Projekt badawczo-informacyjny z dziedziny nowoczesnej ekonomii menadżerskiej realizowany w partnerstwie przez

SEKTOR MEBLARSKI w czasie i przestrzeni Ocena standingu adaptacyjności sektora Raport opracowany przez Grupę Doradców Biznesowych BAA Polska Projekt badawczo-informacyjny z dziedziny nowoczesnej ekonomii menadżerskiej realizowany w partnerstwie przez współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Spis treści Wprowadzenie do raportu Numery stron Część merytoryczna Numery stron Nota metodologiczna raportu 3 Podstawa formalno-prawna 3 Ulokowanie Raportu w Projekcie BLZ 4 Cele raportu 5 Metodyka opracowania raportu 6 I. Konstrukcja sektora 7 I.1. BranŜowy podział sektora 8 I.2. Uwarunkowania formalno-prawne 10 II. Wielkość sektora 11 II.1. Dane o produkcji 12 II.2. Układ podmiotowy 23 II.3. Wielkość i struktura zatrudnienia 26 II.4. Potencjał rzeczowy sektora 32 III. Siła ekonomiczna sektora 34 III.1. Dane finansowe 35 III.2. Wyniki ekonomiczne 41 IV. Potencjał adaptacyjny sektora 43 ocena i wnioski IV.1. Czynniki stymulujące rozwój 44 IV.2. Bariery rozwoju 46 strona 2

Nota metodologiczna raportu Podstawa formalno-prawna Raport pt. Sektor meblarski czasie i przestrzeni. Ocena standingu adaptacyjności sektora (zwanym dalej jako Raport) został opracowany w ramach Projektu pt. BranŜowi Liderzy Zmian (zwanym dalej jako Projekt BLZ). Projekt BLZ jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, Priorytet II: Rozwój zasobów ludzkich i potencjału adaptacyjnego przedsiębiorstw oraz poprawa stanu zdrowia osób pracujących, Działanie 2.1: Rozwój kadr nowoczesnej gospodarki, Poddziałanie 2.1.2: Partnerstwo dla zwiększania adaptacyjności. Wykonawcami Projektu BLZ są: Związek Pracodawców Business Centre Club pełniący rolę Lidera Projektu BAA Polska Sp. z o. o. pełniąca rolę Partnera Projektu. Formalno-prawną podstawę prac wykonywanych w ramach Projektu BLZ tworzy: Umowa nr UDA-POKL.02.01.02-00-016/10 zwarta pomiędzy Polską Agencją Rozwoju Przedsiębiorczości a Związkiem Pracodawców Business Centre Club, jako Liderem Projektu Umowa z dnia 26 maja 2010 roku zawarta pomiędzy Związkiem Pracodawców Business Centre Club a BAA Polska Sp. z o.o. jako partnerami w Projekcie. Niniejszy Raport stanowi wynik prac wykonywanych w ramach Projektu BLZ ujętych - według szczegółowego budŝetu - jako zadanie 4: Badania dot. zarządzania zmianą gospodarczą i adaptacyjności branŝ. Jest on wynikiem pierwszego etapu kampanii badawczej związanej z oceną potencjału adaptacyjnego sektora budowlanego, realizowanej w ramach Projektu BLZ. Raport został opracowany przez zespół ekspertów BAA Polska pod kierownictwem Sylwii Galant-Załęgowskiej, która w Projekcie BLZ pełni funkcję koordynatora branŝy meblarskiej. Raport został opracowany w okresie maj wrzesień 2011 r. strona 3

Nota metodologiczna raportu Ulokowanie Raportu w Projekcie BLZ PRZEDMIOT PROJEKTU KONSTRUKCJA DZIAŁAŃ W PROJEKCIE Czynniki adaptacyjności ulokowane wewnątrz badanych sektorów Czynniki adaptacyjności ulokowane w otoczeniu badanych sektorów Sektor transportowy Sektor budowlany Etap badawczy Badania desk research Ogólna ocena standingu adaptacyjności badanych sektorów Badania desk research Ogólna ocena relacji badanych sektorów z otoczeniem Badania bezpośrednie Ankiety telefoniczne CATI 500 firm Badania bezpośrednie Wywiady bezpośrednie IDI 15 podmiotów z otoczenia Sektor spożywczy Wywiady bezpośrednie IDI Case study 50 firm 10 przypadków Sektor meblowy Raport z badań potencjału adaptacyjnego badanych sektorów Sektor chemiczny Etap koncepcyjny KSIĘGA WIEDZY Instrument wzmacniania potencjału adaptacyjnego badanych sektorów Etap upowszechniania wiedzy Strona internetowa Projektu BLZ www.bcc.org.pl/blz Seminaria regionalne Konferencje Artykuły / cykle prasowe strona 4

Nota metodologiczna raportu Cele raportu PODSTAWOWE CELE RAPORTU DODATKOWE FUNKCJONALNOŚCI RAPORTU A. Ustalenie ogólnego obrazu adaptacyjności (tj. tempa, skali i kierunków rozwoju) sektora meblarskiego. B. Określenie głównych wewnętrznych cech sektora meblarskiego. C. Dokonanie bazowego pomiaru adaptacyjności sektora meblarskiego wg usystematyzowanej metodyki Projektu BLZ. D. Zbudowanie ogólnie dostępnej, przekrojowej bazy wiedzy na temat sektora meblarskiego. E. Opracowanie narzędzia ICT dla firm działających w sektorze do samokształcenia w zakresie wzmacniania adaptacyjności. Ocena ta będzie stanowić podstawę dla sformułowania ogólnych wniosków w zakresie znaczenia sektora meblarskiego dla polskiej gospodarki i dalszych perspektyw jego rozwoju w kontekście przewidywanych zmian społeczno-gospodarczych. Cechy te będą stanowić wyjściowe parametry dla metodologii badań bezpośrednich mających na celu szczegółowe rozpoznanie mechanizmów adaptacyjnych firm meblarskich ulokowanych wewnątrz sektora. Pomiar ten będzie punktem odniesienia dla analizy wyników uzyskanych w trakcie badań bezpośrednich (CATI, IDI, case study) w zakresie oceny tempa i kierunków zmian, jakie nastąpiły w badanych firmach meblarskich, na tle wyników całego sektora meblarskiego. Cele raportu bezpośrednio skorelowane z badaniami bezpośrednimi, jakie zostaną wykonane w kolejnych etapach Projektu BLZ Baza ta - upubliczniona bezpłatnie na stronie internetowej Projektu BLZ - zawierać będzie usystematyzowane, zweryfikowane i ujednolicone metodycznie informacje statystyczne, dotyczące branŝy meblarskiej. UmoŜliwi ona uŝytkownikom szybki dostęp do danych sektora oraz moŝliwość porównywania wyników sektora z innymi branŝami, badanymi w ramach Projektu BLZ. Będzie to narzędzie stanowiące element Księgi Wiedzy dostępne na stronie internetowej Projektu BLZ. Będzie ono umoŝliwiało firmom meblarskim samodzielne przeprowadzenie testów w zakresie oceny własnego potencjału adaptacyjnego, w tym szybkie spozycjonowanie własnych wyników na tle ogólnych wyników sektora. strona 5

Nota metodologiczna raportu Metodyka opracowania raportu PODEJŚCIE DO ANALIZY OBSZARY ANALITYCZNE ŹRÓDŁA DANYCH Analiza danych o sektorze meblarskim wyłącznie w ujęciu dynamicznym, prezentującym kierunki i tempo zmian: danych liczbowych bezwzględnych (w ujęciu wartościowym i ilościowym) proporcji i struktur wskaźników relacji i powiązań charakteryzujących sektor meblarski. Podstawowe okresy badawcze: Konstrukcja sektora - jak jest wewnętrznie zbudowany sektor meblarski, jakie branŝe składają się na sektor; jakie regulacje prawne mają wpływ na sektor; Wielkość sektora jaką wielkość osiąga sektor meblarski (produkcja, liczebność podmiotowa, wielkość zatrudnienia, potencjał majątkowy); jakie ma znaczenie dla gospodarki kraju; jaka jest jego pozycja na tle gospodarki UE; Wyniki ekonomiczne jaką kondycją finansowoekonomiczną cechuje się sektor meblarski, jaka jest jego wraŝliwość na okresy kryzysu i wzrostu koniunktury gospodarczej; Dane wtórne (ogólnie dostępne): Dane statystyki krajowej i regionalnej GUS; Dane statystyki międzynarodowej EUROSTAT i Komisji Europejskiej), Dane branŝowe (OIGPM), Publikacje organów administracji rządowej (Ministerstwo Gospodarki,) Publikacje prasy ekonomicznogospodarczej, Publikacje portali branŝowych (www.oigpm.org.pl, www.meble.pl). 1990-2010 1995-2010 2000-2010 Ocena potencjału adaptacyjnego sektora meblarskiego: Czynniki rozwoju ulokowane wewnątrz sektora; Ograniczenia rozwoju ulokowane wewnątrz sektora; Przewidywane trendy bazujące na wewnętrznych cechach sektora. strona 6

