INFORMACJA LOKALNA O ZAWODZIE FILOLOG ANGIELSKI - kod 233008 Filolog angielski (kod zawodu-233008) to jeden z 2443 zawodów i specjalności ujętych w obowiązującej od 01 stycznia 2015r. klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy (Dz. U. z 2014r. poz. 1145). W poprzedniej wersji klasyfikacji obowiązującej od 30 czerwca 2010r. do 31 grudnia 2014r. zawód miał tę samą nazwę i kod. Jednym z bezpośrednich odpowiedników kierunku filologia angielska jest zawód nauczyciel języka obcego (kod zawodu 233008). ANALIZA SYTUACJI NA RYNKU PRACY Prezentowana analiza dotyczy okresu od 01.01.2010r. do 31.12.2014r. W 2014 roku w ewidencji powiatowych urzędów pracy w województwie kujawsko- -pomorskim odnotowano 133 nowych rejestracji w zawodzie filolog angielski, w tym 8 osób w okresie do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki. Na dzień 31.12.2014r. w ewidencji pozostawało 58 osób z zawodem filolog angielski, w tym jedna osoba zarejestrowana w okresie do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki. W 2014 roku do powiatowych urzędów pracy zgłoszono 62 wolne miejsca pracy lub aktywizacji zawodowej w zawodzie filolog angielski. BEZROBOTNI I ZGŁOSZONE WOLNE MIEJSCA PRACY LUB AKTYWIZACJI ZAWODOWEJ W ZAWODZIE NAUCZYCIEL JĘZYKA ANGIELSKIEGO Wyszczególnienie 2010r. 2011r. 2012r. 2013r. 2014r. Bezrobotni zarejestrowani w okresie sprawozdawczym Bezrobotni według stanu w końcu okresu sprawozdawczego Wolne miejsca pracy i aktywizacji zawodowej liczba zmiana do 2013r. (%) ogółem 151 179 203 159 133-16,3 osoby do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki 38 29 47 19 8-57,9 ogółem 6 99 108 89 58-34,8 osoby do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki 1 3 13 4 1-75 zgłoszone 29 16 26 80 62-22,5 w okresie aktualne 1 2 0 2 5 150 w końcu okresu Źródło: Opracowanie własne na podstawie raportów z monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych za lata 2010-2014. 1
Brak lub nieznaczna liczba zgłaszanych wolnych miejsc pracy lub aktywizacji zawodowej spowodowała, że zawód nauczyciel języka angielskiego w latach 2014-2010 sklasyfikowany został jako nadwyżkowy 1, tzn. taki, na który na rynku pracy istnieje niższe zapotrzebowanie niż liczba osób poszukujących pracy w tym zawodzie. BEZROBOTNI Z ZAWODEM NAUCZYCIEL JĘZYKA ANGIELSKIEGO WEDŁUG POWIATÓW Wyszczególnienie Bezrobotni wg stanu w końcu okresu 2010r. 2011r. 2012r. 2013r. 2014r. liczba zmiana do 2013r. (%) Województwo kujawsko-pomorskie 119 99 108 89 58-34,8 Bydgoszcz grodzki 28 17 22 16 16 x Bydgoszcz ziemski 3 2 1 0 0 x Grudziądz grodzki 3 4 4 4 4 x Grudziądz ziemski 1 0 1 0 0 x Toruń grodzki 21 16 15 20 10-100 Toruń ziemski 2 3 0 3 4 33,3 Włocławek grodzki 20 12 18 12 3-75 Włocławek ziemski 7 7 8 5 4-20 Aleksandrów Kujawski 3 1 0 0 0 x Brodnica 3 5 4 2 1-50 Chełmno 4 3 5 5 3-40 Golub Dobrzyń 1 1 0 2 0 x Inowrocław 6 7 10 4 4 x Lipno 0 1 3 1 1 x Mogilno 2 2 2 2 1-50 Nakło nad Notecią 0 4 2 0 0 x Radziejów 1 1 1 1 2 100 Rypin 1 0 0 1 1 x Sępólno Krajeńskie 2 2 2 1 0 x Świecie 5 3 4 5 2-60 Tuchola 2 4 2 4 1-75 Wąbrzeźno 3 2 2 1 1 x Żnin 1 2 2 0 0 x Źródło: Opracowanie własne na podstawie raportów z monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych za lata 2010-2014. 1 Podziału na zawody deficytowe, zrównoważone i nadwyżkowe dokonuje się na podstawie wskaźnika intensywności nadwyżki (deficytu) wy - rażonego jako iloraz liczby zgłoszonych wolnych miejsc pracy i miejsc aktywizacji zawodowej w badanym okresie, w danym zawodzie i liczby zarejestrowanych bezrobotnych w badanym okresie, w danym zawodzie. Zawody deficytowe to takie, dla których wskaźnik przekracza wartość 1,1; zawody zrównoważone to te, dla których wartość wskaźnika mieści się w przedziale od 0,9 do 1,1; natomiast zawody nadwyżkowe to te, w których przypadku wskaźnik wynosi poniżej 0,9. W I półroczu 2012 r. 78,2% wszystkich zawodów, którymi legitymowali się bezro - botni lub zgłoszono w nich wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej zostały sklasyfikowane jako nadwyżkowe (w 2011 r. 77,9%). Zawody deficytowe stanowiły 16,8% zawodów (w 2011 r. 17,9%) a zrównoważone 5,0% (w 2011 r. 4,2%). 2
