Co oznaczają opisy na paszy, co to jest popiół surowy w paszy? Związki mineralne pasz (zw. nieorganiczne popiół surowy) Makroelementy (popiół surowy): - Wapń (Ca) stanowi 1,4 2,0 % masy ciała zwierzęcia, przy czym ok. 99% jego ilości występuje w kośćcach, a pozostały 1% w tkantach i płynach ustrojowych. Niedobór wapnia w paszach hamuje rozwój kośćca i łamikost. - Fosfor (P) tkanka kostna zawiera ok. 40% fosforu znajdującego się w ciele zwierząt. Pozostała ilość występuje w kwasach nukleinowych. Zaburzenia w gospodarce fosforem powodują krzywicę i łamikost. - Magnez (Mg) występuje w organiźmie zwierzęcym w znacznie mniejszych ilościach niż wapń i fosfor, lecz w ścisłym z nimi powiązaniu. Ok. 70% całej zawartości magnezu znajduje się w kościach, a po 30% w tkankach i płynach ustrojowych. Niedobór magnezu powoduje nadpobudliwość i drgawki prowadzące do tzw. tężyczki magnezowej.
- Sód (Na) w organiźmie zwierzęcym stanowi ok 0,2% masy ciała. Jest kationem płynów ustrojowych i krwi. Niedobór sodu zmniejsza wykorzystywanie białka i energii z pasz, powoduje zahamowanie wzrostu. - Potas (K) w połączeniu z sodem i chlorem spełnia ważną funkcję w regulacji ciśnienia osmotycznego w płynach tkankowych. Bierze też udział w regulacji krążenia wody w organiźmie oraz transporcie składników odżywczych. Rzadko występuje jego niedobór, który zmniejsza apetyt, hamuje wzrost i wywoływuje zaburzenia w działąniu serca. Nadmiar potasu jest szybko wydalany z moczem. - Chlor (Cl) jest rozmieszczony w organiźmie równomiernie i podobnie jak sód i potas bierze udział w regulacji ciśnienia osmotycznego, jest również składnikiem soku żołądkowego, a jako wolny kwas solny, aktywuje pepsynę. W praktyce nie występuje niedobór chloru w organiźmie, a jego ewentualne niedobory mogą być uzupełnione solą kuchenną. - Siarka (S) wiekszość siarki znajdującej się w organiźmie występuje w aminokwasach siarkowych (metionina, cystyna, cysteina). Dużo siarki zawiera wełna (cystyna) oraz kreatyna białko budulcowe kopyt, włosów, rogów. Na ogól nie spotyka się niedoboru siarki u zwierząt. Mikroelementy: - Żelazo (Fe) - wchodzi w skład białka hemoglobiny, mioglobiny i ferratyny. Jego niedobór może doprowadzić do anemii (niedokriwstości). - Jod (J) skł. hormonu tyroleksyny. Skutkiem niedoboru jest obniżona przemiana materii. - Miedź (Cu) wpływa na metabolizm żelaza, ubarwia włos wełny. Jego braki powodują anemi i odbarwienie wełny. - Kobalt (Co) wchodzi w skład witaminy B12, a niedobory tego pierwiastka prowadzą do wychudzenia i niedokrwistości. - Cynk (Zn) uaktywnia enzymy, pełni ważne role przy wzroście i rozwoju. Jego niedobór moze doprowadzić do zmian w skórze i stanów zapalnych. - Mangan (Mn) aktywator enzymów. Niedobór prowadzi do zaburzeń w rozrodzie, obniżenia nieśności kur i wylęgowości jaj. - Fluor ( F) wchodzi w skład kości i zębów. Częściej występuje nadmiar niż niedobór. - Selen (Se) wpływa na rozwój organizmu. Jego brak powoduje skaze wysiękową i zwyrodnienie mięśni.
