: - zawór regulacyjny z siłownikiem należy montować na rurociągu zasilającym wody sieciowej za zaworem odcinającym obwód c.w. i przed wymiennikiem c.w. II stopnia zgodnie z DTR producenta, (zaleca się montować zawór z siłownikiem skierowanym do dołu). Czujnik temperatury wody: - zanurzeniowy czujnik temperatury ciepłej wody powinien być montowany w kolektorze wyjściowym wymiennika c.w. II st., - co najmniej połowa długości czujnika musi znajdować się bezpośrednio w przepływającej wodzie, - dopuszcza się umieszczenie czujnika w kolanie, końcówka czujnika powinna być skierowana naprzeciw napływającej wody, - kapilara łącząca czujnik z siłownikiem nie powinna być dłuższa niż 3m), nadmiar kapilary powinien być ostrożnie zwinięty w spiralę (o średnicy nie mniejszej niż dopuszcza producent) i przymocowana opaską 17

(opaskami) do najbliższego elementu konstrukcyjnego węzła, tak by nie mogła ulec uszkodzeniu, niedopuszczalne są zagięcia i załamania kapilary. Bezpiecznik temperatury typu STB należy montować tak samo jak czujnik temperatury wody. Regulator temperatury c.w. z siłownikiem elektrycznym. Zawór regulacyjny z napędem elektrycznym: - zawór regulacyjny z siłownikiem należy montować na rurociągu zasilającym wody sieciowej za zaworem odcinającym obwód c.w. i przed wymiennikiem c.w. II stopnia zgodnie z DTR producenta, - zaleca się (jeśli producent dopuszcza dowolność) montować zawór na prostoliniowym, poziomym odcinku rurociągu siłownikiem skierowanym do góry. Regulator elektroniczny wymagania jak dla regulatora elektronicznego w obwodzie c.o. Zanurzeniowy czujnik temperatury wody wymagania jak dla zanurzeniowego czujnika temperatury w gałęzi c.o. Bezpiecznik temperatury typu STB należy montować tak samo jak ogranicznik temperatury STW. 4.4.5. Dla małych węzłów cieplnych o mocy całkowitej do 75 KW dopuszcza się następujące odstępstwa określone w wytycznych projektowania węzłów cz.2 [7.19]: - dla węzła, w którym nie zastosowano wymienników płytowych, dopuszcza się stosowanie regulatora temperatury c.w. bezpośredniego działania z bezpiecznikiem temperatury STB (zmiana w stosunku do wymagań [7.21]), - dopuszcza się nie stosowanie regulatora temperatury c.o. dla instalacji c.o. wykonanej z metalu lub zastosowanie prostego regulatora temperatury c.o. t.j. takiego który realizuje wyłącznie regulację temperatury zasilania instalacji c.o. w funkcji temperatury zewnętrznej, - dopuszcza się zastosowanie regulatora różnicy ciśnień i przepływu typu bezpośredniego działania z zależnie od siebie działającymi członami regulacji współpracującymi ze wspólnym zaworem regulacyjnym (wersja z siłownikiem jednomembranowym do montażu na rurociągu 18

powrotnym), dopuszcza się stałą (fabrycznie ustawianą) nastawę różnicy ciśnień. 4.5. Ciepłomierz 4.5.1. Montaż ciepłomierza powinien zostać przeprowadzony po zakończeniu wszelkich prac instalacyjnych w węźle cieplnym. Przed montażem przetwornika przepływu należy przepłukać węzeł oraz oczyścić filtry zabezpieczające przetwornik przed zanieczyszczeniami. 4.5.2. Przetwornik przepływu ciepłomierza powinien być zamontowany na rurociągu powrotnym z węzła (o ile w protokóle SPEC S.A. nie określono inaczej) w miejscu nie narażonym na zalanie oraz dogodnym dla odczytów i przeprowadzania przeglądów. 4.5.3. Kierunek przepływu wody przez przetwornik musi być zgodny ze strzałką na korpusie przetwornika. Przed i za przetwornikiem przepływu należy przewidzieć zamontowanie odcinków prostych jeżeli są wymagane. 4.5.4. Przetworniki przepływu o średnicach do Dn 50 włącznie mają połączenia gwintowane, lecz zaleca się ich montaż na połączeniach kołnierzowych, po nakręceniu na ich króćce odpowiednich kołnierzy. 4.5.5. Przelicznik wskazujący ciepłomierza powinien być usytuowany w dogodnym miejscu dla swobodnego dostępu i możliwości odczytu. 4.5.6. Osłony czujników temperatury powinny być montowane w króćcach przyspawanych do rurociągu w taki sposób, aby sięgały ok. 5 mm poniżej osi rurociągu. 4.5.7. Zaleca się, aby osłony czujników oraz czujniki skierowane były przeciw strumieniowi wody. 4.5.8. Należy zapewnić dostatecznie dużo miejsca do wymiany czujników lub ich osłon, uwzględniając izolację cieplną rurociągu. 4.5.9. Należy stosować standardowe przewody przyłączeniowe czujników temperatury o jednakowych długościach. Przewody te nie mogą być skracane. 4.6. Pompy 4.6.1. Pompy należy montować na prostych odcinkach rurociągów na wysokości poniżej 1,8 m pomiędzy armaturą odcinającą zgodnie z zaleceniami zawartymi w DTR. Podłączenia króćców tłocznych pomp 19

