R DOPU271-2/12/is/PZP Załącznik nr 2 SZCZEGÓŁOWY OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA



Podobne dokumenty
Opis przedmiotu zamówienia

OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA

Oprawa i druk publikacji

Komputerowe Systemy Przemysłowe: Modelowanie - UML. Arkadiusz Banasik arkadiusz.banasik@polsl.pl

wykonanie usługi pod nazwą: Opracowanie projektu graficznego, korekta językowa tekstu, skład, wydruk oraz dostarczenie do

Zasady organizacji projektów informatycznych

Rysunek 1: Przykłady graficznej prezentacji klas.

Adres strony internetowej, na której Zamawiający udostępnia Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia:

druk i dystrybucja wydawnictwa albumowego podsumowującego konkurs PO KL Kapitalni w Opolskiem II edycja.

Zagadnienia (1/3) Data-flow diagramy przepływów danych ERD diagramy związków encji Diagramy obiektowe w UML (ang. Unified Modeling Language)

Analiza i projektowanie oprogramowania. Analiza i projektowanie oprogramowania 1/32

SZCZEGÓŁOWY OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA

Sygnatura akt: CEZAMAT/PU/15/2013 Warszawa, dn r. Zapytanie ofertowe

CZĘŚĆ I. Część II OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA

Spis Treści. Dotacje na innowacje Inwestujemy w waszą przyszłość

ZAPYTANIE OFERTOWE nr 15/ZO/ZAD4/NIPR/2015

SZCZEGÓŁOWY OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA. Opracowanie, druk i dostawa ulotek informacyjno-promocyjnych RPO WM, zaproszeń oraz kartek świątecznych

Zapytanie ofertowe. Przedmiotem zamówienia jest realizacja usług edukacyjnych dla młodzieży(wykładów).

UML w Visual Studio. Michał Ciećwierz

DA /13. Załącznik nr 2A do SIWZ. Szczegółowy Opis Przedmiotu Zamówienia

UMOWA (Wzór) Załącznik nr 5 do SIWZ FE.VIII.3321/4-3/10

1. Przedmiotem umowy jest opracowanie, wydanie i kolportaż biuletynu informacyjnego o tematyce ornitologicznej, zwane dalej "Zadaniem".

w związku z organizacją przez Zamawiającego konferencji w Pawilonie Polskim na terenie Wystawy Światowej EXPO 2015 w Mediolanie.

Istotne postanowienia umowy. Nr RU 2013

Załącznik nr 1 do SIWZ Szczegółowy Opis Przedmiotu Zamówienia

Dotyczy: Opracowania podręcznika metodycznego on-line dla rodziców dzieci uczących się języka polskiego poza granicami kraju

Język UML w modelowaniu systemów informatycznych

Dotacje na innowacje Inwestujemy w waszą przyszłość

UMOWA O ŚWIADCZENIE USŁUG - WZÓR nr /PI/2015

ZAPROSZENIE DO ZŁOŻENIA OFERTY

Laboratorium 6 DIAGRAM KLAS (Class Diagram)

przygotowanej w ramach projektu o numerze 0014/DLG/2016/10 pt. InnCOM_PULS -

Załącznik 1 do SIWZ Szczegółowy opis przedmiotu zamówienia

WZÓR UMOWY W SPRAWIE ZAMÓWIENIA PUBLICZNEGO

Rodzaj zamówienia wg nazw i kodów określonych we Wspólnotowym Słowniku Zamówień 1 :

Opis przedmiotu zamówienia

Regulamin Konkursu. "Pokaż nam Politechnikę."

Dotacje na innowacje Inwestujemy w waszą przyszłość

3. Wykonanie zarządzenia powierza się Prorektorowi ds. Organizacji i Rozwoju Uczelni.

w trybie przetargu nieograniczonego (art. 39 ustawy z dn. 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2010 r. Nr 113, poz. 759 ze zm.).

TECHNOLOGIE OBIEKTOWE. Wykład 3

Diagramy klas. dr Jarosław Skaruz

Druk i dystrybucja czterech publikacji

Podstawy programowania III WYKŁAD 4

Opracowanie szaty graficznej i druk 2 poradników kulinarnych SPECYFIKACJA I HARMONOGRAM WYKONANIA ZAMÓWIENIA

ZAŁĄCZNIK Nr 6. do Umowy podwykonawczej nr.. Prawa autorskie

Umowa przenosz ca autorskie prawa maj

WFOŚiGW w Warszawie Postępowanie nr ZP-7/2010

Regulamin konkursu pod nazwą Po której jesteś stronie?.