WYNIKI BADAŃ PRACODAWCÓW 2 W wynikach badania ankietowego pracodawców kluczowych branż województwa kujawsko-pomorskiego w 2014 roku nie występują informacje na temat zawodu nauczyciel języka angielskiego 3. W badaniu ankietowym pracodawców w latach 2010, 2011i 2013 nie planowano zatrudniania ani zwalniania osób z zawodem nauczyciel języka angielskiego. W roku 2012 badani pracodawcy planowali zwolnienie 3 nauczycieli języka angielskiego, jednocześnie planowali zatrudnienie 1 osoby z tym zawodem. WYNIKI BADAŃ LOSÓW ABSOLWENTÓW 4 Miejsca pracy niekontynuujących nauki absolwentów FILOLOGII ANGIELSKIEJ. * W kategorii pozostałe uwzględniono kategorie pracy w których pracuje 1 absolwent, są to: Dyplomacja/Współpraca międzynarodowa, Fundusze UE/Projekty UE, Hotelarstwo/Turystyka/Rekreacja, Marketing/Reklama/Promocja/PR, Tłumaczenia, Wydawnictwo. Wykres przedstawia strukturę miejsc pracy absolwentów kierunku filologia angielska, którzy ukończyli studia wyższe na UMK w latach 2011-2012. W badaniach wzięło udział 36 osób. 2 Badanie 2000 pracodawców zrealizowane w ramach projektu WUP Rynek Pracy pod Lupą. Raporty z badania zrealizowanego w latach 2010-2013 znajdują się na stronie internetowej WUP (www.wup.torun.pl) oraz Projektu (www.podlupa.wup.torun.pl). 3 Raport z badania ankietowego 445 pracodawców 6 kluczowych branż woj. kujawsko-pomorskiego przeprowadzonego w 2014r. w ramach projektu Rynek Pracy pod Lupą II znajduje się na stronie www.podlupa.wup.torun.pl 4 Badanie losów absolwentów UMK Toruń. Informacja z badań znajduje się na stronie internetowej https://www.biurokarier.umk.pl/badanie-losow-absolwentow 3
ANALIZA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE (SZKOŁY) Niniejsza informacja została przygotowana na podstawie przekazanych, na potrzeby prowadzenia monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych, przez Departament Rynku Pracy w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej danych Głównego Urzędu Statystycznego na temat studentów roku akademickiego 2014/2015 oraz absolwentów z lat akademickich 2009/2010-2013/2014. W roku 2014r. kierunek filologia angielska na terenie województwa kujawskopomorskiego ukończyły 434 osoby. Nadal studiują 1322 osoby. W roku 2013r. kierunek filologia angielska na terenie województwa kujawsko-pomorskiego ukończyło 457 osób. Kształcenie odbywa się w 6 szkołach wyższych na terenie województwa. Łączna liczba absolwentów kierunku filologia angielska w roku akademickim 2010/2011 wyniosła 529, natomiast w roku akademickim 2011/2012-507,w roku akademickim 2012/2013-1394. 4
