Szkolenie z zakresu kwalifikowalności podatku VAT

Szkolenie z zakresu kwalifikowalności podatku VAT Rzeszów, 25 czerwca 2010r. 1

Szkolenie dla beneficjentów RPO WP dla Urzędu Marszałkowskiego w Rzeszowie z zakresu kwalifikowalności podatku VAT. Status podatnika VAT a możliwość odzyskania podatku VAT - podatnik VAT czynny, podatnik VAT zwolniony. Warunki odzyskania podatku VAT w innym terminie niż w m-cu otrzymania faktury lub następnym m-cu. Zwolnienia od VAT usług pomiędzy jednostkami organizacyjnymi jednostek samorządu terytorialnego oraz konieczność odliczeń VAT w jednostkach samorządu terytorialnego; możliwość odzyskania podatku VAT przez jednostkę samorządu terytorialnego po przekazaniu zrealizowanej inwestycji: a) własnej jednostce organizacyjnej posiadającej osobowość prawną bądź nie posiadającej osobowości prawnej, spółce, w której ma 100% udziałów w trwały zarząd odpłatnie/nieodpłatnie bądź przekazanie na własność odpłatnie/nieodpłatnie, b) wydzierżawienie lub sprzedaż innemu podmiotowi niż jednostki, o którym mowa w punkcie a), c) możliwość dokonania odliczenia podatku VAT w późniejszym czasie, niż okres, w którym został on poniesiony, d) warunki odliczenia naliczonego podatku VAT w całości, warunki częściowego odliczenia podatku VAT, e) czy w takich przypadkach podatek VAT jest kosztem kwalifikowanym w ramach projektów realizowanych z udziałem środków pochodzących z funduszy strukturalnych UE, f) nieopodatkowanie nieodpłatnych oraz wewnętrznych czynności oraz traktowania ponoszenia kosztów obcych (refakturowanie) jako świadczenia usług. Możliwość korekty deklaracji i odliczenia podatku VAT z okresu realizacji inwestycji. Oświadczenia wiedzy a oświadczenia woli. Problemowe kwestie w rozliczaniu VAT w jednostkach samorządu terytorialnego i ich jednostkach organizacyjnych. VAT jako koszt kwalifikowany metodyka uznawania. 2

STATUS PODATNIKA PODATKU VAT. W obecnej ustawie z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2004r., Nr 54, poz. 535 z późn. zm.) zwana dalej ustawą o VAT konstrukcja podatnika została całkowicie oderwana od pojęcia obowiązku podatkowego. Podatnik to podmiot, który prowadzi działalność gospodarczą, niekoniecznie zaś wykonuje czynności podlegające opodatkowaniu, w związku z czym podlegałby obowiązkowi podatkowemu. Określenie pojęcia "podatnik" ma zasadnicze znaczenie dla zakresu opodatkowania. O ile bowiem określenie czynności podlegających opodatkowaniu określa zakres przedmiotowy opodatkowania, to określenie pojęcia "podatnik" wskazuje na podmiotowy zakres opodatkowania. W efekcie opodatkowaniu mogą podlegać te czynności, w przypadku których spełniony został zarówno podmiotowy, jak i przedmiotowy zakres opodatkowania, tzn. zaistniała czynność określona jako opodatkowana, która została wykonana przez podmiot mający cechę podatnika. NaleŜy w tym miejscu zauwaŝyć, Ŝe obie te cechy powinny zostać spełnione jednocześnie, co oznacza, Ŝe w odniesieniu do danej czynności konkretny podmiot powinien występować w charakterze podatnika. Tak więc wykonanie czynności podlegającej opodatkowaniu przez podmiot niewystępujący w tym przypadku w charakterze podatnika - nawet jeśli tak w ogóle jest on podatnikiem z innego tytułu - pozostaje poza zakresem opodatkowania. Tak samo wykonanie czynności niepodlegającej opodatkowaniu przez podatnika jest neutralne z punktu widzenia VAT. Ustawa definiuje podatnika jako kaŝdy podmiot, niezaleŝnie od jego formy organizacyjno-prawnej, który samodzielnie prowadzi działalność gospodarczą, bez względu na cel oraz rezultat takiej działalności.: Art. 15. 1. Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność 3

gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. 2. Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a takŝe działalność osób wykonujących wolne zawody, równieŝ wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje równieŝ czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych. 3. Za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 1, nie uznaje się czynności: 1) z tytułu których przychody zostały wymienione w art. 12 ust. 1-6 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176, z późn. zm. 3) ); 2) (uchylony); 3) z tytułu których przychody zostały wymienione w art. 13 pkt 2-9 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeŝeli z tytułu wykonania tych czynności osoby te są związane ze zlecającym wykonanie tych czynności prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy zlecającym wykonanie czynności i wykonującym zlecane czynności co do warunków wykonywania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich, 3a. Przepis ust. 3 pkt 3 stosuje się odpowiednio do usług twórców i artystów wykonawców w rozumieniu przepisów o prawie autorskim i prawach pokrewnych, wynagradzanych w formie honorariów za przekazanie lub udzielenie licencji do praw autorskich lub praw artystycznego wykonania albo ich wykonanie, w tym równieŝ wynagradzanych za pośrednictwem organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi. 3b. Za zgodą naczelnika urzędu skarbowego, właściwego dla osoby prawnej podatnikami mogą być równieŝ jednostki organizacyjne osoby prawnej, będącej organizacją poŝytku publicznego w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności poŝytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. Nr 96, poz. 873 4