I. Konstrukcja sektora strona 7

I.1. Branżowy podział sektora Struktura sektora wg PKD SEKCJA C - PRZETWÓRSTWO PRZEMYSŁOWE 31 PRODUKCJA MEBLI 31.01 31.01. Produkcja mebli biurowych i sklepowych 31.02 31.02. Produkcja mebli kuchennych 31.03 31.03. Produkcja materaców 31.09 31.09. Produkcja pozostałych mebli Produkcja mebli, wg klasyfikacji PKD, stanowi element przetwórstwa przemysłowego i obejmuje cztery grupy wyrobów. Podział, który funkcjonuje w środowisku branŝowym, jest w zasadzie bardziej szczegółowym rozwinięciem klasyfikacji PKD. Struktura funkcjonalna sektora Meble biurowe i sklepowe PRZEMYSŁ MEBLARSKI Meble kuchenne Materace Meble wypoczynkowe i sypialne Meble ogrodowe Krzesła i meble do siedzenia Pozostałe meble i elementy meblowe Przemysł meblarski pod względem zarówno klasyfikacji oficjalnej, jak i stosowanej w branŝy, składa się z kilku wąskich grup asortymentowych wyrobów. W rzeczywistości paleta produkowanych mebli jest bardzo szeroka. strona 8

I.1. Branżowy podział sektora Zmiana klasyfikacji PKD 2005 2009 DZIAŁ 36: PRODUKCJA MEBLI; DZIAŁALNOŚĆ PRODUKCYJNA, GDZIE INDZIEJ NIESKLASYFIKOWANA PKD 2004 PRODUKCJA MEBLI DZIAŁ 31: PRODUKCJA MEBLI Pozostała drobna działalność produkcyjna produkcja monet, produkcja wyrobów jubilerskich, produkcja instrumentów muzycznych, produkcja sprzętu sportowego, produkcja gier i zabawek, produkcja sztucznej biŝuterii, produkcja mioteł, szczotek i pędzli, produkcja wyrobów pozostała, gdzie indziej niesklasyfikowana Z początkiem 2008 r. zmianie uległa Polska Klasyfikacja Działalności (PKD), wg której gromadzone są przez GUS dane statystyczne dotyczące firm. Zmiana z klasyfikacji PKD 2004 na PKD 2007 była konsekwencją dostosowywania statystyki europejskiej (w tym polskiej) do standardów obowiązujących na poziomie światowym. W rzeczywistości jednak zakres części danych zgromadzonych przez GUS wg nowej metodyki sięga roku 2005. Z kolei dane wg klasyfikacji PKD 2004 zostały zebrane przez tę instytucję jeszcze za rok 2009. Zmiana klasyfikacji PKD przełoŝyła się w istotny sposób na moŝliwość pozyskiwania i prezentacji danych statystycznych dotyczących branŝy meblarskiej. Wg PKD 2004 produkcja mebli wykazywana była bowiem w Dziale nr 36 łącznie z tzw. pozostałą działalnością produkcyjną, obejmującą wytwarzanie róŝnego rodzaju drobnych wyrobów. O wielkości głównych parametrów charakteryzujących tę kategorię (wartość produkcji, wyniki finansowe, poziom zatrudnienia, itp.) decydował jednak przemysł meblarski. Wg klasyfikacji PKD 2007 meblarstwo stanowi juŝ odrębny dział, a poszczególne grupy pozostałej działalności produkcyjnej zostały przeniesienie do kilku innych kategorii statystycznych. PKD 2007 PRODUKCJA MEBLI Inne kategorie statystyczne Zmiana w klasyfikacji PKD z PKD 2004 na PKD 2007 umoŝliwiła gromadzenie i prezentację bardziej precyzyjnych danych dotyczących przemysłu meblarskiego, gdyŝ branŝa ta stała się całkowicie odrębną kategorią statystyczną. Z tego tytułu porównywalność danych zgromadzonych wg dwóch opisywanych klasyfikacji PKD jest mocno ograniczona. strona 9

I.2. Uwarunkowania formalno-prawne AKTY PRAWNE DOTYCZĄCE PRZETWÓRSTWA PRZEMYSŁOWEGO OGÓŁEM PRZEMYSŁ MEBLARSKI BRAK UWARUNKOWAŃ FORMALNO- PRAWNYCH SPECYFICZNYCH DLA BRANśY Przemysł meblarski nie jest objęty specyficznymi tylko dla tej branŝy aktami prawnymi; działalność ta nie wymaga takŝe posiadania specjalnych koncesji, licencji i zezwoleń. Podmioty sektora funkcjonują zatem w oparciu o uregulowania formalno-prawne dotyczące przetwórstwa przemysłowego ogółem. Biorąc pod uwagę specyfikę tego sektora, kluczowe znaczenie mają tu kwestie związane z dostosowaniem produkcji do norm w zakresie ochrony środowiska naturalnego oraz dostosowaniem środowiska pracy do przepisów BHP. Ochrona środowiska naturalnego Przepisy BHP Sektor meblarski - ze względu na charakter wykorzystywanych surowców oraz sposób prowadzenia produkcji - nie wymaga specyficznych uregulowań formalno-prawnych. Producenci podlegają pod ogólne przepisy dotyczące przetwórstwa przemysłowego. strona 10

II. Wielkość sektora strona 11

II.1 Dane o produkcji Produkcja sprzedana mebli Na przestrzeni lat 19995-2010 wielkość branŝy mld zł + 266% zmiana klasyfikacji PKD* + 28% meblarskiej, mierzona skalą produkcji, rosła dynamicznie. Do roku 2004 (tj. do czasu kiedy dane dot. meblarstwa prezentowane były przez GUS wyłącznie wraz z pozostałą drobną działalnością produkcyjną) był to wzrost ponad 3,5-krotny. Jedynie w latach 2000-2002 sektor odnotować stagnację, głównie z powodu pogorszenia koniunktury gospodarczej w kraju i Europie. * pozostała działalność produkcyjna wykazywana do roku 2004 wg klasyfikacji PKD 2004 łącznie z meblarstwem odpowiadała szacunkowo za ok. 20-25% ogółu produkcji sprzedanej tej kategorii statystycznej Udział branŝy meblarskiej w gospodarce kraju Wyszczególnienie 1995 2000 2005 2009 Produkcja sprzedana mebli* 7,6 17,9 21,7 27,7 Produkt krajowy brutto 337,2 744,4 983,3 1343,4 Udział (w %) 2,3% 2,4% 2,2% 2,1% ** w roku 1995 i 2000 wg PKD 2004 (łącznie z pozostałą działalnością produkcyjną); w roku 2005 i 2009 wg PKD 2007 (wyłącznie produkcja mebli) Źródło : GUS Roczniki Statystyczne Przemysłu mld zł Po zmianie klasyfikacji PKD produkcja sprzedana mebli, stanowiącą od 2004 roku juŝ odrębną kategorię, zwiększyła się o 28% analizując okres 2004-2009. Podkreślić naleŝy przy tym fakt, iŝ pomimo ogólnoświatowego kryzysu finansowego, który rozpoczął się w połowie roku 2008, branŝa meblarska odnotowała wzrost pomiędzy rokiem 2009 a 2008. Przemysł meblarski naleŝy do najszybciej rozwijających się branŝ przemysłu przetwórczego w Polsce. W latach 1995-2000 średnioroczna dynamika wzrostu produkcji sprzedanej oscylowała na poziomie 25-30%. W latach 2000-2005 tempo wzrostu osłabło (do ok. 6-7%), ale i tak zachowany został wyraźny trend wzrostu. W analizowanym okresie tylko w latach 2000-2002 kryzys makroekonomiczny przełoŝył się na wyniki sektora. W kolejnym kryzysie z lat 2008-2009 sektor, mimo spadku koniunktury na rynkach światowych, utrzymał wzrost wartości produkcji. strona 12