ABSOLWENCI I STUDENCI KIERUNKU FILOLOGIA ANGIELSKA Nazwa szkoły Wyszczególnienie Absolwenci Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu 2010/2011 Absolwenci 2011/2012 Absolwenci 2012/2013 Absolwenci 2013/2014 Studenci 2014/2015 ogółem 159 124 129 116 397 studia I stopnia 40 32 42 36 187 studia magisterskie 0 0 0 0 0 studia II stopnia 119 92 87 80 210 Uniwersytet Kazimierza Wielkiego ogółem 177 152 170 154 464 studia I stopnia 82 64 75 75 242 studia magisterskie 21 6 0 0 0 studia II stopnia 74 82 95 79 197 Wyższa Szkoła Gospodarki ogółem 14 23 6 16 19 studia I stopnia 14 23 6 16 19 studia magisterskie 0 0 0 0 0 studia II stopnia 0 0 0 0 0 Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa ogółem 63 91 49 39 146 studia I stopnia 63 91 49 39 146 studia magisterskie 0 0 0 0 0 studia II stopnia 0 0 0 0 0 Kujawsko- Pomorska Szkoła Wyższa ogółem 60 66 47 39 141 studia I stopnia 60 66 47 39 129 studia magisterskie 0 0 0 0 0 Ję- Ob- w Wyższa Szkoła zyków cych Świeciu studia II stopnia 0 0 0 0 0 ogółem 56 51 56 70 155 studia I stopnia 56 51 25 30 85 studia magisterskie 0 0 0 0 0 studia II stopnia 0 0 31 40 50 Województwo kujawsko-pomorskie ogółem 529 507 457 434 1322 studia I stopnia 315 263 244 235 808 studia magisterskie 21 6 0 0 0 studia II stopnia 193 174 213 199 457 5
Na podstawie ustawy z dnia 27 lipca 2005r. Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. 2005 Nr 164, poz. 1365 z późn. zm.) uczelnie przygotowują programy kształcenia dla określonego kierunku i poziomu kształcenia uwzględniające efekty kształcenia zgodnie z Krajowymi Ramami Kwalifikacji dla Szkolnictwa Wyższego. Opis efektów kształcenia obejmuje obszar wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych uzyskiwanych w procesie kształcenia. SKRÓCONY OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Absolwent studiów kierunku filologia angielska posiada podstawową wiedzę o języku danego obszaru kulturowego. Zna gramatykę, leksykę i sposób zapisu właściwy dla języka angielskiego w stopniu pozwalającym na dalsze kształcenie na wyższym poziomie. Posiada podstawową wiedzę z zakresu językoznawstwa, wiedzę o literaturze danego obszaru kulturowego, obejmującą jej periodyzację oraz twórczość wybranych autorów. Ma podstawową wiedzę z zakresu literaturoznawstwa, powiązań filologii z z pokrewnymi naukami humanistycznymi, oraz terminologii i metodologii badań w dziedzinie filologii. Źródło: Opracowanie własne na podstawie portalu edukacyjnego Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. ADRESY INTERNETOWE www.nauka.gov.pl/standardy-ksztalcenia-/ www.britishcouncil.pl/nauczyciele/warsztaty www.britishcouncil.pl/nauczyciele www.jezykangielski.org/ www.iatefl.org.pl/.../warsztaty-british-council-dla-nauczycieli-jezyka-ang.. www.pearson.pl polish.poland.usembassy.gov/ylrc.html www.45minut.pl LITERATURA: Metodyka, pozycje do nauki języka angielskiego dla nauczycieli i studentów. Księgozbiór jest podzielony na dwie grupy : pozycje omawiające ogólne problemy metodyczne np. P.Ur : A Course in Language Teaching G.Borich : Effective Teaching Methods M.Celce-Murcia,L.McIntosh : Teaching English as a Second or Foreign Language H.Komorowska : Metodyka nauczania języków obcych J.Harmer : The Practice of English Language Teaching oraz pozycje szczegółowo omawiające zagadnienie, uporządkowane seriami wydawniczymi np. Longman Keys to Language Teaching Pilgrims Longman Resource Books Resource Books for Teachers Classroom Techniques and Resources Cambridge Handbooks for Language Teachers Cambridge Language Teaching Library 6
English Language Teaching Oxford Applied Linguistics Materiały do praktycznej nauki języka angielskiego podręczniki na różnych poziomach zaawansowania testy i kasety przygotowujące do egzaminów : FC, CAE, CPE literatura dla dzieci Gramatyka, pozycje o różnych poziomach zaawansowania, teoria i ćwiczenia np. English Grammar Practical English Usage Grammar for Use Advanced English Practice A Comprehensive Grammar of the English Language A University Course in English Grammar Lingwistyka, pozycje dotyczące historii i nauki o języku w seriach np. Cambridge