Zamawiający odpowiada:

Szczegółowy zakres zamówienia:

Włoszczowa r. Gmina Włoszczowa - Ośrodek Pomocy Społecznej Ul. Partyzantów Włoszczowa NIP:

Załącznik nr 2 - Projekt umowy. UMOWA nr..

Załącznik nr 2 do SIWZ. U M O W A nr /2010

OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA CZĘŚĆ II

I ZGŁOSZENIE UDZIAŁU W KONKURSIE

Procedura recenzji i przyjmowania artykułów:

Diagramy przypadków użycia. WYKŁAD Piotr Ciskowski

Załącznik nr 9 do SIWZ Nr postępowania: BWK-KG-271-9/13. UMOWA nr... Zawarta w Białymstoku w dniu 2013 r. pomiędzy:

Diagramy związków encji. Laboratorium. Akademia Morska w Gdyni

Rodzaj zamówienia wg nazw i kodów określonych we Wspólnotowym Słowniku Zamówień 1 :

Polska-Łódź: Usługi drukowania i powiązane 2019/S Wstępne ogłoszenie informacyjne

Zapytanie ofertowe. Przedmiotem zamówienia jest realizacja usług edukacyjnych dla młodzieży(wykładów).

UMOWA RAMOWA Z AUTOREM

Adres strony internetowej, na której Zamawiający udostępnia Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia:

SZCZEGÓŁOWY OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA

ZAPYTANIE OFERTOWE. Dęblin, dnia r.

Świadczymy usługi w zakresie:

UMOWA O DZIEŁO Nr..././../2015

UMOWA ZLECENIA

Modelowanie obiektowe - Ćw. 3.

Mariusz Trzaska Modelowanie i implementacja systemów informatycznych

Etapy życia oprogramowania

Oznaczenie sprawy: DOA-IV

SZCZEGOŁOWY OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA

UMOWA O WYKONANIE PRAC PROJEKTOWYCH I PRZENIESIENIA PRAW AUTORSKICH. zawarta w dniu... w... pomiędzy:

UMOWA Nr CSIOZ/../2013

Załącznik nr 3 UMOWA świadczenia usług tłumaczenia i korekty tekstów.

Umowa o przeniesienie praw autorskich nr.

OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA. Dla zadania pn.: Album na temat przebudowy ujścia Wisły

Umowa zlecenia nr. zwanym dalej Wykonawcą. Przedmiot umowy

Zapytanie ofertowe. na postępowanie: Przygotowanie do druku, druk i dostawa publikacji OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA

Umowa nr /2016. Zawarta w dniu. r. w Urzędzie Gminy Trzebownisko pomiędzy :

Laboratorium modelowania oprogramowania w języku UML. Ćwiczenie 2 Ćwiczenia w narzędziu CASE diagram klas. Materiały dla nauczyciela

Etapy życia oprogramowania. Modele cyklu życia projektu. Etapy życia oprogramowania. Etapy życia oprogramowania

U M O W A NR /2017. na wykonanie Planu Zrównoważonej Mobilności Miejskiej dla Gminy Tuszyn w latach

MODELE CYKLU ŻYCIA OPROGRAMOWANIA (1) Model kaskadowy (często stosowany w praktyce do projektów o niewielkiej złożonoś

Zapytanie ofertowe (do niniejszego trybu nie stosuje się przepisów Ustawy Prawo Zamówień Publicznych)

UMOWA. 1 Przedmiot umowy

(przygotowanie do druku) oraz druk czterech kolejnych (34, 35, 36, 37) numerów (nakład 1000

przygotowanej w ramach projektu o numerze 0014/DLG/2016/10 pt. InnCOM_PULS -

Konkurs otwarty na opracowanie znaku graficznego Instytutu Badań nad Stosunkami Międzynarodowym

Z A P Y T A N I E O F E R T O W E

TECHNOLOGIE OBIEKTOWE WYKŁAD 2. Anna Mroczek

SZCZEGÓŁOWY OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA

Załącznik nr 2 do Zapytania ofertowego Znak sprawy: APP/./FS156_2016/EL/6676. Umowa nr

Podstawy modelowania programów Kod przedmiotu

Diagram klas UML jest statycznym diagramem, przedstawiającym strukturę aplikacji bądź systemu w paradygmacie programowania obiektowego.