II.1. Dane o produkcji Indeks zmian produkcji sprzedanej mebli na tle PKB (rok do roku) 23,1% 25,3% 34,3% 22,0% 11,9% 16,6% 8,3% 10,8% 17,2% 11,8% 4,7% 2,0% 3,7% 30,8% 4,3% zmiana klasyfikacji PKD* 19,0% 9,7% 8,0% 7,8% 9,7% 11,0% 2,9% 8,4% 4,9% 5,3% Do roku 2000 dynamika wzrostu produkcji sprzedanej sektora meblarskiego była dość wysoka, choć w relacji do PKB (w cenach bieŝących) raz osiągała wyniki wyŝsze niŝ ogólna gospodarka, a raz nieco niŝsze. Mocniej niŝ cała gospodarka sektor odczuł okres dekoniunktury w latach 2001-2002. W 2001 roku roczna dynamika wzrostu PKB ukształtowała się na poziomie 4,7%, a w sektorze meblarskim było to - 1,9%. Jednak w przeciągu niecałych dwóch lat sektor meblarski zdołał przystosować się do nowych warunków i juŝ w roku 2003 odnotował wzrost produkcji na poziomie 30% w relacji do roku 2002. W kolejnych latach dodatnie tempo wzrostu jest w sektorze utrzymywane. 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005* 2006 2007 2008 2009-1,9% * Dla lat 1995-2004 wg PKD 2004; dla lat 2005-2009 wg PKD 2007 Źródło : GUS Roczniki Statystyczne Przemysłu Produkcja sprzedana mebli PKB Relacje wskaźników rozwoju branŝy oraz całej gospodarki kraju potwierdzają z jednej strony wysoki potencjał rozwoju tego sektora, ale z drugiej strony wysoka zmienność wskaźników dynamiki wzrostu świadczy o niestabilnych jeszcze fundamentach rozwoju sektora. strona 13

II.1. Dane o produkcji Udział podmiotów branŝy meblarskiej w produkcji sprzedanej wg poziomu zatrudnienia mld zł 1995 2000 2005 2009 Produkcja podmiotów branŝowych*, w tym: 7,6 17,9 27,3 27,7 O zatrudnieniu < 9 os.** 1,6 3,1 2,9 2,5 O zatrudnieniu > 9 os.** w tym: 6,0 14,8 24,4 25,2 o zatrudnieniu > 49 os. 4,3 11,6 19,9 21,2 W latach 1995-2009 dominujący i systematycznie rosnący udział w wielkości produkcji sektora meblarskiego miały firmy zatrudniające powyŝej 9 osób. Udział ten w analizowanym okresie wzrósł z 79% do 91%. Wśród tej grupy producentów dominujące znacznie mają podmioty średnie i duŝe. Odsetek produkcji realizowanej przez te grupy przedsiębiorstw zwiększył się w ostatnim piętnastoleciu z 57% do 77%. Mikroprzedsiębiorstwa (do 9 pracowników) są to w duŝym stopniu niewielkie firmy rodzinne o bardzo skromnej skali działalności. W konsekwencji ich udział w produkcji całej branŝy jest niewielki i dodatkowo systematycznie spada - z 21% w roku 1995 do 9% w roku 2009. * Dla lat 1995, 2000 i 2005 wg PKD 2004; dla roku 2009 wg PKD 2007 ** dla 1995r. 5 os. Źródło : opracowanie własne na podstawie GUS Nakłady i wyniki przemysłu ; Roczniki Statystyczne Przemysłu Motorem wzrostu produkcji mebli w Polsce są przede wszystkim firmy duŝe i średnie. Systematycznie spada za to znaczenie podmiotów najmniejszych. strona 14

II.1. Dane o produkcji Udział podmiotów branŝy meblarskiej w produkcji sprzedanej według sektorów własności Produkcja podmiotów branŝowych*, w tym: 1995 2000 2005 2009 7,6 17,9 21,7 27,7 sektor publiczny 1,6 1,2 0,1 - sektor prywatny 6,0 16,7 21,6 27,7 mld zł Krajowy przemysł meblarski w ostatnim piętnastoleciu został całkowicie sprywatyzowany. JuŜ w roku 1995 jedynie 21% producentów naleŝało do sektora publicznego. W pierwszych latach transformacji ustrojowej firmy meblarskie wykazały bowiem duŝe zdolności adaptacyjne do funkcjonowania w gospodarce rynkowej. Dynamiczny rozwój przedsiębiorczości oraz dalsza intensyfikacja procesów prywatyzacyjnych państwowych zakładów meblarskich w drugiej połowie lat 90-tych sprawiła, iŝ w 2000 r. udział podmiotów z sektora publicznego w produkcji mebli wynosił juŝ tylko 7%. W 2005 r. wskaźnik ten wynosił zaledwie 1%, a w 2009 r. nie prowadziła juŝ czynnej działalności Ŝadna firma państwowa. Wysokie zdolności adaptacyjne krajowych producentów mebli umoŝliwiły w bardzo krótkim czasie przestawienie się sektora na gospodarkę wolnorynkową. Dzięki temu procesy prywatyzacyjne w tym sektorze praktycznie zakończyły się. * Dla lat 1995 i 2000 - wg PKD 2004; dla lat 2005 i 2009 wg PKD 2007 Źródło : GUS Roczniki Statystyczne Przemysłu strona 15

II.1. Dane o produkcji Regionalny rozkład wartości produkcji sprzedanej przemysłu meblarskiego 0,5 (3,5%) 0,6 (4,2%) 2,4 (16,7%) 0,9 (6,4%) 0,8 (5,7%) 1,1 (7,8%) 0,5 (3,6%) 2000 rok * 0,6 (4,4%) 1,2 (8,1%) 1,1 (7,3%) 1,8 (12,5%) 0,1 (0,3%) 0,4 (2,9%) mld zł (% udział w produkcji ogółem) 0,2 (1,6%) 1,2 (8,4%) 0,9 (6,5%) 0,3 (1,6%) 0,7 (3,0%) 6,6 (30,4%) 3,1 (14,3%) 1,0 (4,5%) 1,3 (6,2%) 2010 rok* 0,8 (3,6%) 0,4 (2,0%) 0,7 (3,3%) 2,3 (10,5%) 1,1 (5,1%) 0,1 (0,2%) 0,5 (2,5%) 0,2 (1,1%) 1,1 (5,1%) 1,4 (6,6%) Na przestrzeni ostatniej dekady znacznie zwiększyła się koncentracja produkcji mebli na terenie najwaŝniejszego dla sektora województwa wielkopolskiego. Obszar ten stanowił w roku 2000 blisko 17%, a w roku 2010 ponad 30% ogółu produkcji sprzedanej w Polsce. Wielkopolska uchodzi bowiem za swoiste krajowe zagłębie wyrobów meblarskich. Region ten ma kilkusetletnią tradycję w branŝy i działa tutaj obecnie blisko 4000 firm. W latach 2000-2010 na meblowej mapie Polski istotnie wzrosło takŝe znaczenie województwa warmińsko-mazurskiego oraz dolnośląskiego; odpowiednio wzrost z 7% do 11% oraz z 6% do 14%. W tych takŝe tradycyjnie meblarskich regionach nastąpił intensywny rozwój większych firm produkcyjnych. W porównaniu do roku 2000 spadło za to znaczenie Mazowsza. Regiony o największym udziale w produkcji sprzedanej, tj. > 10% Regiony o udziale w produkcji sprzedanej w przedziale 5-10% Regiony o udziale w produkcji sprzedanej w przedziale 2-5% Regiony o najmniejszym udziale w produkcji sprzedanej, tj. < 2% Rozmieszczenie geograficzne produkcji mebli w Polsce ma w decydującym stopniu uwarunkowania historyczne. Dodatkowo generalnie w tradycyjnie meblarskich regionach w ostatniej dekadzie miał miejsce intensywny rozwój przedsiębiorstw branŝowych. * badanie na podstawie firm o zatrudnieniu > 9 osób, które zrealizowały ok. 95% produkcji całej grupy; rok 2000 wg PKD 2004, rok 2010 wg PKD 2007 Źródło: GUS, Biuletyny Statystyczne poszczególnych województw z lat 2000 i 2010. strona 16