wysokoobrotowych o mocy powyżej 1,5 kw do rurociągów powinno być wykonane przy użyciu elastycznych łączników amortyzujących. 4.6.2. Pompy wirowe fundamentowe powinny być mocowane do fundamentów przy użyciu amortyzatorów drgań przystosowanych do typu i wielkości pompy. 4.6.3. W przypadku równoległego łączenia pomp na rurociągach tłocznych pomp należy montować zawory zwrotne. 4.6.4. Droga komunikacji do miejsca montażu pomp fundamentowych powinna wynosić min. 1 m szerokości. 4.6.5. Pompy muszą być widoczne z miejsca załączenia (rozdzielnicy). W przeciwnym wypadku stosować przy pompach miejscowe rozłączniki bezpieczeństwa. 4.6.6. Zabezpieczenie zwarciowe i przeciążeniowe silników pomp należy wykonać przy pomocy wyłączników silnikowych. 4.7. Zabezpieczenie instalacji odbiorczych 4.7.1. Zawory bezpieczeństwa należy montować na rurociągach zasilających instalacje odbiorcze c.o., c.t. W instalacjach c.w. zaleca się montować zawór bezpieczeństwa na rurociągu wody wodociągowej zasilającej wymiennik c.w. W instalacjach (w budynkach mieszkalnych) zaleca się stosować jeden zawór bezpieczeństwa lub dwa-trzy zawory bezpieczeństwa o mniejszej średnicy zamontowane szeregowo (dopuszcza się montaż drugiego zaworu bezpieczeństwa na rurociągu powrotnym z instalacji). 4.7.2. Nastawa zaworu bezpieczeństwa powinna być o 10 % wyższa od ciśnienia roboczego przewidzianego dokumentacją techniczną w punkcie usytuowania. 4.7.3. Naczynie wzbiorcze ciśnieniowe należy łączyć z kolektorem powrotnym lub z rurociągiem powrotnym z instalacji c.o. i c.t. przy pomocy rury bezpieczeństwa. 4.7.4. Na rurze bezpieczeństwa wymagany jest montaż zaworu bezpieczeństwa w przypadku gdy dopuszczalny przyrost ciśnienia w naczyniu wzbiorczym jest mniejszy niż 6 bar. 20

