Terminal polowy (Moduł łącznikowy)

Terminal_polowy_Moduł_łącznikowy_UTXvSZR 1.07.09 Terminal polowy (Moduł łącznikowy) Spis treści 1 ZASADA DZIAŁANIA...2 1 Pulpit lokalny...2 2 Sposób sterowania łącznikami pola...2 2 PROGRAMOWANIE STEROWNIKA POLA...3 1 Nazwy...3 2 Nastawy...4 3 Blokady...5 Blokady programowalne...5 Blokady wewnętrzne...6 4 Grafika...7 Funkcje konfiguracji ekranu sterownika...7 Tworzenie elementów...8 Wstawianie elementów...10 Konfiguracja elementów...11 3 SCHEMAT FUNKCJONALNY TERMINALA POLOWEGO...12 1 Parametry konfiguracyjne elementu łącznika...12 Zabezpieczenia : UTX vzrp, vz, vrp, vd, vs, vl, vp, vszr, vt2,3,4 C omputers & C ontrol Katowice Al. Porcelanowa 11 1

1 Zasada działania. Terminal_polowy_Moduł_łącznikowy_UTXvSZR 1.07.09 1 Zasada działania. 1 Pulpit lokalny. Terminal polowy, posiada: wyświetlacz graficzny o wymiarach: 240 x 128 pikseli oraz trzech, dodatkowych (oprócz 8 standardowych) przycisków membranowych. Służą one do wykonywania sterowań lokalnych wszystkimi dostępnymi łącznikami danego pola. Na pulpicie lokalnym jest możliwy podgląd stanu pola (układu, łączników), jak i również możliwość sterowania. Podgląd zdalny pulpitu lokalnego, jak i sterowania są możliwe przy połączeniu online z zabezpieczeniem, wybierając opcję Aktualny stan sterownika z zakładki Zabezpieczenie. Dodatkowe przyciski sterujące pulpitu lokalnego: - wysyłanie impulsu zamykającego wybrany łącznik w polu; - wysyłanie impulsu otwierającego wybrany łącznik w polu; - wybór łącznika pola podczas sterowania lokalnego; Rys.1. Klawiatura sterownika polowego Terminal polowy wewnątrz zabezpieczenia należy traktować zawsze jako niezależne urządzenie. W górnej jego części wyświetlane są zawsze cztery wiersze (po 40 znaków) o tej samej treści co w standardowym zabezpieczeniu (obsługiwane przez 8 podstawowych przycisków). W dolnej zaś, schemat skonfigurowanych łączników w polu (wraz z jego numerem), rodzaj sterowania (lokalne, zdalne) oraz opis funkcji spełnianych przez 3 dodatkowe (umieszczone z boku) przyciski: (ZAL, WYL, SEL). 2 Sposób sterowania łącznikami pola. a) sterowanie lokalne - przycisnąć klawisz SEL (na ekranie w miejscu trzech wierszy (nr: 2, 3, 4 z opisem funkcji zabezpieczenia) pojawi się napis (numeru/nazwy) pola), urządzenie automatycznie przejdzie w tryb sterowania lokalnego; - przyciskając kolejno klawisz: SEL (łączników) wybierać można (cyklicznie) żądane łączniki pola do sterowania. - przycisnąć klawisz: Zał lub Wył aby zasterować wybranym łącznikiem; b) należy zawsze wpierw uzyskać na ekranie Terminala polowego komunikat: Ster. zdalne., a można to zrobić tylko ręcznie, korzystając z klawiatury urządzenia! Przyciskając klawisz SEL (łączników) wybrać (w trybie cyklicznym) element przypisany do sterowania zdalnego. Dopiero po zmianie z pulpitu lokalnego urządzenia na sterowanie zdalne można zasterować zdalnie każdym, wybranym łącznikiem pola (o ile oczywiście zezwolą na to zaprogramowane blokady). C omputers & C ontrol Katowice Al. Porcelanowa 11 2