oraz z 2004 r. Nr 64, poz. 593, Nr 116, poz. 1203 i Nr 210, poz. 2135) prowadzące działalność gospodarczą, jeŝeli samodzielnie sporządzają sprawozdanie finansowe. 3c. SprzedaŜą dokonywaną przez podatników, o których mowa w ust. 3b, jest takŝe odpłatne przekazywanie towarów oraz świadczenie usług pomiędzy jednostkami organizacyjnymi wchodzącymi w skład osoby prawnej. 4. W przypadku osób fizycznych prowadzących wyłącznie gospodarstwo rolne, leśne lub rybackie za podatnika uwaŝa się osobę, która złoŝy zgłoszenie rejestracyjne, o którym mowa w art. 96 ust. 1. 5. Przepis ust. 4 stosuje się odpowiednio do osób fizycznych prowadzących wyłącznie działalność rolniczą w innych niŝ wymienione w ust. 4 przypadkach. 6. Nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałoŝonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych. 7. Podatnicy, o których mowa w ust. 1, nieposiadający siedziby, stałego miejsca prowadzenia działalności lub stałego miejsca zamieszkania na terytorium kraju, podlegający obowiązkowi zarejestrowania się jako podatnicy VAT czynni, o których mowa w art. 96 ust. 4, są obowiązani ustanowić przedstawiciela podatkowego. 8. Przedstawicielem podatkowym moŝe być osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, posiadające siedzibę na terytorium kraju, lub osoba fizyczna posiadająca stałe miejsce zamieszkania na terytorium kraju. 9. Przedstawiciel podatkowy odpowiada solidarnie z podatnikiem za zobowiązanie podatkowe podatnika, którego reprezentuje. 10. Minister właściwy do spraw finansów publicznych, w drodze rozporządzenia: 1) określi dodatkowe warunki, jakie musi spełniać podmiot, który moŝe być ustanowiony przedstawicielem podatkowym, tryb ustanawiania przedstawiciela podatkowego, a takŝe czynności, jakie moŝe on wykonywać, 2) moŝe określić przypadki, w których nie ma konieczności ustanawiania przedstawiciela podatkowego 5

- uwzględniając konieczność zapewnienia prawidłowego rozliczenia podatku przez podmioty nieposiadające siedziby, stałego miejsca prowadzenia działalności lub stałego miejsca zamieszkania na terytorium kraju. Art. 16. Podatnikami są równieŝ osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, niebędące podatnikami, o których mowa w art. 15, jeŝeli dokonują wewnątrzwspólnotowej dostawy nowych środków transportu, w przypadku gdy okoliczności nie wskazują na zamiar wykonywania tej czynności w sposób częstotliwy. Art. 17. 1. Podatnikami są równieŝ osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne: 1) na których ciąŝy obowiązek uiszczenia cła, równieŝ w przypadku, gdy na podstawie przepisów celnych importowany towar jest zwolniony od cła albo cło na towar zostało zawieszone, w części lub w całości, albo zastosowano preferencyjną, obniŝoną lub zerową stawkę celną; 2) uprawnione do korzystania z procedury celnej obejmującej uszlachetnianie czynne, odprawę czasową, przetwarzanie pod kontrolą celną, w tym równieŝ osoby, na które, zgodnie z odrębnymi przepisami, zostały przeniesione prawa i obowiązki związane z tymi procedurami; 3) dokonujące wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów; 4) będące usługobiorcami usług świadczonych przez podatników nieposiadających siedziby, stałego miejsca zamieszkania lub stałego miejsca prowadzenia działalności na terytorium kraju; 5) nabywające towary, jeŝeli dokonującym ich dostawy na terytorium kraju jest podatnik nieposiadający siedziby, stałego miejsca zamieszkania lub stałego miejsca prowadzenia działalności na terytorium kraju; 6) obowiązane do zapłaty podatku na podstawie art. 42 ust. 8 lub ust. 10. 1a. Przepisy ust. 1 pkt 4 i 5 stosuje się równieŝ w przypadku, gdy usługodawca lub dokonujący dostawy towarów posiada stałe miejsce prowadzenia działalności na terytorium kraju, przy czym to stałe miejsce prowadzenia działalności lub inne miejsce prowadzenia działalności usługodawcy lub dokonującego dostawy towarów, jeŝeli usługodawca lub dokonujący dostawy towarów posiada takie inne miejsce prowadzenia działalności na terytorium kraju, nie uczestniczy w tych transakcjach. 6

2. Przepisów ust. 1 pkt 4 i 5 nie stosuje się w przypadku świadczenia usług i dostawy towarów, od których podatek naleŝny został rozliczony przez usługodawcę lub dokonującego dostawy towarów na terytorium kraju, z wyjątkiem świadczenia usług, do których stosuje się art. 28b, oraz dostawy gazu w systemie gazowym lub energii elektrycznej w systemie elektroenergetycznym, dla których w kaŝdym przypadku podatnikiem jest usługobiorca lub nabywca towarów. 3. Przepis ust. 1 pkt 4 stosuje się, jeŝeli usługobiorcą jest podatnik, o którym mowa w art. 15, a w przypadku usług, do których stosuje się art. 28b, równieŝ osoba prawna niebędąca takim podatnikiem, zarejestrowana jako podatnik VAT UE, zgodnie z art. 97. 4. (uchylony). 5. Przepis ust. 1 pkt 5 stosuje się: 1) jeŝeli nabywcą jest podatnik, o którym mowa w art. 15, posiadający siedzibę, stałe miejsce prowadzenia działalności lub stałe miejsce zamieszkania na terytorium kraju, albo osoba prawna niebędąca podatnikiem, o którym mowa w art. 15, posiadająca siedzibę na terytorium kraju, z zastrzeŝeniem ust. 6; 2) do dostawy gazu w systemie gazowym lub energii elektrycznej w systemie elektroenergetycznym, jeŝeli nabywcą jest podmiot zarejestrowany zgodnie z art. 96 ust. 4 lub art. 97 ust. 4. 6. Przepisu ust. 1 pkt 5 nie stosuje się, jeŝeli dostawa towarów dokonywana jest w ramach sprzedaŝy wysyłkowej na terytorium kraju. Art. 18. Organy egzekucyjne określone w ustawie z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2002 r. Nr 110, poz. 968, z późn. zm. 4) ) oraz komornicy sądowi wykonujący czynności egzekucyjne w rozumieniu przepisów Kodeksu postępowania cywilnego są płatnikami podatku od dostawy, dokonywanej w trybie egzekucji, towarów będących własnością dłuŝnika lub posiadanych przez niego z naruszeniem obowiązujących przepisów. PowyŜsze przepisy ustawy VAT na swój własny uŝytek definiują pojęcie działalności gospodarczej prowadzonej przez podatnika VAT. Nie moŝna więc utoŝsamiać działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy VAT z działalnością 7