Transkrypt:

R DOPU271-2/12/is/PZP Załącznik nr 2 SZCZEGÓŁOWY OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA 1. Przedmiotem zamówienia jest wykonanie kompleksowej usługi polegającej na wydaniu 5 tytułów podręczników akademickich w wersji językowej polskiej i angielskiej wraz z wykonaniem tłumaczenia na język angielski tych podręczników oraz dostawą wydrukowanych podręczników do siedziby Zamawiającego w ramach projektu Uruchomienie unikatowego kierunku studiów Informatyka Stosowana odpowiedzią na zapotrzebowanie rynku pracy. Tytuły podręczników: Metody i narzędzia programowania red. J. Madej Architektura komputerów, systemy operacyjne i sieci komputerowe red. T. Wilusz Systemy informacyjne zarządzania red. M. Grabowski Komputerowe metody analizy i przetwarzania danych red. P. Lula, G. Paliwoda-Pękosz Bazy danych i programowanie serwisów internetowych red. D. Put Przykładowe fragmenty jednego z ww. podręczników zostały zamieszczone w punkcie 8. Informacje podstawowe dotyczące specyfikacji druku podręczników: - format książek B5, - objętość każdego podręcznika wynosi ok. 11 arkuszy wydawniczych (ok. 220 stron); przy założeniu, że 1 arkusz wydawniczy zawiera 40 tys. znaków ze spacjami (ok. 20 stron), - nakład wynosi 620 egzemplarzy dla każdego podręcznika w wersji polskiej, 170 egzemplarzy dla każdego podręcznika w wersji angielskiej, w sumie 3950 egzemplarzy, - druk offsetowy, czarno-biały, kolor 1+1, - gramatura papieru 80 g /m 2, - okładka miękka, foliowana, papier 230 g/m 2, kolor 4+0, - klejenie bezszwowe, - zawartość to publikacje akademickie z zakresu informatyki zawierające oprócz tekstu wzory i tabele, - szczegółowe informacje dotyczące treści każdego podręcznika (materiały źródłowe w języku polskim i angielskim) zostaną przekazane przez Zamawiającego wybranemu Wykonawcy, - Wykonawca nadaje każdemu podręcznikowi nr ISBN, - wszystkie podręczniki powinny zostać wydane w jednolitej szacie graficznej, opatrzone tytułem dla całej serii: Informatyka Stosowana, odrębne, jednolite kolorystyki okładek dla wydania podręczników w polskiej i angielskiej wersji językowej. 2. Przedmiot zamówienia obejmuje w szczególności: 2.1. W zakresie wydania 5 tytułów podręczników akademickich, o których mowa w pkt 1, w wersji językowej polskiej, wraz z dostawą wydrukowanych podręczników do siedziby Zamawiającego: a) opracowanie co najmniej dwóch projektów layoutu czyli ramowego układu publikacji jednolitego dla wszystkich podręczników, przygotowanie projektu typograficznego podręcznika oraz okładki (okładki dla polskiej wersji językowej wszystkich podręczników powinny mieć 1