2 Sposób sterowania łącznikami pola. Terminal_polowy_Moduł_łącznikowy_UTXvSZR 1.07.09 c) sposób zmiany trybu sterowania ze: zdalnego na lokalny - wystarczy przycisnąć raz klawisz: SEL - wyboru łącznika zaznaczony zostanie wówczas pierwszy dostępny do sterowania łącznik oraz zostanie zmieniony automatycznie tryb sterowania na: Ster. Lokalne.. Ponadto sterowanie zdalne można zablokować używając funkcji wejściowej Blokada zdalnego sterowania. Sterowanie zdalne nie jest możliwe jeżeli na zadeklarowanej funkcji wejściowej Blokada zdalnego sterowania występuje logiczny stan wysoki. 2 Programowanie sterownika pola. W menu: Nastawy Funkcje rozszerzone (programu SAZ 2000) dodana została zakładka Sterownik, przy pomocy której to użytkownik może skonfigurować układ do 15 łączników, dowolnego pola i linii. W opcjach sterownika dostępne są zakładki: nastawy, nazwy, blokady i grafika. 1 Nazwy. W okienku nazw można przypisać nazwy wszystkim elementom sterownika. Nazwy te będą pojawiać się przy każdej okazji konfigurowania nastaw w SAZ 2000. Ponadto można określić skróty nazw oraz typ operacji sterowania, które będą wyświetlane na lokalnym wyświetlaczu zabezpieczenia. Rys.2. Okienko zdefiniowanych nazw elementów pola Dwukrotne kliknięcie któregoś z elementów umożliwia zmianę nazwy. Rys.3. Nadawanie nazwy, skrótu i typu operacji elementowi nr 1 C omputers & C ontrol Katowice Al. Porcelanowa 11 3

2 Nastawy. Terminal_polowy_Moduł_łącznikowy_UTXvSZR 1.07.09 2 Nastawy. W zakładce nastaw można określić konfigurację elementów sterownika pola. Mają one wcześniej przypisane nazwy. Rys.4. Okno nastaw elementów sterownika Jeżeli opcja Aktywne blokady jest zaznaczona, to blokady sterowań skonfigurowane w zakładce Blokady będą aktywne. W przeciwnym wypadku następuje blokada blokad, czyli żadne sterowania nie będą blokowane przez nastawy blokad. Obok tej opcji można przypisać nazwę pola pojawiającą się na lokalnym wyświetlaczu w okienku sterownika pola. Gdy klikniemy dwukrotnie dowolny element pojawi się okienko konfiguracji danego łącznika. Rys.5. Konfiguracja nastaw elementu 1 Jeżeli dany element jest aktywny to jest możliwe przypisanie prostego i zanegowanego (w przypadku dwubitowego odwzorowania) wejścia stanu elementu łącznika. Wejściem stanu może być dowolne fizyczne wejście, funkcja logiczna lub sygnał wewnętrzny, a poprzez Aktywny poziom jest możliwość zanegowania poziomu wejścia stanu. W przypadku wybrania tylko jednego z wejść stanu, element łącznika posiada dwa stany: zamknięty, otwarty. Natomiast błąd odwzorowania tego elementu nigdy się nie pojawi. W przypadku zadeklarowania dwóch wejść stanu, element łącznika posiada cztery stany: zamknięty, otwarty, przejściowy i błąd. Tabela prawdy (rys.13.) określa, w którym stanie znajduje się łącznik. Jeżeli jest potrzeba użycia innej tabeli prawdy należy zmienić interpretację stanu poprzez Aktywny poziom (rys.5.). C omputers & C ontrol Katowice Al. Porcelanowa 11 4

2 Nastawy. Terminal_polowy_Moduł_łącznikowy_UTXvSZR 1.07.09 Sterownik terminala pola posiada dwie funkcje wyjściowe błędu odwzorowania łączników. Błąd odwzorowania łącznika danego elementu pojawi się gdy łącznik pozostanie w stanie przejściowym przez czas opóźnienia sygnalizacji błędu odwzorowania (parametr rys.5.) lub łącznik przejdzie w stan błędu (bezzwłoczna sygnalizacja błędu odwzorowania). Każdy z łączników można przypisać do którejś z tych dwóch funkcji wyjściowych, które wewnątrz realizują na wyjściu tej funkcji, sumę logiczną błędów odwzorowania przypisanych łączników. Na rys.5 element 1 został tak skonfigurowany, iż po czasie 0.5 [s] stanu przejściowego zostanie wysterowana funkcja wyjściowa Błąd 1 odwzorowania łączników. Aby zrealizować możliwość sterowania (i jego sygnalizacji) załączenia (wyłączenia), należy podać długość impulsu sterowania. Następnie kliknąć przycisk Załączenie (Wyłączenie) co otwiera okienko wyboru sterowania. 3 Blokady. Rys.6. Wybór sterownia załączenia (wyłączenia) elementu łącznika Blokady programowalne Terminal polowy ma możliwość realizowania blokad na sterowanie elementami łączników. Dla każdego z łączników można przypisać osobno blokadę na sterowanie wyłącz i/lub załącz. Blokady są aktywne pod warunkiem zaznaczenia opcji Aktywne blokady w zakładce Nastawy sterownika. Rys.7. Okno blokad elementów sterownika C omputers & C ontrol Katowice Al. Porcelanowa 11 5