Textbooks in Linguistics Cambridge Approaches to Linguistics Applied Linguistics and Language Study Oxford Applied Linguistics Penguin English Linguistics Penguin English Applied Linguistics Historia i kultura brytyjska i amerykańska, pozycje zawierające informacje o: kraju mieszkańcach instytucjach politycznych rządzie międzynarodowych organizacjach systemie prawnym ekonomii i instytucjach finansowych opiece społecznej i zdrowiu edukacji mediach religii sporcie i sztuce Słowniki językowe i rzeczowe, encyklopedie tj. Longman Oxford Cambridge Macmillan oraz rzeczowe np.idiomów,phrasal verbs, ekonomiczny, komputerowy, błędów, cytatów, symboli, terminów literackich Encyklopedie: Języka angielskiego, Britannica T.15-22(M-V), Sztuki, World Almanac za lata 1997-2004 Beletrystyka, klasyka światowa z serii Penguin Classics i The Millennium Library oraz literatura współczesna Literatura angielska i amerykańska, antologie literatury angielskiej i amerykańskiej Nortona, kompendia z zakresu historii literatury angielskiej Audioteka, praktyczna nauka języka CZASOPISMA: 1. Metodyczne ELT Journal, to kwartalnik dla nauczycieli języka angielskiego, wypełnia lukę pomiędzy codziennymi praktycznymi problemami nauczycieli, a innymi związanymi z nauczaniem dyscyplinami takimi jak edukacja, lingwistyka, 7
psychologia i socjologia, których wykorzystanie pozwala osiągnąć lepsze efekty w nauczaniu. Modern English Teacher, jest kwartalnikiem dla nauczycieli, którzy chcą być na bieżąco z najnowszymi materiałami z teorii nauczania. Działy każdego numeru dotyczą egzaminów, testów, teorii języka, metodologii, recenzji. Czasopismo stanowi cenne źródło informacji dla rozwoju zawodowego nauczycieli, jak również służy pomocą w codziennej pracy dydaktycznej. English Teaching professional, magazyn dla nauczycieli języka angielskiego; każdy numer zawiera nowości z zakresu praktycznego nauczania, źródła do wykorzystania na lekcji, porady dotyczące rozwoju nauczyciela, konkursy i recenzje. The Teacher, to dwujęzyczny magazyn dla nauczycieli języka angielskiego i studentów oraz dla wszystkich zainteresowanych kulturą krajów anglojęzycznych, zawiera metodykę, wymianę doświadczeń i materiały z których można skorzystać na lekcji, kalendarium kursów, szkoleń i konferencji; przewodnik po internetowych stronach związanych z nauczaniem języka angielskiego. Forum, kwartalnik wydawany przez departament stanu USA, adresowany dla nauczycieli języka angielskiego; zawiera materiały dotyczące rozwoju technik nauczania i rozwoju zawodowego nauczycieli. Języki Obce w Szkole, czasopismo dla nauczycieli, zawiera problemy dotyczące metodyki, przedstawia źródła informacji, doświadczenia nauczycieli, materiały praktyczne, uwagi czytelników, sprawozdania, recenzje. 2. Czasopisma obcojęzyczne: kulturalne, polityczne i przyrodnicze Newsweek The Economist National Geographic The Week, tygodnik zawierający wyciąg z brytyjskiej i zagranicznej prasy adresowany dla nauczycieli i studentów. Prospect, miesięcznik dla nauczycieli, zawiera eseje, recenzje i reportaże z zakresu polityki, nauki, historii, ekonomi, spraw międzynarodowych, literatury i sztuki. Opracowała: Iwona Lisiecka doradca zawodowy WUP w Toruniu - Centrum Informacji i Planowania Kariery Zawodowej we Włocławku Akceptowała: Bogusława Szewczyk-Modrzejewska Kierownik Centrum Informacji i Planowania Kariery Zawodowej we Włocławku Aktualizacja: Włocławek, czerwiec 2015r. DOSTĘP DO RYNKÓW PRACY KRAJÓW EUROPEJSKIEGO OBSZARU GOSPODARCZEGO (EOG) W państwach należących do Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) swobodny przepływ pracowników jest prawem podstawowym pozwalającym obywatelom danego państwa EOG podjąć pracę w innym państwie należącym do EOG na tych samych warunkach 8
