Ogólny opis procesu certyfikacji personelu badań nieniszczących

Transkrypt

1 F2-P3 Strona 1 z 14 personelu badań nieniszczących 20 czerwiec 2017 Polski Instytut Certyfikacji Wydanie nr 1 Kopiowanie lub wykorzystywanie treści zawartych w niniejszej publikacji bez zgody Polskiego Instytutu Certyfikacji jest zabronione.

2 Strona 2 z Wymagania kwalifikacyjne Kandydat musi spełniać minimalne wymagania w zakresie szkolenia, praktyki przemysłowej i zdolności widzenia przed przystąpieniem do certyfikacji. 1.1 Kandydat starający się o certyfikację musi przedstawić udokumentowane potwierdzenie ukończenia z wynikiem pozytywnym szkolenia (teoretycznego i praktycznego) w metodzie, stopniu i sektorze, w którym wnioskuje o certyfikację. Szkolenie musi być zorganizowane zgodnie z wytycznymi podanymi w ISO/TR 25108, natomiast treść programu takiego szkolenia musi być zgodna z wytycznymi CEN/ISO TR Minimalny czas szkolenia, obejmujący sumaryczną ilość godzin dla szkolenia teoretycznego i praktycznego w danej metodzie, dla stopni 1, 2 oraz 3 podano w Tabeli nr 3. Metoda NDT Tabela 1- Minimalne wymagania w zakresie szkolenia 1.stopień [ilość wymaganych godzin] 2.stopień [ilość wymaganych godzin] 3.stopień [ilość wymaganych godzin] VT PT MT UT RT* *Uwaga dla RT- godziny szkolenia nie obejmują szkolenia w zakresie bezpieczeństwa pracy przy promieniowaniu. Jeżeli kandydat nie posiada takiego szkolenia istnieje możliwość odbycia szkolenia w tym zakresie w jednostce certyfikującej ( dla każdego stopnia + 8 godzin szkoleniowych). Czasy określone w Tabeli nr 3 uwzględniają, że kandydat posiada odpowiednie umiejętności z zakresu matematyki i wstępną wiedzę dotyczącą materiałoznawstwa oraz procesów technologicznych. Biorąc pod uwagę powyższe stwierdzenie kandydat ubiegający się o certyfikację 1. lub 2. stopnia powinien posiadać wykształcenie co najmniej średnie ogólne, średnie techniczne lub zasadnicze. W przypadku ubiegania się o certyfikację 3. stopnia kandydat powinien posiadać wykształcenie co najmniej średnie ogólne lub techniczne. W przypadku, gdy kandydat przystępuje bezpośrednio do egzaminu na 2. stopnień wymagana jest sumaryczna liczba godzin szkolenie dla stopnia 1 oraz stopnia 2 określonych w Tabeli nr 3. Jeżeli kandydat przystępuje bezpośrednio do egzaminu na 3. stopień wymagana jest sumaryczna liczba godzin szkolenia dla stopni i 3. Uwzględniając jednak odpowiedzialność osoby certyfikowanej na 3. stopień może być wymagane dodatkowe szkolenie w zakresie innych metod NDT. Ponadto dla 3. stopnia oprócz czasu szkolenia podanego w Tabeli 2, jako przygotowanie do kwalifikacji może zostać uwzględniony udział w innych kursach szkoleniowych, konferencjach, seminariach oraz studiowanie literatury związanej z NDT.