3 Blokady. Terminal_polowy_Moduł_łącznikowy_UTXvSZR 1.07.09 Dla opisów blokad używane są skróty nazw elementów wraz ze skrótem typu sterowania lub stanu łącznika. Przed znakiem równości występuje skrót nazwy elementu wraz z _z dla blokady sterowań na zamknij lub wraz z _o dla blokady sterowań na otwórz. Za znakiem równości znajduje się wyrażenie logiczne, które precyzuje kiedy ma nastąpić blokada. Wyrażenie logiczne składa się z opisów stanu łącznika i z funktorów + * ( ) (rys.8.). Opis stanu łącznika składa się z nazwy (skrót) i stanu ( _z - zamknięty; _o - otwarty). Opis stanu łącznika skrót_z zwraca wartość logiczną 1, gdy element jest zamknięty lub posiada błąd odwzorowania. Opis stanu łącznika skrót_o zwraca wartość logiczną 1, gdy element jest otwarty lub posiada błąd odwzorowania. Jeżeli wartość całego wyrażenia logicznego jest równa 1 (jeden), to sterowanie nie jest możliwe, następuje blokada definiowanego typu sterowania (sterowania na załącz lub wyłącz). Rys.8. Edytor konfiguracji wyrażenia logicznego blokady jednego z elementów Do wpisania blokady używamy wcześniej zdefiniowanych łączników i ich stanów (zamknięty/otwarty). Jeżeli któryś z łączników wchodzących w skład wyrażenia blokady posiada błąd odwzorowania czyli nie można określić czy jest dany element zamknięty czy otwarty to w wyrażeniu logicznym taki element jest ustawiony jednocześnie jako zamknięty i jako otwarty. Na rys. 7 i 8 przedstawiono przykładową konfigurację blokady dla wyłącznika QE1, która oznacza: jeżeli odłącznik OLQ1 jest zamknięty i uziemnik OZQ1 jest zamknięty to sterowanie na załącz wyłącznikiem QE1 zostanie zablokowane. Gdyby odłącznik OLQ1 posiadał błąd odwzorowania, to opis stanu OLQ1_z (OLQ1 zamknięty) i opis stanu OLQ1_o (OLQ1 otwarty) zwracają wartość logiczną 1 (jeden). Blokady wewnętrzne W zabezpieczeniu występują dodatkowe wewnętrzne blokady sterowań, które występują od momentu zmiany stanu położenia elementów łączników, od których zależy blokada. Zmiana stanu położenia obejmuje tylko takie stany, które nie powodują błędów odwzorowań. Zablokowane zostanie jedynie sterowanie takiego elementu łącznika (i dla takiego sterowania na zał. lub wył.), którego obliczenie blokad zależy od elementów które zmieniły swój stan położenia. Czas trwania blokady wynosi 1 sekunda. Do wewnętrznych blokad nie zaliczają Blokada ta jest związana z potrzebą znieczulenia od sytuacji w których nastąpiło sterowanie z innego źródła (np. zadziałanie) elementów sterownika pola, których stan położenia bierze udział w obliczaniu blokad. Dla przykładowej konfiguracji na rys. 7 i 8 oznacza to wewnętrzną blokadę sterowania tylko na załącz (bo tylko taka blokada została zdefiniowana) wyłącznika QE1, jeżeli nastąpiła zmiana stanu położenia odłącznika OLQ1 lub uziemnika OZQ1. C omputers & C ontrol Katowice Al. Porcelanowa 11 6