II.1. Dane o produkcji Produkcja wyrobów meblarskich tys. szt. Wyszczególnienie* 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Produkcja razem, w tym: 30 004 37 585 35 186 36 088 39 869 40 151 Meble drewniane, w rodzaju stosowanych w pokojach stołowych i salonach 12 285 19 228 17 164 15 931 17 826 18 361 Meble do siedzenia, tapicerowane, mieszkaniowe 7 929 7 992 8 056 9 333 11 571 12 265 Meble do siedzenia przekształcalne w miejsca do spania 1 898 1 964 1 916 1 687 1 906 2 211 Meble drewniane, w rodzaju stosowanych w sypialni Meble drewniane, w rodzaju stosowanych w kuchni, pozostałe 3 414 3 613 2 974 3 560 3 720 3 385 2 024 2 734 3 073 3 973 3 173 2 507 Meble drewniane, w rodzaju stosowanych do zabudowy 2 454 2 054 2 003 1 604 1 673 1 422 *dane dla podmiotów o zatrudnieniu > 9 osób; dane dotyczą tylko wybranych najważniejszych grup mebli wg nomenklatury GUS, dane te nie dotyczą całej branży meblarskiej ** dane za rok 2003 i 2007 prezentowane łącznie Źródło: GUS Roczniki Statystyczne Przemysłu W strukturze asortymentowej sektora największy udział od lat mają meble do pokojów stołowych. W latach 2005-2010 udział tej grupy w produkcji ogółem wahał się od 41% do 51%. Drugą najliczniejszą grupę stanowiły meble do siedzenia tapicerowane (21-31%). Pozostałe grupy asortymentowe mebli - biorąc pod uwagę wolumen produkcji - miały duŝo mniejsze znaczenie dla sektora. NaleŜy zwrócić uwagę, iŝ GUS w ramach prezentowanych danych nie uwzględnił wszystkich rodzajów mebli wytwarzanych w kraju; szczególnie meble specjalistyczne / niszowe nie są objęte statystykami masowymi. Wolumen całkowitej produkcji przemysłu meblarskiego w Polsce jest zatem nieco wyŝszy, niŝ wynika to z prezentowanych danych. Jednak z uwagi, iŝ prezentowane asortymenty mebli stanowią zdecydowaną większość produkcji, prezentowany obraz struktury rodzajowej sektora meblarskiego jest zgodny z rzeczywistością. W ostatnich latach struktura asortymentowa produkcji mebli ulegała jedynie drobnym wahaniom. Zdecydowanie najwaŝniejszy pod względem wolumenu produkcji rodzaj mebli wytwarzanych przez polskich producentów to meble stosowane w jadalniach i salonach oraz meble do siedzenia tapicerowane. strona 17

II.1. Dane o produkcji Eksport wyrobów przemysłu meblarskiego Wartość eksportu wyrobów przemysłu meblarskiego mld zł + 581% Wartość obrotów handlowych (eksport/ import) mld zł Wartość polskiego eksportu mebli w ostatnim piętnastoleciu dynamicznie i systematycznie rosła. Wzrost ten łącznie od roku 1995 do 2009 był blisko 7-krotny. Lata dekoniunktury, które przypadały na analizowany okres, tj. kryzysy z lat 2000-2002 i 2008-2009, nie wpłynęły na osłabienie wzrostu eksportu. W duŝym stopniu na rozwój eksportu mebli pozytywny wpływ miał korzystny kurs PLN w stosunku do Euro. Dynamiczny wzrost wartości eksportu przełoŝył się na wysoką wartość nadwyŝki w handlu zagranicznym wyrobami meblarskimi. W całym analizowanym okresie relacja eksportu do importu utrzymywała się na bardzo wysokim poziomie. W roku 1995 wskaźnik ten wynosił 90%, a w ciągu ostatniej dekady kształtował się niezmiennie na poziomie 85%. Źródło : GUS Roczniki Handlu Zagranicznego Jedną z podstawowych cech sektora meblarskiego w Polsce jest wysoki udział produkcji proeksportowej. Dzięki temu odnotowywany bilans handlu zagranicznego na rynku meblarskim od lat przyjmuje wartości dodatnie. Przy takim ukierunkowaniu produkcji, bardzo istotne znaczenie dla poziomu obrotów sektora mają wahania kursu złotego wobec Euro. strona 18

II.1. Dane o produkcji Eksport wyrobów przemysłu meblarskiego Relacja: eksport / produkcja sprzedana na rynek krajowy* mld zł *produkcja sprzedana na rynek krajowy = produkcja sprzedana eksport; lata 1995-2003 wg PKD 2004, lata 2005-2009 wg PKD 2007 Źródło : GUS Roczniki Handlu Zagranicznego, Roczniki Statystyczne Przemysłu Znaczny wzrost proeksportowego charakteru sektora potwierdza takŝe relacja wartości eksportu i sprzedaŝy krajowej. W latach 1995-2005 udział eksportu w łącznej wartości produkcji sprzedanej wzrósł z 42% do 82%. Szczególnie duŝą zmianę w tym zakresie przyniosły lata 2000-2005, kiedy to na skutek spowolnienia gospodarczego w kraju cały sektor meblarski jeszcze bardziej zintensyfikował swoje działania proeksportowe. W latach 2005-2009 relacja wartości eksportu i produkcji na rynek krajowy kształtowała się juŝ na zbliŝonym poziomie. Tak duŝe nastawienie się sektora na eksport sprawiło, iŝ obecnie Polska jest czwartym, po Chinach, Włoszech i Niemczech, eksporterem mebli na świecie. Polski eksport mebli oparty jest jednak na produktach niemarkowych lub produkowanych pod markami firm zagranicznych (np. włoskich czy niemieckich); zagraniczni nabywcy często nie wiedzą zatem, Ŝe kupują wyroby polskie. Proeksportowy charakter firm meblarskich, który uwidocznił się juŝ w pierwszych latach transformacji ustrojowej i był motorem napędowym całego sektora, uległ dalszej intensyfikacji w następstwie spowolnienia gospodarczego w kraju na początku ostatniej dekady. W efekcie odsetek produkcji sprzedanej mebli trafiający na rynki zagraniczne wzrósł do ok. 80%. Konkurencyjność polskich mebli oparta jest na korelacji ceny, jakości i desingu; niewykorzystywana jest natomiast siła marek własnych. strona 19

II.1. Dane o produkcji Główne kierunki eksportu wyrobów przemysłu meblarskiego 2000 2010 Niemcy 4 697,3 Niemcy 7 944,6 Belgia 473,6 Francja 1 714,4 Szwecja 389,2 Republika Czeska 1 300,7 Wielka Brytania 379,1 Wielka Brytania 1 256,8 Niderlandy 337,4 Niderlandy 896,1 Francja 330,7 Stany Zjednoczone 824,4 Republika Czeska 322,1 Belgia 775,0 Stany Zjednoczone 284,4 Szwecja 743,5 Austria 188,4 Włochy 572,5 Słowacja 111,8 Hiszpania 562,8 Razem 7 514,0 Razem 17 511,1 udział w ogólnej wartości eksportu 81,5% 82,4% mln zł Niezmiennie od wielu lat najwaŝniejszym kierunkiem eksportowym polskich producentów mebli są Niemcy. Udział sprzedaŝy do tego kraju w sprzedaŝy ogółem do 10 największych odbiorców jednak systematycznie maleje; w roku 2000 było to 63%, a w roku 2010-45%. W ujęciu wartościowym eksport do Niemiec w ostatniej dekadzie wzrósł blisko 2-krotnie, tj. z 4,7 mld zł do 7,9 mld zł. Pozostali partnerzy o duŝym znaczeniu dla polskiego sektora meblarskiego to kraje starej Unii, a takŝe Czechy oraz Stany Zjednoczone. Największy wzrost sprzedaŝy odnotowany został przy tym w analizowanym okresie do Francji, Czech oraz Wielkiej Brytanii (odpowiednio o 1,4 mld zł, 1,0 mld zł oraz 0,9 mld zł). Generalnie eksport do 10 największych odbiorców stanowił w ostatniej dekadzie niezmiennie ok. 82% sprzedaŝy zagranicznej mebli ogółem. Dominującym rynkiem zbytu polskich wyrobów sektora meblarskiego są Niemcy. Systematycznie wzrasta jednak znaczenie innych duŝych odbiorców, takich jak Francja, czy Czechy. Poziom koncentracji sprzedaŝy mebli do 10 największych partnerów handlowych kształtuje się od 10 lat na dość wysokim poziomie. Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS - Obroty towarowe handlu zagranicznego w 2010 r., Rocznik Statystyczny Handlu Zagranicznego 2001 strona 20

