MAŁOPOLSKI URZĄD WOJEWÓDZKI w Krakowie Wydział Polityki Społecznej WP-IV Protokół

Transkrypt

1 MAŁOPOLSKI URZĄD WOJEWÓDZKI w Krakowie Wydział Polityki Społecznej WP-IV Protokół Na podstawie ustawy z dnia 25 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. z 2005 r., Nr 180, poz z późn. zm.), rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 3 czerwca 2011 r. w sprawie nadzoru i kontroli nad realizacją zadań z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie (Dz. U. z 2011 r. Nr 126, poz. 718), rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 22 lutego 2011 r. w sprawie standardu podstawowych usług świadczonych przez specjalistyczne ośrodki wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie, kwalifikacji osób zatrudnionych w tych ośrodkach, szczegółowych kierunków prowadzenia oddziaływań korekcyjno-edukacyjnych wobec osób stosujących przemoc w rodzinie oraz kwalifikacji osób prowadzących oddziaływania korekcyjno-edukacyjne (Dz. U. z 2011 r., Nr 50, poz. 259) oraz upoważnienia do kontroli z dnia 7 marca 2012 r. (znak: WP-IV ) wydanego z upoważnienia Wojewody Małopolskiego przez Dyrektora Wydziału Polityki Społecznej przeprowadzona została kontrola problemowa w Ośrodku Interwencji Kryzysowej w Bochni, ul. Karolina 14 F, Bochnia: Kontrola została przeprowadzona 16 marca 2012 roku przez zespół kontrolny w składzie: - Teresa Marynowicz starszy inspektor przewodnicząca zespołu kontrolnego, - Elżbieta Radzikowska starszy inspektor. Zakres kontroli obejmował: - ocenę sposobu realizacji programów korekcyjno-edukacyjnych dla osób stosujących przemoc w rodzinie, - ocenę sposobu wydatkowania środków finansowych z budżetu Wojewody na realizację programów korekcyjno-edukacyjnych dla osób stosujących przemoc w rodzinie zgodnie z przeznaczeniem i założeniami Krajowego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie Klasyfikacja wg budżetu zadaniowego: Funkcja 13. Zabezpieczenie społeczne i wspieranie rodziny; zadanie Pomoc i integracja społeczna; podzadanie Wspieranie osób zagrożonych wykluczeniem społecznym; Program wieloletni Krajowy Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie. Okres objęty kontrolą: od 1 stycznia 2011 r. do 31 grudnia 2011 r. Ustaleń kontrolnych dokonano w oparciu o dokumentację, a także ustne i pisemne wyjaśnienia złożone przez Panią Elżbietę Rydz-Szczepaniec. p.o. Dyrektora Ośrodka Interwencji Kryzysowej w Bochni. W wyniku przeprowadzonych czynności kontrolnych działalność Ośrodka Interwencji Kryzysowej w Bochni w zakresie realizacji programów korekcyjno-edukacyjnych dla osób stosujących przemoc w rodzinie w okresie objętym kontrolą oceniam: pozytywnie z nieprawidłowościami. Ocena wynika ze stwierdzenia nieprawidłowości wynikających z naruszenia 7 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 22 lutego 2011 r. w sprawie standardu podstawowych usług świadczonych przez specjalistyczne ośrodki wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie, kwalifikacji osób zatrudnionych w tych ośrodkach, szczegółowych kierunków prowadzenia oddziaływań korekcyjnoedukacyjnych wobec osób stosujących przemoc w rodzinie oraz kwalifikacji osób prowadzących oddziaływania korekcyjno-edukacyjne (Dz. U. z 2011 r. Nr 50, poz. 259).