3 Strona 3 z Minimalny czas trwania praktyki Minimalny czas trwania praktyki przemysłowej w sektorze, w którym kandydat ubiega się o certyfikację musi być zgodny z wymaganiami postawionymi w tabeli nr 4. Metoda NDT Tabela 2 - Minimalny czas praktyki zawodowej Praktyka [określona w miesiącach] 1. stopień 2. stopień 3. stopień VT, MT, PT RT, UT Uwaga- Jako podstawę czasu praktyki przyjęto 40 godzin tygodniowo- 160 godzin w miesiącu. Jeżeli osoba pracuje więcej niż 160 godzin miesięcznie, może być certyfikowana na podstawie łącznej liczby godzin, ale powinna przedstawić potwierdzenie takiej praktyki wystawione przez pracodawcę. Praktyka akceptowalna przez jednostkę certyfikującą musi odbywać się pod kwalifikowanym nadzorem w stosowaniu metody NDT w odpowiednim sektorze przemysłowym i musi zostać pisemnie potwierdzona przez pracodawcę na wniosku o certyfikację. Kwalifikacja bezpośrednio na stopień 2. Jeżeli osoba jest kwalifikowana bezpośrednio na 2. stopień bez nabycia praktyki wymaganej dla stopnia 1 to wymagany minimalny czas praktyki stanowi sumę czasu dla stopnia 1. oraz 2. Nie ma możliwości zmniejszenia czasu praktyki. Kwalifikacja na stopień 3. Odpowiedzialność osoby z 3. stopniem obliguje do poziomu wiadomości przekraczających techniczny zakres określonej metody NDT. Poszerzony zakres wiedzy może zostać zdobyty przez kandydata w wyniku różnych kombinacji szkolenia, praktyki i wykształcenia. W Tabeli nr 4 podano minimalne czasy praktyki kandydatów, przy założeniu, że ukończyli oni szkołę techniczną lub co najmniej dwa lata nauki w zakresie przedmiotów ścisłych w szkole średniej lub podczas studiów (należy przedstawić stosowne dowody, na podstawie, których jednostka certyfikująca podejmuje decyzje). Jeżeli warunek ten nie został spełniony czas trwania praktyki należy pomnożyć przez współczynnik 2. Jeżeli osoba jest kwalifikowana bezpośrednio z 1. stopnia na stopień 3. bez praktyki jak dla stopnia 2., to praktyka obejmuje sumę czasów wymaganych dla 2. i 3. stopnia. Nie dopuszcza się zmniejszenia czasu praktyki. Praktyka przed przystąpieniem do egzaminu i okres ważności egzaminu. Jednostka certyfikująca wymaga odbycia, co najmniej ¼ wymaganego minimalnego czasu praktyki przed egzaminem. W przypadku, gdy część czasu praktyki zdobywana jest po zdaniu egzaminu, wynik egzaminu pozostaje ważny przez okres 2 lat dla stopni 1. i 2., dla stopnia 3 okres ważności jest wydłużony do 4 lat. W momencie uzyskania wymaganego minimalnego czasu praktyki kandydat występuje z wnioskiem o certyfikację. Potwierdzenie odbycia wymaganej praktyki musi być potwierdzone pisemnie przez pracodawcę i przedłożone jednostce certyfikującej we wniosku o certyfikację.

4 Strona 4 z 14 Wymagania stawiane kandydatom, które muszą być spełnione: 1) Ostrość widzenia bliskiego musi być wystarczająca, aby odczytać znak o minimum numerze 1 według skali Jaegera lub N4.5 skali Times Roman, ewentualnie liter równoważnych (o wysokości 1,6 mm) z odległości nie mniejszej niż 30 cm, jednym okiem lub dwojgiem oczu, z korekcją lub bez. 2) Widzenie barw powinno umożliwić kandydatowi rozpoznanie barw i rozróżnienie kontrastu między barwowego lub odcieni szarości stosowanych w określonej metodzie NDT ustalonej przez pracodawcę. Aby zachować certyfikację kandydat musi powtarzać badania wzroku w odstępach nie większych niż 12 miesięcy. Beż ważnego badania wzroku certyfikat kompetencji ulega zawieszeniu. 2. Zakres certyfikacji Certyfikacja w jednostce certyfikującej obejmuje: Pięć metod badań nieniszczących. Trzy stopnie certyfikacji. Sześć sektorów wyrobów. Dwa sektory przemysłowe. 2.1 Metody badań nieniszczących, w których prowadzona jest certyfikacja Tabela 3- Metody NDT Metoda NDT Skrót/Symbol Stopnie metody certyfikacji Badania wizualne VT 1,2,3 Badania penetracyjne PT 1,2,3 Badania magnetyczno- proszkowe MT 1,2,3 Badania radiograficzne RT 1,2,3 Badania ultradźwiękowe UT 1,2,3 Stopnie certyfikacji Zgodnie z Tabelą nr 1 określone są 3 stopnie certyfikacji. Zakres kompetencji dla każdego z nich określony został poniżej. 1.Stopień Personel posiadający certyfikat 1. stopnia ma kompetencje do wykonywania badań nieniszczących pod nadzorem osób certyfikowanych na 2. lub 3. stopień, zgodnie z pisemnymi instrukcjami. W zakresie kompetencji personel 1. stopnia może być upoważniony przez pracodawcę, do wykonywania następujących czynności: Nastawianie aparatury NDT. Wykonywanie badań. Zapisywanie wyników badań i klasyfikowanie ich na podstawie pisemnych kryteriów. Protokołowanie wyników badań.