II.1. Dane o produkcji Wartość produkcji artykułów meblarskich w Polsce na tle UE mln euro Ranking krajów 2000 2007 Ranking krajów UE 27 109 450,2 130 671,5 UE 27 1 Niemcy 23 681,9 27 434,4 Włochy 1 2 Włochy 23 672,0 25 131,0 Niemcy 2 3 Wielka Brytania 14 413,5 15 016,5 Wielka Brytania 3 4 Francja 11 644,7 12 566,7 Francja 4 5 Hiszpania 9 585,3 12 129,3 Hiszpania 5 6 Holandia 3 820,2 7 325,0 Polska 6 7 Polska 3 523,3 4 076,7 Austria 7 8 Dania 3 046,2 3 672,9 Holandia 8 9 Belgia 2 771,0 3 450,1 Szwecja 9 10 Szwecja 2 661,7 3 033,7 Dania 10 11 Austria 2 558,6 2 848,1 Belgia 11 12 Portugalia 1 823,0 2 479,8 Czechy 12 13 Finlandia 1 200,2 2 017,6 Rumunia 13 14 Czechy 1 185,8 1 985,9 Portugalia 14 15 Grecja 811,6 1 418,4 Finlandia 15 16 Rumunia 712,3 1 068,5 Słowacja 16 17 Irlandia 525,7 843,5 Irlandia 17 18 Słowenia 496,9 793,3 Grecja 18 19 Węgry 301,6 773,4 Litwa 19 20 Słowacja 272,4 709,7 Węgry 20 21 Estonia 196,9 633,7 Słowenia 21 22 Litwa 155,3 436,2 Bułgaria 22 23 Łotwa 108,2 394,7 Estonia 23 24 Cypr 100,7 261,5 Łotwa 24 25 Bułgaria 99,3 92,5 Cypr 25 26 Malta 67,7 58,8 Malta 26 27 Luksemburg 14,2 19,6 Luksemburg 27 Pod względem wartości rocznej produkcji mebli Polska zajmowała w roku 2000 siódme miejsce wśród krajów Unii Europejskiej i do 2007 roku przesunęła się o jedno miejsce w górę. W ujęciu wartościowym dynamika tego wzrostu była znacznie wyŝsza w relacji do całej Unii Europejskiej, tj. 108% wobec 19%, a takŝe w porównaniu do czołowych producentów. Polskę wyprzedzają w tym rankingu tylko państwa o największej liczbie ludności i powierzchni w Unii Europejskiej. Polska naleŝy w Unii Europejskiej do jednych z najwaŝniejszych i najszybciej rozwijających się pod względem poziomu produkcji rynków meblarskich. Źródło: Eurostat strona 21

II.1. Dane o produkcji Dynamika produkcji przemysłu meblarskiego w Polsce na tle UE Produkcja mebli Dynamika 2010/2005 Litwa 42,40% Belgia 24,48% Polska 12,60% Bułgaria 0,90% Węgry 0,88% Austria -3,35% Rumunia -3,92% Czechy -5,25% Niemcy -7,06% Włochy -13,03% Finlandia -13,56% Wielka Brytania -15,17% Estonia -19,48% Holandia -20,59% Portugalia -23,34% Szwecja -23,51% Francja -25,42% Grecja -37,32% Dania -38,02% Hiszpania -40,99% Łotwa -44,03% Irlandia b.d. Cypr b.d. Luksemburg b.d. Malta b.d. Słowenia Słowacja b.d. b.d. Zgodnie z dostępnymi dla lat 2005-2010 porównywalnymi danymi, dotyczącymi rozwoju produkcji mebli w Unii Europejskiej, a więc uwzględniającymi juŝ wyraźny wpływ ogólnoświatowego kryzysu ekonomicznego na rynek, Polska tylko jako jeden z pięciu krajów cechowała się w tym okresie wzrostem wielkości sektora i znajdowała się w tym rankingu na trzecim miejscu. Z krajów starej Unii jedynie Belgia odnotowała wzrost produkcji. Polska była w ostatnich pięciu latach jednym z nielicznych krajów Unii Europejskiej, który odnotował wzrost produkcji mebli, mimo wpływu ogólnoświatowego kryzysu gospodarczego na branŝę. Źródło : Eurostat strona 22

II.2. Układ podmiotowy Liczba podmiotów gospodarczych działających w branŝy meblarskiej Liczba producentów mebli tys. firm +15 % -16 % Wskaźnik produktywności firm (wartość produkcji sprzedanej w tys. euro przypadająca na 1 firmę) 548,1 14,7 14,2 460,6 13,3 +207 % 13,0 12,4 332,1 264,0 178,3 1998 2000 2003 2005 2008 1998 2000 2003 2005 2008 Źródło : Eurostat Udział liczby podmiotów z branŝy meblarskiej w gospodarce kraju Wyszczególnienie 2000 2003 2005 2008 Liczba podmiotów sektora (w tys.) 13,3 13,0 12,4 14,2 Gospodarka ogółem (w tys.) 3 185,0 3 581,6 3 615,6 3 757,1 Udział 0,4% 0,4% 0,3% 0,4% Od roku 1998 do roku 2005 liczba firm, które prowadziły produkcję mebli, zmniejszyła się o ok. 2,3 tys. (o 16%). Z jednej strony związane to było ze spowolnieniem polskiej gospodarki na początku ostatniej dekady, a z drugiej z dokonanymi przekształceniami organizacyjno kapitałowymi. Po akcesji unijnej liczba przedsiębiorstw w branŝy wzrosła do roku 2008 o 1,8 tys. (o 15%). Fundusze strukturalne oraz dobra koniunktura gospodarcza sprzyjały otwieraniu nowych firm. Generalnie udział liczebności przedsiębiorstw w sektorze meblarskim do ogółu podmiotów biznesowych w Polsce kształtował się w analizowanym okresie na zbliŝonym poziomie 0,3-0,4%; w gospodarce krajowej ilość funkcjonujących firm rosła jednak systematycznie. Mimo spadku liczby przedsiębiorstw do roku 2005, obroty sektora nieprzerwanie dynamicznie rosły, stąd tempo wzrostu wskaźnika produktywności firm meblarskich równieŝ było bardzo wysokie. W latach 1998-2008 wartość produkcji przypadająca na jedną firmę zwiększyła się ponad 3-krotnie. Wraz ze wzrostem potencjału meblarstwa i jego rangi w biznesie krajowym dynamicznie rosła produktywność firm tego sektora, a akcesja unijna Polski była motorem napędowym dla szybszego rozwoju przedsiębiorczości w tym obszarze rynku. Źródło : Eurostat, GUS Roczniki Statystyczne Rzeczypospolitej Polskiej strona 23