gospodarczą, o której mowa w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej. Nie będzie takŝe na gruncie VAT znajdować zastosowania definicja działalności gospodarczej sformułowana w ordynacji podatkowej ani tym bardziej zawarta w przepisach ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Ustawa VAT definiuje działalność gospodarczą jako wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a takŝe działalność osób wykonujących wolne zawody, równieŝ wówczas gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje równieŝ czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych. Zgodnie z orzecznictwem sądów administracyjnych: przez zamiar częstotliwości prowadzenia działalności naleŝy tutaj rozumieć chęć, wolę powtarzalnego, a nie jednorazowego wykonywania określonych czynności, składających się na istotę prowadzonej działalności. WSA w Gliwicach w wyroku z dnia 23 stycznia 2009 r. (III SA/Gl 1429/08, LEX nr 506687) stwierdza, Ŝe: "Sama częstotliwość wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług nie stanowi samoistnej podstawy do uznania danego podmiotu za podatnika tego podatku; to jednak nie moŝna odmówić częstotliwości waloru dowodowego, wskazującego w połączeniu z innymi okolicznościami zamiaru". PowyŜsza cecha "bycia podatnikiem" - wykonywanie czynności w okolicznościach wskazujących na zamiar ich wykonywania w sposób częstotliwy - jest przedmiotem licznych kontrowersji w doktrynie i praktyce. Zgodnie z 12 ust. 1 pkt 13 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 24 grudnia 2009 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 224, poz. 1799 z późn. zm.) [dalej: rozporządzenia w sprawie VAT]: 8

zwalnia się od podatku czynności związane z wykonywaniem zadań publicznych nałoŝonych odrębnymi przepisami, wykonywane w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność przez jednostki samorządu terytorialnego, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych. GMINA PODATNIKIEM VAT W WYJAŚNIENIACH ORGANÓW PODATKOWYCH I ORZECZNICTWIE: Pismo Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 13 kwietnia 2010 r., ITPP1/443-56c/10/AP, LEX nr 28284: Gmina jako osoba prawna, a nie urząd gminy, w zakresie czynności wykonywanych na podstawie umów cywilnoprawnych jest podatnikiem podatku od towarów i usług. Tak stwierdziła Izba Skarbowa w Bydgoszczy w interpretacji indywidualnej z 13 kwietnia 2010 r., ITPP1/443-56c/10/AP, LEX nr 28284. Izba Skarbowa podkreśla, Ŝe zgodnie z art. 2 ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym to gmina posiada osobowość prawną i wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność, a w konsekwencji to gmina ma zdolność prawną, jak i zdolność do wykonywania czynności prawnych nie zaś urząd, który jest aparatem pomocniczym gminy. Urząd gminy słuŝy wyłącznie do realizacji zadań gminy. Działa w imieniu i na rzecz gminy. Urząd nie spełnia więc warunków do posiadania statusu podatnika. Interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 19 marca 2010 r., nr IPPP3/443-220/10-2/MG: Jednostki samorządu terytorialnego takie jak gminy, powiaty czy województwa, są innymi niŝ organy władzy publicznej uczestnikami sektora finansów publicznych, zatem nie korzystają z wyłączenia z opodatkowania, o którym 9

mowa w art. 15 ust. 6 ustawy o VAT, lecz są objęte zwolnieniem wskazanym w 13 ust. 1 pkt 11 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 listopada 2008 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. nr 212, poz. 1336). Zgodnie z tym przepisem zwalnia się od podatku czynności związane z wykonywaniem zadań publicznych nałoŝonych odrębnymi przepisami, wykonywane w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność przez jednostki samorządu terytorialnego, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych. W świetle art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz. U. z 2001 r. nr 142, poz. 1591 ze zm.), gmina wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność. Natomiast, zgodnie z art. 6 ust. 1 powoływanej wyŝej ustawy, do zakresu działania gminy naleŝą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeŝone ustawami na rzecz innych podmiotów, które obejmują swym zakresem m.in. sprawy kultury, w tym bibliotek gminnych i innych instytucji kultury oraz ochrony zabytków i opieki nad zabytkami, utrzymania gminnych obiektów i urządzeń uŝyteczności publicznej oraz obiektów administracyjnych (art. 7 ust. 1 pkt 9 i pkt 15 cyt. ustawy). Z opisanego we wniosku stanu faktycznego wynika, iŝ gmina złoŝyła wniosek o dofinansowanie ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 na realizację zadania inwestycyjnego pt.»budowa obiektów małej architektury - urządzenie ogólnodostępnego placu zabaw dla dzieci w miejscowości Ł.«Plac zabaw powstanie na gruncie stanowiącym własność gminy. Gmina nie prowadzi działalności gospodarczej z wykorzystaniem gruntu, na którym zostanie zorganizowany plac zabaw. Zakup i montaŝ urządzeń (karuzela, huśtawki, zjeŝdŝalnia) na placu zabaw będzie w części realizowany ze środków gminy, a w części z udzielonej dotacji. Z ogólnodostępnego placu zabaw będą nieodpłatnie korzystać mieszkańcy gminy i turyści. Mając na względzie powołane przepisy prawa oraz opisane zdarzenie przyszłe wskazać naleŝy, iŝ gmina nie będzie miała prawa dokonać odliczenia podatku VAT naliczonego wynikającego z faktur za realizację inwestycji, poniewaŝ w przedmiotowej sprawie nie jest spełniony podstawowy warunek wskazany w art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, tzn. brak jest związku zakupionych towarów i usług 10

dotyczących realizacji inwestycji z wykonywanymi przez gminę czynnościami opodatkowanymi. ( ) Interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu nr ILPP1/443-415/07-2/MT z dnia 19 lutego 2008 r.: ( ) Wykonywane przez Starostę (organ władzy publicznej), obsługiwanego przez Starostwo (urząd obsługujący ten organ) czynności, polegające na udostępnianiu danych z państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego naleŝą do kategorii spraw z zakresu administracji publicznej. ( ) Opłaty pobierane przez Starostwo za wykonywanie tych czynności stanowią daninę publiczną, a ich wysokość jest ściśle określona w przepisach. Wykonywanie przedmiotowych czynności, w przypadkach o których mowa wyŝej nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Starostwo Powiatowe nie ma zatem równieŝ obowiązku dokumentowania tych czynności fakturami ( ). Wyrok WSA w Lublinie z dnia 9 lipca 2008 r., sygn. akt I SA/Lu 167/08: Skoro urząd gminy jest jedynie strukturą organizacyjną (działającą w formie gminnej jednostki budŝetowej), będącą aparatem pomocniczym organu wykonawczego gminy, której jedynym celem jest zapewnienie sprawnej realizacji zadań organu gminy, a nie zadań gminy, to wykonywanie tych zadań (czynności) następuje zawsze w imieniu i na rzecz gminy, będącej organem władzy publicznej - jednostką samorządu terytorialnego. W związku z tym równieŝ czynności związane z wykonaniem uchwały rady gminy z 20.6.2000 r. mające na celu utrzymanie czystości i porządku na terenie gminy były czynnościami gminy, które wykonywał w jej imieniu i na jej rzecz wójt za pomocą urzędu gminy. Nie moŝe budzić wątpliwości, Ŝe status podatnika podatku od towarów i usług jest niezaleŝny od faktu dokonania rejestracji podatkowej do celów tego podatku oraz Ŝe numer identyfikacji podatkowej posiadać muszą nie tylko podatnicy, ale takŝe płatnicy podatków oraz płatnicy składek ubezpieczeniowych, będący zakładami pracy. 11