zachowaną jednolitą kolorystykę odmienną od jednolitej kolorystki wszystkich podręczników w angielskiej wersji językowej kolorystyka do uzgodnienia z Zamawiającym) w terminie do 7 (siedmiu) dni od otrzymania Materiałów źródłowych wybór i zatwierdzenie projektu dokonuje Zamawiający, b) skład, łamanie i redakcja tekstu komputerowe przygotowanie publikacji do druku (DTP) i przekazanie Zamawiającemu tekstu do korekty autorskiej, w terminie do 14 (czternastu) dni od otrzymania Materiałów źródłowych (tekstu każdego podręcznika), c) dokonanie korekty oraz rewizji czyli naniesienie poprawek z korekty przez Wykonawcę i przygotowanie ostatecznej wersji publikacji w terminie do 7 (siedmiu) dni od otrzymania tekstu z korekty autorskiej, d) przekazanie Zamawiającemu ostatecznej wersji publikacji do zatwierdzenia do druku, przygotowanie plików do druku i druk podręczników w terminie do 14 (czternastu) dni od zatwierdzenia ostatecznej wersji publikacji do druku przez Zamawiającego, druk w ilości 620 egzemplarzy każdego tytułu - wersja polska, e) dostawę na koszt i ryzyko Wykonawcy oraz rozładunek i wniesienie wydrukowanych podręczników do siedziby Zamawiającego, tzn. Budynek Główny UEK przy ul. Rakowickiej 27 w Krakowie, Dział Obsługi Projektów Unijnych pokój 301 (miejsce składowanie przedmiotu zamówienia), wraz z dostarczeniem wersji elektronicznej (np. na nośniku optycznym lub drogą poczty elektronicznej) w postaci pliku PDF i/lub DOC oraz plików źródłowych w terminie uzgodnionym z Zamawiającym Zamawiający dokonuje wstępnego i ostatecznego (potwierdzonego na piśmie) odbioru pracy, f) prawa autorskie do wykonanego projektu graficznego publikacji zastrzeżone będą na rzecz Zamawiającego. 2.2. W zakresie wykonania pisemnego tłumaczenia na język angielski i wydania 5 tytułów podręczników akademickich, o których mowa w pkt 1, w wersji językowej angielskiej, wraz z dostawą wydrukowanych podręczników do siedziby Zamawiającego: a) Wykonawca zobowiązany będzie w trakcie wykonywania tłumaczenia konsultować się z Autorem każdego podręcznika w celu ujednolicenia słownictwa, b) wykonane tłumaczenie nie może prowadzić do zmian merytorycznych treści podręczników, chyba że zmiany będą wynikać ze wskazówek i zaleceń Autorów podręczników, c) Wykonawca zobowiązany będzie do stosowania nazw własnych, w tym wyrażeń, zwrotów oraz terminów i określeń stosowanych w publikacjach informatycznych lub normach odpowiadających terminologii tematu, którego tekst dotyczy, d) niedopuszczalne jest wykonywanie tłumaczeń za pomocą programów komputerowych służących do translacji tekstu, e) Wykonawca przy wykonywaniu tłumaczenia zobowiązany będzie do weryfikacji terminologicznej, stylistycznej, ortograficznej i gramatycznej dokonanego tłumaczenia przed jego przekazaniem do druku, f) tłumacze biorący udział w realizacji przedmiotu zamówienia muszą posiadać wykształcenie wyższe filologiczne lub być absolwentami uczelni kształcących tłumaczy, z minimum dwuletnim doświadczeniem w pracy tłumacza, g) osoba dokonująca korekty (weryfikacji) tłumaczenia na język angielski każdego podręcznika musi być: NATIVE SPEAKEREM, tzn. język angielski musi być jej językiem ojczystym oraz posiadać wykształcenie wyższe informatyczne, 2

