FICO Polska Flanders International College of Osteopathy, Polska Osteopatia Słowo osteopatia składa się z dwóch greckich określeń: osteon i patos, które można dosłownie przetłumaczyć jako kości i zaburzenia. Musimy jednak dodać, że dosłowne tłumaczenie z pewnością nie obejmuje wszystkich aspektów osteopatii. Dr Andrew Taylor Still (1828-1917) twierdził, że pochodzenie różnych rodzajów uszkodzeń tkankowych i narządowych (patos), często znaleźć można przy dysfunkcji kręgosłupa (osteon). Innymi słowy, wiele dysfunkcji kręgosłupa wykazuje charakter patologiczny. Stwierdził również, że uszkodzenia te mogą wywierać nacisk na nerwy i naczynia krwionośne, powodując zmiany tkankowe wywołane zaburzeniem przepływu krwi. Dr Still nazwał to zjawisko osteopatią : chorą kością. W swojej praktyce, dr Still zauważył, że oprócz jasno wyrażanych dolegliwości, wszyscy jego pacjenci wykazywali anomalie kostne lub dysfunkcje zależne od kości; prawdopodobny powód dr Still a w wyborze terminu osteopatia. Na podstawie powyższych, dr Still sformułował następujące oświadczenie: Osteopatia nie jest chorobą kości, lecz jest to zespół pochodzący od kości. Począwszy od podstawowego założenia, iż wszystkie dolegliwości pochodzą od kości, mogą one oczywiście nie być trwałe. Jednak faktem jest, że wszystkie pozostałe tkanki powiązane są - w większym, bądź mniejszym stopniu - z kośćmi, przez co mogą zostać bezpośrednio dotknięte procesem chorobowym w wyniku zmian w układzie szkieletowym. Ze względu na zależności między kośćmi, a pozostałymi tkankami staje się oczywiste, że osteopatyczne podejście lecznicze nie będzie ściśle ograniczać się do systemu strukturalnego (mechanizmów podpierających i ruchowych). Takie podejście wyraźnie odróżnia osteopatię od chiropraktyki oraz fizjoterapii. Jeśli to konieczne, całościowe leczenie będzie uwzględniało układ trzewny (jelita) i czaszkowy (czaszka i tkanka łączna). Dlatego też, osteopatia jest metodą oddziaływania manualnego, poprawiającego normalne funkcjonowanie całego ciała pacjenta, dzięki któremu własna zdolność pacjenta do zdrowienia może zostać lepiej wykorzystana. Dlatego także, osteopata stara się określić każdą utratę ruchomości w organizmie. Lecząc wykryte zaburzenia mobilności, osteopata przywraca integralność strukturalną. Osteopatia strukturalna Terapia strukturalna to przede wszystkim szeroko rozumiana terapia manualna. Osteopata używa wyłącznie rąk w celu przeprowadzenia badania klinicznego, jak i terapii. Celem jest odnalezienie i leczenie ograniczeń ruchomości w całym ciele człowieka. Podczas 3-letniego modułu strukturalnego wykładane są techniki mobilizacji i manipulacji stawów i tkanek miękkich wszystkich rejonów ciała. W przypadku, gdy staw traci swą naturalną ruchomość, prowadzi to w rezultacie do powstawania jednej lub więcej kompensacji w tkankach i/lub stawach okalających. Ze względu na jednolity charakter układu nerwowo-mięśniowoszkieletowego, zjawisko to nie tylko będzie dotyczyło wszystkich stawów, ale także spowoduje, że kompensacje będą wpływały na siebie na wzajem. Jeden z naszych kolegów jest uznanym wykładowcą technik krótkodźwigniowych. Nasza szkoła, jako jedna z niewielu w europie, kontynuuje nauczanie tych technik ze względu na ich dokładność, a w szczegolności na bardzo duże bezpieczeństwo pacjenta. Obok wyszkolonych przez nas nauczycieli, części praktyczne prowadzą renomowani wykładowcy z najstarszych szkół brytyjskich. Moduły wspierane są przetłumaczonymi na język polski podręcznikami, zawierającymi ilustracje i opis każdej techniki. Zdecydowaliśmy się przykładać maksimum uwagi do praktycznej strony procesu nauczania. Ruch w koncepcji osteopatycznej rozpatrywany jest pod względem trzech aspektów. Dlatego też, wiedza i umiejętności nabyte podczas modułu strukturalnego są następnie kojarzone z modułem wisceralnym i czaszkowym. Osteopata na podstawie informacji uzyskanych podczas wywiadu oraz badania klinicznego, rozpatruje dolegliwości pacjenta pod względem trzech wspomnianych powyżej układów. Dzięki temu logiczne wytłumaczenie dysfunkcji opiera się na całościowym spojrzeniu na indywidualnego pacjenta tym jest właśnie podejście holistyczne. 1