5 Strona 5 z 14 Personel 1. stopnia nie może być odpowiedzialny za wybór odpowiedniej metody lub techniki badania dla danego zadania badawczego ani za interpretację wyników badań. 2. stopień Personel posiadający certyfikat 2. stopnia posiada kompetencje do wykonywania NDT zgodnie z procedurami NDT. W zakresie kompetencji personel 2. stopnia może być upoważniony przez pracodawcę do wykonywania następujących czynności: Doboru techniki NDT dla stosowanej metody badania. Określenia ograniczeń w stosowaniu metody badania. Przenoszenia wymagań kodeksów, norm, specyfikacji i procedur do instrukcji NDT dostosowanych do rzeczywistych warunków pracy. Nastawiania i sprawdzania ustawień aparatury. Wykonywania i nadzorowania badań. Interpretacji i oceny wyników zgodnie z obowiązującymi normami, kodeksami, specyfikacjami lub procedurami. Wykonywania i nadzorowania wszystkich obowiązków dla personelu 2. stopnia lub niższego. Wprowadzania wytycznych dla personelu 2. stopnia lub niższego. Protokołowania wyników badań. 3. Stopień Personel posiadający certyfikat 3. stopnia posiada wszystkie kompetencje specjalisty 2. stopnia oraz dodatkowo jest uprawniony do wykonywania i kierowania działaniami w ramach badań nieniszczących, w których jest certyfikowany. Ponadto posiada: Kompetencje do oceny i interpretacji wyników w zakresie obowiązujących norm, kodeksów i specyfikacji. Wystarczającą praktyczną wiedzę na temat stosowanych materiałów, technologii wytwarzania i przetwarzania, w celu dokonania wyboru metod NDT, ustalania technik badania oraz współpracy przy ustalaniu kryteriów akceptacji, jeżeli takie są niedostępne. Ogólną znajomość innych metod NDT. W zakresie kompetencji personel 3. stopnia może być upoważniony przez pracodawcę do wykonywania następujących czynności: Przyjęcia pełnej odpowiedzialności za laboratorium badawcze lub ośrodek egzaminacyjny i personel. Ustalania, przeglądu poprawności redakcyjnej i technicznej oraz zatwierdzania instrukcji i procedur NDT. Interpretowania norm, kodeksów, specyfikacji i procedur. Wprowadzania do stosowania szczególnych metod badania, procedur i instrukcji NDT. Wykonywania i nadzorowania wszystkich obowiązków personelu wszystkich stopni. Ustanawiania wytycznych dla personelu NDT na wszystkich stopniach. Sektory, w których możliwa jest certyfikacja Sektory wyrobów. Sektory wyrobów w Polskim Instytucie Certyfikacji:

6 Strona 6 z 14 (c) - odlewy (materiały żelazne i nieżelazne); (f) - odkuwki (wszystkie typy odkuwek: materiały żelazne i nieżelazne); (w) - złącza spawane (wszystkie rodzaje spoin i złącza lutowane z materiałów żelaznych i nieżelaznych); (t) - rury różnych średnic (bez szwu, spawane, materiały żelazne i nieżelazne, włączając w to wyroby płaskie do produkcji rur spawanych); (wp) - wyroby przerabiane plastycznie z wyjątkiem odkuwek (np. płyty, wałki, pręty). Zastosowane skróty-oznaczenia sektorów wyrobów pochodzą od angielskich terminów: c = castings; f = forgings; w = welds; t = tubes ; wp = wrought products. Sektory przemysłowe Sektory przemysłowe składają się z sektorów wyrobów i obejmują wszystkie lub wybrane wyroby: (A) - wytwarzanie; (B )- badania przed- i eksploatacyjne, w tym wytwarzanie; Obszar certyfikacji Obszar certyfikacji obejmuje trzy stopnie, w metodach NDT. Osoba certyfikowana w wybranym sektorze przemysłowym posiada certyfikację we wszystkich lub w określonych sektorach wyrobów, z których utworzony jest sektor przemysłowy. Zakres certyfikacji jednoznacznie określony jest na certyfikacie. Możliwe warianty certyfikacji przedstawiono w Tabeli nr 2. Metody NDT Tabela 4 Możliwe warianty certyfikacji Stopnie certyfikacji Sektory przemysłowe Sektory wyrobów VT 1, 2, 3 A, B c, f, w, t, wp MT 1, 2, 3 A, B c, f, w, t, wp PT 1, 2, 3 A, B c, f, w, t, wp UT 1, 2, 3 A, B c, f, w, t, wp RT 1, 2, 3 A, B c, f, w, t 3. Opis procesu oceny Ogólne wytyczne dla egzaminu Egzaminy mogą się odbywać wyłącznie w ośrodkach egzaminacyjnych, które są powołane, zatwierdzone i nadzorowane, lub założonych przez jednostkę certyfikującą. W wyjątkowych sytuacjach egzamin może odbyć się u pracodawcy, jednak w takich okolicznościach wymagany jest bezpośredni nadzór przedstawiciela jednostki certyfikującej.