albo tłumaczem przysięgłym oraz posiadać wykształcenie wyższe informatyczne, albo ukończyć wyższe studia z zakresu informatyki prowadzone w języku angielskim, albo prowadzić jako dydaktyk na uczelni wyższej zajęcia z zakresu informatyki w języku angielskim, h) osoba weryfikująca nie może wykonywać korekty przetłumaczonego przez siebie tekstu; w związku z tym osoba dokonująca tłumaczenia danego tytułu podręcznika nie może jednocześnie jako weryfikator wykonywać korektę tego samego tytułu podręcznika, i) Wykonawca zobowiązany będzie do wykonania tłumaczenia wraz z korektą i przekazania gotowego tekstu każdego podręcznika w języku angielskim Zamawiającemu w ciągu 90 (dziewięćdziesięciu) dni od otrzymania materiałów źródłowych (tekstu każdego podręcznika w języku polskim), j) w przypadku zakwestionowania przez Zamawiającego jakości wykonanego tłumaczenia, jak również w przypadku oczywistej wadliwości tłumaczenia, Zamawiający zwróci tekst Wykonawcy w celu poprawienia błędów lub braków w tłumaczeniu, k) w przypadku odmowy przez Wykonawcę dokonania poprawek, lub w razie stwierdzenia dalszych wad w zakwestionowanym tekście, Zamawiający ma prawo zlecenia wykonania tłumaczenia lub korekty tłumaczenia osobie trzeciej na koszt Wykonawcy, l) skład, łamanie, redakcja i korekta oraz druk i dostawa podręczników w wersji angielskojęzycznej odbywać się będzie na zasadach i w terminach jak dla wydania polskojęzycznego, z zastrzeżeniem iż wersja angielska każdego tytułu będzie liczyć 170 egzemplarzy, 3. Zamawiający dopuszcza możliwość wydłużenia ww. terminów wskazanych w punkcie 2 (w szczególności terminu wykonania tłumaczenia wraz z korektą każdego podręcznika), pod warunkiem, że nie będzie to miało wpływu na terminy ostatecznego wykonania przedmiotu zamówienia, określone w punkcie 4.1 SIWZ, z zastrzeżeniem punktu 4.2 SIWZ. 4. Zamawiający zastrzega sobie możliwość sukcesywnego (odrębnie dla każdego podręcznika) dostarczania do Wykonawcy materiałów źródłowych (tekstu każdego podręcznika) na każdym etapie prac, w szczególności opracowania projektu graficznego, składu, łamania, korekty autorskiej, konsultacji związanych z tłumaczeniem i ostatecznej akceptacji materiałów do druku. 5. Przekazywanie tekstu podręczników pomiędzy Wykonawcą, a Zamawiającym na kolejnych etapach realizacji zamówienia (przygotowania do druku, rewizji, tłumaczenia i korekty) odbywać się będzie w wersji elektronicznej (np. na nośniku optycznym lub drogą poczty elektronicznej) - w formacie pliku PDF i/lub DOC. 6. Przed rozpoczęciem tłumaczenia każdego z podręczników Wykonawca zobowiązany będzie przekazać informacje zawierające imiona i nazwiska osób dokonujących tłumaczenia oraz korekty tłumaczenia. Zamawiający zastrzega sobie prawo do sprawdzenia kwalifikacji tłumaczy/korektorów, w szczególności czy spełniają wymagania określone w dokumentacji przetargowej niniejszego postępowania. 7. Wykonawca dostarcza przedmiot umowy do siedziby Zamawiającego w ramach dwóch dostaw, zgodnie z terminami wskazanymi w SIWZ i wzorze umowy, albo w porozumieniu z Zamawiającym może dostarczać podręczniki dla każdej wersji językowej w częściach, przy czym częściowa dostawa powinna obejmować kompletnie wydany jeden, lub więcej, tytuł podręcznika. 8. Wykonawca przeniesie na Zamawiającego autorskie prawa majątkowe do nieograniczonego w czasie i w przestrzeni korzystania i rozporządzania wykonanym tłumaczeniem podręczników na język angielski, w całości i we fragmentach, w kraju i za granicą oraz udzieli Zamawiającemu 3

wyłącznego prawa zezwalania na wykonywanie autorskich praw zależnych. Przeniesienie praw następuje z chwilą przyjęcia dzieła i obejmuje w szczególności następujące pola eksploatacji: utrwalanie i zwielokrotnianie dowolną techniką w dowolnej liczbie egzemplarzy, w szczególności techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz formie zapisu elektronicznego-cyfrowego, udostępnianie odpłatne lub nieodpłatne osobom trzecim, wprowadzanie do pamięci komputerów, rozpowszechnianie w sieci informatycznej, nadawanie za pomocą wizji i fonii, użytkowanie w różnych formach reklamy i promocji, zamieszczanie całości lub części dzieła w informatorach, katalogach i podobnych wydawnictwach Zamawiającego, rozpowszechnianie poprzez publiczne wystawienie, wyświetlanie oraz publiczne udostępnianie w taki sposób, aby każdy mógł mieć do nich dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, przetłumaczenie na język obcy i wykorzystanie takiej jego postaci w zakresie określonym w przepisach poprzedzających. 9. Przykładowe fragmenty tekstu jednego z podręczników: Systemy informacyjne zarządzania pod red. M. Grabowskiego Wszelkie prawa autorskie do materiałów zawartych poniżej należą do Zamawiającego. Poniższe fragmenty zostały udostępnione jedynie w celach związanych z przygotowaniem oferty w toczącym się postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego. Zabronione jest jakiekolwiek wykorzystywanie poniższych materiałów w calach nie związanych z niniejszym postępowaniem. ------------- Fragment #1 ------------------------------- Rys. 1 DFD poziomu 1 dla procesu nr 5 Zarządzaj zwrotami. Źródło: Opracowanie własne. 4