Akredytacja Flanders International College of Osteopathy (FICO) jest szkołą kształcącą w kierunku osteopatycznym, której program nauczania akredytowany jest przez G.N.R.P.O. (Group of National Representative Professional Osteopaths), będą organizacją zrzeszoną w E.F.O. (European Federation of Osteopaths). FICO przynależy także do O.S.E.A.N. (Osteopathic European Academic Network). Zgodnie z wytycznymi E.F.O., O.S.E.A.N oraz Procesem Bolońskim, FICO oferuje 5-letni system zaocznego szkolenia osteopatycznego, wynoszącego po 264 godziny dydaktyczne rocznie. Każdego roku odbywa się 8 zjazdów, w pełni 3 dniowych. Każdy zjazd to 33 godziny dydaktyczne. Osteopatia w Poslce Dzięki przynależności i akredytacji dwóch największych organizacji osteopatycznych w Europie (E.F.O. oraz O.S.E.A.N.) FICO Polska reprezentuje europejski poziom kształcenia oraz nadaje rozpoznawany w krajach europejskich Dyplom Osteopaty (DO). Dyrekcja FICO Polska przykłoży wszelkich starań, aby zawód osteopata stał się szanowaną i szeroko rozpoznawaną profesją w Polsce, tak jak ma to miejsce w krajach Europejskich. Z pewnością potrzebna będzie tu współpraca ogólnopolska. Pełne 5-letnie szkolenie osteopatyczne prowadzone przez FICO Polska prowadzone jest w systemie modułowym, na który składają się 3 moduły: strukturalny (3 lata), wisceralny (1 rok) i czaszkowy (1 rok). W trakcie modułów wisceralnego i czaszkowego nauczyciele prócz zagadnień danego modułu nauczają integracji wiedzy i technik z zakresu modułu strukturalnego. Zgodnie z wytycznymi organizacji nadrzędnych Uczestnikiem szkolenia osteopatycznego w FICO Polska może być osoba, która posiada uprawnienia zawodowe fizjoterapeuty (minimum lic.) lub lekarza medycyny. Osoby, które posiadają dyplomy magisterskie (II stopnia), uzyskane na Akademii / Uniwersytecie Medycznym, np: farmacja, pielęgniarstwo, ratownictwo medyczne mogą być studentem FICO Polska, lecz będą zobowiązane do uczestnictwa w zjazdach uzupełniających. 2
Przedmioty teoretyczne JAKO PODSTAWA NA BAZIE KTÓREJ BUDOWANE SĄ UMIEJĘTNOŚCI PRAKTYCZNE ORAZ LOGICZNE ROZWIĄZYWANIE PROBLEMÓW PACJENTA. ANATOMIA STRUKTURALNA Anatomia strukturalna jest podstawą niemal każdego systemu, czy koncepcji leczniczej. Dokładna znajomość struktur ludzkiego ciała oraz strukturalnych relacji pomiędzy nimi daje osteopacie duży wahlarz możliwości diagnostycznych i terapeutycznych. Dzięki wnikliwej wiedzy szkieletowo-mięśniowo-nerwowej oraz powięziowej - osteopaci zdolni są do określania relacji różnych części ciała względem siebie w oparciu o zależności strukturalne, funkcjonalne i fizjologiczne. Celem zajęć anatomii strukturalnej nie jest ponowne omawianie faktów, które znacie Państwo ze studiów fizjoterapeutycznych lub medycznych, lecz przedstawienie istotnych dla koncepcji osteopatycznej szczegółów, które pokazują struktury ciała w zupełnie innym świetle, niż postrzega je klasyczna medycyna. Spojrzenie to nie ma nic wspólnego z magicznymi rozwiązaniami holistycznymi, lecz stara się przedstawić ludzki organizm jako całość tkanek i struktur, zwrotnie od siebie uzależnionych. BIOMECHANIKA Biomechanika wykładana jest we wszystkich typach szkół fizjoterapeutycznych i medycznych, lecz w większości skupia się na rozpatrywaniu lokalnych mechanizmów i zależności. Osteopaci prócz wnikliwej analizy lokalnej, skupiają się także na mechanizmach globalnych, traktując ciało jako zamknięty układ dążący do wewnętrznej równowagi mechanicznej. Wspaniałym przykładem jest koluna kręgosłupa, której kolejne odcinki współpracują ze sobą, a dysfunkcja w jednym z nich powodować będzie zaburzenia pracy w innych. Poznanie tych mechanizmów, koncepcji barierowej oraz tensegryczności ludzkiego