4.8. Filtry i odmulacze 4.8.1. Montaż filtrów i odmulaczy należy wykonać zgodnie z wymaganiami SPEC S.A. oraz zaleceniami producenta. Kierunek przepływu musi być zgodny z oznaczeniem na korpusie. 4.8.2. Odległość między odmulaczem a innymi urządzeniami węzła (nie zamontowanymi na tym samym rurociągu) powinna wynosić min. 0.7 m. 4.9. Izolacja cieplna 4.9.1. Montaż izolacji cieplnej węzła należy rozpocząć po odbiorze próby szczelności węzła, wykonaniu wymaganego zabezpieczenia antykorozyjnego oraz po potwierdzeniu prawidłowości wykonania robót montażowych. 4.9.2. Izolacja cieplna rurociągów oraz elementów węzła powinna być zamontowana zgodnie z wymaganiami SPEC S.A. oraz z normą PN-B- 02421:2000 4.10. Aparatura kontrolno-pomiarowa 4.10.1. Termometry i manometry należy lokalizować w miejscach wskazanych na obowiązujących schematach węzłów cieplnych. 4.10.2. Manometry powinny być wyposażone w armaturę odpowietrzającospustową (kurki) zgodnie z normą PN-88/M-42303. 4.11. Zabezpieczenie antykorozyjne 4.11.1. Powierzchnie zabezpieczane należy oczyścić do II stopnia czystości wg normy PN-ISO 8501-01:1996. Powierzchnie izolowane należy malować farbą ftalową do gruntowania oraz dwukrotnie emalią ftalową nawierzchniową ogólnego stosowania lub emalią kreodurową czerwoną tlenkową. Powierzchnie nie izolowane należy malować farbami posiadającymi odpowiednie dopuszczenia do stosowania. Dopuszcza się stosowanie innych powłok malarskich o podobnych własnościach. 4.12. Instalacja elektryczna 4.12.1. Montaż instalacji elektrycznych w węzła cieplnego powinien być wykonany zgodnie z wymaganiami SPEC S.A. dla instalacji elektrycznych. 21

5. Wymagania odbiorowe 5.1. Wymagania odbiorowe ogólne 5.1.1. Przed odbiorem Wykonawca powinien wykonać wszystkie prace montażowe w węźle cieplnym zgodnie z projektem, wykonać pomiary skuteczności uziemień (ochrony przeciwporażeniowej) urządzeń elektrycznych oraz przeprowadzić rozruch próbny węzła cieplnego i urządzeń automatycznej regulacji. 5.1.2. Odbiorowi przez inspektora nadzoru SPEC S.A., w trakcie budowy węzła podlegają: - płukanie i próby szczelności instalacji węzła cieplnego. - zabezpieczenie antykorozyjne, - izolacja termiczna, 5.1.3. Odbiór węzła dokonuje się z udziałem przedstawicieli inwestora, użytkownika, wykonawcy i jednostki eksploatującej. 5.1.4. Zaleca się, aby odbiór techniczny węzła był przeprowadzany w okresie sezonu ogrzewniczego. W przypadku oceny technicznej węzła w okresie letnim należy sprawdzić nastawy automatyki dla okresu zimowego. 5.1.5. Wykaz czynności koniecznych do odbioru końcowego węzła cieplnego: sprawdzenie czy węzeł jest wykonany zgodnie z dokumentacją projektową uzgodnioną w Dziale Projektowania i Uzgadniania Dokumentacji SPEC S.A., oraz zgodnie z wymaganiami SPEC S.A. i obowiązującymi normami oraz przepisami, przeprowadzenie płukania węzła cieplnego oraz próby szczelności zgodnie z PN-B-02423 oraz wg zaleceń Wymagań technicznych COBRTI INSTAL, [7.23], przeprowadzenie ruchu próbnego węzła przez 72 godziny, w czasie ruchu próbnego należy sprawdzić parametry pracy węzła oraz prawidłowość funkcjonowania wszystkich elementów i urządzeń węzła. przeprowadzenie odbiorów technicznych oraz sporządzenie następujących protokołów: Protokół odbiorów węzła cieplnego (FGE-003) zawierający: I. Protokół odbiorów częściowych węzła cieplnego 22

II. Protokół odbioru technicznego oraz kwalifikacji węzła do ruchu próbnego i eksploatacji trwałej III. Protokół odbioru końcowego IV. Protokół przekazania dokumentów V. Protokół przyjęcia środka trwałego Załącznik nr 1 do protokołu odbiorów węzła cieplnego - Charakterystyka techniczna urządzeń zamontowanych w węźle cieplnym (FGE-004) Protokół odbioru technicznego urządzeń zamontowanych w węźle cieplnym (FGE-005) Protokół odbioru robót elektrycznych (FGE-006) Protokół z wykonania regulacji węzła cieplnego (FGE-007) Protokół w sprawie rozpoczęcia rozliczeń za dostawę ciepła wg wskazań ciepłomierza (FGE-014) Aktualna wersja formularzy w/w protokołów znajduje się na stronie ISO SPEC S.A. Ich aktualizacja jest w gestii Pełnomocnika Zarządu ds Zintegrowanego Systemu Zarządzania. 5.1.6. W terminie do 3 miesięcy po całkowitym zakończeniu robót należy zgłosić węzeł do odbioru końcowego z udziałem przedstawiciela ZEC. 5.1.7. Podczas odbioru końcowego węzła cieplnego należy: sprawdzić zgodność zamontowanych urządzeń z dokumentacją powykonawczą węzła cieplnego, sprawdzić nastawy regulatorów oraz ich zgodność z umową na dostawę ciepła, sprawdzić aktualność pomiarów skuteczności uziemień urządzeń elektrycznych, sprawdzić zgodność i prawidłowość zamontowanych elementów węzła, spisać protokół odbioru końcowego węzła cieplnego, spisać protokół przekazania dokumentów oraz przekazać komplet dokumentacji powykonawczej do właściwego ZEC. 23