7 Strona 7 z 14 W czasie egzaminu kandydat musi posiadać dowód osobisty lub inny dokument ze zdjęciem potwierdzający tożsamość, który należy okazać egzaminatorowi lub na żądanie osoby sprawującej nadzór nad egzaminem. Każdy kandydat, który w czasie trwania egzaminów nie przestrzega zasad egzaminacyjnych, oszukuje lub pomaga w oszukiwaniu, zostaje wykluczony z udziału w egzaminie kwalifikacyjnym na okres roku. Egzaminy kwalifikacyjne są nadzorowane przez egzaminatora lub przez jedną lub więcej osób wyszkolonych do nadzoru- odpowiedzialność za te osoby bierze egzaminator. Egzaminator nie może egzaminować kandydata, jeżeli: Przygotowywał kandydata do egzaminu w okresie 2 lat od momentu ukończenia szkolenia Kandydat pracuje w tym samym miejscu, co egzaminator Podczas egzaminu praktycznego kandydat może stosować własną aparaturę, jednak musi ona zostać zaaprobowania przez egzaminatora. Wszystkie egzaminy zatwierdza i ocenia egzaminator. Zawartość i ocena egzaminu na 1. oraz 2. stopień Egzamin kwalifikacyjny obejmuje daną metodę NDT, stosowaną w określonym sektorze przemysłowym w jednym bądź kilku sektorach wyrobów. Obejmuje on część ogólną, specjalistyczną i praktyczną. Zakres wiedzy wymaganej na egzamin w określonych metodach zawarty jest w załącznikach od nr 1 do nr 5. Egzamin ogólny Egzamin ogólny dotyczy wiedzy ogólnej i zasad fizycznych danej metody, jest egzaminem teoretycznym, podczas którego kandydat rozwiązuje test jednokrotnego wyboru- do każdego z pytań dokonuje wyboru jednej najbardziej adekwatnej odpowiedzi z czterech możliwych. Ilość pytań, na które musi odpowiedzieć kandydat w zależności od metody badań zawarta jest w Tabeli nr 5. Czas przeznaczony na odpowiedź na jedno pytanie wynosi 2 minuty. Tabela 5 Ilość pytań- egzamin ogólny i specjalistyczny Liczba pytań Metoda NDT Część ogólna Część specjalistyczna Jeden sektor Dwa lub więcej sektorów VT, MT, PT RT, UT