ciała jest kluczem do globalnego postrzegania i leczenia. PATOLOGIA KLINICZNA Celem osteopatów jest pełnienie roli niezależnego specjalisty pierwszego kontaktu. Oznacza to, że nieodzownym elementem pracy jest wiedza na temat patologii ludzkiego organizmu - tak szkieletowo-mięśniowo-nerwowych, jak i patologii trzewnych i czaszkowych. Jako specjaliści wykonujący pełne badanie kliniczne, osteopaci muszą bardzo wnikliwie znać specyfikę dolegliwości i objawów klinicznych, które służą rozpoznaniu konkretnego stanu patologicznego. NEUROLOGIA Ponownie, jako specjaliści pierwszego konaktu oraz zajmujący się pacjentami o różnej specyfice problemów zdrowotnych, osteopaci muszą posiadać rozbudowaną wiedzę w zakresie neurologii. Potrzebne jest to w szczególnólności do przeprowadzenia wnikliwego badania pacjenta oraz wykluczania jakichkolwiek patologii, które w razie potrzeby należy kierować do specjalistów medycznych. Układ nerwowy, obok naczyniowego, limfatycznego i powięziowego, jest układem wszechobecnym. Oznacza to, że jego wpływ jest nadrzędny, a zależności odruchowe oraz sterowanie stają się istotnymi czynnikami funkcjonowania całego organizmu człowieka. DIAGNOSTYKA i SEMIOLOGIA Właściwe i wnikliwe rozpoznanie problemu pacjenta jest kluczem do skutecznej terapii. Znajomość takich rzeczy jak czerwone i żółte flagi oraz umiejętne przeprowadzenie badania klinicznego jest podstawowym elementem pracy osteopaty. Nie uda się przeprowadzić skutecznej terapii bez określenia pierwszo- i drugorzędowych dysfunkcji, czy patologii. Umiejętność właściwego wykonania wywiadu, zebrania historii pacjenta oraz badania manualnego jest pierwszym etapem diagnostycznym. Kolejnym staje się diagnostyka różnicowa oraz wnioskowanie kliniczne, dzięki którym analizuje się zebrane informacje. Dużą umiejętnością osteopatów jest pewnego rodzaju lejek informacyjny, dzięki któremu starają się oni dociekać istoty problemu pacjenta, często będącego odlegle od iejsca dolegliwości. RADIOLOGIA Badania obrazowe zawsze będą potrzebnym czynnikiem w procesie diagnostyki, gdyż mimo wszystko możliwości palpacyjne są ograniczone i nie ujawnią wszystkich istotnych zmian tkankowych. Osteopaci kształcą się w kierunku analizy badań obrazowych, lecz także są świadomi ograniczeń tego typu diagnostyki, pozostając krytyczni względem możliwości palpacyjnych, jak i samych badań obrazowych. Posiadając umiejętność analizowania obrazowego i klinicznego - osteopaci posiadają szeroki wahlarz możliwości diagnostycznych. 3
Przedmioty praktyczne Praktyczne wykorzystanie wiedzy teoretycznej oraz umiejętne wykonywanie technik leczniczych jest esencją koncepcji osteopatycznej. Integracja wiedzy anatomicznej, biomechanicznej, zasad dynamiki płynów oraz patologii daje olbrzymie umiejętności logicznego aplikowania technik leczniczych. Innym aspektem jest prawidłowe ich wykonywanie, czego celem są zajęcia praktyczne, na które FICO Polska kładzie bardzo duży nacisk. PALPACJA Podczas modułu strukturalnego, wisceralnego i czaszkowego nauczane są sposoby technik palpacyjnych, nakierowanych na odnajdywanie określonych struktur anatomicznych, a także na określanie dysfunkcji somatycznych. Palpacja jest podstawowym narzędziem osteopaty, stąd też dokładne i uważne jej wykorzystywanie jest kluczem do sukcesu terapeutycznego. STAWOWE TECHNIKI MANIPULACYJNE Są to techniki posługujące się jednorazowym użyciem siły o dużej prędkości i niskiej amplitudzie. Celem ich działania jest zastosowanie ukierunkowanej siły na specyficzny punkt, obszar lub strukturę. Dla wykonania technik pchnięcia, osiągnięcie krańcowego zakresu ruchu zazwyczaj nie jest konieczne. Większość technik manipulacyjnych, nauczanych w FICO to techniki krótkodźwigniowe, w których impuls końcowy nie jest wykonywany w punkcie końcowego zakresu ruchu. Poprzez kombinację licznych komponentów tworzy się bowiem barierę, nie będącą barierą fizjologiczną, a raczej wymuszonym zakończeniem