Wyrok NSA z dnia 3 stycznia 2008 r., sygn. akt I FSK 116-119/07: Oznaczanie gminy będącej stroną postępowania (podatkowego i sądowego) jako Urząd Miasta w P., jest sprzeczne z obowiązującym prawem. Przypomnieć w związku z tym trzeba, Ŝe urząd stanowi wyłącznie aparat pomocniczy organu administracji publicznej przez co nie moŝe on (ów aparat) stanowić strony postępowania. Równocześnie odnotować wypada, Ŝe zgodnie z przepisem art. 2 ust. 1 ustawy z 8.03.1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r., nr 142, poz. 1591 ze zm.) gmina wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność w związku z czym przyznano jej po myśli ust. 2 powołanego przepisu osobowość prawną. Z dalszych postanowień wskazanej ustawy wynika, Ŝe gmina wykonuje swoje zadania przez organy, którymi zgodnie z art. 11a wskazanej ustawy są: rada gminy oraz wójt (burmistrz, prezydent miasta). O ile przy tym rada gminy pełni funkcje stanowiąco-kontrolne o tyle do zadań wójta naleŝą przede wszystkim funkcje zarządcze (wykonawcze), w ramach których między innymi reprezentuje gminę na zewnątrz (art. 31 ww. ustawy). (...) Treść przepisów art. 2 ust. 1 cyt. ustawy o samorządzie terytorialnym w zw. z art. 15 ust. 1 ustawy z 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. nr 54, poz. 535 ze zm.) przesądza, iŝ w przypadku, gdy czynności opodatkowane dokonywane są w imieniu i na rzecz jednostki samorządu terytorialnego to podatnikiem podatku od towarów i usług jest ta właśnie jednostka. W okolicznościach niniejszej sprawy jest gmina a dokładniej Miasto P. PowyŜszy pogląd znajduje zresztą wsparcie zarówno w podatkowej judykaturze (por. m.in.: wyrok NSA z dnia 10.11.1999 r., sygn. I SA/Wr 1697/99, ONSA z 2001, nr 2, poz. 68) jak i literaturze (por. m.in.: J. Zubrzycki, Leksykon VAT 2006, Unimex Wrocław 2006 r., str. 389). WARUNKI ODZYSKANIA PODATKU VAT W INNYM TERMINIE NIś W M-CU OTRZYMANIA FAKTURY LUB NASTĘPNYM M-CU. Terminy, w jakich podatnik moŝe obniŝać kwotę podatku naleŝnego, określono w art. 86 ust. 10 ustawy o VAT [z zastrzeŝeniami]. Co do zasady, prawo to 12

przysługuje w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzymał fakturę albo dokument celny lub w rozliczeniu za okres następny. Podatnik ma prawo równieŝ ubiegać się o bezpośredni zwrot VAT w terminie 60 dni, jest to jednak moŝliwe między innymi wówczas, gdy podatnik wykonał czynności opodatkowane, jeśli bowiem w danym okresie rozliczeniowym podatnik nie wykonał czynności podlegających opodatkowaniu i w związku z tym w deklaracji nie wystąpi podatek naleŝny, to w myśl art. 86 ust. 19 ustawy o VAT podatnik moŝe przenieść kwotę podatku naliczonego za ten okres do rozliczenia na następny okres rozliczeniowy. Zgodnie z art. 87 ust. 5a ustawy o VAT, w sytuacji gdy podatnik nie wykonał w okresie rozliczeniowym jakichkolwiek czynności opodatkowanych (w Polsce lub za granicą), przysługuje mu zwrot VAT naliczonego związanego z jego działalnością gospodarczą, w ciągu 180 dni od złoŝenia deklaracji. JeŜeli zasadność zwrotu wymaga dodatkowego zweryfikowania, naczelnik urzędu skarbowego moŝe przedłuŝyć ten termin do czasu zakończenia weryfikacji rozliczenia podatnika dokonywanego w ramach czynności sprawdzających, kontroli podatkowej lub postępowania podatkowego na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej lub postępowania kontrolnego na podstawie przepisów o kontroli skarbowej. JeŜeli przeprowadzone przez organ czynności wykaŝą zasadność zwrotu urząd skarbowy wypłaca podatnikowi naleŝną kwotę wraz z odsetkami w wysokości odpowiadającej opłacie prolongacyjnej stosowanej w przypadku odroczenia płatności podatku lub jego rozłoŝenia na raty. Termin ten moŝna skrócić do 60 dni, jeŝeli podatnik złoŝy w urzędzie skarbowym zabezpieczenie majątkowe kwoty zwrotu w kwocie odpowiadającej kwocie wnioskowanego zwrotu podatku. JeŜeli wniosek wraz z zabezpieczeniem został złoŝony na 13 dni przed upływem terminu 60 dni lub później, zwrotu dokonuje się w terminie 14 dni od dnia złoŝenia tego zabezpieczenia. Zabezpieczenie majątkowe moŝe być złoŝone w formie: gwarancji bankowej lub ubezpieczeniowej; poręczenia banku; weksla z poręczeniem wekslowym banku; czeku potwierdzonego przez krajowy bank wystawcy czeku; 13