2 Prowadzenie przez Ośrodek Interwencji Kryzysowej w Bochni w 2011 programu korekcyjnoedukacyjnego dla osób stosujących przemoc w rodzinie było zgodne z przepisami ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie i rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 6 lipca 2006 roku w sprawie standardu podstawowych usług świadczonych przez specjalistyczne ośrodki wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie, a także szczegółowych kierunków prowadzenia oddziaływań korekcyjno-edukacyjnych (Dz. U. z 2006 r., Nr 127 poz. 890) oraz rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 22 lutego 2011 r. w sprawie standardu podstawowych usług świadczonych przez specjalistyczne ośrodki wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie, kwalifikacji osób zatrudnionych w tych ośrodkach, szczegółowych kierunków prowadzenia oddziaływań korekcyjnoedukacyjnych wobec osób stosujących przemoc w rodzinie oraz kwalifikacji osób prowadzących oddziaływania korekcyjno-edukacyjne (Dz. U. z 2011 r. Nr 50, poz. 259), z wyjątkiem 7 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 22 lutego 2011 r. Program korekcyjnoedukacyjny dla sprawców przemocy realizowany był w siedzibie Ośrodka Interwencji Kryzysowej, w wyodrębnionym pokoju, jednak w tych samych dniach i godzinach, w których Ośrodek dostępny jest dla osób doświadczających przemocy. Sformułowanie powyższej oceny nastąpiło na podstawie następujących ustaleń: 1) analizy dokumentacji merytorycznej prowadzonej w OIK, 2) analizy dokumentacji finansowej (faktury, umowy), 3) analizy Listy kontrolnej dane identyfikacyjne, 4) analizy Listy kontrolnej realizacja programu oddziaływań korekcyjno-edukacyjnych wobec osób stosujących przemoc w rodzinie, 5) ustnych wyjaśnień złożonych przez p.o. Dyrektora OIK w Bochni. Do Protokołu załącza się: 1. Systemowy Program Edukacyjno-Korekcyjny dla sprawców przemocy w rodzinie Ku odpowiedzialnej wolności. 2. Spis umów realizatorów Programu Ku odpowiedzialnej wolności. 3. Wzory druków wykorzystywanych podczas realizacji Programu (Kontrakt, Kwestionariusz przyjęcia, Kwestionariusz (diagnoza), Zaświadczenie, Ankieta ewaluacyjna). 4. Sprawozdania ze spotkań monitorujących efekty programu korekcyjno-edukacyjnego dla sprawców przemocy w rodzinie (dzielnicowi, kuratorzy zawodowi, pracownicy ośrodków pomocy społecznych). 5. Zestawienie kosztów i wydatków na dzień r. rozdział Listę kontrolną dane identyfikacyjne. 7. Listę kontrolną realizacja programu oddziaływań korekcyjno-edukacyjnych wobec osób stosujących przemoc w rodzinie z załącznikami Ustalenia kontroli: Jednostką realizującą program korekcyjno edukacyjny dla osób stosujących przemoc w rodzinie na terenie powiatu bocheńskiego jest Ośrodek Interwencji Kryzysowej w Bochni. Zajęcia w kontrolowanej jednostce prowadzone były w 2011 roku przez siedmiu specjalistów, którzy posiadali kwalifikacje zgodne z 9 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 22 lutego 2011 r. w sprawie standardu podstawowych usług świadczonych przez specjalistyczne ośrodki wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie, kwalifikacji osób zatrudnionych w tych ośrodkach, szczegółowych kierunków prowadzenia oddziaływań korekcyjno-edukacyjnych wobec osób stosujących przemoc w rodzinie oraz kwalifikacji osób prowadzących oddziaływania korekcyjno- 2