ruchu. W celu zbudowania bariery zabiegowej wykorzystuje się liczne kierunki kompresji i ogniskowania na segment oraz trójprzestrzenne pozycjonowanie stawu. Dzięki temu, uzyskana bariera znajduje się w pośrednim ustawieniu powierzchni stawowych. Powoduje to, że impuls końcowy przełamuje barierę będącą daleko od końcowego zakresu ruchu. Bariera ruchowa stawu dobrze przygotowanego do wykonania zabiegu, daje charakterystyczne odczucie potencjalnego lub dynamicznego napięcia. W przypadku stawów kręgosłupa stosuje się dźwignię podstawową i dźwignie drugorzędowe. Dźwignią podstawową jest najczęściej impuls do rotacji, skłonu bocznego, przesunięcia lub trakcji, natomiast dźwignie drugorzędowe to kompresja, zgięcie/ wyprost, skłon boczny, przesunięcie AP i przesunięcia boczne. Olbrzymią zaletą technik krótkodźwigniowych jest fakt, iż są one bardzo bezpieczne dla pacjenta. TECHNIKI RYTMICZNE Są to techniki, których istotą jest zastosowanie ruchów rytmicznych. Są one z natury rzeczy powtarzalne, lecz bynajmniej nie polegają na prostym powtarzaniu tego samego ruchu, bowiem powtórzenia są zmieniane poprzez stosowanie różnych, typowych tzw. czynników modyfikujących. Jak wszystkie zabiegi osteopatyczne, tak i techniki rytmiczne zależą od reakcji ze strony tkanek i struktur poddanych terapii. Ze względu na mechanizm percepcji danego zabiegu, będą się one różnić pod względem tempa, rytmu, kierunku, siły, czasu trwania i ilości powtórzeń. Wystąpią też różnice pod względem wszystkich innych czynników umożliwiających uzyskanie optymalnego efektu, w konkretnych okolicznościach. Naturą technik rytmicznych jest dążenie do powolnej normalizacji ruchu, krążenia i odprowadzania płynów (drenażu) oraz do usunięcia przeszkód w funkcjonowaniu struktur somatycznych. Do technik rytmicznych zalicza się między innymi ugniatanie, rozciąganie, mobilizacje, głaskanie, hamowanie, sprężynowanie, trakcję, wibracje i oscylacje. Można także wykorzystywać ich kombinacje. TECHNIKI HARMONICZNE Technika harmoniczna jest systemem leczniczym stosującym harmonijny nacisk przeciwko oporowi różnych części ciała, umożliwiający powrotne, naturalne sprężynowanie (natural recoil) napiętych tkanek. Metoda ta stanowi powrót do najstarszych metod osteopatycznych. Pionierzy osteopatii stosowali harmonijny, oscylujący ruch, jako część swojej terapii. Popularność tego systemu zmniejszyła się wraz ze wzrostem zainteresowania metodami liniowymi. Choć większość szkół osteopatycznych uczyła pewnych fonu techniki rytmicznej, nie nauczano jej jako metody. Na nowo odkrył, sklasyfikował i zastosował metody harmoniczne, E.Lederman DO, prowadząc równocześnie szeroko zakrojone badania efektów fizjologicznych stosowania, zarówno tego systemu, jak też innych metod manipulacyjnych. W technice tej pacjent pozwala terapeucie popychać, ciągnąć lub poruszać w konkretnym kierunku daną część ciała, zaś naturalne sprężynowanie, skręcenie powrotne i odbicie /recoil and rebound/ powodują powrót tej części do pozycji neutralnej. Zabieg taki powtarzany jest w sposób harmonijny, aż dojdzie do oscylacji, w których terapeuta spełnia swoistą rolę katalizatora. Optymalnie zrównoważony rytm harmoniczny ma miejsce wtedy, gdy wysiłek ze strony terapeuty jest najmniejszy. Terapeuta rozpoczyna drgania i zmienia ich prędkość do momentu, kiedy nastąpi owa dynamiczna równowaga. Tempo drgań będzie różne dla poszczególnych części ciała, w zależności od długości dźwigni. Zabieg stosuje się do chwili osiągnięcia poczucia rozluźnienia w poddanej działaniu części ciała. Opracowane zostały chwyty dla większości części ciała. 4
