Przedsiębiorstwo Energetyczne w Siedlcach Sp. z o.o. Sytuacja w elektrociepłowniach gazowych po przywróceniu systemu wsparcia wysokosprawnej kogeneracji. Przemysław Kołodziejak Nałęczów 22-24 czerwca 2015r - 1
Elektrociepłownia Gazowa Siedlce EC-1 elektrociepłownia gazowa w układzie prostym: dwie turbiny gazowe z kotłami odzyskowymi moc zainstalowana: 14 MWe i 22 MWth rok uruchomienia 2002 2
Elektrociepłownia Gazowa Siedlce EC-2 blok gazowo-parowy: dwie turbiny gazowe + turbina parowa moc zainstalowana: 36 MWe i 34 MWth rok uruchomienia XII 2011 3
Łączna moc elektryczna: Łączna moc cieplna: Liczba turbin gazowych: Liczba turbin parowych: Paliwo: Elektrociepłownia Gazowa Siedlce 50 MW 56 MW 4 szt. 1 szt. gaz grupy E w/c Pobór godzinowy: 13 000 nm 3 /h Roczny pobór gazu: 65 mln nm 3 Wyprowadzenie mocy na napięciu 110kV do sieci PGE Dystrybucja 4
Czy kogeneracja oparta o paliwo gazowe może ekonomicznie funkcjonować bez wsparcia operacyjnego? 5
Dysproporcja kosztów paliwa 180,00 Cena gazu [zł/mwh (w.o.)] 3,00 160,00 140,00 Cena węgla [zł/mwh z k.t. (w.o.)] Stosunek ceny paliwa gazowego do węglowego 141,19 2,50 120,00 100,00 86,66 88,97 100,00 108,87 109,27 115,30 2,00 1,50 80,00 60,00 40,00 72,80 68,68 63,67 61,20 33,80 31,90 34,01 33,49 35,14 35,60 45,22 44,72 49,72 52,20 59,51 1,00 0,50 20,00 0,00 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012-6 dane PEC Siedlce, ceny liczone w odniesieniu do wartości opałowej paliwa, uwzględnione koszty transportu i przesył
Ceny sprzedaży energii elektrycznej 7 2002 114,62 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 120,10 118,00 117,49 119,70 128,80 155,44 197,21 195,32 198,90 201,36 181,55 2014 163,58 250,00 200,00 150,00 100,00 50,00 0,00 zł/mwh Średnia cena sprzedaży energii elektrycznej na rynku konkurencyjnym (na podstawie danych URE)
Struktura kosztów wytwarzania w elektrociepłowni gazowej Struktura kosztów EC Siedlce rok 2010 amortyzacja 6,9% paliwo 82,7% remonty 4,0% koszty ogólne 3,7% koszty osobowe 1,6% materiały 0,2% pozostałe 0,9% 8
Struktura kosztów wytwarzania energii elektrycznej w KSE w roku 2012 w oparciu o paliwo węgiel kamienny i węgiel brunatny) źródło: dane ARE S.A. 9
Dlaczego potrzebne jest wsparcie kogeneracji ok. 275 zł/mwh (uśrednione koszty dla gazu grupy L i E, (w 2014r. duży udział wytwarzania z gazu zaazotowanego) źródło: Hanna Mikołajuk ARE S.A. Elektroenergetyka 2014- wyniki ekonomiczne mat. konf. REE 2015 10
Niskie ceny uprawnień do emisji CO 2 Niskie ceny uprawnień do emisji CO 2 nie rekompensujące różnic w cenach paliw niskoemisyjnych (gaz ziemny) Emisja jednostkowa dla węgla kamiennego 750 900 kg/mwh dla węgla brunatnego 1000 1100 kg/mwh dla gazu 300 450 kg/mwh Cena uprawnień do emisji CO 2 ~ 7,5 EUR/Mg źródło: PGE S.A. 11
Historia wsparcia kogeneracji Pierwsze EC gazowe powstały na bazie pierwszego, pośredniego systemu wsparcia - kontraktów długoterminowe (KDT) Bloki gazowo-parowe wybudowane w ramach KDT-ów: EC Gorzów - 54,5 MW rok uruch. 1998 KDT do 15.02.2009 EC Nowa Sarzyna - 116 MW rok uruch. 2000 KDT do 1.06.2020 EC Lublin Wrotków - 231 MW rok uruch. 2002 KDT do 11.04.2010 EC Rzeszów - 101 MW rok uruch. 2003 KDT do 30.06.2012 EC Zielona Góra - 198 MW rok uruch. 2004 KDT do 01.07.2024 12