5.2. Armatura 5.2.1. Sprawdzenie prawidłowości montażu armatury oraz zgodności z projektem technicznym węzła, dokumentacją powykonawczą oraz wymaganiami SPEC S.A. 5.3. Wymienniki 5.3.1. Sprawdzić zgodność danych zawartych na tabliczce znamionowej wymiennika z danymi zawartymi w projekcie węzła. 5.3.2. Sprawdzić poprawność posadowienia i zamontowania wymiennika (przyłączenie wymiennika do rurociągów musi być zgodne z DTR producenta wymiennika). 5.3.3. Sprawdzić poprawność wykonania i zamontowania izolacji cieplnej wymiennika. 5.4. Automatyka 5.4.1. Sprawdzić zgodności zamontowanych urządzeń automatyki z projektem technicznym węzła, dokumentacją powykonawczą, oraz z wymaganiami SPEC S.A. 5.4.2. Sprawdzić działanie wszystkich zastosowanych urządzeń układów automatycznej regulacji zgodnie z Procedurą sprawdzania pracy urządzeń regulacyjnych zautomatyzowanego węzła cieplnego [7.22] 5.4.3. Sprawdzić protokół pomiaru skuteczności uziemień (ochrony przeciwporażeniowej) urządzeń elektrycznych automatyki. 5.4.4. Sprawdzić, na zgodność z projektem węzła, nastawy wszystkich zastosowanych urządzeń układów automatycznej regulacji. W razie potrzeby skorygować nastawy do aktualnych potrzeb użytkownika i wymagań jednostki eksploatacyjnej. 5.5. Ciepłomierz 5.5.1. Sprawdzenie cechy legalizacyjnej każdego elementu ciepłomierza, oraz świadectwa sprawdzenia instalacji do pomiaru ciepła. 5.5.2. Sprawdzenie plomb poszczególnych elementów ciepłomierza. 5.5.3. Kontrola poprawności działania ciepłomierza. 24

5.6. Pompy 5.6.1. Sprawdzenie zgodności montażu pomp z projektem technicznym węzła, dokumentacją powykonawczą, oraz z wymaganiami SPEC S.A. 5.6.2. Sprawdzenie protokołu pomiaru rezystancji uzwojeń i zastosowanej ochrony przeciwporażeniowej dla pomp. 5.6.3. Sprawdzenie działania automatycznego układu przemiennej pracy pomp oraz układu zabezpieczającego przed suchobiegiem. 5.6.4. Sprawdzenie zgodności montażu układów zabezpieczających pracę pomp z projektem elektrycznym (zatwierdzonym w SPEC S.A.). 5.6.5. Sprawdzenie poziomu hałasu pracy pomp w przypadku zastosowania pomp dławnicowych. 5.7. Zabezpieczenie instalacji odbiorczych 5.7.1. Sprawdzenie zgodności montażu zaworów bezpieczeństwa oraz naczynia wzbiorczego z projektem technicznym węzła, dokumentacją powykonawczą, oraz z wymaganiami SPEC S.A. 5.7.2. Kontrola działania zaworów bezpieczeństwa i sprawdzenie ich nastaw. 5.8. Filtry i odmulacze 5.8.1. Sprawdzenie zgodności montażu filtrów i odmulaczy z projektem technicznym węzła, dokumentacją powykonawczą, oraz z wymaganiami SPEC S.A. 5.9. Izolacja cieplna 5.9.1. Sprawdzenie zgodności zamontowanej izolacji cieplnej z wymaganiami SPEC S.A. oraz z normą PN-B-02421:2000. 5.10. Aparatura kontrolno-pomiarowa 5.10.1. Sprawdzenie zgodności montażu termometrów i manometrów z wymaganiami SPEC S.A. 5.11. Zabezpieczenie antykorozyjne 5.11.1. Przed zamontowaniem izolacji termicznej należy dokonać sprawdzenia jakości zabezpieczenia antykorozyjnego powierzchni rurociągów i elementów węzła oraz zgodności z wymaganiami SPEC S.A. 5.12. Instalacja elektryczna 5.12.1. Sprawdzenie zgodności wykonania instalacji elektrycznej z wymaganiami SPEC S.A. 25