3 edukacyjne (Dz. U. z 2011 r. Nr 50, poz. 259). Kwalifikacje osób realizujących program korekcyjnoedukacyjny Ku odpowiedzialnej wolności odnotowane zostały w załączniku nr 1 do listy kontrolnej, która stanowi integralną część protokołu. Formy prowadzonych zajęć oraz sposób ich realizacji: Program korekcyjno-edukacyjny Ku odpowiedzialnej wolności opracowany został przez Elżbietę Rydz-Szczepaniec. Jest to program integrujący różne modele podejścia pracy ze sprawcami - model przemocy rozpatrywany z perspektywy: systemu rodzinnego, społeczno-kulturowej oraz podejścia skoncentrowanego na rozwiązaniu). Systemowy program korekcyjno-edukacyjny dla sprawców przemocy w rodzinie Ku odpowiedzialnej wolności stanowi załącznik do protokołu. Program realizowany był na terenie Zakładu Karnego w Nowym Wiśniczu oraz w wyodrębnionym ze struktury OIK gabinecie do pracy korekcyjno-edukacyjnej dla sprawców przemocy w rodzinie. Program realizowany był zgodnie z opracowanym na rok 2011 harmonogramem zajęć realizowanych w Zakładzie Karnym w Nowym Wiśniczu oraz harmonogramem zajęć dla grupy ambulatoryjnej w Ośrodku Interwencji Kryzysowej Biorąc pod uwagę specyfikę beneficjenta oraz miejsce realizacji zadania konstrukcja programu kierowanego do więźniów oparta jest o koncepcję AMEND ma charakter długofalowy, składa się z czterech modułów: treningu interpersonalnego i rozwoju osobistego (psychologiczne), psychoedukacji (edukacyjne), psychokorekcji (korekcyjne) oraz warsztatów motywacyjnozadaniowych (socjalizacyjne). Niezależnie od podstawowych bloków tematycznych skazani uczestniczyli w indywidualnych spotkaniach terapeutycznych. Przed zasadniczą realizacja programu oraz w trakcie jego trwania dokonana została wstępna i pogłębiona diagnoza sytuacji życiowej uczestników oraz specyfiki przemocy, której byli sprawcami. W dalszej części programu diagnoza służyła do budowania indywidualnych planów integracji społecznej. Stosowane ćwiczenia korygujące zachowania sprawców oparte były o metodykę i technologię Treningu Zastępowania Agresji oraz Racjonalnej Terapii Zachowań. Sprawcy pracowali na rzeczywistych, osobistych zachowaniach przemocowych zapisanych w prowadzonych przez siebie dzienniczkach złości. Szerzej tematyka stosowanych metod i ćwiczeń opisana jest w liście kontrolnej stanowiącej załącznik do protokołu. Okres realizacji programu wynosił 1 rok. Z uwagi na dużą rotację skazanych program realizowany był w trzech cyklach, z których każdy o coraz wyższym poziomie zaawansowania stanowił zamkniętą całość. Taka konstrukcja gwarantowała uczestnikom doświadczenia wszystkich modułów wynikających z treści programu oraz podnoszenie poziomu świadomości i osobistych umiejętności dotyczących życia wolnego od przemocy. Średnia ilość godzin przeznaczonych na poszczególne cykle wynosiła 85 godzin. Zajęcia kierowane do grupy ambulatoryjnej oparte były o koncepcję EMERGE i skoncentrowane głównie na treściach z zakresu psychoedukacji i psychokorekcji, z możliwością indywidualnego kontaktu terapeutycznego. Spotkania grupy poprzedzone były wstępną diagnozą sytuacji rodzinnej i społecznej sprawców przeprowadzoną przez pracownika pierwszego kontaktu. Diagnozy pogłębionej dokonywał trener w kontakcie indywidualnym z klientem. Diagnoza dotyczyła rozpoznania zasięgu i rodzaju stosowanej przemocy, czasu i okoliczności pojawienia się przemocy oraz doświadczeń z przemocą wyniesionych z rodziny nuklearnej. Miejscem pierwszego kontaktu osób, mających trudności z kontrolowaniem swojej złości i własnych zachowań agresywnych, ze specjalistą jest Punkt Konsultacyjny utworzony dla potrzeb programu. Punkt stanowi również bazę informacyjną dot. instytucji pomocowych i interwencyjnych. Punkt jest także miejscem, w którym odbywają się spotkania monitorujące zachowania sprawców, warsztaty szkoleniowe podnoszące kompetencje różnych grup zawodowych w zakresie pracy korekcyjno-edukacyjnej oraz superwizję zespołu. Praca w Punkcie odbywała się raz w tygodniu we czwartki od godz do przez okres 10 miesięcy, 3

