PS-1.431.5.6.2011.1.AJ Data sporządzenia Szczecin,10 listopada 2011 r. P R O T O K Ó Ł z kontroli sprawdzającej przeprowadzonej w Starostwie Powiatowym w Gryfinie w dniu 30 września 2011 r. oraz 7, 10 października 2011 r. Adres: Starostwo Powiatowe ul. Sprzymierzonych 4 74-100 Gryfino Kontrolę przeprowadził zespół inspektorów Wydziału Polityki Społecznej Zachodniopomorskiego Urzędu Wojewódzkiego w Szczecinie w składzie: Anna Jasina - starszy inspektor - legitymacja służbowa Nr 2/2011, osoba kierująca zespołem, Jarosław Czajka - inspektor - legitymacja służbowa nr 18/2011, na podstawie Upoważnień Nr 115/2011 z dnia 26 września 2011 r. oraz Nr 119/2011 z dnia 4 października 2011 r. wydanego przez dyrektora oraz zastępcę dyrektora Wydziału Polityki Społecznej Zachodniopomorskiego Urzędu Wojewódzkiego w Szczecinie. Kontrolą objęto okres od dnia 21 września 2010 r. do dnia 10 października 2011r. Przed przystąpieniem do czynności kontrolnych zapoznano Starostę Gryfińskiego Pana Wojciecha Konarskiego oraz Panią Mariannę Kołodziejską Nowicką dyrektora Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Gryfinie z programem kontroli, w którym określono temat, cel i rodzaj oraz zakres kontroli. Zakresem kontroli objęto: Sposób realizacji zadania z zakresu administracji rządowej, zleconego powiatowi w zakresie opracowania i realizacji programów korekcyjnoedukacyjnych dla osób stosujących przemoc w rodzinie, a w szczególności: 1. Podmiotu realizującego zadanie; 2. Kwalifikacji realizatorów programów; 3. Sposobu realizacji programów korekcyjno-edukacyjnego. 1
Wyjaśnień udzielały: Pani Marianna Kołodziejska-Nowicka - Dyrektor Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Gryfinie; Pani Teresa Gólcz - Konsultant do spraw poradnictwa specjalistycznego w Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie w Gryfinie. Na podstawie art. 6 ust. 4, pkt 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. Nr 180, poz. 1493), 3 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 6 lipca 2006 r. w sprawie standardu podstawowych usług świadczonych przez specjalistyczne ośrodki wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie, a także szczegółowych kierunków prowadzenia oddziaływań korekcyjno-edukacyjnych (Dz. U. Nr 127, poz. 890), art. 28 ust. 1 pkt 2 ustawy dnia 23 stycznia 2009 r. o wojewodzie i administracji rządowej w województwie (Dz. U. z 2009 r. Nr 31, poz. 206) w dniu 14 lipca 2010 r. zespół inspektorów Wydziału Polityki Społecznej Zachodniopomorskiego Urzędu Wojewódzkiego w Szczecinie przeprowadził w Starostwie Powiatowym w Gryfinie kontrolę problemową z realizacji zadania z zakresu administracji rządowej, zleconego powiatowi w zakresie opracowania i realizacji programów korekcyjno-edukacyjnych dla osób stosujących przemoc w rodzinie. Realizacja zadania z zakresu administracji rządowej, zleconego powiatowi w zakresie opracowania i realizacji programów korekcyjno-edukacyjnych dla osób stosujących przemoc w rodzinie przebiegała właściwie, występowały jednak pewne nieprawidłowości w realizacji powyższego zadania. Nie uwzględniono wszystkich zagadnień Krajowego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie zatwierdzonego Uchwałą Nr 162/2006 Rady Ministrów z dnia 25 września 2006 r.(cyt. dalej KPPPwR) oraz zapisów Załącznika Nr 2 do KPPPwR - Wytyczne do Tworzenia Modelowych Programów Korekcyjno- Edukacyjnych dla Osób Stosujących Przemoc w Rodzinie. Wydano następujące zalecenia: 1. Realizować program korekcyjno-edukacyjny zgodnie z obowiązującymi przepisami i Krajowym Programem Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie w szczególności: zobowiązać realizatora programu do dokumentowania rzeczywistej pracy korekcyjno-edukacyjnej z uczestnikami, zgodnej z założeniami merytorycznymi konspektu zajęć; powinien on być przedłożony przez wszystkich realizatorów i kompleksowo wyczerpywać cele prowadzonego programu; zobowiązać realizatora programu do prawidłowego, kompletnego dokumentowania części informacyjno-rozpoznawczej, która powinna dawać pełną wiedzę o uczestnikach programu w przedmiotowej problematyce; 2