Technikę harmoniczną można stosować jako terapię samą w sobie, bądź jako przygotowanie do innych metod leczniczych. Jest ona najbardziej użyteczna w sytuacjach, kiedy rytmiczny wzorzec ruchu danej części ciała uległ zaburzeniu. Przykładem może być ciężka choroba zwyrodnieniowa stawu biodrowego. Konwencjonalne rozciąganie, jest tutaj tylko w pewnym stopniu skuteczne. Delikatna rotacja uda z naprężaniem tkanek, umożliwiająca naturalny powrót do pozycji neutralnej, jest przykładem typowej techniki harmonicznej. Zakres ruchu w stawie może się zmienić tylko nieznacznie, lecz jakość ruchu, dzięki prawidłowo zastosowanej technice harmonicznej, powinna się wyraźnie poprawić. Korzystne zmiany nastąpią również w krążeniu, dzięki rozluźnieniu stawu i wymianie płynów. Technika powyższa nie polega jedynie na oscylacjach do przodu i do tyłu. Istnieją pewne kierunki, które są istotne dla metody, jeśli ma ona dać optymalne wyniki. Równie ważna jest amplituda wprowadzanych drgań. Z co najmniej kilku powodów, natury neurologicznej, hydraulicznej, mechanicznej i psychologicznej, należy technikę harmoniczną oceniać pozytywnie. TECHNIKI ENERGIZACJI MIĘŚNI Wczesne techniki osteopatyczne uwzględniały relaksację mięśni poprzez wykorzystywanie procedur tkanek miękkich, lecz specyficzne koncepcje mobilizacji/manipulacji mięśni wydają się być fenomenem XX wieku. Na funkcję każdego połączenia stawowego, poruszanego przez świadomą pracę mięśni, można wpłynąć poprzez procedury technik energii mięśniowej (MET). MET można wykorzystywać w celu wydłużenia zablokowanego w skróceniu lub spastycznego mięśnia, a także wzmocnienia fizjologicznie osłabionego. Zastosowanie znajduje także w zmniejszeniu miejscowego obrzęku, uwolnieniu biernego przekrwienia oraz mobilizacji stawów z ograniczoną ruchomością. - Philip Greenman. energii mięśniowej (MET) dotyczą głównie kompleksów tkanki mięśniowej oraz skierowane są na jej relaksację lub pobudzenie, lecz stosuje się je także jako mobilizacje stawowe. MET polegają na izometrycznym lub izotonicznym napinaniu mięśni przez pacjenta wraz z ruchem stawu w określonym kierunku oraz do określonego punktu (najczęściej odczucia pierwszej bariery tkankowej). Przykładami technik energii mięśniowej mogą być Poizometryczna Relaksacja, Hamowanie Zwrotne, czy Technika Ruddy ego. MET rozwijano już od wczesnych lat 40-tych na podstawie technik osteopatycznych, które po raz pierwszy opisał T.J.Ruddy w 1961 r. ( Resistive Duction ), a następnie rozwijał i modyfikował Fred Mitchell Senior (1967 r.). Należy pamiętać, że istnieją pewne podobieństwa pomiędzy MET, a procedurami i koncepcjami fizjoterapeutycznymi, czy ortopedycznymi, jak na przykład PNF. W roku 1986, dzięki wieloletniej pracy specjalistów, nastąpiła rewolucja i wszechstronne podsumowanie dotychczasowych osiągnięć i wiedzy z zakresu terapii MET. Jednymi z pionierów tej ewolucji byli Karel Lewit i Vladimir Janda. Obecnie wiele terapii zbiega się ku sobie, bądź czerpie z siebie nawzajem. Tak też dzieje się z MET, o których coraz częściej mówi się wraz z koncepcjami taśm mięśniowopowięziowych, czy samych technik powięziowych. Do najczęściej wykorzystywanych technik MET zalicza się metodę Ruddy ego, hamowanie zwrtone, poizometryczną relaksację oraz różnego rodzaju i typu charakter skurczu mięśniowego (izometryczny, izotoniczny, izokinetyczny, koncentryczny, ekscentryczny i ich kombinacje). TECHNIKI ROZLUŹNIANIA POZYCYJNEGO te, nazywane także technikai funkcjonalnymi, należy zaliczyć w większości do metod pośrednich ( indirect ), w których poszukuje się optymalnej/największej pozycji uwolnienia / rozluźnienia tkanki, a więc kierunek ruchu jest najczęściej przeciwny do kierunków poszukiwania bariery tkankowej, jak przy technikach MET, czy technikach mobilizacji/manipulacji stawów. Celem technik jest rozluźnienie tkanki, która uległa nadmiernemu skróceniu (zablokowanie w skróceniu - ang.: locked short) lub częściej naciągnięciu (zablokowanie w skróceniu - ang.: locked long). Pacjenci w stanach ostrych, zapalnych, wykazujący silne podrażnienie mechaniczne lub chemiczne, u których często nie można wykonać technik bezpośrednich (w kierunku bariery) - techniki PRT stają się bardzo przydatnym, bezbolesnym i nietraumatyzującym narzędziem