określonych rodzajów papierów wartościowych: papierów wartościowych na okaziciela o określonym terminie wykupu wyemitowanych przez Skarb Państwa lub Narodowy Bank Polski, bankowych papierów wartościowych i listów zastawnych o określonym terminie wykupu, wyemitowanych we własnym imieniu i na własny rachunek przez podmiot mogący być gwarantem lub poręczycielem zgodnie z przepisami Ordynacji podatkowej. To od podatnika zaleŝy wybór rodzaju zabezpieczenia. Jedynie w przypadku zwrotu podatku do równowartości w złotych 1 000 euro zabezpieczenie majątkowe moŝe być złoŝone w formie weksla. Przeliczenia kwoty wyraŝonej w euro dokonuje się według średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski na ostatni dzień roboczy okresu rozliczeniowego, którego dotyczy zwrot podatku, w zaokrągleniu do pełnych złotych. Naczelnik urzędu skarbowego odmawia przyjęcia zabezpieczenia, jeŝeli stwierdzi, Ŝe złoŝone zabezpieczenie: nie zapewni pokrycia w całości wypłacanej kwoty zwrotu lub nie zapewni w sposób pełny pokrycia w terminie wypłacanej kwoty zwrotu - w przypadku zabezpieczenia z określonym terminem waŝności. Zabezpieczenie majątkowe zostaje zwolnione w dniu następującym po dniu: zakończenia przez organ podatkowy weryfikacji, w przypadku złoŝenia zabezpieczenia w trakcie weryfikacji rozliczenia, w którym upłynęło 180 dni od dnia złoŝenia deklaracji podatkowej, w której była wykazana kwota zwrotu podatku. Zwolnienia zabezpieczenia nie dokonuje się: 1. w przypadku wszczęcia, zgodnie z przepisami Ordynacji podatkowej: a) postępowania podatkowego w zakresie rozliczenia, którego dotyczy zabezpieczenie - do czasu zakończenia tego postępowania, lub b) kontroli podatkowej w zakresie rozliczenia, którego dotyczy zabezpieczenie - do upływu terminu 3 miesięcy od dnia zakończenia kontroli, jeŝeli w tym terminie nie wszczęto postępowania podatkowego; 14

2. w przypadku wszczęcia postępowania kontrolnego zgodnie z przepisami o kontroli skarbowej w zakresie rozliczenia, którego dotyczy zabezpieczenie - do czasu zakończenia tego postępowania; w przypadku stwierdzenia, Ŝe podatnik w złoŝonej deklaracji podatkowej wykazał kwotę zwrotu róŝnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego nienaleŝną lub wyŝszą od kwoty naleŝnej i ją otrzymał - do czasu uregulowania powstałej zaległości podatkowej. ZWOLNIENIA OD VAT USŁUG POMIĘDZY JEDNOSTKAMI ORGANIZACYJNYMI JEDNOSTEK SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO. PROBLEMOWE KWESTIE W ROZLICZANIU VAT W JEDNOSTKACH SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO I ICH JEDNOSTKACH ORGANIZACYJNYCH. Zgodnie z 12 ust. 1 pkt 13 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 24 grudnia 2009 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 224, poz. 1799 z późn. zm.) zwalnia się od podatku usługi świadczone pomiędzy gospodarstwami pomocniczymi jednostek budŝetowych, jednostkami budŝetowymi i zakładami budŝetowymi, z wyjątkiem usług wymienionych w poz. 138 i 153 załącznika nr 3 do ustawy [usług w zakresie gospodarki ściekami oraz wywozu i unieszkodliwiania odpadów, usług sanitarnych i pokrewnych, a takŝe usług w zakresie rozprowadzania wody] oraz usług komunikacji miejskiej. W konsekwencji, czynności wykonywane przez jednostki budŝetowe i zakłady budŝetowe oraz gospodarstwa pomocnicze jednostek budŝetowych korzystają ze zwolnienia z podatku VAT w dwóch przypadkach: a) gdy ich świadczenie związane jest z wykonywaniem zadań publicznych nałoŝonych odrębnymi przepisami, wykonywanych w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność, z wyłączeniem czynności wykonywanych na 15

podstawie zawartych umów cywilnoprawnych - 12 ust. 1 pkt 12 rozporządzenia w sprawie VAT, b) gdy ich przedmiotem są usługi świadczone pomiędzy gospodarstwami pomocniczymi jednostek budŝetowych, jednostkami budŝetowymi i zakładami budŝetowymi, z wyjątkiem usług: w zakresie rozprowadzania wody, usług w zakresie gospodarki ściekami oraz wywozu i unieszkodliwiania odpadów, usług sanitarnych i pokrewnych oraz usług komunikacji miejskiej - 12 ust. 1 pkt 13 w/w rozporządzenia. Interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 25 stycznia 2010 r., nr IPPP3-443-1173/09-2/JF [Z pytaniem wystąpił zakład budŝetowy wykonujący na rzecz miasta zadania w zakresie remontów oraz konserwacji dróg i drogowych obiektów inŝynierskich oraz montaŝu i utrzymania urządzeń bezpieczeństwa ruchu. Zakład budŝetowy w swoim wystąpieniu chciał uzyskać potwierdzenie, iŝ trafnie postępuje, dokumentując wykonane na rzecz miasta usługi fakturą VAT z zastosowaniem zwolnienia od podatku na mocy obecnie 12 ust. 1 pkt 12 rozporządzenia z dnia 24 grudnia 2009 r. w sprawie VAT) : Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.) zwanej dalej ustawą, podlega między innymi odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Przez świadczenie usług, stosownie do treści art. 8 ust. 1 ustawy, naleŝy rozumieć kaŝde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7. Zaś z zapisu art. 8 ust. 3 ustawy wynika, iŝ usługi wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, z zastrzeŝeniem ust. 4, są identyfikowane za pomocą tych klasyfikacji, z wyjątkiem usług elektronicznych i usług turystyki, o których mowa w art. 119. Zgodnie natomiast z 13 ust. 1 pkt 12 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 listopada 2008 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. u. Nr 212, poz. 1336), zwalnia się od podatku usługi świadczone pomiędzy gospodarstwami pomocniczymi jednostek budŝetowych, 16