zobowiązać realizatora programu do kontaktu z osobami, wobec których sprawcy uczestniczący w programie stosowali przemoc, kontakt ten należy dokumentować; 2. Podejmować działania w celu zlecania prowadzenia programu korekcyjno-edukacyjnego podmiotowi posiadającemu kwalifikacje zapewniające efektywną realizację zadania. Realizatorzy programu powinni posiadać wyższe wykształcenie, doświadczenie w przedmiotowej problematyce oraz specjalistyczne przeszkolenie w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz praktycznych metod oddziaływań psychologicznych; 3. Zwiększyć bieżący nadzór nad sposobem realizacji programu przez realizatorów oraz nad podmiotem, któremu zlecono realizację programu korekcyjno-edukacyjnego dla osób stosujących przemoc w rodzinie. Ustalenia kontroli: Starostwo Powiatowe w Gryfinie jest jednostką samorządu terytorialnego, która zgodnie z art. 6 pkt 4 ust. 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. Nr 180, poz. 1493 z późn. zm.) realizuje zadania z zakresu administracji rządowej zlecone powiatowi, tj. opracowywanie i realizację programów korekcyjno-edukacyjnych dla osób stosujących przemoc w rodzinie. Powyższe zadanie realizowane było w 2010 roku w okresie od dn. 02.09.20210 r. do dn. 25.11.2010 r. edycja pogłębiona programu oraz od dn. 06.09.2010 r. do dn. 29.11.2010 r., a w 2011 roku od dn. 02.03.2011 r. do dn. 31.05.2011 r. oraz od 13.09.2011 r. który będzie trwał do dnia 30.11.2011 r. Ustaleń dokonano w oparciu o analizę dokumentacji. Realizacja zadania z zakresu administracji rządowej prowadzona była przez Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Gryfinie przy współpracy z podmiotami i osobami prowadzącymi programy, którym PCPR zlecał umowami realizacje zadania. Spotkania odbywały się w Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie mieszczącym się przy ul. Łużyckiej 91 w Gryfinie. Zgodnie z Zał. Nr 2 do Krajowego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie - Wytyczne do Tworzenia Modelowych Programów Korekcyjno- Edukacyjnych dla Osób Stosujących Przemoc w Rodzinie będące załącznikiem do Krajowego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie realizacja programów oddziaływań korekcyjno-edukacyjnych wobec osób stosujących przemoc w rodzinie powinna być prowadzona przez osoby z wyższym wykształceniem, które ukończyły specjalistyczne przeszkolenie w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz praktycznych metod oddziaływań psychologicznych. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 22 lutego 2011 r. w sprawie standardu podstawowych usług świadczonych przez specjalistyczne ośrodki wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie, kwalifikacji 3