8 Strona 8 z 14 Egzamin specjalistyczny Egzamin specjalistyczny obejmuje pytania dotyczące kodeksów, norm i specyfikacji oraz obliczenia. Podobnie jak egzamin ogólny jest egzaminem teoretycznym, podczas którego kandydat rozwiązuje test jednokrotnego wyboru- do każdego z pytań dokonuje wyboru jednej najbardziej adekwatnej odpowiedzi z czterech możliwych. Ilość pytań, na które musi odpowiedzieć kandydat w zależności od metody badań i ilości sektorów zawarta jest w Tabeli nr 5. Czas odpowiedzi na jedno pytanie wynosi 3 minuty. W czasie egzaminu specjalistycznego kandydat może wykorzystywać zestawy norm udostępnione przez jednostkę certyfikującą. Egzamin praktyczny Egzamin praktyczny obejmuje: Wykazanie się umiejętnościami związanymi z nastawianiem i wzorcowaniem aparatury oraz weryfikowaniem jej czułości. Badanie wyznaczonych przez egzaminatora próbek. Zapis wyników z badania w protokole, w wymaganym zakresie oraz formacie (i dla kandydatów na 2. stopień interpretację wyników). Opracowywanie instrukcji dla próbki lub scenariusza badawczego wybranej/wybranego przez egzaminatora- dotyczy personelu starającego się o certyfikat 2. stopnia. Kandydat na 1. stopień podczas badania próbek egzaminacyjnych postępuje zgodnie z instrukcją badania dostarczoną przez egzaminatora. Kandydat na 2.stopień podejmuje samodzielną decyzję odnośnie wyboru odpowiedniej techniki badania i określa parametry badania w odniesieniu do odpowiednich norm, przepisów lub procedur. Czas egzaminu zależy od liczby próbek egzaminacyjnych, dopuszczalny czas badania jednej próbki egzaminacyjnej wynosi 2 godziny, dodatkowo kandydaci na 2. stopień posiadają 2 godziny na opracowanie instrukcji badawczej. Próbki egzaminacyjne: Każda próbka jest jednoznacznie, trwale oznakowana w celu zapewnienia identyfikowalności oraz posiada wzorcowy protokół badania, który obejmuje wszystkie ustawienia aparatury stosowane do wykrycia nieciągłości zawartych w próbce. Wzorcowy protokół badania jest opracowany na podstawie dwóch niezależnych badań oraz jest zatwierdzony przez osobę certyfikowaną na 3. stopień. Próbki są odpowiednio dobrane do sektora i zawierają nieciągłości (naturalne, sztuczne lub implementowane- wytyczne zawarte w CEN/TS lub ISO/TS 22809) charakterystyczne dla tych, które występują w czasie wytwarzania lub eksploatacji. W przypadku badań RT próbki nie muszą zawierać nieciągłości-wystarczy, że występują one na radiogramach do interpretacji. Nie mogą być stosowane do celów szkoleniowych. Wymagania dotyczące liczby próbek oraz obszarów/objętości do zbadania podczas egzaminu praktycznego w zależności od sektora podano w Tabeli nr 6.

9 Strona 9 z 14 Tabela 6 Minimalna liczba próbek i rodzaj próbek egzaminacyjnych w przypadku egzaminu praktycznego na 1. i 2. stopień Sektor wyrobu Metoda i stopień VT1 VT2 MT1 MT2 PT1 PT2 RT1 RT2 UT1 UT2 Odlewy Odkuwki Złącza spawane Rury różnych średnic Wyroby przerabiane plastycznie Sektory przemysłowe (składające się z 2 lub więcej sektorów produktu) rs rs rs rs rs VT1 VT2 MT1 MT2 PT1 PT2 RT1 RT2 UT1 UT2 Wytwarzanie Badanie przed i eksploatacyjne 3 c/f w 3 c/f w 3 c/f w 3 c/f w 3 c/f w 3 c/f w 2 c w rs 2 cw + 24 rs Jeżeli egzamin praktyczny wymaga badania więcej niż jednej próbki, druga i każde kolejne próbki powinny być różne od tych uprzednio badanych, np. różnego rodzaju wyrobu, specyfikacji materiałowej, kształtu, rodzaju i rozmiaru nieciągłości. Jeżeli po cyfrze oznaczającej wymaganą liczbę próbek występują oznaczenia literowe sektorów wyrobu, oznacza to, że próbki z takich sektorów powinny być włączone do egzaminu praktycznego. Dla badania radiograficznego, kandydaci na 1. i 2. stopień, powinni prześwietlić, co najmniej dwa obszary z wyjątkiem kandydatów na 2. stopień, którzy zdali egzamin na 1. Stopień- wtedy prześwietlają co najmniej jeden obszar. Jeżeli egzamin sektorowy obejmuje badania więcej niż jednego wyrobu, to badane próbki powinny być reprezentatywne dla wszystkich wyrobów lub powinny być losowo wybrane przez egzaminatora z zakresu wyrobów lub materiałów, które składają się na sektor. Zestaw radiogramów (12 lub 24) powinien być traktowany, jako jedna próbka. Objaśnienia: c = odlew; f = odkuwka; w = złącze spawane; t = rura; c/f = odlew lub odkuwka, rs =radiogramy; ds=zestawy danych Ocena egzaminu kwalifikacyjnego na 1. oraz 2. Stopień Egzaminy ogólny, specjalistyczny i praktyczny oceniane są oddzielnie. Za ocenę egzaminu (przez porównanie z odpowiednimi wzorcami zatwierdzonymi przez jednostkę certyfikującą) odpowiedzialny jest egzaminator. Do oceny końcowej, ocena z każdej części egzaminu jest wyrażana procentowo. Kandydat ubiegający się o certyfikację musi uzyskać minimalną ocenę 70 % z każdej części egzaminu i dla instrukcji- jeżeli występuje.