II.2. Układ podmiotowy Liczebność krajowej branŝy meblarskiej na tle UE Liczba podmiotów Ranking krajów 2000 2007 Ranking krajów UE 25 138 985 151 893 UE 27 1 Włochy 34 671 29 865 Włochy 1 2 Hiszpania 20 236 19 181 Francja 2 3 Francja 18 744 18 640 Hiszpania 3 4 Polska 13 346 13 960 Polska 4 5 Niemcy 9 011 10 585 Niemcy 5 6 Wielka Brytania 7 694 7 491 Portugalia 6 7 Portugalia 7 032 7 381 Grecja 7 8 Czechy 5 746 7 325 Wielka Brytania 8 9 Holandia 4 445 5 345 Holandia 9 10 Austria 3 394 4 626 Czechy 10 11 Szwecja 2 994 4 290 Rumunia 11 12 Belgia 2 944 3 529 Węgry 12 13 Rumunia 1 894 3 512 Austria 13 14 Finlandia 1 654 3 321 Szwecja 14 15 Słowenia 1 611 2 358 Belgia 15 16 Dania 1 317 1 978 Bułgaria 16 17 Bułgaria 1 206 1 558 Finlandia 17 18 Malta 1 062 1 334 Litwa 18 19 Węgry 633 1 078 Słowenia 19 20 Cypr 601 1 040 Malta 20 21 Litwa 425 929 Dania 21 22 Irlandia 393 663 Łotwa 22 23 Łotwa 313 555 Estonia 23 24 Estonia 242 521 Irlandia 24 25 Słowacja 186 447 Cypr 25 26 Luksemburg 43 328 Słowacja 26 27 Grecja b.d. 53 Luksemburg 27 Pod względem liczby firm działających w sektorze meblarskim Polska od lat zajmuje czwarte miejsce wśród 27 państw Unii Europejskiej. Zdecydowanie najwięcej podmiotów funkcjonuje we Włoszech, co związane jest z historycznie szerokimi tradycjami w zakresie produkcji mebli. Pomiędzy rokiem 2000 a 2007 liczebność krajowego sektora wzrosła jednak nieznacznie, bo o 5%. NaleŜy przy tym zauwaŝyć, iŝ wśród kilku najwaŝniejszych w tym rankingu gospodarek europejskich, poza Polską, jedynie Niemcy odnotowały pomiędzy rokiem 2000 a 2007 wzrost liczby przedsiębiorstw produkujących meble. Polska przedsiębiorczość w obszarze produkcji mebli jest jedną z najaktywniejszych wśród krajów europejskich. Ponadto jako nieliczna z największych pod tym względem gospodarek, Polska odnotowała w minionej dekadzie wzrost liczby podmiotów w branŝy. Źródło : Eurostat strona 24

II.2. Układ podmiotowy Struktura firm branŝy meblarskiej według wielkości zatrudnienia Liczba firm działających w branŝy meblarskiej Wyszczególnienie 1998 2000 2005 2007 1-9 osób 13 648 12 585 11 222 12 788 9-49 osób 688 590 652 677 50-249 osób 286 161 388 380 250 i więcej osób 38 10 107 115 Razem 14 660 13 346 12 369 13 960 Struktura branŝy meblarskiej wg wielkości zatrudnienia w firmach w tym: Źródło : Eurostat W polskim sektorze meblarskim niezmiennie od kilkunastu lat dominujący odsetek na poziomie ponad 90% - stanowią mikroprzedsiębiorstwa; są to głównie niewielkie firmy rodzinne o skromnej skali produkcji. Liczba tego rodzaju podmiotów w latach 1998-2005 jednak systematycznie malała. Spowolnienie gospodarcze najmocniej dotknęło bowiem najmniejsze przedsiębiorstwa i wymusiło działania konsolidacyjne. W efekcie pomiędzy rokiem 2000 a 2005 znacznie wzrosła liczba firm średnich (50-249 osób) oraz duŝych (powyŝej 250 osób). Był to wzrost odpowiednio blisko 2,5- krotny oraz blisko 11-krotny. Z kolei od roku 2005 ponownie zwiększyło się znaczenie mikroprzedsiębiorczości; liczba tego rodzaju firm wzrosła do roku 2007 o 14%. Czynnikiem determinującym ten rozwój była unijna akcesja Polski, tj. otwarcie się rynków europejskich i moŝliwość pozyskania dofinansowania z funduszy strukturalnych. Sektor meblarski w Polsce jest bardzo rozdrobniony; dominujący udział stanowią najmniejsze przedsiębiorstwa, o zatrudnieniu poniŝej 10 osób. Niewielka skala ich działalności sprawia jednak, iŝ o potencjale produkcyjnym sektora decydują firmy średnie i duŝe. Dodatkowo na skutek działań konsolidacyjnych i zmian kapitałowo-organizacyjnych liczba tego rodzaju przedsiębiorstw w pierwszej połowie ostatniej dekady znacznie wzrosła. strona 25

II.3. Wielkość i struktura zatrudnienia Wielkość zatrudnienia w branŝy meblarskiej (przeciętnie w roku) tys. osób -12% +19% 167,6 165,1 153,3 159,5 147,7 159,2 zmiana klasyfikacji PKD 175,5 +10% 138,7 144,3 148,5 153,1 151,0 1995 1997 1999 2000 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 Dane według klasyfikacji PKD 2004 Dane według klasyfikacji PKD 2007 Udział liczby zatrudnionych w branŝy meblarskiej w gospodarce kraju Wyszczególnienie 1995 2000 2005 2009 Zatrudnienie w sektorze (w tys. osób) 153,3 159,5 138,7 151,0 Gospodarka ogółem (w tys. osób) 9 360,0 9 354,1 8 786,7 9 768,1 Udział 1,6% 1,7% 1,6% 1,5% Źródło : GUS Roczniki Statystyczne Rzeczpospolitej Polskiej, Roczniki Statystyczne Przemysłu W ciągu minionych 15 lat zatrudnienie w sektorze meblarskim podlegało kilkukrotnym wahaniom. Na początku lat 90-tych, po okresie dynamicznego rozwoju przedsiębiorczości, liczba pracowników w tym obszarze rynku wzrosła do roku 1997 do ok. 168 tys. W kolejnych kilku latach, w następstwie przekształceń organizacyjno-kapitałowych, a takŝe na skutek dekoniunktury, zatrudnienie w branŝy spadło do roku 2002 do 148 tys. osób. OŜywienie gospodarcze i unijna akcesja Polski były determinantami rozwoju przedsiębiorczości w obszarze meblarstwa. Stąd nieprzerwanie do roku 2008 rosła liczba osób pracujących w sektorze. W latach 2002-2004 był to wzrost rzędu 19%, a po zmianie klasyfikacji PKD, w latach 2005-2008 - rzędu 10% (dane pomiędzy latami 1995-2004 a 2005-2009 nie są porównywalne). Okres ogólnoświatowego kryzysu gospodarczego przyniósł ze sobą konieczność ograniczania kosztów oraz likwidacje wielu małych firm, stąd tendencja w zakresie poziomu zatrudnienia odwróciła się w roku 2009. W ramach gospodarki Polski meblarstwo jest dość znaczącym pracodawcą ; udział zatrudnionych w branŝy do ogółu pracowników w kraju na przestrzeni ostatnich piętnastu lat wynosił ok. 1,5-1,7%. Zmiany poziomu zatrudnienia w meblarstwie skorelowane były w duŝym stopniu z koniunkturą gospodarczą kraju. Dodatkowym bodźcem sprzyjającym zatrudnianiu nowych pracowników było wstąpienie Polski do Unii Europejskiej. strona 26

II.3. Wielkość i struktura zatrudnienia Wydajność pracy ogółem w branŝy meblarskiej* Zmiany zatrudnienia a wartość produkcji sprzedanej przemysłu meblarskiego tys. os. zmiana klasyfikacji PKD mld zł W okresie 1995-2009 wartość produkcji w sektorze meblarskim rosła szybciej niŝ poziom zatrudnienia. W efekcie systematycznie zwiększała się takŝe wydajność pracy, poprawiając wyniki finansowe sektora. Pomiędzy rokiem 1995 a 2009 wartość produkcji sprzedanej przypadająca na jednego zatrudnionego wzrosła ponad 3,5-krotnie, tj. z 49,6 tys. zł do 183,6 tys. zł. NajwyŜszy wzrost wydajności miał miejsce w latach 1995-2000. W ostatnich latach roczny wzrost produkcji mebli w relacji do wzrostu liczby pracowników branŝy był juŝ nieco mniejszy. Wskaźnik wydajności pracy w branŝy meblarskiej (wartość produkcji sprzedanej w tys. zł przypadająca na jednego zatrudnionego) 49,6 1995 75,0 1997 92,3 1999 112,0 121,0 2000 2002 146,8 2003 +270% 158,5 156,2 162,1 2004 2005 2006 172,8 172,6 2007 2008 183,6 2009 Widoczna poprawa wydajności pracy oznacza, iŝ w meblarstwie dokonywały się istotne zmiany organizacyjne i technologiczne. W konsekwencji znacznie zwiększyła się konkurencyjność polskich producentów. * lata 1995-2004 wg PKD 2004, lata 2005-2009 wg PKD 2007 Źródło : GUS Roczniki Statystyczne Rzeczpospolitej Polskiej strona 27