4 Grafika. Terminal_polowy_Moduł_łącznikowy_UTXvSZR 1.07.09 4 Grafika. Funkcje konfiguracji ekranu sterownika Po wybraniu opcji Grafika w sterowniku pojawia się okno konfiguracji ekranu sterownika. Rys.9. Widok konfiguracji graficznego ekranu Opis poszczególnych funkcji jest zamieszczony na powyższym widoku ekranu. Pierwszą czynnością jest wczytanie statycznej (nieruchomej) bitmapy z pliku (*.bmp) o rozmiarach 240 x 128 piksli. W tym celu należy przygotować schemat odwzorowania graficznego linii lub pola. Taka bitmapa może być stworzona np. w standardowym edytorze windows Paint. Naciśnięcie przycisku Tło... powoduje wywołanie okienka odczytu pliku tła. Nastawy grafik są pamiętane w pliku nastaw SAZ-a natomiast jeżeli jest potrzeba zapisania bitmap to jest taka możliwość naciskając klawisz Eksport... SAZ zapisuje wszystkie grafiki z rozszerzeniem *.bmp. C omputers & C ontrol Katowice Al. Porcelanowa 11 7

4 Grafika. Terminal_polowy_Moduł_łącznikowy_UTXvSZR 1.07.09 Tworzenie elementów Następnym etapem jest załadowanie bitmap, dla poszczególnych elementów łączników i nie tylko np. czy sterowanie zdalne jest załączone, lub stan SPZ (Aktywny/Blokada) itp. Należy przejść do okienka edycji elementów naciskając klawisz Elem.... Rys.10. Widok edycji grafiki dla elementów terminala Ustalanie grafiki elementów przebiega podobnie jak tła. Grafiki elementów terminala podzielone są na grupy po 4 składowe grafiki o ustalanym wcześniej rozmiarze w pikslach (max. 40-60). Rozmiar ustala się osobno dla każdej grupy grafik. Jedna grupa grafik umożliwia zobrazowanie (odwzorowanie) czterech stanów danego elementu. Wczytanie grafiki polega na naciśnięciu kratki do której chcemy wgrać grafikę a następnie naciśnięcie klawisza Tło.... Taka bitmapa (*.bmp) może również być stworzona w programie Paint. Na grafiki elementów jest przeznaczony bufor 2000 bajtów w urządzeniu. UWAGA: Grafiki elementów w tym okienku nie są przypisywane do konkretnych łączników, dlatego dany element ze składowymi grafikami będzie można użyć wielokrotnie dla odwzorowania różnych łączników (np. odłącznika szynowego i odłącznika liniowego). C omputers & C ontrol Katowice Al. Porcelanowa 11 8

4 Grafika. Terminal_polowy_Moduł_łącznikowy_UTXvSZR 1.07.09 Możliwe jest wstawienie elementu jednego w drugi. Może to być przydatne w przypadku, gdy chcemy zobrazować jednocześnie element wózka i element wyłącznika. Przebiega to następująco: - Należy stworzyć element wstawiany (wyłącznik) wraz ze składowymi grafikami; - Należy stworzyć element główny (wózek) wraz ze składowymi grafikami; - Należy kolejno do składowych grafik elementu głównego (wózka) wstawić element wstawiany (wyłącznik) rys.11. Wypełniona tabela grafik elementów może wyglądać następująco: Rys.11. Przykładowa konfiguracja grafik elementów (wstawianie kolejnego elementu do składowej grafiki innego elementu) Po zadeklarowaniu wszystkich elementów zamykamy okienko edycji elementów zatwierdzając zmiany. C omputers & C ontrol Katowice Al. Porcelanowa 11 9

4 Grafika. Terminal_polowy_Moduł_łącznikowy_UTXvSZR 1.07.09 Wstawianie elementów W ekranie sterownika po wczytaniu statycznego tła, możemy wstawiać wcześniej stworzone graficzne elementy. Ekran może przedstawiać się następująco: Rys.12. Wstawianie nowego elementu sterownika pola Wstawienie elementu polega na naciśnięciu prawym przyciskiem myszy na ekranie i wybranie opcji wstaw i wybranie grupy grafik wcześniej zadeklarowanych. Taki element może być przesuwany kursorami oraz myszką, można go obracać o wielokrotność kąta 90 stopni oraz utworzyć lustrzane odbicie. Grafika wyświetlana w menu Wstaw to pierwsza składowa grafiki wcześniej zadeklarowanego elementu (rys.11.). C omputers & C ontrol Katowice Al. Porcelanowa 11 10