6. Normy i przepisy 6.1. PN-B-02423:1999+Ap1:2000 Ciepłownictwo Węzły ciepłownicze Wymagania i badania przy odbiorze 6.2. PN-87/B-02151/02 Akustyka budowlana Ochrona przed hałasem pomieszczeń w budynkach Dopuszczalne wartości poziomu dźwięku w pomieszczeniach 6.3. PN-B-02414:1999 Ogrzewnictwo i ciepłownictwo Zabezpieczenie ogrzewań wodnych systemu zamkniętego z naczyniami wzbiorczymi przeponowymi Wymagania 6.4. PN-B-02416 Ogrzewnictwo i ciepłownictwo Zabezpieczenie instalacji ogrzewań wodnych systemu zamkniętego przyłączanych do sieci cieplnych Wymagania 6.5. PN-76/B-02440 Zabezpieczenie urządzeń ciepłej wody użytkowej Wymagania 6.6. PN-80/M-53750 Termometry szklane Wspólne wymagania i badania 6.7. PN-EN 13190:2004 Termometry wskazówkowe 6.8. PN-88/M-42303 Armatura manometrycznych urządzeń pomiarowych Kurki 6.9. PN-B-02421:2000 Ogrzewnictwo i ciepłownictwo Izolacja cieplna przewodów, armatury i urządzeń Wymagania i badania odbiorcze 6.10. PN-ISO 8501-1:1996 Przygotowanie podłoży stalowych przed nakładaniem farb i podobnych produktów. Wzrokowa ocena czystości powierzchni. Stopnie skorodowania i stopnie przygotowania niezabezpieczonych podłoży stalowych oraz podłoży stalowych po całkowitym usunięciu wcześniej nałożonych powłok 6.11. Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 21 listopada 2003 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy - Prawo budowlane Dz. U. 2003 nr 207 poz. 2016. 6.12. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie z dnia 12 kwietnia 2002 r. Dz. U. 2002 nr 75 poz. 690. 6.13. Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dn. 21.12.2005 w sprawie zasadniczych wymagań dla urządzeń ciśnieniowych i zespołów urządzeń ciśnieniowych, Dz. U. nr 263 poz. 2200. 26

7. Wykaz opracowań przywołanych lub wykorzystanych przy realizacji wytycznych 7.1. Plan Jakości PJ/G/03/SPEC/04 WĘZŁY CIEPLNE. 7.2. Instrukcja IS/09/03/07 Nadzorowanie przez służby SPEC S.A. wykonawstwa nowych oraz modernizacji istniejących obcych obiektów ciepłowniczych. 7.3. Instrukcja IS/09/03/03 Planowanie, realizacja i nadzorowanie wykonawstwa obiektów ciepłowniczych. 7.4. Protokół ogólnych założeń techniczno-eksploatacyjnych dla instalacji c.o., ciepła technologicznego i ciepłej wody zasilanych z węzłów indywidualnych, marzec 2007. 7.5. Protokół ogólnych założeń techniczno-eksploatacyjnych do projektu węzła cieplnego wielofunkcyjnego, marzec 2007. 7.6. Informatory techniczne SPEC S.A. 1984 2005. 7.7. Wymagania techniczne dla wymienników ciepła dla ciepłownictwa. Oprac. SPEC S.A. OBRC, Warszawa 2006. 7.8. Wymagania techniczne dla elementów automatyki węzłów. Oprac. SPEC S.A. OBRC, Warszawa, 2006. 7.9. Wymagania techniczne ciepłomierzy ultradźwiękowych. Oprac. SPEC S.A. OBRC, Warszawa 2006. 7.10. Wymagania techniczne dla filtrów siatkowych przeznaczonych do stosowania w w.s.c. Oprac. SPEC S.A. OBRC, Warszawa 2006. 7.11. Wymagania techniczne dla odmulaczy przeznaczonych do stosowania w węzłach cieplnych w w.s.c. Oprac. SPEC S.A. OBRC, Warszawa 2006. 7.12. Wymagania techniczne dla izolacji termicznych przeznaczonych do stosowania na rurociągach w.s.c. Oprac. SPEC S.A. OBRC, Warszawa 2006. 7.13. Wymagania techniczne dla odcinających kurków kulowych Dn 15 500 przeznaczonych do stosowania w w.s.c. Oprac. SPEC S.A. OBRC, Warszawa 2005. 7.14. Wymagania techniczne dla kurków kulowych Dn 15 100 przeznaczonych do stosowania w węzłach cieplnych w.s.c. po stronie instalacyjnej. Oprac. SPEC S.A. OBRC, Warszawa 2006. 27