jednostkami budŝetowymi i zakładami budŝetowymi, z wyjątkiem usług wymienionych w poz. 138 i 153 załącznika nr 3 do ustawy (tj. usług w zakresie rozprowadzania wody, gospodarki ściekami oraz wywozu i unieszkodliwiania odpadów, usług sanitarnych i pokrewnych) oraz usług komunikacji miejskiej. W poz. 138 załącznika nr 3 do ustawy wymienione zostały "usługi w zakresie rozprowadzania wody" symbol PKWiU 41.00.2, a w poz. 153 ww. załącznika "usługi w zakresie gospodarki ściekami oraz wywozu i unieszkodliwiania odpadów, usługi sanitarne i pokrewne" symbol PKWiU 90.0. Z powyŝszego przepisu 13 ust. 1 pkt 12 rozporządzenia wynika, iŝ: zwolnienie dotyczy wyłącznie usług świadczonych pomiędzy gospodarstwami pomocniczymi jednostek budŝetowych, jednostkami budŝetowymi i zakładami budŝetowymi, (bez ograniczeń dotyczących terytorialnego zakresu działania tych jednostek), zwolnienie to nie obejmuje usług w zakresie rozprowadzania wody (PKWiU 41.00.2), usług w zakresie gospodarki ściekami oraz wywozu i unieszkodliwiania odpadów, a takŝe usług sanitarnych i pokrewnych (PKWiU 90.0) oraz usług komunikacji miejskiej. Z powyŝszych przepisów wynika moŝliwość zastosowania zwolnienia z opodatkowania podatkiem od towarów i usług do świadczenia usług pomiędzy: gospodarstwami pomocniczymi jednostek budŝetowych, jednostkami budŝetowymi i zakładami budŝetowymi. Przepis ten uniemoŝliwia zastosowanie zwolnienia do usług świadczonych pomiędzy jednym z podmiotów wymienionych w powyŝszym przepisie a podmiotem nie wymienionym w tym przepisie, np. jednostką samorządu terytorialnego. Zarówno ustawa o podatku od towarów i usług, jak równieŝ przepisy wykonawcze do niej nie definiują terminów: "jednostka budŝetowa", "zakład budŝetowy" oraz "gospodarstwo pomocnicze jednostki budŝetowej." W związku z tym, naleŝy posiłkować się definicjami zawartymi w ustawie z dnia 30 czerwca 2005r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 249, poz. 2104 ze zm.). Jednostkami budŝetowymi w myśl art. 20 ust. 1 ustawy o finansach publicznych są takie jednostki organizacyjne sektora finansów publicznych, które pokrywają swoje wydatki bezpośrednio z budŝetu, a pobrane dochody odprowadzają na 17

rachunek odpowiednio dochodów budŝetu państwa albo budŝetu jednostki samorządu terytorialnego, z zastrzeŝeniem art. 22 ust. 1-3. Natomiast zgodnie z treścią art. 24 ust. 1 ustawy o finansach publicznych, zakładami budŝetowymi są takie jednostki organizacyjne sektora finansów publicznych, które: 1. odpłatnie wykonują wyodrębnione zadania; 2. pokrywają koszty swojej działalności z przychodów własnych, z zastrzeŝeniem ust. 4 i 5. Według przepisu art. 26 ust. 1 ustawy o finansach publicznych, gospodarstwem pomocniczym jednostki budŝetowej, jest wyodrębniona z jednostki budŝetowej, pod względem organizacyjnym i finansowym, część jej podstawowej działalności lub działalność uboczna. Gmina jest jednostką samorządu terytorialnego. W myśl art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t. j. Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 ze zm.), gmina wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność. Natomiast zgodnie z art. 6 ust. 1 ww. ustawy do zakresu działania gminy naleŝą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeŝone ustawami na rzecz innych podmiotów. Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, iŝ Wnioskodawca jest zakładem budŝetowym i wykonuje zadania zlecone przez gminę naleŝące do jej zadań własnych określonych w art. 7 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tj. Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 z późn. zm.) są to zadania określone w 3 pkt 1, 2, 3, 8, 9, 10, 11 i 12 Statutu Zakładu na rzecz Miasta. W świetle powołanych wyŝej przepisów oraz opisanego stanu faktycznego naleŝy stwierdzić, iŝ dla zadań wykonywane pomiędzy Wnioskodawcą (zakładem budŝetowym) a Gminą (miastem) nie moŝe mieć zastosowania zwolnienie określone w 13 ust. 1 pkt 11 rozporządzenia z dnia 28 listopada 2008 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, poniewaŝ Wnioskodawca nie jest jednostką samorządu terytorialnego. Zainteresowany świadcząc usługi na rzecz Gminy (miasta) nie moŝe równieŝ korzystać ze zwolnienia wskazanego w 13 ust. 1 pkt 12 cyt. rozporządzenia, poniewaŝ Miasto nie jest jednostką budŝetową, 18

zakładem budŝetowym ani gospodarstwem pomocniczym jednostki budŝetowej. Zatem, Wnioskodawca wykonując zadania zlecone przez jednostkę samorządu terytorialnego (Miasto) nie moŝe korzystać ze zwolnienia od podatku od towarów i usług przewidzianym w 13 ust. 1 pkt 11 rozporządzenia z dnia 28 listopada 2008 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług. Interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 10 czerwca 2008 r., nr IBPP1/443-428/08/AS (KAN-2497/03/08): ( ) Zgodnie z 8 ust. 1 pkt 14 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 27 kwietnia 2004 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. nr 97, poz. 970 ze zm.) zwalnia się od podatku usługi świadczone pomiędzy gospodarstwami pomocniczymi jednostek budŝetowych, jednostkami budŝetowymi i zakładami budŝetowymi, z wyjątkiem usług wymienionych w poz. 138 i 153 załącznika nr 3 do ustawy oraz usług komunikacji miejskiej. Ze stanu faktycznego sprawy wynika, iŝ Wnioskodawca realizuje zadania Gminy na podstawie zlecenia lub porozumienia z Gminą (Urzędem Gminy). Po wykonaniu zleconych usług zakład budŝetowy wystawia faktury, na podstawie których otrzymuje wynagrodzenie. Zdecydowaną większość działalności zakładu stanowią zadania (usługi) wykonywane na potrzeby macierzystej jednostki Gminy (Urzędu Gminy), są to ustawowe zadania własne, które Gmina wykonuje za pośrednictwem Wnioskodawcy. ( ) Gmina zgodnie z art. 2 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz. U. z 2001 r. nr 142, poz. 1591 ze zm.) wykonuje zadania publiczne we własnym imieniu i na własną odpowiedzialność. Jest jednostką zasadniczego podziału terytorialnego stopnia podstawowego, posiada osobowość prawną, a zatem zdolność do działania we własnym imieniu. W celu wykonywania zadań gmina moŝe tworzyć jednostki organizacyjne, a takŝe zawierać umowy z innymi podmiotami, w tym z organizacjami pozarządowymi - art. 9 ust. 1. Na mocy ( ) ustawy o finansach publicznych stwierdzić naleŝy, Ŝe Gmina nie jest jednostką budŝetową, zakładem budŝetowym ani gospodarstwem pomocniczym jednostki budŝetowej, a zatem do usług świadczonych pomiędzy Wnioskodawcą 19