Sucha masa pozostałość danej próbki paszy którą uzyskuje się po wysuszeniu w temp 105 do tzw. stałej masy Oznaczenie. Suszenie w temp 105, aż do całkowitego odparowania wody, czyli uzyskania stałej masy próbki. 6-7h Popiół surowy nieorganiczna część paszy, która pozostaje po spaleniu jej organicznej substancji w piecu muflonowym w temp 500-550 przez 3-5h zalicza się do niego zawarte w paszy składniki mineralne różnej postaci i niektóre zanieczyszczenia (piasek). Makroelementy stanowią ponad 95% całego popiołu surowego (Ca, P, Na, K, Mg, Cl, S). Mikroelementy. Oznaczenie. 3-5 g powietrznie suchej próbki paszy odważyć do tygla, umieścić nad palnikiem pod dygestorium i spopielać, kiedy próbka będzie już zwęglona przenieść wrza z tyglem do pieca muflowego i spalać (prażyć) w temp. 500-550stopni przez 3-5h, aż do uzyskania możliwie jasnego popiołu. Wyjąć tygiel z pieca wstawić do eksykatora i po wystudzeniu zważyć. Zawartość popiołu surowego % = masa próbki po spaleniu (popiół surowy) [g] / masa próbki powietrznie suchej [g] Wynik to średnia 2 oznaczeń których błąd względny nie przekracza 3%. Włókno surowe NDF składnik paszy pochodzenia roślinnego ma wpływ na wartość pokarmową paszy, zdrowie zwierząt i produkcję. Włókno surowe to składniki ścian komórek roślinnych, zarówno pierwotne powstałe w okresie wzrostu komórek i zbudowane głównie z celulozy jak i wtóre wytworzone w okresie późniejszym, w wyniku apozycji (nakładznie się na warstwę celulozy kolejnych różnych, często złożonych związków bez typowych połączeń chemicznych. Oznaczanie. Metoda Wendeńska. Włóknem surowym nazwano tę część paszy, która jest nierozpuszczalna w czasie 30 min gotowania w 1,25% wodnym roztworze kwasu siarkowego, przemyciu pozostałości wodą, kolejnego 30 min gotowania w 1.25% wodnym roztworze KOH ponownym przemyciu pozostałego osadu gorącą wodą i acetonem. Uzyskaną nierozpuszczalną pozostałość włókna surowego suszy się w suszarce w tyglu ze spiekiem szklanym do stałej masy w temp. 105 przez 5h, i waży następnie spopiela w tyglu najpierw nad palnikiem gazowym później w piecu muflowym, a następnie po wyjęciu z pieca ponownie waży. Różnica masy między tymi 2 ważeniami (masy tygla po wysuszeniu i spaleniu) stanowi tzw. włókno surowe. Włókno surowe%=masa tygla z osadem po wysuszeniu[g] masa tygla z popiołem po spaleniu[g] / masa próbki powietrznie suchej. Tłuszcz surowy frakcja substancji i zw. chemicznych rozpuszczalnych w rop. organicznych (eter dwuetylowy, eter naftowy), a nie rozpuszczalnych w wodzie. Oznaczenie. Metoda Soxhleta. Odważkę powietrznie suchej i dobrze rozdrobnionej paszy ekstrahuje się eterem 2 etylowym w aparacie Soxhleta przez 6h aż do całkowitej ekstrakcji tłuszczu. Następnie oddestylowuje się eter z kolby a pozostałość po destylacji to tłuszcz surowy. Tłuszcz surowy%=masa kolbki z ekstraktem masa kolbki pustej / masa próbki powietrznie suchej x 100. Białko ogólne suma związków zawierających azot, składa się z białka właściwego i związków azotowych niebiałkowych NPN zawartość białka określa się metodą pośrednią na podstawie zawartości azotu całkowitego. W większości pasz więcej jest jednak białka właściwego na które składają się białka proste i złożone. Oznaczenie. Metoda współczynnikowa. Oznaczoną w paszy za pomocą analizy chemicznej metodą Kjeldahla zawartość procentową N ogólnego mnoży się przez współczynnik przeliczeniowy na białko 6,25 i otrzymuje zawartość procentową tzw. białka ogólnego tej paszy. Ponieważ przyjęto że 100g białka zwierzęcego zawiera przeciętnie 16g azotu (100:16=6.25)
