Nowelizacja dokumentów: ISO TR 25107 Guidelines for NDT training syllabuses oraz ISO TR 25108 Guidelines for NDT personnel training organizations Marek Dobrowolski Warszawa Utworzona została Grupa Robocza ISO/TC 135/SC 7/WG 9 Revision of Training Guidelines W skład grupy roboczej wchodzą: P.Grosser(MT,PT-leader,UT, RT), C.Belinco(ST-leader), R.Levy(UT, ET-leader), R.Holstein(UT-leader, RT, IT,25108), N.M.Yaziciolu(UT, RT-leader, IT, 25108), M.Zwanzig(UT, RT, IT, 25108), B.Sandecker(IT) I. Skopal(ET), N.Ooka(VT-leader, PT, AT, ST, IT, K.Nakamura(VT, MT, PT, UT, RT, ET, ST, IT-leader), H.Hatano(UT, AT-leader, 25108), J.Thompson (MT-leader, 25108), D.Agostino(MT, PT), U.Schlengermann(UT), U.Evert(RT), Seung-Soek Lee(IT), P.Feres(AT), J.Zirnhelt (MT, RT), M. Dobrowolski (RT). 2 Zgłoszono bardzo dużo szczegółowych poprawek i uzupełnień, jednak wciąż nieokreślone są ogólne wymagania co do zawartości syllabusa TR 25107. Istnieją w chwili obecnej dwie koncepcje próbujące ustalić, czym właściwie ma być dokument TR 25107 : zbiorem haseł obejmujących minimalną, ogólną wiedzę w zakresie badań nieniszczących wymaganą od pracowników NDT 1-go, 2-go i 3-go stopnia; coś w rodzaju przemysłowej encyklopedii badań nieniszczących, czy też 77
niejako trzonem programów szkolenia nawiązujących do wymagań ISO 9712, to znaczy uwzględniających: - dla stopni 1 i 2 : podział na wiedzę ogólną i specjalistyczną (sektorową) oraz na umiejętności praktyczne (instrukcje badań, badania, ocena ich wyników) - dla 3 stopnia: podział na wiedzę podstawową (basic, części A, B i C egzaminu) oraz w głównej metodzie badania (części D, E i F egzaminu). Przedstawicielem pierwszej, encyklopedycznej koncepcji syllabusa ISO TR 25107 może być projekt nowelizacji dokumentu TR 25107 Non-destructive testing - Guidelines for NDT training syllabuses zgłoszony przez dr Hajime Hatano pod tytułem: Non-destructive testing Body of knowledge and gudelines for NDT training syllabuses 78
Główne punkty tej propozycji są następujące: Struktura TR 25107 powinna być częściowo zmodyfikowana tak aby nowy rozdział mógł być poświecony Zasadniczej Wiedzy Technicznej (Body* of technical knowledge) (*) Body main part of ; główna część czegoś ; Dla każdej metody i każdego stopnia zalecany czas szkolenia powinien być podany dla każdej części wiedzy zasadniczej zamiast dla pojedynczych rozdziałów Treść wiedzy zasadniczej i czas szkolenia są niezmienione w stosunku do istniejącej wersji TR 25107, celem pozostawienia tych modyfikacji do decyzji toczącej się nowelizacji Szczegóły są przedstawione w załączonym dalej komentarzu. 6 1. Zasadnicza wiedza techniczna Wiedza zasadnicza, która powinna być wymagana od personelu NDT jest sprawą istotną i to nie tylko mając na uwadze szkolenie czy egzaminy celem kwalifikacji osób ale także dla rozwoju wszelkich dostaw i oprogramowania dla metod badań nieniszczących. Żadne dostawy nie mogą być odpowiednio rozwijane dla NDT bez wystarczającej informacji na temat wiedzy technicznej personelu, który może stosować dane metody. Specyfikacja zasadniczej wiedzy technicznej odgrywa podobną rolę jak aparatura NDT. Zakres wiedzy zasadniczej powinien być podstawą wszelkich dostaw badań nieniszczących, niezależnie od kwalifikacji personelu i metod NDT. W rzeczy samej, zakres wiedzy zasadniczej powinien być jasno sprecyzowany w sposób konstytucjonalny, równolegle, na przykład, z normą ISO/TS 18187 Ogólne terminy i określenia. 79