Historia wsparcia kogeneracji Kolejne EC gazowe pojawiły się wskutek nowelizacji Prawa Energetycznego z 26 maja 2000r. (wejście w życie od 14.06.2000r.) wprowadzającej obowiązek zakupu energii elektrycznej z kogeneracji po cenach z zatwierdzonych przez Prezesa URE taryf (m.in.) : EC ECO Opole - 7,4 MW - r.uruch. 1999 EC Ostrów Wlkp - 5,2 MW - r.uruch. 2000 EC Siedlce - 14,6 MW - r.uruch. 2002 EC MPEC Tarnów - 3,75 MW - r.uruch. 2003 EC Starachowice - 34 MW - r.uruch. 2004 - paliwo gaz ziemny wysokometanowy EC Władysławowo - 11 MW - r.uruch. 2002 - gaz z morskiej kopalni ropy EC Arctic Paper - 10,9 MW - r.uruch. 2007 gaz zaazotowany 13
Historia wsparcia kogeneracji System wsparcia wysokosprawnej kogeneracji w postaci świadectw pochodzenia energii elektrycznej implementacja dyrektywy 2004/8/WE (tzw. CHP ): odrębne świadectwa dla energii wytwarzanej na bazie paliwa gazowego tzw. żólte wejście w życie 1.07.2007 obowiązywanie do 31.03.2013r (dotyczy energii wyprodukowanej do 31.12.2012r.. ) kryterium oszczędności energii pierwotnej (PES) 14
Historia wsparcia kogeneracji Przyjęto 5 letni termin obowiązywania systemu wsparcia z uzasadnienia projektu ustawy nowelizującej Prawo Energetyczne druk sejmowy nr 1084 V kadencji Sejmu Do końca 2012r nie weszły w życie żadne nowe formy wsparcia wysokosprawnej kogeneracji, ani też nie został przedłużony istniejący system świadectw pochodzenia. W większości EC gazowych zasilanych gazem wysokometanowym w 2013r. wstrzymano wytwarzanie energii elektrycznej 15
Historia wsparcia kogeneracji Prowadzone prace legislacyjne zmierzające do przedłużenia (wznowienia) dotychczasowego systemu wsparcia (z kilkoma modyfikacjami) zakończyły się uchwaleniem w dn. 24.03.2014r. nowelizacji Prawa Energetycznego nowelizacja weszła w życie 30.04.2014r. wydłużyła czas wsparcia kogeneracji do roku 2018 (formalnie 30.06.2019r.) Obowiązek umorzenia świadectw: Okres obowiązywania świadectwa "żólte" 2014 3,9% 23,2% 2015 4,9% 23,2% 2016 6,0% 23,2% 2017 7,0% 23,2% 2018 8,0% 23,2% świadectwa "czerwone" 16
Od 30.04.2014r. został przywrócony system wsparcia wysokosprawnej kogeneracji z nieznacznymi modyfikacjami - czy wyłączone z eksploatacji EC gazowe wznowiły pracę? 17
Niezwykle istotnym parametrem systemu wsparcia kogeneracji gazowej jest wysokość jednostkowej opłaty zastępczej (Ozg), ogłaszana corocznie (do 31 maja) przez Prezesa URE na rok następny. Jednostkowa opłata zastępcza jest górnym limitem ceny praw majątkowych wynikających ze świadectw pochodzenia. W przypadku kogeneracji gazowej występuje niedobór praw majątkowych, co przekłada się na ich poziom cenowy zbliżony do jednostkowej opłaty zastępczej. Przychody ze sprzedaży praw majątkowych żółtych (PMGM) dla typowej EC gazowej stanowią ok. 25-35% całkowitych przychodów ze sprzedaży (są porównywalne z przychodami ze sprzedaży ciepła) 18
19
Wysokość jednostkowych opłat zastępczych 160,00 150,00 OZg [zł/mwh] OZg Ozk Ozk [zł/mwh] 80,00 70,00 140,00 60,00 130,00 50,00 120,00 40,00 110,00 30,00 100,00 20,00 90,00 10,00 80,00 II p.2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 0,00 20
350,00 zł/mwh Średnie ceny sprzedaży energii elektrycznej na rynku konkurencyjnym, ceny świadectw i ceny gazu (na podstawie danych URE, rok 2014 indeks RTT z TGE, dane TGE, taryfy PGNIG i PSG) 300,00 121,78 123,16 123,20 125,43 149,30 250,00 114,69 110,00 200,00 113,00 150,00 141,97 141,92 137,67 100,00 89,46 100,56 109,47 109,87 118,69 50,00 128,80 155,44 197,21 195,32 198,90 2007 201,36 2008 181,55 2009 2010 2011 162,51 2012 2013 2014 Średnia cena en.el na rynku konkur. [zł/mwh] średnia cena sprz. świadectw [zł/mwh] średnia cena gazu [zł/mwh] cena gazu w zł/mwh wartości opałowej z uwzgl. k.przesyłu 21