Związki azotowe niebiałkowe NPN to pozostałe związki zawierające N a nie będące białkami, peptydy, wolne aminokwasy, amidy, aminy. Do nich należy zaliczyć również mocznik. Śruty poekstrakcyjne 40-50% białka Łubin żółty 40 Groch 20 Zboża 12 Okopowe 1-1.5 Funkcje białka strukturalna (tkanka mięśniowa, pazury), regulacyjna (przemiana materii, procesy obronne), transportowa (lipopropeidy transportują tłuszcz we krwi, wit A) w procesach widzenia rodopsyna ( przenosi bodźce świetlne do zakończeń ukł. nerwowego) Funkcje przekazywania cech genetycznych RNA DNA zawierają związki azotowe negatywne Solanina lupinina sparteina, bramina Tłuszcze związki o charakterze lipofilnym nie rop. w wodzie ale w acetonie tak (rop. niepolarnych), takich jak aceton, benzen. Funkcje izolacja, strukturalna (tk. zapasowa i łączna i mikrostruktury błon biologicznych) Funkcjonalna (zw. aktywnie czynne cholesterol, progesteron, h. tkankowe) Transportowa (fosfolipidy transportują cholesterol), energetyczna, informacyjna Węglowodany związki bezazotowe wyciągowe (łatwo strawne węglowodany wewnątrz komórkowe) i strukturalne włókno Bezazotowe wyciągowe monosacharydy (pentozy ryboza, heksozy glukoza), oligosacharydy (dwucukry sacharoza), wielocukry ( skrobia i glikogen, insulina) ADL (kwaśnodetergentowa lignina) lignina, kutyna, suteryna, krzemionka ADF (kwaśnodetergentowe włókno)- + celuloza NDF (neutralnodetergentowe włókno) Włókno pokarmowe pektyny, pentozany, gumy, śluzy, kleje roślinne, kwas fitynowy i jego sole, hemiceluloza, N związany z ligniną, celuloza, lignina, kutyna, suberyna, krzemionka, Włókno surowe, PDF - hemiceluloza, N związany z ligniną, celuloza, lignina, kutyna, suberyna, krzemionka, ADF celuloza, lignina, kutyna, suberyna, krzemionka, ADL - lignina, kutyna, suberyna, krzemionka, Ilość włókna surowego dla krów 18-22 suchej masy dawki, dla opasanych 14-16 u krów wysokowydajnych nie powinna przekraczać 25 (75% powinno pochodzić z pasz objętościowych), a ADF 16-19% W żywieniu drobiu zawartość włókna surowego w paszy = 4% dla brojlerów, 4,5% dla niosek, 7-12% dla kaczek i gęsi. Mechanizm antyżywieniowego działania włókna pok. u drbiu - wzrasta lepkość paszy (utrudnienie dostępności enzymów do składników pok.) - utrudnienie transp. składników pok. już rozłożonych do krwi, chłonki na skutek warstwy śluzu okalającego nabłonek jelitowy. Pobieranie próbek pasz - skład pobieranej próbki ma odpowiadać przeciętnemu składowi chemicznemu całej partii paszy, z której ją pobrano. - pobieranie paszy zgodnie z instrukcją - do oznaczenia białka 0,5g paszy
- pobieramy próbki z wielu miejsc, z różnych głębokości, nie pobieramy z samej powierzchni (utlenianie) metoda kopertowa i przy większej ilości paszy podwójna koperta - przy paszach suchych wgłębnikiem - przy kiszonkach pobierać próbki po zabieraniu kolejnych warstw - płynne zamieszać - okopowe wyrywkowo Przygotowanie próbki do analizy. w celu zmniejszenia straty składników próbki stosuje się działanie bakteriobójcze środków chemicznych, zamrożenie materiału lub odpowiedniego jego odwodnienie (próżniowa liofilizacja) próbkę paszy suchej zmielić (jednorodna w całej swej masie) próbki pasz mokrych (wilgotnych) podsuszyć i określić tzw. współczynnik podsuszenia paszy WWP Suche zmielić, mokre podsuszyć. Odważoną ilość danej paszy rozkłada się cienką warstwą na wytarowanej tacy i umieszcza w suszarce z nawiewem w temp. 55-60 stopni. Na kilka lub kilkanaście godzin, zależnie od zawartości wody w paszy. Miele się w młynku i znów rozkłada na tacy na 12-48h. Do doprowadzenia paszy do stanu powietrznie suchego i waży. Do szczelnego słoika. Współczynnik podsuszenia (WWP) Masa paszy po podsuszeniu (powietrznie sucha) [g] / masa paszy przed podsuszeniem (świeża) [g] Rodzaje próbek Pierwotna wyrywkowe próbka laboratoryjna z różnych warstw i miejsc danej partii. Zbiorcza ogólna zabrane losowo i dokładnie wymieszane próbki wyrywkowe służą do wydzielenia średniej reprezentatywnej próbki laboratoryjnej, która po odpowiednim rozdrobnieniu i wymieszaniu przeznacza się do analizy chemicznej z niej wydziela się 3 próbki średnie z których 1 dostarcza się do analizy, 2 dowód rzeczowy, 3 do instytutu gdzie została pobrana. WSP współczynnik strawności pozornej ustala jaki % badanego składnika pok. został strawiony.