10 Strona 10 z 14 Dla egzaminów teoretycznych- ogólnego i specjalistycznego każda poprawna odpowiedź daje 1 punkt, a oceny całkowite z egzaminów są równe sumie uzyskanych punktów podzielonej przez liczbę pytań w danym teście i pomnożonej przez 100 % (dzięki takiemu działaniu wynik wyrażony jest w procentach). W przypadku egzaminu praktycznego, kandydat musi uzyskać minimalną ocenę 70 % dla każdej próbki egzaminacyjnej i instrukcji NDT. Podstawą oceny egzaminu praktycznego są elementy wyszczególnione w Tabeli nr 7, z zastosowaniem współczynników wagowych odniesionych do stopnia i metody. Dla kandydatów na 2. stopień próbka dla której przygotowuje się instrukcję, oceniana jest na 100 punktów, pozostałe próbki (bez instrukcji) oceniane są na 85 punktów, natomiast instrukcja oceniana jest na 15 punktów. Aby uzyskać wyniki w procentach ilość zdobytych punktów należy podzielić przez ilość punktów możliwych do zdobycia w danym zadaniu i wynik pomnożyć przez 100%. Przedmiot Tabela 7 Wytyczne dotyczące procentowych współczynników wagowych egzaminu praktycznego na 1 i 2 stopień 1. stopień 2. stopień Część 1 Wiedza dotycząca aparatury NDT: a) kontrola systemu i sprawdzenie funkcjonalności; 10 5 b) weryfikacja nastaw Suma Część 2 Stosowanie metody NDT: a) przygotowanie próbki egzaminacyjnej (np. stan powierzchni),łącznie z oceną wizualną; 5 2 b) na 2. stopień, wybór techniki NDT i określenie warunków wykonania badania; n/a 7 c) nastawianie aparatury NDT; 15 5 d) wykonanie badania; 10 5 e) procedury po badaniu (np. demagnetyzacja, czyszczenie, zabezpieczanie). 5 1 Suma Część 3 Wykrywanie i zapisywanie nieciągłości: a a) wykrywanie nieciągłości, których wykrycie jest obowiązkowe; b) charakteryzowanie (rodzaj, położenie, orientacja, przybliżone wymiary itp.); c) na 2. stopnień, ocena na podstawie kryteriów określonych w kodeksie, normie, specyfikacji lub kryterium procedury n/a 15 d) przygotowanie protokołu badania Suma Część 4 Pisemna instrukcja NDT (kandydaci na 2. stopień): b a) wprowadzenie (zakres, dokumenty odniesienia); 1 b) personel; 1 c) stosowana aparatura, w tym nastawy; 3 d) wyrób (opis lub rysunek, w tym badany obszar i cel badania); 2 e) warunki badania, w tym przygotowania do badania; 2 f) szczegółowe instrukcje wykonania badania; 3 g) zapisywanie i klasyfikacja wyników badania; 2 h) protokołowanie wyników badania; 1 Suma 15 Całkowita ocena egzaminu praktycznego 100% 100% Aby zdać egzamin kandydat musi uzyskać nie mniej niż 70 % z pisemnej części instrukcji NDT, tj. 10,5 punktu na 15,0 możliwych. a Kandydat, który nie wykazał w protokole badania nieciągłości określonej we wzorcowym protokole badania próbki, jako obowiązkowej dla kandydata do zapisu, w czasie wykonywania badania w warunkach