osób zatrudnionych w tych ośrodkach, szczegółowych kierunków prowadzenia oddziaływań korekcyjno-edukacyjnych wobec osób stosujących przemoc w rodzinie oraz kwalifikacji osób prowadzących oddziaływania korekcyjnoedukacyjne (Dz. U. Nr 50, poz. 259) osoby realizujące program korekcyjnoedukacyjny mają posiadać ukończone studia wyższe na wskazanych kierunkach, posiadać zaświadczenie o ukończeniu szkoleń w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie w wymiarze co najmniej 100 godzin,w tym 50 godzin w zakresie pracy z osobami stosującymi przemoc w rodzinie oraz mieć udokumentowany co najmniej 3 letni staż pracy w instytucjach realizujących zadania na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie. Realizatorami dwóch programów realizowanych w 2010 r. był Prywatny Gabinet Psychoterapii Uzależnień z siedzibą w Szczecinie. W analizowanej dokumentacji były dokumenty potwierdzające wyższe wykształcenie osób bezpośrednio realizujących program korekcyjno-edukacyjny. Znajdowały się kserokopie certyfikatu pierwszej z tych osób: specjalisty psychoterapii uzależnień, rekomendacje II stopnia Polskiego Towarzystwa Psychologicznego Trenera treningu interpersonalnego oraz rekomendacje I stopnia Polskiego Towarzystwa Psychologicznego Trenera warsztatu umiejętności psychospołecznych, dyplom Instytutu Zdrowia i Trzeźwości Polskiego Towarzystwa Psychologicznego o ukończeniu Studium Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie, z wyszczególnieniem tematyki odbytych 105 godzinnych zajęć (Zał. Nr 1). Kserokopie dokumentów drugiej osoby to: certyfikat specjalisty psychoterapii uzależnień oraz zaświadczenie wydane przez Fundację im. Stefana Batorego o uczestniczeniu w dwudniowym 16 godzinnym szkoleniu na temat: Pomoc dla Sprawców Przemocy Domowej (Zał. Nr 2 ). Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 22 lutego 2011 r. w sprawie standardu podstawowych usług świadczonych przez specjalistyczne ośrodki wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie, kwalifikacji osób zatrudnionych w tych ośrodkach, szczegółowych kierunków prowadzenia oddziaływań korekcyjno-edukacyjnych wobec osób stosujących przemoc w rodzinie oraz kwalifikacji osób prowadzących oddziaływania korekcyjnoedukacyjne (Dz. U. Nr 50, poz. 259) osoby realizujące program korekcyjnoedukacyjny mają posiadać ukończone studia wyższe na wskazanych kierunkach, posiadać zaświadczenie o ukończeniu szkoleń w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie w wymiarze co najmniej 100 godzin,w tym 50 godzin w zakresie pracy z osobami stosującymi przemoc w rodzinie oraz mieć udokumentowany co najmniej 3 letni staż pracy w instytucjach realizujących zadania na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie. Realizatorem dwóch programów realizowanych w 2011 r. pierwszego trwającego od 02.03.2011 r. do 31.05.2011 r. oraz drugiego trwającego od 13.09.2011 r. który podczas kontroli był w trakcie realizacji była Pracownia 4
Profilaktyki i Psychoedukacji reprezentowana przez osobę fizyczną, która bezpośrednio prowadziła program korekcyjno-edukacyjny. Były dokumenty potwierdzające wyższe wykształcenie tej osoby ukończone studia II stopnia na kierunku ekonomia. Jak wynikało z zaświadczenia osoba realizująca jest słuchaczką ostatniego z III semestrów studiów podyplomowych na kierunku pedagogika ogólna i szkolna. Była dokumentacja potwierdzająca ukończenie przez realizatora szkoleń w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie, w wymiarze co najmniej 100 godzin, w tym 50 godzin w zakresie pracy z osobami stosującymi przemoc w rodzinie. Był dokument świadczący o co najmniej 3 letnim stażu pracy realizatora programu korekcyjnoedukacyjnego w instytucji realizującej zadania na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie (Zał. Nr 3). Drugim realizatorem jednego z programów realizowanych w 2011 r. w okresie od 02.03.2011 r. do 31.05.2011 r. była osoba fizyczna z którą PCPR dn. 02.03.2011 r. zawarło umowę. Były dokumenty potwierdzające wyższe wykształcenie tej osoby ukończone studia II stopnia na kierunku pedagogika. Były także kserokopie między innymi ukończenia czteroletniego