Ekonomika kogeneracji gazowej Technologia Sprawność Ilość m 3 gazu na 1 MWh Ceny gazu Koszt paliwa na 1MWh en.el. Turbiny gazowe w układzie prostym 33% 303 1,3767 417,14 Blok gazowo-parowy 30-100 MW 42% 238 1,3767 327,66 Nowoczesny silnik gazowy 46% 217 1,3767 298,74 Nowoczesny duzy blok gazowo-parowy (E-2C) 56% 179 1,3767 246, 43 22
23
spadek wytwarzania w 2013 w EC gazowych o 29,8% w por. do 2012 wzrost o 3,98% w 2014 w EC gazowych w porównaniu z 2013 źródło: PSE S.A.: Raport roczny z funkcjonowania KSE za rok 2014 24
Wzrost wytwarzania z gazu o 76,77% za 5 miesięcy 2015/2014 tj. o ok. 880 tys MWh - czy to dużo? dłuższy sezon grzewczy? źródło: PSE S.A.: Miesięczny raport z funkcjonowania KSE - maj 2015 25
Produkcja energi elektrycznej z gazu 500 GWh 450 400 350 Produkcja en.el z gazu wg danych OSP 2011 2012 2013 2014 300 250 200 150 100 50 0 sty lut mar kwi maj cze lip sie wrz paź lis gru źródło: PSE S.A. - Raporty miesięczne z funkcjonowania KSE 26
Skutki niskiej jednostkowej opłaty zastępczej Sprzedaż do odbiorców końcowych: 122 TWh (wg Sprawozdania Prezesa URE za 2014r.) Podstawa obowiązku (sprzedaż od maja do grudnia - 58% rocznej): 70,8 TWh Wysokość obowiązku dla świadectw żółtych : 3,9% Wymagany wolumen świadectw żółtych : 2,76 TWh Wystawione świadectwa żółte : 2,25 TWh Wypełnienie obowiązku opłatą zastępczą: 0,51 TWh Łączna wartość opłat zastępczych: 56,1 mln zł 27
Skutki niskiej jednostkowej opłaty zastępczej Koszt realizacji obowiązku poprzez opłaty zastępcze jest wyższy niż w przypadku umarzania praw majątkowych (świadectw). Dodatkowe obciążenie kosztami odbiorców końcowych. Dodatkowo, te elektrociepłownie, które korzystają z mechanizmu rekompensat za rozwiązanie KDT, wskutek mniejszych przychodów z tytułu sprzedaży praw majątkowych, otrzymały większe kwoty kosztów osieroconych wysokość kosztów osieroconych dla dwóch EC gazowych przyznanych na 2014r. wg informacji Prezesa URE nr 20/13 wyniosła łącznie ok. 161 mln zł wyższe koszty osierocone przekładają się na wzrost stawek opłaty przejściowej (przykładowo dla odbiorców WN wzrost z 3,06 zł/kw w 2014 na 4,03 zł/kw w 2015r. wzrost o 31,7%) Opłatę przejściową płaci odbiorca końcowy Efekt: EC gazowe pozostały wyłączone z eksploatacji lub pracowały ze stratą, a odbiorca końcowy poniósł koszty funkcjonowania systemu 28
Rentowność działalności energetycznej źródło: Hanna Mikołajuk ARE S.A. Elektroenergetyka 2014- wyniki ekonomiczne mat. konf. REE 2015 29
Przypadek EC Siedlce 30
deficytowość 14,4% zwiększenie przychodów, lub zmniejszenie kosztów Struktura kosztów EC Siedlce paliwo 82,7% rok 2010 amortyzacja 6,9% remonty 4,0% koszty ogólne 3,7% koszty osobowe 1,6% materiały 0,2% pozostałe 0,9% 31
120 115 110 105 100 95 90 85 80 75 70 Poszukiwanie dróg obniżenia kosztów zakupu paliwa gazowego 32 2014-04-21 2014-05-01 2014-05-11 2014-05-21 2014-05-31 2014-06-10 2014-06-20 2014-06-30 2014-07-10 2014-07-20 2014-07-30 2014-08-09 2014-08-19 2014-08-29 2014-09-08 2014-09-18 2014-09-28 2014-10-08 zł/mwh Notowania instrumentów terminowych gazowych na TGE w 2014r GAS_BASE_Q-4-14 GAS_BASE_Q-3-14 GAS_BASE_Q-3-15 GAS_BASE_Q-1-15 opracowanie własne na podstawie danych TGE S.A.