(zakładem budŝetowym), a Gminą nie moŝe mieć zastosowania zwolnienie określone w 8 ust. 1 pkt 14 rozporządzenia w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług. ( ) Interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 27 października 2009 r., nr IPPP1-443-925/09-4/PR: ( ) Z opisu przedstawionego we wniosku wynika, iŝ Wnioskodawca jest zakładem budŝetowym, który świadczy usługi statutowe na podstawie zleceń Urzędu Gminy. Zainteresowany wskazuje, iŝ w konsekwencji świadczy usługi na rzecz Gminy będącej jednostką samorządu terytorialnego- niebędącej jednostką budŝetową, zakładem budŝetowym ani gospodarstwem pomocniczym. Reasumując stwierdzić naleŝy, iŝ usługi wykonywane przez Wnioskodawcę na rzecz Gminy w celu realizacji jej zadań własnych, wymienione w przedmiotowym wniosku, mieszczą się w szerokiej definicji»usług«w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy, w konsekwencji czego podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Ponadto w świetle powołanych wyŝej przepisów oraz opisanego stanu faktycznego naleŝy stwierdzić, iŝ dla usług świadczonych pomiędzy Wnioskodawcą (zakładem budŝetowym) a Gminą nie moŝe mieć zastosowania zwolnienie określone w 13 ust. 1 pkt 11 rozporządzenia z dnia 28 listopada 2008 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, poniewaŝ Wnioskodawca nie jest jednostką samorządu terytorialnego. Zainteresowany świadcząc usługi na rzecz Gminy nie moŝe równieŝ korzystać ze zwolnienia wskazanego w 13 ust. 1 pkt 12 cyt. rozporządzenia, poniewaŝ Gmina - co podkreśla Wnioskodawca - nie jest jednostką budŝetową, zakładem budŝetowym ani gospodarstwem pomocniczym jednostki budŝetowej. Zatem, przedmiotowe usługi podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na zasadach ogólnych z zastosowaniem właściwej stawki. ( ) 20

OŚWIADCZENIA WIEDZY A OŚWIADCZENIA WOLI Oświadczenie woli nie zostało zdefiniowane w polskim prawodawstwie, w szczególności w kodeksie cywilnym, więc jest to pojęcie doktrynalne. Doktryna stwierdza, Ŝe jest to takie oświadczenie, które zmierza do wywołania określonych skutków prawnych. Natomiast tam, gdzie nie ma tego celu wywołania skutków prawnych, a oświadczenie polega na stwierdzeniu pewnych faktów, Ŝe coś istnieje bądź nie, wtedy jest to oświadczenie wiedzy. Zdaniem doktryny deklaracja podatkowa jest dokumentem stanowiącym oświadczenie wiedzy. ZłoŜenie oświadczenia wiedzy, w przeciwieństwie do złoŝenia oświadczenia woli, nie powoduje zaciągnięcia zobowiązania, nie kreuje sytuacji prawnej stron, tzn. ich praw lub obowiązków korzystających z ochrony prawnej. Na gruncie Ordynacji podatkowej istnieje obecnie moŝliwość udzielenia pełnomocnictwa do podpisania deklaracji podatkowej. Oznacza to, Ŝe szczególnego rodzaju oświadczenia wiedzy, którymi są deklaracje, mogą obecnie być podpisywane nie tylko przez podatników, płatników i inkasentów, którzy przedstawiają organom podatkowym wymagane prawem informacje, ale teŝ przez upowaŝnione do tego osoby ze skutkiem dla podmiotu, którego dotyczą dane zawarte w deklaracji. Przede wszystkim przedmiotem tego rodzaju pełnomocnictwa nie jest umocowanie do złoŝenia oświadczenia woli, co jest istotą pełnomocnictwa procesowego, lecz oświadczenia wiedzy dotyczącego informacji zawartej w deklaracji. Pełnomocnictwo to nie uprawnia do sporządzenia deklaracji, co musi wynikać z innego tytułu prawnego. Osoba ustanowiona jedynie do podpisywania deklaracji nie moŝe "poprawiać" danych zawartych w deklaracji. Wszelkie skutki prawnopodatkowe związane z danymi ujawnionymi w deklaracji obciąŝają podatnika, płatnika lub inkasenta. Pełnomocnik nie ponosi z tego tytułu Ŝadnej odpowiedzialności. 21

VAT JAKO KOSZT KWALIFIKOWANY METODYKA UZNAWANIA. Kwalifikowalność wydatków oznacza, Ŝe dany wydatek jest niezbędny do wykonania projektu i bezpośrednio z nim związany. Kategorie wydatków kwalifikowanych muszą być ściśle powiązane z projektami, które kwalifikują się do objęcia wsparciem w ramach danego działania stanowiącego element programu operacyjnego. Obecnie, to znaczy podczas okresu programowania 2007-2013, reguły kwalifikowalności wydatków nie są juŝ określane na poziomie wspólnotowym, tylko krajowym. Rozporządzenie Komisji Europejskiej 448/2004/WE z dnia 10 marca 2004r. ustanawiające szczegółowe zasady wykonania rozporządzenia Rady 1260/1999/WE w odniesieniu do warunków, jakie muszą spełniać wydatki na działanie współfinansowane z funduszy strukturalnych - ma zastosowanie juŝ tylko do projektów, które są realizowane w ramach programów operacyjnych przewidzianych na lata 2004-2006. Do projektów, które będą realizowane z nowych programów operacyjnych w zakresie kwalifikowalności wydatków znajdą zastosowanie Krajowe wytyczne dotyczące kwalifikowania wydatków w ramach funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności w okresie programowania 2007-2013. Niniejsze wytyczne zostały wydane na podstawie art. 35 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 6 grudnia 2006r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (Dz. U. Nr 227, poz. 1658) oraz art. 56 ust. 4 Rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 ustanawiającego ogólne przepisy dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności i uchylającego rozporządzenie (WE) nr 1260/1999 (Dz. Urz. UE L 210 z 31.07.2006r.). Zgodnie z załoŝeniami opisanymi w załączniku 4 niniejszego opracowania: Podatek od towarów i usług i inne podatki Krajowych wytycznych dotyczących kwalifikowania wydatków w ramach funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności w okresie programowania 2007-2013, [Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia 2007-2013, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego] : 1. Podatek od towarów i usług (VAT) moŝe być uznany za wydatek kwalifikowany tylko wtedy gdy: 22