szkolenia Szkoły Psychoterapii Psychodynamicznej, Świadectwo ukończenia studiów podyplomowych w zakresie pomocy psychologicznej w dziedzinie seksuologii, Dyplom Polskiego Centrum Mediacji ukończenia Specjalistycznego Szkolenia dla Mediatorów Rodzinnych, zaświadczenie Laboratorium Psychoedukacji o ukończeniu 90 godzinnego Kursu Terapii Par, Zaświadczenie Wielkopolskiego Towarzystwa Terapii Systemowej o ukończeniu 130 godzinnego kursu podstawowego psychoterapii systemowej indywidualnej i rodzin, Dyplom Centrum Dydaktyki i Leczenia Psychodynamiczengo ukończenia 2 letniego Studium Socjoterapii i Psychoterapii Młodzieży, Zaświadczenie Stowarzyszenia na Rzecz Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie Niebieska Linia o ukończeniu szkolenia pt. Praca z osobami stosującymi przemoc w wymiarze 18 godzin. Nie było dokumentacji potwierdzającej ukończenie szkoleń w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie, w wymiarze co najmniej 100 godzin, w tym 50 godzin w zakresie pracy z osobami stosującymi przemoc w rodzinie. Był dokument świadczący o co najmniej 3 letnim stażu pracy realizatora programu korekcyjnoedukacyjnego w instytucjach realizujących zadania na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie (Zał. Nr 4). Zgodnie z Zał. Nr 2 do KPPPwR warunkiem przyjęcia osoby do programu powinno być uznanie przez nią faktu stosowania przemocy we własnej rodzinie. Należy także opracować reguły uczestnictwa w programie. Powinny być zawarte w formie dokumentu podpisywanego przez uczestników....reguły te powinny obejmować w szczególności: a) formalne wymogi dotyczące systematycznej obecności na zajęciach; b) obowiązek bezpiecznego i zgodnego z zasadami współżycia społecznego zachowania w trakcie uczestnictwa w zajęciach; c) zobowiązanie do powstrzymania się od 5
przemocowych zachowań i postaw w kontaktach z członkami rodziny i z innymi ludźmi; d) wymóg uznania osobistej odpowiedzialności za fakty stosowania przemocy w rodzinie. W dokumentacji zarówno podstawowej jak i pogłębionej edycji programu korekcyjno edukacyjnego zrealizowanych w 2010 r. oraz dla 2 programów realizowanych w 2011 r. znajdowała się dokumentacja obrazująca podejmowaną pracę z uczestnikami programów: część informacyjno-rozpoznawcza każdego uczestnika programu kompletnie wypełniona informacjami o przeszłości uczestnika, historię jego relacji w których występuje przemoc oraz poprzednich jego związków, historię interwencji związanych z przemocą, historię pomocy medycznej i psychoterapeutycznej w zakresie zaburzeń psychicznych, doświadczenie związane z nadużywaniem alkoholu i narkotyków, historię agresywnych i przemocowych zachowań w innych sytuacjach życiowych, kontakty z wymiarem sprawiedliwości, historię edukacyjno-zawodową uczestnika, charakterystykę szczegółowych zachowań i postaw przemocowych oraz opinie terapeutów po zakończeniu programu. Były także kopie materiałów dydaktycznych przy pomocy których prowadzono oddziaływania korekcyjnoedukacyjne z uczestnikami. Znajdowały się także zobowiązania uczestników do systematycznej obecności w programie korekcyjno-edukacyjnym, a także oświadczenia uczestników o powstrzymywaniu się od spożywania alkoholu, zażywania substancji psychoaktywnych, a także od zachowań przemocowych, przestrzegania zachowania bezpiecznego, zgodnego z zasadami współżycia społecznego w odniesieniu do członków rodziny i innych ludzi. Znajdowały się też kopie imiennych zaświadczeń o ukończeniu programu korekcyjnoedukacyjnego (Zał. Nr 5). Zgodnie z Zał. Nr 2 do KPPPwR realizatorzy programu powinni utrzymywać kontakt z osobami wobec których sprawcy uczestniczący w programie stosowali