II.3. Wielkość i struktura zatrudnienia Zatrudnienie w krajowej branŝy meblarskiej na tle UE Ranking krajów 2000 2007 Ranking krajów osób osób/podmiot osób/podmiot osób 1 Włochy 205 403 5,9 6,7 201 563 Włochy 1 2 Niemcy 192 757 21,4 12,6 176 556 Polska 2 3 Wielka Brytania 154 694 20,1 15,8 167 145 Niemcy 3 4 Hiszpania 139 846 6,9 7,1 131 453 Hiszpania 4 5 Polska 131372 9,8 15,9 116 324 Wielka Brytania 5 6 Francja 113 413 6,1 4,9 94 284 Francja 6 7 Rumunia 106 207 56,1 21,1 90 678 Rumunia 7 8 Portugalia 55 104 7,8 6,2 46 578 Portugalia 8 9 Czechy 42 867 7,5 8,7 40 443 Czechy 9 10 Austria 38 016 11,2 10,2 35 969 Austria 10 11 Holandia 37 951 8,5 5,6 30 015 Holandia 11 12 Szwecja 27 635 9,2 14,9 29 466 Bułgaria 12 13 Dania 25 898 19,7 18,7 24 954 Litwa 13 14 Belgia 22 586 7,7 6,3 22 299 Węgry 14 15 Bułgaria 18 178 15,1 2,8 20 881 Grecja 15 16 Węgry 18 086 28,6 6,2 20 558 Szwecja 16 17 Finlandia 12 476 7,5 19,9 18 495 Dania 17 18 Litwa 11 672 27,5 7,4 17 500 Belgia 18 19 Estonia 10 344 42,7 51,1 16 775 Słowacja 19 20 Słowacja 9 744 52,4 11,3 12 193 Słowenia 20 21 Łotwa 7 336 23,4 6,7 10 395 Finlandia 21 22 Irlandia 6 524 16,6 15,3 10 172 Łotwa 22 23 Malta 2 881 2,7 17,8 9 880 Estonia 23 24 Cypr 2 478 4,1 14,0 7 272 Irlandia 24 25 Luksemburg 239 5,6 3,9 1 740 Cypr 25 26 Grecja b.d. b.d. 3,9 206 Luksemburg 26 27 Słowenia b.d. b.d. b.d. b.d. Malta 27 Pod względem liczby zatrudnionych w sektorze meblarskim w latach 2000-2007 pozycja Polski wśród krajów Unii Europejskiej istotnie się poprawiła. 34% wzrost zatrudnienia zapewnił nam awans z 5 na 2 pozycję. Tradycyjnie najwięcej pracujących w branŝy wykazują Włochy. Polska wyprzedziła natomiast takie kraje, jak Niemcy, Hiszpania, czy Wielka Brytania. Z konfrontacji zatrudnienia i liczby podmiotów w branŝy wynika, Ŝe w ramach 27 krajów Unii Europejskiej Polska plasuje się w okolicy średniego poziomu liczby pracowników przypadających na jedną firmę. Wśród duŝych gospodarek europejskich wyŝszy wskaźnik w tym zakresie wykazują m.in. firmy niemieckie i brytyjskie, ale mniejszy - przedsiębiorstwa włoskie, hiszpańskie, czy francuskie. Polska jest jednym z największych rynków pracy w Europie w obszarze produkcji mebli. Jednocześnie duŝy wzrost zatrudnienia w sektorze w ostatnich latach sprawił, iŝ pod względem liczby pracowników przypadających na jedną firmę nasz kraj plasuje się w okolicach średniej dla całej Unii Europejskiej, ale jednocześnie na poziomie wyŝszym w porównaniu do kilku największych gospodarek na starym kontynencie. Źródło : Eurostat strona 28

II.3. Wielkość i struktura zatrudnienia Wydajność pracy w polskiej branŝy meblarskiej na tle UE tys. euro/1 osobę zatrudnioną Ranking krajów 2000 2007 Ranking krajów 1 Niemcy 122,9 167,8 Szwecja 1 2 Belgia 122,7 164,0 Dania 2 3 Dania 117,6 162,7 Belgia 3 4 Włochy 115,2 150,4 Niemcy 4 5 Francja 102,7 136,5 Finlandia 5 6 Holandia 100,7 136,1 Włochy 6 7 Szwecja 96,3 133,3 Francja 7 8 Finlandia 96,2 129,1 Wielka Brytania 8 9 Wielka Brytania 93,2 122,4 Holandia 9 10 Irlandia 80,6 116,0 Irlandia 10 11 Hiszpania 68,5 113,3 Austria 11 12 Austria 67,3 95,1 Luksemburg 12 13 Luksemburg 59,4 92,3 Hiszpania 13 14 Cypr 40,6 63,7 Słowacja 14 15 Portugalia 33,1 61,3 Czechy 15 16 Słowacja 28,0 53,2 Cypr 16 17 Czechy 27,7 52,0 Słowenia 17 18 Polska 26,8 42,6 Portugalia 18 19 Malta 23,5 41,5 Polska 19 20 Estonia 19,0 39,9 Estonia 20 21 Węgry 16,7 38,0 Grecja 21 22 Łotwa 14,7 31,8 Węgry 22 23 Litwa 13,3 31,0 Litwa 23 24 Rumunia 6,7 25,7 Łotwa 24 25 Bułgaria 5,5 22,3 Rumunia 25 26 Grecja b.d. 14,8 Bułgaria 26 27 Słowenia b.d. b.d. Malta 27 Biorąc pod uwagę wartość produkcji przypadającą na jednego pracownika Polska w ostatnich latach plasowała się w drugiej połowie wśród 27 unijnych gospodarek. Zdecydowanie wyŝszą wydajność wykazują wszystkie kraje starej piętnastki, ale takŝe kilka państw Europy Środkowo-Wschodniej, tj. Czechy, Słowacja, czy Słowenia. ChociaŜ wskaźnik wydajności krajowego meblarstwa bardzo zdecydowanie poprawił się w ujęciu procentowym wzrost o 55% pomiędzy rokiem 2000 a 2007, to w ujęciu bezwzględnym wyŝszy progres wykazały wszystkie kraje starej Unii, a takŝe m.in. nasi południowi sąsiedzi. Oznacza to, iŝ potencjał polskiego meblarstwa jest bardzo duŝy i do tej pory w znacznym stopniu jeszcze nie wykorzystany. Polska pod względem wydajności pracy zdecydowanie odstaje od czołowych gospodarek europejskich. Wpływ mają na to z jednej strony uwarunkowania historyczne i społeczne, ale z drugiej strony równieŝ wyŝszy poziom technologii stosowany na Zachodzie Europy oraz większy stopień wykorzystania podwykonawców. Mimo tego polskie firmy meblarskie zachowują wysoką konkurencyjność na rynku, co potwierdza fakt, iŝ Polska jest czwartym na świecie, a trzecim w Europie, eksporterem mebli. Źródło : Eurostat strona 29

II.3. Wielkość i struktura zatrudnienia Struktura zatrudnienia w branŝy meblarskiej wg form własności Wielkość zatrudnienia według form własności* tys. osób Wyszczególnienie 1995 2000 2005 2009 Sektor publiczny 35,9 10,3 1,2 - Sektor prywatny 117,4 149,2 137,5 151,0 Razem 153,3 159,5 138,7 151,0 Struktura zatrudnienia w sektorze meblarskim wg form własności - podobnie jak przy uwzględnieniu wielkości produkcji wskazuje, iŝ w minionym piętnastoleciu branŝa ta została całkowicie sprywatyzowana. Dynamiczny rozwój przedsiębiorczości tuŝ po zmianach ustrojowych oraz przeprowadzane w dość szybkim tempie procesy prywatyzacyjne sprawiły, iŝ w 1995 r. tylko 23% pracowników zatrudnionych było przez podmioty z sektora publicznego. Dalsze zmiany organizacyjno-kapitałowe sprawiły, iŝ pięć lat później odsetek ten wynosił zaledwie 6%, a w 2009 r. cały potencjał ludzki znajdował się w rękach prywatnych przedsiębiorców. Sektor meblarski bardzo szybko zaadaptował się do zasad panujących w gospodarce wolnorynkowej. W efekcie dość wcześnie zakończono większość procesów prywatyzacyjnych, a sektor prywatny przyciągnął duŝą liczbę nowych pracowników. * rok 1995 i 2000 wg PKD 2004, rok 2005 i 2009 wg PKD 2007 Źródło: GUS Roczniki Statystyczne Przemysłu strona 30