terapeutycznym. Można wykorzystywać je do terapii tkanki torebkowowięzadłowej, mięśniowej oraz powięziowej. Wspaniale nadają się do zmniejszania sztywności (hypertonii) przed- i pooperacyjnej, rozluźniania spazmów mięśniowych, gdzie techniki bezpośrednie mogą nie być tolerowane przez pacjenta, w przypadkach ostrych lub wielokierunkowych naciągnięć, w przypadku zaburzeń chronicznych, jako element kombinacji technik (INIT), a także leczeniu dysfunkcji stawowych, w których hypotonia jest głównym czynnikiem ograniczającym. Do najczęściej stosowanych wariacji PRT należą techniki napięcia-kontrnapięcia Jones a (SCS), funkcjonalne techniki PRT, torowane rozluźnianie pozycyjne oraz techniki rozluźniania powięziowego. 5
TECHNIKI MIĘŚNIOWO-POWIĘZIOWE Technika ta została opracowana stosunkowo niedawno, jako połączenie kilku różnych koncepcji. Przypomina niekiedy technikę czaszkowo-krzyżową. Stosuje się ją we wszystkich regionach ciała, na styku mięśni i powięzi oraz powięzi, kości i narządów wewnętrznych. Może wykorzystywać niektóre zasady techniki energii mięśniowej, w których stosuje się opór. W procedurach diagnostycznych opiera się na percepcji napięcia płaszczyzny powięziowej. Rozpowszechnione są różne metody stosowania techniki mięśniowo-powięziowej. Jest ona, w okolicach z dostrzegalnymi zaburzeniami, stosowana przez terapeutów często i polega na łagodnym manewrowaniu tkankami, celem przywrócenia harmonijnej współpracy z regionami okolicznymi. Podczas palpacji, terapeuta naciska na tkanki ze zróżnicowaną siłą, zależną od szybkości wyczuwalnego ich rozluźniania. Generalnie jest to metoda bardzo powolna i delikatna, odbierana w relacjach kontroli neurologicznej mięśni i przyczepów powięziowych. Koncepcja metody opiera się na wyczuwaniu precyzyjnej odpowiedzi zwrotnej odnośnie stanu powięzi i mięśni, w czasie, gdy znajdują się one w optymalnej dla danego obszaru fazie rozluźnienia. Podkreśla się przy tym także znaczenie kontroli fazy oddechowej. Niektóre techniki mięśniowo-powięziowe stosują dość silne rozciąganie wzdłuż płaszczyzn powięziowych, aplikując pojedyncze lub wielokrotnie powtarzane, powolne rozciągnięcia. Inne stosują natomiast poprzeczne rozciągnięcia powięzi. Jednym z najistotniejszych elementów decydujących o powodzeniu techniki mięśniowo-powięziowej jest zastosowanie wystarczająco długiego czasu nacisku, umożliwiającego odpowiednią wymianę płynów i pełzanie przesuwanej tkanki miękkiej. Mięśnie składają się głównie z płynów, które w zasadzie nie poddają się kompresji. Stąd, część oddziaływania długotrwałego nacisku polega prawdopodobnie na umożliwianiu płynom tkankowym przemieszczania się wewnątrz kanałów powięziowych. Oba podejścia, jeśli chodzi o ich konkretne zastosowanie w danym przypadku, zależą od różnych czynników. Jak to zazwyczaj bywa, poszczególni terapeuci skłaniają się ku określonej metodzie. Niektórzy uważają, że dana technika jest łatwiejsza, inni wolą respektować uzasadnienia teoretyczne stosowanej metody, jeszcze inni kierują się jej skutecznością. TECHNIKI NERWOWO-MIĘŚNIOWE Opracowali ją Stanley Lieff DO i Boris Chaitow DO, osteopaci brytyjscy. Technika ta stosuje narastający, przesuwający się nacisk diagnostyczny, w celu znalezienia okolic ciała objętych dysfunkcją, a następnie leczy je przy użyciu głębszego ucisku, wykonywanego w różnych kierunkach. Normalizuje te obszary poprawiając krążenie i przywracając nerwową kontrolę czynności ścięgien i mięśni. Technika nerwowo-mięśniowa ukierunkowana jest głównie na tkankę łączną, powięzie i przyczepy mięśniowe. W regionie kręgosłupa terapeuta wykonuje nacisk kciukiem bezpośrednio na stawy międzywyrostkowe, wzdłuż bruzdy przykręgowej. Następnie, używając palców jako punktu podparcia, kciukiem wykonuje oscylację nad każdym segmentem, gdzie wykryto zaburzenia. Z kolei, nad badanym jednym lub dwoma segmentami, posługując się środkiem zmniejszającym tarcie, jak np. olejek do masażu, stosuje