7.15. Wymagania techniczne dla zaworów zwrotnych sprężynowych Dn 15 100 przeznaczonych do stosowania w węzłach cieplnych w.s.c. po stronie instalacyjnej. Oprac. SPEC S.A. OBRC, Warszawa 2006. 7.16. Wymagania techniczna dla termometrów, manometrów oraz kurków manometrycznych przeznaczonych do stosowania w rurociągach wodnych w.s.c. Oprac. SPEC S.A. OBRC, Warszawa 2006. 7.17. Wymagania techniczne dla elementów stalowych stosowanych do budowy sieci i rurociągów ciepłowniczych. Część I i II. Oprac. SPEC S.A. OBRC, Warszawa 2006. 7.18. Wytyczne projektowania węzłów cieplnych. cz.1. Warszawa 2007 r. 7.19. Wytyczne projektowania węzłów cieplnych. cz.2. Wytyczne doboru elementów automatycznej regulacji węzłów cieplnych wymiennikowych typu szeregowo-równoległego w warszawskim systemie ciepłowniczym Warszawa 2007 r. 7.20. Weryfikacja zasad stosowania, doboru oraz zakresów wydajności cieplnej dla wymienników w w.s.c. Opracowanie SPEC S.A. OBRC, Warszawa 2005. 7.21. Opracowanie wymagań technicznych dla urządzeń automatycznej regulacji węzłów ciepłowniczych o mocy do 75 kw zasilanych z sieci ciepłowniczej. Oprac. SPEC S.A. OBRC, Warszawa 2000 r. 7.22. Procedura sprawdzania pracy urządzeń regulacyjnych zautomatyzowanego węzła cieplnego. Oprac. SPEC S.A. OBRC, Warszawa 1999 r. 7.23. Wymagania Techniczne COBRTI INSTAL Zeszyt 8 Warunki techniczne wykonania i odbioru węzłów ciepłowniczych, Warszawa 2003 r. 28

8. Załączniki 8.1. Schematy węzłów cieplnych zalecane w SPEC S.A. 8.1.1. Specyfikacja podstawowych urządzeń i elementów dla schematów technologicznych węzłów cieplnych. 8.1.2. Schemat węzła cieplnego dwufunkcyjnego c.o. i c.w. dla budynków mieszkalnych (wersja z pełną automatyką). 8.1.3. Schemat węzła cieplnego dwufunkcyjnego z dwoma obiegami c.o. i jednym c.w. dla budynków mieszkalnych (wersja z pełną automatyką). 8.1.4. Schemat węzła trzyfunkcyjnego c.o., c.w. i c.t. dla budynków mieszkalnych (wersja z pełną automatyką). 8.1.5. Schemat węzła cieplnego c.o. dla budynków mieszkalnych (wersja z pełną automatyką). 8.2. Protokoły odbiorów 8.2.1. Protokół odbiorów węzła cieplnego. 8.2.2. Załącznik nr 1 do protokołu odbiorów węzła cieplnego - Charakterystyka techniczna urządzeń zamontowanych w węźle cieplnym 8.2.3. Protokół odbioru technicznego urządzeń zamontowanych w węźle cieplnym. 8.2.4. Protokół odbioru robót elektrycznych. 8.2.5. Protokół z wykonania regulacji węzła cieplnego. 8.2.6. Protokół w sprawie rozpoczęcia rozliczeń za dostawę ciepła wg wskazań ciepłomierza. 29