4 natomiast programowe zajęcia korekcyjno-edukacyjne ze sprawcami ambulatoryjnymi odbywały się raz w tygodniu w poniedziałki od godz do również przez okres 10 miesięcy. Rekrutacja do zajęć Rekrutacja do programu oddziaływań korekcyjno-edukacyjnych odbywa się zgodnie z regułami ujętymi w Krajowym Programie Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie. Podstawowym kryterium naboru do grupy AMEND jest stosowanie przemocy przez sprawcę, nawet jeśli kara pozbawienia wolności nie wiązała się bezpośrednio z art. 207 KK. Rekrutacja we współpracy z dyrektorem zakładu karnego pozwala na objęcie programem zwłaszcza tych skazanych, którym w niedalekiej perspektywie czasowej kończą się wyroki. Uczestnicy grupy EMERGE ambulatoryjni kierowani są przez kuratorów sądowych, pracowników socjalnych ośrodków pomocy społecznej, policjantów oraz członków rodzin. Z osobami, które zgłosiły się do OIK i wyraziły chęć współpracy zostały zawarte kontrakty. W roku 2011 do programu zostało zakwalifikowanych 141 sprawców z nakazem sadowym oraz 40 sprawców bez nakazu sądowego. Ostatecznie cały cykl programowy ukończyło 97 sprawców z nakazem sądowym i 28 bez nakazu. Wszyscy uczestnicy uzyskali dokument poświadczający ukończenie programu Ku odpowiedzialnej wolności. Ośrodek Interwencji Kryzysowej w Bochni prowadzi dokumentację osób uczestniczących w programie dotyczącą realizacji programów korekcyjno-edukacyjnych. Dokumentacja zawiera m.in.: Kwestionariusz przyjęcia, Kwestionariusz (diagnoza), Kontrakt, Zaświadczenie, Ankietę ewaluacyjną. W dokumentacji odnotowywana jest obecność oraz indywidualne postępy uczestników. W osobnym segregatorze znajduje się: Program korekcyjno-edukacyjny Ku odpowiedzialnej wolności, Porozumienie z Zakładem Karnym w Nowym Wiśniczu, dokumentacja finansowa, korespondencja z ośrodkami pomocy społecznej, policją, sądem, kuratorami, sprawozdania, dokumentacja z monitoringu. Efekty prowadzonych zajęć: Program korekcyjno-edukacyjny Ku odpowiedzialnej wolności prowadzony przez Ośrodek Interwencji Kryzysowej w Bochni ma charakter psychoedukacyjny i psychokorekcyjny. Zajęcia ze sprawcami prowadzone są w postaci wykładowo-warsztatowej oraz w formie treningów (integracyjnych, rozwoju osobistego, TZA), a także indywidualnych spotkań terapeutycznych. Głównym celem programu korekcyjno-edukacyjnego dla sprawców przemocy w rodzinie jest ograniczenie zjawiska przemocy domowej poprzez edukację i korygowanie postaw osób stosujących różne formy przemocy wobec osób najbliższych, ponadto: - zminimalizowanie zjawiska przemocy domowej poprzez wywołanie zmiany u sprawcy na poziomie emocjonalnym i behawioralnym, - zwiększenie u sprawców poziomu wiedzy na temat mechanizmów przemocy, - rozwój poczucia odpowiedzialności za dokonane czyny, - zmiana systemu przekonań u osób stosujących przemoc w rodzinie, - rozwój umiejętności rozwiązywania problemów i konfliktów bez użycia siły i manipulacji. Monitoring: W ramach systematycznego monitoringu zachowań uczestników programu korekcyjnoedukacyjnego z zakładzie karnym prowadzone są bezpośrednie, cykliczne kontakty z dyrektorem, psychologiem działu penitencjarnego, wychowawcami w formie wymiany spostrzeżeń, analizy konkretnych zachowań sprawców wynikających z naturalnych sytuacji związanych z życiem więziennym, bądź z aranżowanych przez wychowawców sytuacji społecznych, w których uczestnicy programu mogą zastosować nabyte umiejętności. Zespół superwizyjny dokonuje wglądu w zachowania sprawcy, a następnie następuje praca nad korektą zachowań skazanego. Działaniami monitorującymi 4