Przykładowa specyfikacja procesu: Proces 2 - WYPOŻYCZ FILM (specyfikacja wykorzystująca Pseudokod), przedstawia się następująco: BEGIN USTAW sygnatura=sygnatura z wypożyczenie-filmu USTAW numer-karty=numer-karty z wypożyczenie-filmu USTAW data-wypożyczenia=data-systemowa USTAW planowana-data-zwrotu=data-systemowa + 1 USTAW data-zwrotu=pusta WCZYTAJ film z KATALOG z sygnatura=sygantura z wypożyczeniefilmu USTAW opłata=stawka-dzienna z KATALOG TWÓRZ rekord wypożyczenie=sygnatura+numer-karty+datawypożyczenia+ data-zwrotu+planowana-data-zwrotu+opłata DOŁĄCZ rekord wypożyczenie do REJESTR WYPOŻYCZEŃ --aktualizacja danych w KATALOGU USTAW status='w' USTAW data-statusu=planowana-data-zwrotu ZAPISZ film do KATALOG WYŚLIJ planowana-data-zwrotu+opłata do KLIENT END ------------- Fragment #2 ------------------------------- Rodzaje usług W literaturze zaproponowano (Coad i Yourdon, 1994) następujący podział usług: Usługi algorytmiczne proste dotyczą tworzenia, modyfikacji i usuwania obiektu i jego atrybutów. Najczęściej stosowane usługi algorytmiczne: - Utwórz, - powiąż ustala (kasuje) powiązania z innymi obiektami, - pobierz/ustaw usługa pobiera lub ustawia wartości atrybutów, - zwolnij usługa zwalnia (rozłącza i usuwa) obiekt. Usługi algorytmiczne złożone wychodzą poza opisane wyżej zdefiniowane usługi proste i wykonują: - obliczenia na podstawie wartości atrybutów, - monitorują zewnętrzne źródła danych. Z tym ostatnim rodzajem usług związane mogą być usługi natury technicznej np. Inicjuj lub Zakończ. Jedną z cech usług jest widzialność zdefiniowana wcześniej dla atrybutów. Notacja Na diagramie klas usługi znajdują się w trzecim segmencie symbolu klasy. W notacji UML specyfikacja usług zawiera następujące elementy: Usługa ::= widzialność nazwa-usługi (lista-parametrów): wyrażenie-typu-wyniku {łańcuch własności} Komunikaty Komunikaty to sposób korzystania z usług. Aby wykonać usługę innego obiektu nadawca wysyła komunikat zawierający nazwę oraz pozostałe parametry usługi zdefiniowane przez obiekt wykonujący. P. Coad i E. Yourdon (1994) rozszerzają to pojęcie stwierdzając, że powiązania odpowiadające 5