11 Strona 11 z 14 określonych w takim wzorcowym protokole, powinien otrzymać ocenę zero za część 3. egzaminu praktycznego, dotyczącą badanej próbki. W przypadku RT, niniejszy warunek ma zastosowanie do interpretacji radiogramów, tj. niewykazanie nieciągłości "obowiązkowej do zapisu" na jednym radiogramie powoduje ocenę zero dla zestawu radiogramów w części 3. egzaminu. b Kandydat na 2. stopień powinien opracować instrukcję NDT dla próbki wybranej przez egzaminatora, odpowiedniej dla personelu 1. stopnia. Zawartość i ocena egzaminu na 3. Stopień Egzamin na 3. stopień składa się z egzaminu podstawowego (tzw. BASIC) oraz z egzaminu w metodzie głównej. Kandydaci, którzy ubiegają się o certyfikację na 3. stopień w określonym sektorze i metodzie w pierwszej kolejności muszą zdać egzamin praktyczny na 2. stopień w tym sektorze i metodzie, z wyłączeniem opracowania instrukcji badania. Kandydat, który posiada już certyfikat 2. stopnia (lub zdał egzamin praktyczny na 2. stopień) w tej samej metodzie i tym samym sektorze wyrobu, jest zwolniony z ponownego egzaminu praktycznego na 2. stopień. Egzamin podstawowy ( tzw. BASIC) Egzamin podstawowy jest egzaminem teoretycznym- pisemnym (podzielonym na 3 części- A, B, C), podczas którego kandydat rozwiązuje test jednokrotnego wyboru- do każdego z pytań dokonuje wyboru jednej najbardziej adekwatnej odpowiedzi z czterech możliwych. Tematykę każdej z części oraz liczbę pytań podano w Tabeli nr 8. Czas odpowiedzi na jedno pytanie wynosi 2 minuty. Tabela 8 Liczba pytań na egzaminie podstawowym. Część Przedmiot Liczba pytań A Wiedza techniczna o materiałach i technologiach. 25 B Wiedza o systemie certyfikacji i kwalifikacji jednostki certyfikującej. Podczas tej części egzaminu można korzystać z posiadanych materiałów. 10 Wiedza ogólna dotycząca czterech metod, jaka jest wymagana na C stopnień, wybranych przez kandydata spośród VT, MT, PT, UT, RT. dla każdej Wybór musi obejmować, co najmniej jedną z metod badań metody badań objętościowych (RT lub UT). (łącznie 60) Egzamin podstawowy musi zostać zdany jako pierwszy i pozostaje ważny przez okres 5 lat w tym czasie kandydat musi zdać egzamin w pierwszej metody głównej. Kandydat posiadający ważny certyfikat 3. stopnia jest zwolniony z ponownego zdawania egzaminu podstawowego. Egzamin w metodzie głównej Egzamin w metodzie głównej jest egzaminem pisemnym i składa się z 3 części- D, E, F. Zakres wiedzy oraz liczba pytań do każdej z części podana jest w Tabeli nr 9. W częściach D i E kandydat rozwiązuje test jednokrotnego wyboru- do każdego z pytań dokonuje wyboru jednej najbardziej adekwatnej odpowiedzi z czterech możliwych.

12 Strona 12 z 14 Część Tabela 9 Liczba pytań wymagana w metodzie głównej. Przedmiot D Wiedza na poziomie 3. stopnia w stosowanej metodzie badań. 30 E Zastosowanie metody NDT w określonym sektorze, w tym odpowiednich kodeksów, normy, specyfikacji i procedur. Dozwolone jest wykorzystanie posiadanych materiałów w nawiązaniu do odpowiednich kodeksów, norm, specyfikacji i procedur. 20 F Opracowanie jednej lub kilku procedur w stosowanej metodzie badań, w odpowiednim sektorze/sektorach. Dozwolone jest wykorzystanie odpowiednich materiałów w postaci kodeksów, norm, specyfikacji i innych procedur. Liczba pytań - Ocena egzaminu na 3. Stopień Oceny egzaminu podstawowego i w metodzie głównej dokonywane są oddzielnie. W celu uzyskania certyfikatu kandydat musi zdać oba egzaminy. Dla części A, B i C egzaminu podstawowego oraz części D i E egzaminu w metodzie głównej zastosowanie mają następujące wymagania: Za ocenę egzaminów przez porównanie z odpowiedziami modelowymi zaakceptowanymi przez jednostkę certyfikującą odpowiedzialny jest egzaminator. Każda poprawna odpowiedź daje 1 punkt, a ocena całkowita z egzaminu jest równa sumie uzyskanych punktów wyrażona procentowo. Egzamin podstawowy- dla uzyskania pozytywnego wyniku kandydat musi uzyskać minimalną ocenę 70 % z każdej części A, B i C. Egzamin w metodzie głównej- dla uzyskania pozytywnego wyniku kandydat musi uzyskać minimalną ocenę 70 % z każdej części D, E i F. Współczynniki wagowe do sprawdzania pisemnych procedur na egzaminie podano w Tabeli nr 10. Tabela 10 Wytyczne dotyczące procentowych współczynników wagowych podczas pisania procedury- część F egzaminu w metodzie głównej Przedmiot % maximum Część 1 Część ogólna a) zakres (obszar zastosowania, wyrób); 2 b) nadzór nad dokumentem; 2 c) powołania normatywne i informacje uzupełniające. 4 Suma częściowa 8 Część 2 Personel NDT a) omówienie zagadnień związanych z personelem NDT 2 Część 3: Materiały i wyposażenie : a) aparatura podstawowa NDT (w tym określenie statusu wzorcownia i działania sprawdzające poprzedzające badanie); 10 b) wyposażenie pomocnicze (próbki wzorcowe i odniesienia, materiały dodatkowe, wyposażenie dodatkowe, pomoce wizualne 10 itp.). Suma częściowa 20 Część 4 Próbka egzaminacyjna a) warunki fizyczne i przygotowanie powierzchni (temperatura, dostęp, brak pokryć ochronnych, chropowatość itp.); 1