jak obywatele wybranego państwa. Polacy, podejmujący legalną pracę w innym państwie EOG, mają takie same prawa i obowiązki jak pracownicy lokalni. INFORMACJA DLA OSÓB POSZUKUJĄCYCH PRACY W ZAWODZIE NAUCZYCIEL JĘZYKA ANGIELSKIEGO W KRAJACH EOG Osoba chcąca podjąć pracę jako filolog angielski w jednym z krajów EOG, powinna sprawdzić czy zawód ten nie jest w tym kraju regulowany, co wiąże się z oficjalnym uznaniem kwalifikacji i doświadczenia zawodowego. Każdy kraj EOG decyduje o uregulowaniu zawodu, dlatego też może się zdarzyć, że dany zawód jest regulowany w jednym kraju, podczas gdy w innych nie będzie regulowany. Aby sprawdzić, czy zawód filolog angielski jest regulowany należy skorzystać z wyszukiwarki na portalu Twoja Europa prowadzonym przez Komisję Europejską: http://ec.europa.eu/internal_market/qualifications/regprof/index.cfm?action=homepage Obecnie w żadnym z krajów EOG zawód filolog angielski nie jest regulowany. W przypadku braku informacji o danym zawodzie w powyższej wyszukiwarce lub w razie potrzeby uzyskania dodatkowych informacji, należy zgłosić się do jednego z punktów informacyjnych utworzonych w tym celu w każdym z krajów EOG (tzw. contact points): http://ec.europa.eu/internal_market/qualifications/contact/national_contact_points_en.htm Zapotrzebowanie na osoby z zawodem filolog angielski - bezpośredni odpowiednik kierunku nauczyciel języka angielskiego wg Europejskiego Portalu Mobilności Zawodowej http://eures.europa.eu Z danych dostępnych na portalu EURES wynika, że dla osób z zawodami specjaliści nauk społecznych i pokrewnych filolodzy i tłumacze zgłoszonych zostało 361 ofert pracy w 18 krajach EOG. Najwięcej ofert pracy w ww. zawodzie znajduje się w: Niemczech (113 ofert), Szwecji (56 ofert) oraz Francji (41 ofert) - dane wg stanu na dzień 06.12.2013 r. Natomiast zawężając nasze wyszukiwania tylko do słowa kluczowego nauczyciel języka angielskiego (English teacher) otrzymujemy wynik 1453 zgłoszonych oferty pracy w 6 krajach EOG. Najwięcej ofert pracy w ww. zawodzie znajduje się w: Wielkiej Brytanii (1444 oferty), Hiszpanii (4 oferty) oraz Czechach (2 oferty) - dane wg stanu na dzień 06.12.2013 r. Osoby ubiegające się o pracę w zawodzie filolog angielski w krajach EOG powinny oprócz znajomości języka, która wynika z samego stanowiska (choć znajomość innego języka jest dodatkowym i mile widzianym atutem) dysponować udokumentowanym doświadczeniem zawodowym oraz wykształceniem wyższym pedagogicznym bądź pokrewnym. Ponadto na terenie Wielkiej Brytanii kandydaci muszą posiadać QTS (Qualified Teacher Status) czyli dokument, który potwierdza kwalifikacje zdobyte w Polsce i jest niezbędny, by uczyć w podstawowej lub średniej szkole publicznej (więcej informacji na ten temat można znaleźć na stronie internetowej http://www.education.gov.uk/get-intoteaching/faqs/becoming-a-teacher/qualified-teacher-status ) natomiast aby go uzyskać należy złożyć podanie do Generalnej Rady Nauczania ( General Teaching Council for England). Warto wiedzieć, iż pracodawcy oczekują również od kandydata wysokich umiejętności komunikacyjnych, umiejętności pracy w zespole oraz biegłej znajomości obsługi komputera w zakresie MS Office. Przykładowe stawki płacy w zawodzie filolog angielski w wybranych krajach: Wielka Brytania: 19000-31500 funtów rocznie brutto, Czechy:10000-20000 koron czeskich miesięcznie brutto. Opracowała: Justyna Grębicka Pośrednik pracy, 9
WUP w Toruniu, Wydział Pośrednictwa Pracy OZ WUP we Włocławku 10