... (pieczątka) Zlecenie/Umowa Nr Plan Nr...... PROTOKÓŁ NR.. ODBIORÓW WĘZŁA CIEPLNEGO Z DNIA Niniejszy protokół można sporządzić po odbiorze technicznym przyłącza sieci ciepłowniczej. Adres obiektu nr węzła Dzielnica... Rodzaj węzła nr środka trwałego 469 - - Komisja w składzie uwidocznionym każdorazowo poniżej dokonała następujących czynności: I. ODBIORÓW CZĘŚCIOWYCH WĘZŁA CIEPLNEGO 1. Odbioru próby hydraulicznej W dniu przeprowadzono hydrauliczną próbę wytrzymałości wszystkich elementów węzła cieplnego po stronie sieciowej i instalacyjnej. 2. Płukania węzła cieplnego W dniu przeprowadzono płukanie wodą wodociągową wszystkich elementów węzła cieplnego. Wynik płukania ocenia się na pozytywny. II. ODBIORU TECHNICZNEGO ORAZ KWALIFIKACJI WĘZŁA DO RUCHU PRÓBNEGO I EKSPLOATACJI TRWAŁEJ W dniu... Komisja dokonała oględzin i odbioru technicznego węzła i stwierdziła, że węzeł został wykonany zgodnie z zatwierdzoną w SPEC S.A. dokumentacją projektową z legalnymi zmianami oraz ogólnie obowiązującymi wymaganiami SPEC S.A. Charakterystykę techniczną węzła cieplnego stanowi załącznik Nr 1. Niniejszy obiekt kwalifikuje się do ruchu próbnego. Uwagi: Do czasu odbioru końcowego za prawidłową eksploatację i konserwację, zgodnie z umową, odpowiada:... Do czasu odbioru końcowego za urządzenia zamontowane w węźle, zgodnie z umową, odpowiada:... 1. Rozpoczęcie 72 godz. ruchu próbnego ustala się na dzień 2. Komisja uznaje, że 72 godzinny ruch próbny został zakończony w dniu 3. Węzeł został wykonany prawidłowo i kwalifikuje się do eksploatacji trwałej. Dokumentację powykonawczą Wykonawca przekazał Inspektorowi Nadzoru w dniu Przedstawiciel SPEC S.A. Przedstawiciel Wykonawcy Przedstawiciel Inwestora (instytucja, imię, nazwisko i podpis) (instytucja, imię, nazwisko i podpis) (instytucja, imię, nazwisko i podpis) (instytucja, imię, nazwisko i podpis) Przedstawiciel SPEC S.A. ZEC * - niepotrzebne skreślić SPEC S.A. Strona 1 z 3 FGE-043

III. ODBIÓR KOŃCOWY 1. Węzeł kwalifikuje się do eksploatacji trwałej i konserwacji. 2. Węzeł zostaje przekazany na majątek w dniu... ( nazwa właścieciela obiektu) 4 Gwarancji / Rękojmi * udziela:... (nazwa Wykonawcy) do dnia... 5. Uwagi Komisji:............ Przedstawiciel SPEC S.A.... (imię, nazwisko, podpis) Przedstawiciel Inwestora Przedstawiciel Wykonawcy... (imię, nazwisko, podpis)... (imię, nazwisko, podpis) Przedstawiciel ZEC IV. PRZEKAZANIE DOKUMENTÓW Niniejszym przekazuje się ZEC... (imię, nazwisko, podpis)...... Przedstawiciel... Przedstawiciel ZEC Przedstawiciel Wykonawcy Przedstawiciel Przedstawiciel... następujące dokumenty:.................. Inspektor Nadzoru... (imię, nazwisko, podpis) (imię, nazwisko, podpis)...... (imię, nazwisko, podpis)...... (imię, nazwisko, podpis) (imię, nazwisko, podpis) Mistrz obwodu ZEC... (imię, nazwisko, podpis) * - niepotrzebne skreślić SPEC S.A. Strona 2 z 3 FGE-043