13 Strona 13 z 14 b) opis badanego obszaru lub objętości, w tym dane odniesienia; 1 c) spodziewane nieciągłości. 3 Suma częściowa 5 Część 5 Wykonanie badania: a) stosowana(-e) metoda(-y) i technika(-i) NDT; 10 b) nastawianie aparatury 10 c) wykonanie badania (w tym zgodność z instrukcją NDT); 10 d) charakteryzowanie nieciągłości. 10 Suma częściowa 40 Część 6 Kryteria akceptacji a) opis stosowanych kryteriów akceptacji 7 Część 7 Procedura po zakończeniu badania a) rozporządzanie wyrobem niezgodnym (znakowanie, oddzielanie); 2 b) przywracanie pokryć ochronnych (jeżeli jest wymagane). 1 Suma częściowa 3 Część 8 Przygotowanie protokołu badania 5 Część 9 Prezentacja 10 Łącznie Prawa wnioskującego Kandydaci, niezależnie czy są zatrudnieni, prowadzą własną działalność lub są bezrobotni, muszą: Przedstawić udokumentowane potwierdzenie ukończenia z pozytywnym wynikiem kursu szkoleniowego; Przedstawić weryfikowalne udokumentowane potwierdzenie, że praktyka została odbyta pod kwalifikowanym nadzorem; Przedstawić udokumentowane potwierdzenie zdolności widzenia; Przestrzegać kodeksu etycznego opublikowanego przez jednostkę certyfikującą. Osoba certyfikowana musi: Przestrzegać kodeksu etycznego opublikowanego przez jednostkę certyfikującą; Przejść coroczne badanie zdolności widzenia, oraz przedłożyć wyniki takiego badania pracodawcy; Powiadomić jednostkę certyfikującą i pracodawcę, jeżeli warunki ważności certyfikacji nie są spełnione 5.Obowiązki osoby certyfikowanej 5.1. Osoba certyfikowana Osoba certyfikowana musi: Przestrzegać kodeksu etycznego opublikowanego przez jednostkę certyfikującą; Przejść coroczne badanie zdolności widzenia, oraz przedłożyć wyniki takiego badania pracodawcy;

14 Strona 14 z 14 Powiadomić jednostkę certyfikującą i pracodawcę, jeżeli warunki ważności certyfikacji nie są spełnione Wymagania stawiane kandydatom ubiegającym się o certyfikację Kandydat musi spełniać minimalne wymagania w zakresie szkolenia, praktyki przemysłowej i zdolności widzenia przed przystąpieniem do certyfikacji Szkolenie Kandydat starający się o certyfikację musi przedstawić udokumentowane potwierdzenie (akceptowalne dla jednostki certyfikującej) ukończenia z wynikiem pozytywnym szkolenia (zarówno szkolenia teoretycznego, jak i praktycznego) w metodzie, stopniu i sektorze, w którym wnioskuje o certyfikację. Szkolenie musi być zorganizowane zgodnie z wytycznymi podanymi w ISO/TR 25108, natomiast treść programu takiego szkolenia musi być zgodna z wytycznymi CEN/ISO TR Opłaty Opłaty za certyfikację w Jednostce, zostały określone na podstawie Cennika opłat za czynności certyfikacyjne, dostępnego na stronie internetowej