(nie uwzględnia składnika metabolicznego) WSPa-b/a*100% a- ilość skł. Pobranego w paszy, b wydalonego w kale Składnik metaboliczny składnik zawarty w kale a jego źródłem nie jest pasza ponieważ pochodzi z org. zwierzęcia, dotyczy to szczególnie białka i tłuszczu. Po uwzględnieniu Składnika Metabolicznego oblicza się współczynnik strawności rzeczywistej czyli stosunek % składnika rzeczywiście strawionego pochodzącego z paszy do składnika pobranego w paszy. WSR a-(b-c)/a*100% c ilość składnika metabolicznego zaniża strawność Wartość odżywcza białka miernik określający stopień wykorzystania białka pochodzącego z dawki pokarmowej do syntezy własnych specyficznych białek ustrojowych. Retencja N N pobrany - N wydalony N wydalony = N całkowity kału + N moczu i mleka WAB wartość biologiczna białka metoda Thomasa Mitchella określana met. biologiczną, uwzględnia się zawartość N z organizmu metabolicznego w kale i endogennego w moczu. WAB= N paszy (N kału - N metaboliczny ) ( N moczu N endogenny )/N paszy (N kału N metaboliczny ) Pozorna retencja = N paszy N kału N moczu /N paszy N kału jeśli nie znamy N metabolicznego i endogennego EB energia którą uzyskujemy spalając paszę w bombie kalorymetrycznej, jest sumą ciepła spalania zawartych w niej składników
ES jej ilość zależy od rodzaju skarmianej paszy i zawartości włókna surowego EM - energia zawarta w dostarczonych do krwi prostych związkach i do potrzeb bytowych zwierzaka. EN energia zmagazynowana w produktach zwierzęcych mleku mięśniach tłuszczu jajach, oraz zużyta na czynności życiowe. BILANS ENERGII określanie wartości energetycznej przemian i zapotrzebowania na en. Mierniki wartości produkcyjnej(pokarmowej) pasz. Wartość energetyczna pasz. Jednostka sienna wartość produkcyjną pasz przeliczana na zdolność produkcyjną 1 kg siana i wyrażano ją w kilogramach tej paszy Jednostka jęczmienna skandynawska 1 kg ziarna jęczmienia, jego wartość produkcyjna w żywieniu przeżuwaczy. Jednostka skrobiowa Oskar Kelner ustalił ile tłuszczu osadza się w ciele zwierząt podając im określone ilości skrobi, cukru, celulozy, białka, tłuszczu, ilość pwst. Tłuszczu odniósł do 1kg strawnych składników i przeliczył to na zdolność tłuszczotwórczą skrobi na podstawie składnika chemicznego paszy obliczył jaką produkcję tłuszczu spowoduje określona ilość paszy z 1 kg skrobi odkłada się 240g tłuszczu. Jednostka owsiana 1 kg owsa 0,6 wartości skrobiowej SSO suma składników odżywczych wyraża zawartość strawnych składników w kg na 100 kg danej paszy i * 2.25 DLG wartość energetyczna paszy w energii netto laktacji. INRA energetyczna ocena wartości paszy i potrzeb pokarmowych przeżuwaczy Metody badań strawnościowych 1.Badania przeprowadzane na zwierzętach 2.Metoda bilansowa (bezpośrednia) przeprowadza się kontrolę ilościowa podawanej paszy (wagową) i wydalonego kału. Kał nie może mieszać się z moczem. Jeżeli zwierzęta nie są przywiązane to przyczepia się specjalne uprzęże z workami do zbierania kału. Pobieranie codziennie o tej samej porze, wyrywkowe próbki kału. Dobowe próbki łączone są w próbkę zbiorczą, która podlega dalszej obróbce w laboratorium. U ptaków specjalna metoda oddzielania azotu kału od azotu moczu, lub chirurgicznie rozdzielenie tych 2 układów. Obliczamy ilość składników strawnych i ich współczynnik strawności. 3.Metoda bilansowa (różnicowa) 4.Metoda wskaźnikowa 5.Metoda woreczków 6.Metoda matematyczna szacunkowa Schemat przemiany energii EB E kału ES(80%EB) E gazów i moczu EM(58-59%Ebu przeżuwaczy, u świń 74%) E cieplna EN E produkcyjna i bytowa