Poszukiwanie dróg obniżenia kosztów zakupu paliwa gazowego dane TGE S.A. 33
Poszukiwanie dróg obniżenia kosztów zakupu paliwa gazowego Ceny rozliczeniowe dla produktu kwartalnego 2/15 na GASPOOL w EUR/MWh dane EEX 34
2014-05-02 2014-05-09 2014-05-16 2014-05-23 2014-05-30 2014-06-06 2014-06-13 2014-06-20 2014-06-27 2014-07-04 2014-07-11 2014-07-18 2014-07-25 2014-08-01 2014-08-08 2014-08-15 2014-08-22 2014-08-29 2014-09-05 2014-09-12 2014-09-19 2014-09-26 2014-10-03 120 115 110 105 100 95 90 85 80 Poszukiwanie dróg obniżenia kosztów zakupu paliwa gazowego zł/mwh(c.s.) Ceny gazu na RTTg TGE (najlepsza oferta sprzedaży) GAS_BASE_Q-4-14 GAS_BASE_Q-1-15 Cena taryfowa PGNig dla W-8 35
Zasady: Zakup gazu na TGE opisane w IRIESP opisane w regulaminie giełdy i regulaminie danego rynku Formalności: umowa przesyłowa z OSP (GAZ-SYSTEM S.A.) przydział zdolności PZ (wydaje OSP ) umowa dystrybucyjna z Polską Spółką Gazownictwa (w przypadku przyłączenia do sieci OSD) umowa z domem maklerskim (lub członkowstwo w TGE i zatrudnienie licencjonowanego maklera ) koncesja na obrót gazem (nie jest konieczna, ale umożliwia odsprzedanie gazu innym uczestnikom rynku w sytuacji np. awarii) 36
Zakup gazu na TGE Zalety: możliwość zakupu gazu po cenach konkurencyjnych (niższych niż taryfa dominującego sprzedawcy) Wady: koszty bilansowania opłaty transakcyjne i koszty zabezpieczeń dodatkowy zakres prac wynikający ze przygotowywania i wysyłania nominacji, renominacji i alokacji dylemat wyboru rynku (rynek terminowy vs rynek dnia następnego/bieżacego) ryzyko wahań kursów i braku podaży (zależne od płynności rynku) 37
Zakup gazu na TGE Podsumowanie: Zmiany legislacyjne wznawiające system wsparcia wysokosprawnej kogeneracji stwarzają warunki umożliwiające ekonomiczną eksploatację elektrociepłowni wykorzystujących jako paliwo sieciowy gaz ziemny (grupy E). Ustalone przez Prezesa URE jednostkowe opłaty zastępcze Ozg są na zbyt niskim poziomie, co nie pozwala wszystkim EC gazowym na wznowienie rentownej działalności, szczególnie pracującym na gazie ziemnym wyskometanowym Bez systemu wsparcia pracowały EC korzystające z mechanizmu kosztów osieroconych (posiadające wcześniej KDT obowiązujące po 2012r.) metodą zmniejszenia kosztów funkcjonowania EC gazowych jest zakup paliwa na rynku giełdowym uwarunkowania systemu wsparcia (coroczne uzależnienie faktycznego jego funkcjonowania od arbitralnej decyzji Prezesa URE) oraz okres jego obowiązywania nie generuje bodźców inwestycyjnych 38
Dziękuję za uwagę! 39