powtarzalny ucisk wzdłuż osi ciała. Technikę nerwowo-mięśniową można wykonywać wzdłuż całego kręgosłupa koncentrując się i wprowadzając zwiększony nacisk na obszary objęte dysfunkcją. Czasami używa się jej w zaburzeniach w obrębie jamy brzusznej i kończyn. Istnieje szeroki zakres udokumentowanych wskazań, w których leczeniu ma ona zastosowanie. Chociaż technikę powyższą najczęściej stosowano w I połowie XX wieku, przetrwała ona do dzisiaj, pomimo że w wielu szkołach osteopatycznych aktualnie się jej nie uczy. Można dostrzec pewne podobieństwa między nią a niektórymi, innymi technikami głębokiego masażu np. Rolfingu. TECHNIKI NEUROMOBILIZACJI Neuromobilizacje to techniki ukierunkowane na układ nerwowy, tak obwodowy, jak i centralny (głównie rdzeń kręgowy). Wielu autorów dowiodło skuteczności owych technik, w tym D.Butler, M.Shacklock, B.Elvy. Osteopaci także wykorzystują te techniki, głównie w myśl poprawy fizjologii tkanek nerwowych. neuromobilizacji wykorzystuje się do diagnostyki, jak i terapii. Wyróżnić wśród nich można techniki napięciowe i ślizgowe. W zależności od rodzaju zaburzenia (fizjologiczne, mechaniczne) oraz intensywności podrażnienia, aplikuje się wskazaną technikę, ogniskowaną na konkretne miejsce przebiegu układu nerwowego. te są specyficzne i bezbolesne oraz wykorzystują fakt globalnego rozmieszczenia układu nerwowego w ciele, podobnie do technik mięśniowo-powięziowych. 6
Program tematyczny zjazdów Zjazd 1 I/S1 15-17 października 2010 r. KRĘGOSŁUP LĘDŹWIOWY Biomechanika Radiologia Patologia Zjazd 2 I/S2 5-7 listopada 2010 r. KRĘGOSŁUP LĘDŹWIOWY Sesja powtórkowa Anatomia & Palpacja Michel Leduc DO Jan Liekens DO Zjazd 3 I/S3 19-21 listopada 2010 r. KOŚĆ KRZYŻOWA & SIJ Sesja powtórkowa Biomechanika Radiologia Diagnostyka Zjazd 4 I/S4 28-30 stycznia 2011 r. SIJ & STAW BIODROWY Sesja powtórkowa Biomechanika Patologia Neurologia Zjazd 5 I/S5 11-13 lutego 2011 r. STAW BIODROWY Sesja powtórkowa Biomechanika Radiologia Tkanek Miękkich Jörgen Quaghebeur DO Luc Van Eupen DO Zjazd 6 I/S6 4-6 marca 2011 r. STAW KOLANOWY Sesja powtórkowa Diagnostyka Biomechanika Radiologia Tkanek Miękkich Zjazd 7 I/S7 1-3 kwietnia 2011 r. STOPA Sesja powtórkowa Diagnostyka Patologia Biomechanika Zjazd 8 I/S8 20-22 maja 2011 r. REWIZJA I EGZAMINY Teoria: patologia, radiologia, neurologia, anatomia, palpacja Praktyczne: techniki stawowe, techniki tkanek miękkich OBECNOŚĆ NA ZAJĘCIACH Luc Van Eupen DO Obecność na zajęciach nie jest obowiązkowa, lecz nieobecność zobowiązuje Uczestnika do samodzielnego uzupełnienia materiału, co zostanie poddane ocenie podczas końcowych egzaminów rocznych. 7
Program II roku strukturalnego Program III roku strukturalnego Zjazd 1 II/S1 KRĘGOSŁUP PIERSIOWY Zjazd 2 II/S2 ŻEBRA III-X Zjazd 3 II/S3 STAW RAIENNY I STAWY OBOJCZYKA Zjazd 4 II/S4 STAW RAMIENNY I ŁOKCIOWY Zjazd 5 II/S5 STAW ŁOKCIOWY Zjazd 6 II/S6 NADGARSTEK I RĘKA Zjazd 7 II/S7 POWTÓRKA I KOMPILACJA Zjazd 8 II/S8 EGZAMINY Zjazd 1 III/S1 KRĘGOSŁUP SZYJNY, SEGMENTY ŚRODKOWE Zjazd 2 III/S2 KRĘGOSŁUP SZYJNY, SEGMENTY DOLNE Zjazd 3 III/S3 ŻEBRA I+II Zjazd 4 III/S4 ŻEBRA XI+XII, KRĘGOSŁUP PIERSIOWY TH11-TH12 Zjazd 5 III/S5 KRĘGOSŁUP SZYJNY, SEGMENTY GÓRNE + OA Zjazd 6 III/S6 SEGMENTY PRZEJŚCIOWE (C/TH, TH/L, L/S) Zjazd 7 III/S7 POWTÓRKA I KOMPILACJA Zjazd 8 III/S8 EGZAMINY DOKŁADNE TERMINY I PROGRAM ROKU II i III Dokładne terminy zjazdów II (2011/2012) i III (2012/2013) roku postaramy się podać Państwu do końca tego roku kalendarzowego, aby mogli Państwo zaplanować swoje kalendarze. Terminy zjazdów II i III roku będą bardzo podobne do terminów I roku. 8