przemoc. Działania takie powinny dostarczać rzetelnych informacji o zachowaniach uczestników programu wobec członków swej rodziny. W analizowanej dokumentacji były pisma PCPR z dn. 12,13.10.2010 r. do partnerek uczestników edycji podstawowej i pogłębionej programów korekcyjno-edukacyjnych realizowanych w 2010 r. informujące o planowanym w dniu 25.10.2010 r. spotkaniu w PCPR. Jak wynikało z notatki służbowej z dn. 22.11.2010 r. partnerki na tym spotkaniu ustaliły kolejny termin na dzień 22.11.2010 r., na które żadna z pań nie przybyła. Były też notatki służbowe z dn. 04.05.2011 r. o telefonicznym poinformowaniu i zaproszeniu przez pracownika PCPR partnerek uczestników pierwszej edycji programu realizowanego w 2011 r. Spotkanie zaplanowane było na dzień 13.05.2011 r. na które nie przybyła żadna z osób poinformowanych (Zał. Nr 6). W edycji programu który podczas kontroli był w trakcie realizacji kontakt z partnerkami uczestników programu wobec których stosowali oni przemoc będzie podejmowany. 6
Ramowy program zajęć w oparciu o który program korekcyjnoedukacyjne był realizowany, winien być zgodny z założeniami zapisanymi w Zał. Nr 2 do KPPPwR i prowadzony w celach o których mowa w 3 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 6 lipca 2006 r. w sprawie standardu podstawowych usług świadczonych przez specjalistyczne ośrodki wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie, a także szczegółowych kierunków prowadzenia oddziaływań korekcyjno-edukacyjnych (Dz. U. Nr 127, poz. 890) oraz 4 Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 22 lutego 2011 r. w sprawie standardu podstawowych usług świadczonych przez specjalistyczne ośrodki wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie, kwalifikacji osób zatrudnionych w tych ośrodkach, szczegółowych kierunków prowadzenia oddziaływań korekcyjno-edukacyjnych wobec osób stosujących przemoc w rodzinie oraz kwalifikacji osób prowadzących oddziaływania korekcyjnoedukacyjne (Dz. U. Nr 50, poz. 259). W analizowanej dokumentacji były dwa ramowe programy dla edycji podstawowej i pogłębionej realizowanej w 2010 r. oraz ramowy program dla edycji, która rozpoczęła się dn. 13.09.2011 r. i podczas kontroli była w realizacji. Ramowe programy były dokumentami w oparciu o które osoby wykonujące zadanie realizowały zamierzone cele w pracy z uczestnikami. Były one zgodne z założeniami zapisanymi w wyżej wymienionych przepisach. (Zał. Nr 7). Nie było ramowego programu w oparciu o który osoby wykonujące zadanie realizowały zamierzone cele w pracy z uczestnikami programu korekcyjnoedukacyjnego realizowanego w okresie od 02.03.2011 r.- 31.05.2011r. Poszczególną tematykę realizowanych zajęć z datami spotkań wpisywano w dziennik zajęć. Ustalenia kontroli zostały omówione z dyrektorem Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Gryfinie. Dokonano wpisu w książce kontroli pod pozycją - 18/ 2011. Przedstawicielowi kontrolowanej jednostki, po zapoznaniu się z treścią protokołu, przysługują następujące uprawnienia: 1. Przed podpisaniem protokołu kontroli kontrolowany może zgłosić umotywowane zastrzeżenia na piśmie co do jego treści w ciągu 7 dni od dnia otrzymania do podpisu. 7
2. Prawo odmowy podpisania protokołu powinno być poprzedzone złożeniem pisemnych przyczyn odmowy, co nie stanowi przeszkody do wszczęcia postępowania pokontrolnego. Protokół sporządzono w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach, które otrzymują: - Starostwo Powiatowe w Gryfinie - egzemplarz nr 1 - a / a - egzemplarz nr 2 Starosta Powiatu Gryfińskiego Kontrolujący Szczecin, dnia 21 listopada 2011 r. Protokół otrzymałem dnia..21.11.2011r... 8