5 objęci są również sprawcy, którzy po wyjściu na wolność nawiązali kontakt z realizatorami programu. Sprawcy otrzymują pomoc i wsparcie w transferze nabytych umiejętności do realnych warunków życia na wolności. Monitoring odbywa się poprzez kontakt bezpośredni, telefoniczny lub listowny z byłym uczestnikiem. Monitoring zachowań ambulatoryjnych uczestników programu korekcyjno-edukacyjnego odbywa się w formie pośredniej poprzez cykliczne spotkania z pracownikami ośrodków pomocy społecznej, dzielnicowymi, kuratorami sądów rejonowych, podczas których przeprowadzana jest analiza aktualnej sytuacji rodzinnej oraz interakcji jej członków w kontekście zachowań przemocowych oraz bezpośrednie kontakty z członkami rodzin sprawców uczestniczących w programie, którzy korzystają z indywidualnego wsparcia na terenie OIK w związku z doświadczaniem przemocy. Spotkania ze służbami interwencyjnymi odbywają się 1 raz w kwartale, natomiast kontakty telefoniczne w miarę potrzeb. Analizą objęci są wszyscy uczestnicy programu zarówno aktualni, jak również z poprzednich edycji. Spotkania monitorujące rejestrowane są w formie sprawozdań pn. Monitorowanie efektów programu korekcyjno-edukacyjnego dla sprawców przemocy w rodzinie sprawozdania ze spotkań dzielnicowych, kuratorów i pracowników ośrodków pomocy społecznej stanowią załącznik do protokołu. Na zakończenie każdej edycji przeprowadzana jest przez realizatorów programu ankieta ewaluacyjna dotycząca przebiegu i efektów programu. Finansowanie Zajęcia finansowane były z dotacji z budżetu Wojewody Małopolskiego w kwocie ,00 zł. Z uwagi na fakt, iż zakwalifikowanych do Programu zostało 181 sprawców nie został przekroczony limit 500,00 zł na jednego uczestnika miesięcznie. Podczas czynności kontrolnych stwierdzono zasadność przeznaczania środków z dotacji na płace, w tym wynagrodzenia i pochodne. Tabela z przeznaczeniem środków finansowych znajduje się poniżej. Dyrektor Ośrodka Interwencji Kryzysowej w Bochni przedstawił dokumentację dotyczącą wydatków poniesionych w 2011 roku na program korekcyjno-edukacyjny dla sprawców przemocy w rodzinie. Składki na ubezpieczenie społeczne Składki na Fundusz Pracy Wynagrodzenia bezosobowe Zakup materiałów i wyposażenie Zakup usług pozostałych Szkolenia pracowników Razem 7 766,00 zł 756,00 zł ,00 zł 1 185,00 zł 4 125,00 zł 1 500,00 zł ,00 zł Na tym protokół zakończono. Inspektorzy kontrolujący dokonali wpisu w książce kontroli na temat zakresu i terminu przeprowadzonej kontroli. 5

6 Pouczenie Zgodnie z 17 ust. 2 pkt 7 w związku z 18 ust. 3 i 4 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 3 czerwca 2011 r. w sprawie nadzoru i kontroli nad realizacją zadań z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie (Dz. U. z 2011 r. Nr 126, poz. 718) kierownikowi kontrolowanej jednostki przysługuje prawo zgłoszenia przed podpisaniem protokołu kontroli, umotywowanych zastrzeżeń dotyczących ustaleń zawartych w protokole w terminie 7 dni od dnia otrzymania protokołu do Dyrektora Wydziału Polityki Społecznej Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego. Ponadto zgodnie z 18 ust. 1 ww. rozporządzenia kierownikowi kontrolowanej jednostki przysługuje prawo do odmowy podpisania protokołu z podaniem w terminie 7 dni od dnia jego otrzymania pisemnych wyjaśnień przyczyn tej odmowy. Do protokołu nie wniesiono (wniesiono) zastrzeżenia. Po przeczytaniu, niniejszy protokół podpisano na każdej stronie. Protokół sporządzono w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach, jeden egzemplarz otrzymuje Dyrektor jednostki podlegającej kontroli, drugi włącza się do akt kontroli. Data otrzymania protokołu: r. Data i miejsce podpisania protokołu: Kraków r. Podpis Dyrektora jednostki kontrolowanej p.o. DYREKTORA Podpisy inspektorów kontrolujących Starszy Inspektor (-) mgr Elżbieta Rydz-Szczepaniec (-) mgr Teresa Marynowicz Ośrodek Interwencji Kryzysowej Starszy Inspektor Karolina 14 F, Bochnia (-) mgr Elżbieta Radzikowska tel. 14/ , NIP Regon