W obecnej wersji TR 25107 we wprowadzeniu jest napisane co następuje: W niniejszym raporcie technicznym ISO/TC135 i CEN/TC 138 przedstawiają swiatowej społeczności NDT zalecenia dotyczące minimalnej wiedzy technicznej która powinna być wymagana od personelu NDT. Jednak nie znajdujemy w tym raporcie jakiegokolwiek rozdziału opatrzonego tytułem Wiedza Techniczna, lub podobnym. Jeśli specyfikacje nie są dostępne. 8 Syllabusy szkoleniowe same w sobie nie gwarantują kompetencje szkolonych gdyż jest ogólnie znanym zjawiskiem, że, na tym samym kursie, niektórzy uczniowie uzyskują świetne wyniki podczas gdy inni odpadają. Pragniemy zwrócić uwagę, że celem zapewnienia kompetencji personelu NDT na całym świecie, międzynarodowa normalizacja jakości i trudności pytań egzaminacyjnych może być ważniejsza i bardziej efektywna niż syllabusów egzaminacyjnych. Gdy czas trwania szkolenia jest zbyt szczegółowy i restrykcyjny... Kto jest w stanie dokładnie prowadzić szkolenie określone w modułach 15-to minutowych dla każdego z wielu tematów wiedzy? 80
Przedstawicielem innej koncepcji syllabusa ISO TR 25107, bezpośrednio związanego z wymaganiami ISO 9712 dotyczącymi wiedzy ogólnej, specjalistycznej i umiejętności praktycznych sprawdzanych podczas ściśle określonych w ISO 9712 egzaminów, może być projekt nowej struktury dokumentu ISO TR 25107 zgłoszony przez autora i poparty przez niektórych członków grupy roboczej TYTUŁ: Non-destructive testing - Body(*) of knowledge and gudelines for NDT training syllabuses (*) zgodnie z propozycją dr Hajime Hatano; w polskim tłumaczeniu: Badania nieniszczące Wiedza zasadnicza i wytyczne dla programów szkolenia Proponowana nowa struktura dokumentu TR 25107 Wstęp, wprowadzenie i rozdziały 1 do 5 : zgodnie z propozycja dr H. Hatano 81
6.1. Badania radiograficzne 6.1.1. Szkolenie ogólne; Stopnie 1 i 2 6.1.2. Przykłady szkolenia specjalistycznego dla stopni 1 i 2 (wytwarzanie i badania eksploatacyjne, wykonywanie badań, instrukcje badania i dla 2-go stopnia ocena wyników badania) 6.1.3. Szkolenie 3-go stopnia A - Wiedza o materiałach, technologiach, wadach., ograniczenia i możliwości innych metod NDT B - Systemy certyfikacji (min 5h) C - zgodnie z punktem 6.1.1, stopień 2 D - szkolenie ogólne RT-3 E - przykłady szkolenia specjalistycznego RT-3 F przykłady specjalistycznych procedur (wyłącznie dla RT oraz dla RT plus inne metody) Dla innych metod, rozdziały 7, 8, 9 etc: podobnie jak dla RT lub lepiej dostosowane do specyfiki danej metody. A, B, C dla stopnia 3 w innych metodach to samo co dla RT Warto tu może przytoczyć reakcję na moją propozycję jednego ze Specjalistów z BSI: Drogi Panie Dobrowolski Zgadzam się z pana komentarzami i próbując pracować z poprzednią wersją TR25107, zajmując się tysiącami egzaminów, stwierdziłem że to nie działa. Musimy brać pod uwagę jak NDT są stosowane, do ilu różnych wyrobów i w ilu różnych sektorach by dojść do wniosku, że jedyną wspólną częścią jest Teoria Ogólna, a pozostałe części (wiedza specjalistyczna i praktyczna) nie przystają gdy bierze się pod uwagę podejście TR25107. W normie ISO 9712 są wskazówki oceny egzaminu praktycznego, za co punkty mogą być przyznane, są też wytyczne dla sporządzania instrukcji przez stopień 2 i procedur przez stopień 3, które to sprawy nie są wspomniane w TR 215107, dlaczego? Ma pan rację, że syllabus 3. stopnia jest nieodpowiedni; żadna część Syllabusa dla żadnego stopnia nie jest związana z częściami egzaminów określonych w ISO 9712, jak może szkolący, egzaminator czy też kandydat wiedzieć która część syllabusa należy do którego egzaminu. Gdy kandydat obleje np. egzamin specjalistyczny, czy będzie on w stanie określić które części syllabusa wymagają dalszej pracy? Nie gdyż syllabus nie określa co jest w nim zaliczone do wiedzy ogólnej, wiedzy specjalistycznej czy też umiejętności praktycznych. Nic dodać, nic ująć!!! 82