komunikatom modelują zależności obiektu od procesu przetwarzania, wykazując potrzebę skorzystania z usług do wypełnienia zdania. Relacje Do najistotniejszych relacji, w jakie mogą wchodzić klasy na omawianym diagramie należą: Asocjacje. Uogólnienia. Agregacje. Poniżej scharakteryzowano poszczególne rodzaje relacji. Asocjacje Asocjacja jest związkiem pomiędzy dwoma lub więcej klasyfikatorami (w naszym przypadku klasami), opisujący związek pomiędzy ich instancjami (Wrycza i in., 2005). Inna definicja mówi, że asocjacje w modelu klas definiują model relacji w dziedzinie problemu, w której obiekt musi być z innymi obiektami, aby wypełnić swoje obowiązki (Coad i Yourdon, 1994). Notacja Asocjacje pokazywane są na diagramie klas (rys. 2), jako linie łączące symbole klas. Asocjacje mogą posiadać nazwy, które przybliżają jej znaczenie i sens w dziedzinie problemu. Nazwy umieszczamy nad linią obrazującą asocjacje. Notacja UML dopuszcza również oznaczenie kierunku interpretacji asocjacji przez umieszczenie znacznika strzałki przy nazwie asocjacji. Kierunki interpretacji asocjacji nie oznaczają jednokierunkowej komunikacji pomiędzy połączonymi klasami Rys. 2 Diagram klas Rysunek asocjacji nazwanej i dwukierunkowej. Źródło: Opracowanie własne. Agregacja Agregacja jest kolejnym typem relacji zachodzącej pomiędzy klasami. Relacja ta odzwierciedla związek całość-część, która to jest jedną z trzech obiektowych metod organizacji. Mamy w rzeczywistości wiele przykładów samochód i jego części silnik, koła etc. Nazywając ten typ relacji najczęściej stosuje się czasownik posiada lub składa się. UML definiuje dwa rodzaje agregacji: 1. agregację całkowitą kompozycję, 2. agregacje częściowe. Różnice w tych rodzajach agregacji polegają na trwałości tego związku. W agregacji całkowitej części nie mogą stanowić niezależnych bytów tj. istnieją tylko w powiązaniu z obiektem obrazującym całość, w chwili usunięcia obiektu agregatu następuje usuniecie wszystkich jego składników. Agregację całkowitą prezentuje. Chodzi o relację pomiędzy obiektami Zamówienie oraz Pozycja zamówień. Uogólnienie Uogólnienie, przez niektórych autorów określane, jako generalizacja lub struktura gen-spec oznacza grupowanie obiektów należących do wspólnej grupy, a różniących się od siebie określoną ilością specyficznych dla każdego rodzaju atrybutów lub operacji. Notacja uogólnienia to linia z pustą trójkątna strzałką skierowaną do klasy podstawowej lub inaczej generalizowanej. Warto wspomnieć, że w klasie pochodnej nie wymienia się na diagramie składowych odziedziczonych po klasie bazowej, pomimo, że fizycznie one tam występują. Przykładem uogólnienia może być klasa podstawowa Klient z klasami podrzędnymi Klient indywidualny oraz Klient firmowy na poniższym diagramie 6

------------- Fragment #3 ------------------------------- W modelu przyrostowym zaczyna się od ogólnego planu przedsięwzięcia, definiując główne wymagania (strategiczne) oraz przyjmując wstępne założenia co do architektury systemu. Kolejne obszary systemu powstają etapami (przyrostami), których liczba zależna jest od wielkości i złożoności systemu. Pewne podprojekty mogą być wykonywane równolegle, inne mogą być przesunięte w czasie. Metoda ta pozwala na etapowe dochodzenie do ostatecznego efektu, co można i należy wykorzystać w celu lepszego dopasowania do zmieniających się wymagań otoczenia. Zakłada się też możliwość rozbudowy systemu w przyszłości. Zasadnicze znaczenie mają jednak pierwsze fazy projektu (wizja całości systemu), które mają zapewnić integralność rozwiązania. Należy pamiętać, że cały proces tworzenia jest rozłożony w czasie, a każdy kolejny moduł wkomponowywany jest w już istniejące rozwiązanie. Dlatego istotne jest jasne zdefiniowanie efektu ostatecznego. Model przyrostowy, choć oparty na modelu kaskadowym, ze względu na podział prac może być stosowany w dużych projektach, gdy pracochłonność i konieczne nakłady finansowe są zbyt duże do poniesienia w krótkim czasie. Dodatkową korzyścią takiego podejścia jest możliwość dość wczesnego wykorzystania powstałych części systemu bez konieczności czekania na wdrożenie SI jako całości. Rys. 3 Model spiralny. Źródło: Opracowanie własne na podstawie (Bohem, 1986). Model spiralny zaproponowany przez Bohema (1986) oprócz ewolucyjnego dochodzenia do ostatecznej postaci SI zwraca również uwagę na ryzyko związane z projektem. Podobnie jak w modelu przyrostowym, podstawowe fazy cyklu życia systemu powtarzane są w nim w kolejnych 7

cyklach tworzenia rozwiązania. Oprócz analizy ryzyka model ten zakłada wczesne angażowanie użytkowników w projektowanie (każdy prototyp podlega ocenie i określeniu kolejnych wymagań przez użytkowników). Tego typu podejście pozwala na weryfikację potrzeb i jednoczesne poznanie wprowadzanego oprogramowania. Istnieje wiele innych podejść i metod projektowania SI (JAD, RAD, prototypowanie, metodyki zwinne agile), jednak w większości podejść pewne etapy są wspólne, a różnice wynikają z ich zakresu i powtarzalności (iteracji). 8