II.3. Wielkość i struktura zatrudnienia Struktura zatrudnienia w branŝy meblarskiej wg płci 26,4% Polska Kobiety Mężczyźni 23,3% Struktura zatrudnienia według płci w sektorze meblarskim od lat utrzymuje się na zbliŝonym poziomie kobiety stanowią ok. ¼ ogółu pracowników. Pod tym względem Polska plasuje się niemal dokładnie na poziomie średniej wśród 27 krajów Unii Europejskiej. 73,6% 76,7% 2005 r. 2010 r. EU 27 23,2% 27,4% 72,6% Kobiety Mężczyźni 76,8% Zatrudnienie w przemyśle meblarskim od lat zdominowane jest przez męŝczyzn. Pod tym względem Polska nie odstaje jednak od standardów europejskich. 2005 r. 2010 r. Źródło: Eurostat strona 31

II.4. Potencjał rzeczowy sektora Wartość środków trwałych branŝy meblarskiej zmiana klasyfikacji PKD mld zł + 54% 11,4 10,1 8,6 8,7 + 207% 7,8 7,8 7,4 6,7 5,5 5,0 3,8 2,8 1995 1997 1999 2000 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 Dane według klasyfikacji PKD 2004 Dane według klasyfikacji PKD 2007 Udział majątku trwałego branŝy meblarskiej w gospodarce kraju Wyszczególnienie 1995 2000 2005 2009 Majątek trwały branŝy meblarskiej (mld zł) 2,8 5,5 7,4 11,4 Majątek trwały ogółem w gospodarce (mld zł) 893,1 1 444,8 1 826,9 2 376,9 Udział 0,3% 0,4% 0,4% 0,5% Źródło : GUS Roczniki Statystyczne Przemysłu Wraz z rozwojem produkcji mebli dość dynamicznie rosła równieŝ wartość majątku trwałego wykorzystywanego przez producentów z tego sektora. W latach 1995-2004 był to wzrost ponad 3-krotny; po zmianie klasyfikacji PKD, do roku 2009 wartość środków trwałych wzrosła o dalsze 54% (dane pomiędzy latami 1995-2004 a 2005-2009 nie są porównywalne). Wynikało to jednak nie tylko wprost ze wzrostu wolumenu produkcji realizowanej przez firmy (konieczność rozbudowy majątku), ale równieŝ było skutkiem poprawy ich potencjału technologicznego, głównie w zakresie modernizacji i zakupu nowoczesnych składników parku maszynowego. Produkcja mebli w relacji do innych gałęzi przemysłu nie jest wysoce majątkochłonna. Majątek trwały branŝy stanowi bowiem około 0,5% majątku trwałego w gospodarce ogółem, natomiast - dla porównania w przypadku wartości produkcji sprzedanej udział ten wynosi ponad 2%. Podkreślić jednak naleŝy, iŝ dynamika wzrostu wartości majątku w meblarstwie była wyŝsza niŝ w całej gospodarce. Wraz z rozwojem branŝy producenci mebli dynamicznie zwiększali wartość posiadanego majątku trwałego, w duŝym stopniu równieŝ dzięki licznym inwestycjom odtworzeniowym i wejściu w nowoczesne technologie. strona 32

II.4. Potencjał rzeczowy sektora Parametry jakościowe majątku trwałego branŝy meblarskiej Poziom umorzenia Struktura majątku wg grup środków trwałych Przeciętne umorzenie majątku trwałego branŝy meblarskiej oscylowało w okresie ostatnich 15 lat na poziomie ok 39-41%. Poziom ten był nieco niŝszy niŝ w przypadku całej gospodarki (45-47%), co wskazuje na szybsze tempo jego odtwarzania. Zmiany w strukturze majątku trwałego wykorzystywanego przez producentów mebli w ostatnim 15-leciu wskazują natomiast, iŝ znacznie większą liczbę inwestycji przeprowadzono w zakresie maszyn i urządzeń niŝ nieruchomości. W 1995 r. maszyny i urządzenia stanowiły 44% środków trwałych, a nieruchomości 49%. W roku 2009 wskaźniki te wynosiły juŝ odpowiednio 50% oraz 43%. Potwierdza to zatem, iŝ branŝa systematycznie rozwija swój potencjał technologiczny, modernizując istniejące oraz zakupując nowe nowoczesne składniki parku maszynowego. 1995 Źródło: GUS Roczniki Statystyczne Rzeczypospolitej Polskiej, Roczniki Statystyczne Przemysłu 2009 Poziom umorzenia majątku trwałego firm meblarskich od lat utrzymuje się na zbliŝonym, niŝszym niŝ w przypadku całej gospodarki, poziomie. Świadczy to o relatywnie szybkim jego odtwarzaniu. Z biegiem lat głównym elementem tego majątku stały się maszyny i urządzenia, co było efektem duŝej liczby inwestycji w tę grupę środków trwałych. strona 33

III. Siła ekonomiczna sektora strona 34

III.1. Dane finansowe Wielkość przychodów* Wyszczególnienie 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Przychody ogółem, w tym: 13,5 14,8 18,4 22,0 22,2 24,5 27,3 26,5 23,9 21,7 ze sprzedaŝy 12,8 14,2 17,9 21,4 21,6 23,8 26,5 25,7 23,1 21,2 pozostałe operacyjne 0,4 0,3 0,3 0,4 0,3 0,5 0,5 0,5 0,4 0,3 finansowe 0,4 0,3 0,2 0,3 0,3 0,3 0,3 0,3 0,4 0,2 Wielkość kosztów* Wyszczególnienie 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Koszty ogółem, w tym: mld zł 13,3 14,2 17,4 20,6 20,9 23,4 26,1 25,8 22,4 20,4 sprzedaŝy 12,5 13,5 16,6 19,9 20,3 22,7 25,3 24,7 21,3 19,8 pozostałe operacyjne 0,3 0,2 0,3 0,3 0,2 0,3 0,4 0,4 0,3 0,2 finansowe 0,5 0,5 0,5 0,5 0,4 0,4 0,4 0,8 0,8 0,3 * podmioty gospodarcze o zatrudnieniu > 49; w latach 2001-2008 wg PKD 2004, w latach 2009-2010 wg PKD 2007 Źródło : GUS Wyniki finansowe podmiotów gospodarczych mld zł W strukturze przychodów producentów mebli ponad 95% wpływów pochodzi ze sprzedaŝy produktów, towarów i materiałów. Inna działalność operacyjna oraz działalność finansowa stanowią margines wpływów. Podobnie wygląda struktura kosztów; przeszło 95% z nich związana jest wprost z produkcją mebli. PowyŜszy obraz parametrów finansowych sektora od lat nie ulega Ŝadnym zmianom. W ujęciu dynamicznym, w latach 2001-2007 przychody uzyskiwane z działalności podstawowej firm branŝy wzrosły o 107%. Największe tempo odnotowano przy tym w roku 2003 i 2004, po zakończeniu okresu spowolnienia gospodarczego. Z kolei ogólnoświatowy kryzys ekonomiczny juŝ w 2008 r., przy jednoczesnym umocnieniu się złotego wobec Euro, spowodował spadek wpływów w branŝy. W kolejnych dwóch latach tendencja ta nie uległa zmianie (ze względu na zmianę klasyfikacji PKD dane za lata 2000-2008 i 2009-2010 nie są porównywalne). W przypadku kosztów sprzedaŝy, ich dynamika wzrostu w trakcie oŝywienia gospodarczego po roku 2002 była zbliŝona do tempa wzrostu przychodów. RównieŜ podobne tempo spadku wykazały obie te pozycje pomiędzy 2009 a 2010 rokiem. O skali przychodów i kosztów branŝy meblarskiej decyduje działalność podstawowa. W ostatniej dekadzie obroty firm sektora meblarskiego zmieniały się w duŝym stopniu w korelacji do koniunktury panującej w gospodarce. strona 35