a) został faktycznie poniesiony przez beneficjenta, oraz b) beneficjent nie ma prawnej moŝliwości odzyskania podatku VAT. 2. MoŜliwość odzyskania podatku VAT rozpatruje się w świetle ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług. 3. Beneficjent zobowiązany jest załączyć do wniosku o płatność oświadczenie, w którym zadeklaruje, czy w ramach realizowanego projektu będzie miał moŝliwość odzyskania podatku VAT poniesionego w związku z realizacją projektu. Zasada określona powyŝej oznacza, Ŝe zapłacony podatek VAT moŝe być uznany za wydatek kwalifikowalny tylko i wyłącznie wówczas, gdy beneficjentowi, zgodnie z obowiązującym ustawodawstwem krajowym, nie przysługuje prawo, czyli beneficjent nie ma prawnych moŝliwości lub potencjalnej prawnej moŝliwości do obniŝenia kwoty podatku naleŝnego o kwotę podatku naliczonego lub ubiegania się o zwrot VAT. Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, podatnikom VAT przysługuje prawo do obniŝenia kwoty podatku naleŝnego o kwotę podatku naliczonego w zakresie, w jakim nabywane towary lub usługi wykorzystywane są do wykonywania czynności opodatkowanych. Prawo do odliczenia podatku naliczonego przysługuje wyłącznie wówczas, gdy zakupione przez beneficjenta towary i usługi będą słuŝyły czynnościom opodatkowanym. Prawo do odliczenia nie przysługuje w zakresie, w jakim zakupy związane są z czynnościami zwolnionymi z podatku VAT lub z czynnościami nie podlegającymi opodatkowaniu. Prawo do odliczenia podatku naliczonego, czy teŝ jak określa to przepis ustawy - prawo do obniŝenia kwoty podatku naleŝnego o kwotę podatku naliczonego, jest podstawowym i fundamentalnym prawem podatnika, wynikającym z samej konstrukcji podatku od towarów i usług jako podatku od wartości dodanej. Ani ustawa o VAT, ani teŝ inne ustawy nie definiują i nie określają, co naleŝy rozumieć pod pojęciem koszt kwalifikowalny, poniewaŝ jest to instytucja prawa unijnego. Oznacza to, Ŝe występuje wyłącznie w aktach prawnych wydawanych przez Radę, Parlament Europejski czy teŝ Komisję Europejską. PowyŜsze jest związane z tym, Ŝe instytucja ta odnosi się do zakupów, czy inwestycji współfinansowanych z budŝetu Wspólnoty Europejskiej [dalej: WE ] w ramach 23

funduszy unijnych. W związku z tym zasadą jest, Ŝe podatek od towarów i usług nie jest kwalifikowalny do wsparcia z funduszy unijnych. NiezaleŜnie od powyŝszych ogólnych przepisów, w których naliczony VAT podlegający zwrotowi został uznany przez Parlament Europejski i Radę jako wydatek niekwalifikujący się do wsparcia w ramach poszczególnych funduszy unijnych, Komisja Europejska wydała szczegółowe zasady dotyczące kwalifikowalności kosztów, z których wynika, Ŝe wyjątkiem jest przypadek, gdy jest on faktycznie i ostatecznie poniesiony przez końcowego beneficjenta. JednakŜe, podatek VAT, który podlega zwrotowi, przy zastosowaniu jakichkolwiek środków, nie moŝe być uznany za wydatek kwalifikowalny. W konsekwencji, jedynie podatek VAT, którego zwrotu beneficjent końcowy nie moŝe uzyskać na mocy określonych przepisów krajowych, stanowi wydatek kwalifikowalny. Tym samym, jeŝeli w ramach współfinansowania z budŝetu WE realizowana jest inwestycja, która z samej swojej istoty słuŝy czynnością opodatkowanym podatkiem VAT, to podatek naliczony zawarty w kosztach tej inwestycji, jako podlegający [potencjalnie] odliczeniu i zwrotowi VAT, w całości nie będzie kosztem kwalifikowalnym. JeŜeli inwestycja ma z załoŝenia słuŝyć wykonywaniu czynności podlegających podatkowi VAT, to zawarty w fakturach zakupu naliczony podatek VAT z zasady nie moŝe być uznany za koszt kwalifikowalny. Oznacza to, iŝ nie moŝe być wliczany do ogólnego kosztu projektu, finansowanego przez UE. W tym miejscu naleŝy pamiętać o generalnej zasadzie, Ŝe do współfinansowania, w ramach unijnych funduszy, nie kwalifikuje się naliczonego podatku VAT oraz innych podatków, które są odzyskiwane przez beneficjentów. Z załoŝenia beneficjent będzie miał zawsze prawną moŝliwości odzyskania podatku VAT. Powszechność podatku VAT oznacza, Ŝe obejmuje on z zasady kaŝdą odpłatną dostawę towaru czy usługi (zakres przedmiotowy podatku), ale równieŝ kaŝdego dostawcę towaru czy usługi, mającego status podatnika (zakres podmiotowy podatku). Nie istnieje prawna moŝliwość wyboru tego czy się chce być podatnikiem czy teŝ nie, oczywiście istnieją czynności zwolnione z podatku VAT, lecz 24

nie obejmuje to takich czynności jak najem czy dzierŝawa, a katalog czynności zwolnionych zawiera między innymi art. 43 ustawy o VAT. Jednocześnie, artykuł 113 ustawy o VAT wprowadza jeden z wyjątków od powszechności tego podatku, a mianowicie zwolnienie podmiotowe od podatku dla drobnych przedsiębiorców. Zgodnie z art. 113 ust. 1 ustawy o VAT, zwalnia się od podatku podatników, u których wartość sprzedaŝy opodatkowanej nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 50 000 zł, lecz moŝna pomimo tego zarejestrować się jako podatnik VAT czynny, co daje nam między innymi prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego [zakupowego]. Beneficjent poprzez określenie sposobu wykorzystania inwestycji wskazuje równocześnie, czy podatek VAT będzie mógł zostać uznany za wydatek kwalifikowalny. 25