4 Grafika. Terminal_polowy_Moduł_łącznikowy_UTXvSZR 1.07.09 Konfiguracja elementów Po ustaleniu położenia elementu, w celu jego konfiguracji naciskamy na element prawym przyciskiem myszy i uruchamiamy właściwości. Rys.13. Konfiguracja elementu sterownika pola Po wybraniu właściwości przyporządkowujemy wstawioną grafikę do elementu terminala polowego. Element terminala polowego wybieramy z listy. Następnie ustalamy czy ten element ma być sterowany z klawiatury urządzenia (możliwość sterowania z lokalnego pulpitu urządzenia). Dodatkowo można określić czy przed sterowaniem ma wystąpić jego potwierdzenie (Pytanie Czy na pewno...? po wybraniu sterowania). Następnie wypełniamy tabelę prawdy naciskając na okna obraz poszczególnych kombinacji stanów wejść. Możemy wybrać dowolną grafikę z wybranej wcześniej grupy grafik. Tak postępujemy z każdym elementem. Wyżej wymienione operacje można wykonać również offline (bez podłączonego urządzenia). Po utworzeniu wszystkich grafik i wstawieniu w ekran i ustaleniu ich właściwości możemy zapisać do urządzenia te nastawy. Uwaga. Po naciśnięciu klawisza Odczyt nastąpi nadpisanie wszystkich grafik na grafikę zapamiętaną przez urządzenie (grafiki wcześniej utworzone w edytorze zostaną nadpisane). C omputers & C ontrol Katowice Al. Porcelanowa 11 11

3 Schemat funkcjonalny terminala polowego. Terminal_polowy_Moduł_łącznikowy_UTXvSZR 1.07.09 3 Schemat funkcjonalny terminala polowego. Wejścia stanu i łącznika Blokada zdalnego sterowania Rozkaz zamknięcia i łącznika Rozkaz otwarcia i łącznika Blokada sterowania łącznika i na zamknięcie Blokada sterowania łącznika i na otwarcie Nazwa i łącznika Typ operacji i łącznika Funkcje wejściowe Sygnały wejściowe Terminal polowy PARAMETRY: i=<1;15> element i aktywny wejście stanu i aktywny poziom i łącznika zanegowane wejście stanu i aktywny poziom i łącznika długość impulsu sterującego i łącznikiem czasy dla błędów odwzorowań i łącznika deklaracja możliwości sterowania lokalnego i łącznika nazwa, skrót i typ operacji i łącznika symbole graficzne dla każdego ze stanów i łącznika grafika odwzorowania pola (sekcji, linii) Funkcje wyjściowe Sygnały wyjściowe Stan położenia i łącznika Zamknięcie i łącznika Otwarcie i łącznika Blokada zdalnego sterowania Błąd 1. odwzorowania łączników Błąd 2. odwzorowania łączników Błąd odwzorowania i łącznika 1 Parametry konfiguracyjne elementu łącznika. 1. Aktywność łącznika nr: 1-15: [ Tak, Nie ]; 2. Wejście stanu łącznika nr: 1-15: [IAi,IBi,ICi,IDi,IFi,FXLi,SWEi]; 3. Poziom załączający: [ 0, 1 ]; 4. Zanegowane wejście stanu łącznika nr: 1-15: [IAi,IBi,ICi,IDi,IFi,FXLi,SWEi]; 5. Poziom załączający: [ 0, 1 ]; 6. Błąd odwzorowania błąd nr 1 [ Tak, Nie ]; 7. Błąd odwzorowania błąd nr 2 [ Tak, Nie ]; 8. Opóźnienie sygnalizacji: [ 0,01 10,00 ][s]; 9. Zamknięcie łącznika nr: 1-15: [PUi, LEDi, SWEi, REJi, p.rej.] 10. Otwarcie łącznika nr: 1-15: [PUi, LEDi, SWEi, REJi, p.rej.] 11. Długość impulsu ( Zał. / Wył. ) [(0,10 20,00[s]]; C omputers & C ontrol Katowice Al. Porcelanowa 11 12