Program godzinowy zjazdu PIĄTEK 8.00-18.50 8.00-11.50 Sesja Powtórkowa 3 godz. 50 min. 11.50-12.00 Przerwa Kawowa 10 min. 12.00-13.50 Zajęcia Teoretyczne 13.50-14.50 Przerwa Obiadowa 60 min. 14.50-16.40 Zajęcia Teoretyczne 16.40-17.00 Przerwa Kawowa 20 min. 17.00-18.50 Zajęcia Praktyczne SOBOTA 8.00-18.50 8.00-9.50 Zajęcia Teoretyczne 9.50-10.00 Przerwa Kawowa 10 min. 10.00-11.50 Zajęcia Praktyczne 11.50-12.00 Przerwa Kawowa 10 min. 12.00-13.50 Zajęcia Teoretyczne 13.50-14.50 Przerwa Obiadowa 60 min. 14.50-16.40 Zajęcia Teoretyczne 16.40-17.00 Przerwa Kawowa 20 min. NIEDZIELA 8.00-15.20 17.00-18.50 Zajęcia Praktyczne 8.00-9.50 Zajęcia Teoretyczne 9.50-10.00 Przerwa Kawowa 10 min. 10.00-11.50 Zajęcia Praktyczne 11.50-12.20 Drugie Śniadanie 30 min. 12.20-14.10 Zajęcia Teoretyczne 14.10-14.20 Przerwa Kawowa 10 min. 14.20-15.20 Zajęcia Praktyczne 60 min. 9
Koszt szkolenia JEDNORAZOWA OPŁATA WPISOWA Wraz ze zgłoszeniem udziału w I roku szkolenia pobierana jest jednorazowa opłata wpisowa wysokości 500 zł. Nie podlega ona zwrotowi w przypadku jakiejkolwiek rezygnacji ze szkolenia. CAŁKOWITY KOSZT ROKU SZKOLENIOWEGO Całkowity koszt roku szkoleniowego wynosi 11000 zł. FICO Polska dołoży wszelkich starań, by Uczestnicy rozpoczynali i kończyli edukację w szkole z tą samą stawką roczną. Jedynymi sytuacjami, które mogą zaburzyć przebieg szkolenia to zdarzenia wyjątkowe, jak np: wojna, kataklizmy pogodowe silnie utrudniające lub uniemożliwiające przeprowadzenie zajęć w danym terminie, czego Państwu i sobie nie życzymy. Wyjątkiem mogącym wpłynąć na podwyższenie rocznego kosztu szkolenia jest wzrost kursu EURO powyżej 5 zł na okres dłuższy niż 60 dni w danym roku szkoleniowym, przy czym wzrost kosztu szkolenia nie będzie większy niż 500 zł. Warunki te zawarte są w umowie z Uczestnikiem. ROZŁOŻENIE PŁATNOŚCI Koszt całkowity każdego roku szkoleniowego można będzie uiszczać w płatnościach cząstkowych. Zaliczka 4000 zł na 6 tygodni przed pierwszym zjazdem danego roku. 5x Dopłat 1400zł w miesiącach październik, listopad, luty, marzec, kwiecień. Dyrekcja FICO Polska świadoma jest obciążeń finansowych w miesiącach gudzień i styczeń, stąd miesiące te zwolnione są od dopłat. 10
KALENDARZ WPŁAT Rok 2010/2011 Wpisowe 500 PLN Wraz ze zgłoszeniem uczestnictwa w szkoleniu. Wpłata tytułem: Wpisowe GR1, imię nazwisko Wpłata wpisowego oznacza umieszczenie osoby na liście studentów FICO Polska. Zaliczka 4000 PLN Płatność do 3 września 2010 r. Tytułem: Zaliczka GR1, imię nazwisko Brak wpłaty w terminie jest równoznaczny z rezygnacją ze szkolenia. Dopłata 3 1400 PLN Płatność do 11 lutego 2011 r. Tytułem: Dopłata-3 GR1, imię nazwisko Brak wpłaty w terminie jest równoznaczny z rezygnacją ze szkolenia. Dopłata 4 1400 PLN Płatność do 4 marca 2011 r. Tytułem: Dopłata-4 GR1, imię nazwisko Brak wpłaty w terminie jest równoznaczny z rezygnacją ze szkolenia. Dopłata 1 1400 PLN Płatność do 15 października 2010 r. Tytułem: Dopłata-1 GR1, imię nazwisko Brak wpłaty w terminie jest równoznaczny z rezygnacją ze szkolenia. Dopłata 5 1400 PLN Płatność do 1 kwietnia 2011 r. Tytułem: Dopłata-5 GR1, imię nazwisko Brak wpłaty w terminie jest równoznaczny z rezygnacją ze szkolenia. Dopłata 2 1400 PLN Płatność do 19 listopada 2010 r. Tytułem: Dopłata-2 GR1, imię nazwisko Brak wpłaty w terminie jest równoznaczny z rezygnacją ze szkolenia. 11
Organizacja Sala szkoleniowa LOKALIZACJA NaNowo Akademia Zdrowia ul.dzierzby 28 02-836 Warszawa (Ursynów) Sekretariat FICO Polska ul.rejtana 9A/27 02-516 Warszawa Polska FICO Belgium Stationsstraat 53 3110 Rotselaar Belgium www.ficopolska.pl www.fico.be secretariaat@fico.be +32 (0)16 41 42 42 Opiekunowie roku Tim Daelemans, DO tim.daelemans@fico.be Wiadomości w jęz. angielskim / francuskim / niemieckim Jory Pauwels, DO jory.pauwels@fico.be Wiadomości w jęz. angielskim / francuskim / niemieckim Koordynator roku Karol Szapel, PT, MT DOJAZD Jadąc samochodem z Centrum Warszawy, należy nawrócić na skrzyżówaniu ul. Puławskiej z Bogatki, a następnie skręcić w pierwszą uliczkę w prawo. Jadąc autobusem, należy wysiąść na przystanku Bogatki. Rozkłady jazdy autobusów znajdują się pod adresem: www.ztm.waw.pl karol.szapel@ficopolska.pl +48 796 908 108 Pośrednictwo w kontakcie z Wydziałem Głównym FICO Belgia 12