ENERGETYKA JĄDROWA STAN OBECNY I PERSPEKTYWY ROZWOJU. Jerzy Niewodniczański



Podobne dokumenty
ENERGETYKA JĄDROWA PERSPEKTYWY I ZAGROŻENIA

Perspektywy energetyki jądrowej j Polsce Procesy inwestycyjne Tomasz Jackowski Departament Energetyki Ministerstwo Gospodarki

Energetyka Jądrowa. Wykład 10 5 maja Zygmunt Szefliński Środowiskowe Laboratorium Ciężkich Jonów szef@fuw.edu.pl

Gospodarka wypalonym paliwem jądrowym analiza opcji dla energetyki jądrowej w Polsce

Człowiek energia środowisko. Zrównoważona przyszłość Mazowsza, Kujaw i Ziemi Łódzkiej finansowanego ze środków

Energia chińskiego smoka. Próba zdefiniowania chińskiej polityki energetycznej. mgr Maciej M. Sokołowski WPiA UW

Konsumpcja ropy naftowej per capita w 2015 r. [tony]

HTR - wysokotemperaturowy reaktor jądrowy przyjazny środowisku. Jerzy Cetnar AGH

Konsumpcja ropy naftowej per capita w 2016 r. [tony]

8. TYPY REAKTORÓW JĄDROWYCH

Nie bójmy się elektrowni jądrowych! Stanisław Kwieciński, Paweł Janowski Instytut Fizyki Jądrowej PAN w Krakowie

Zielona Energia czyli Rola nauki w rozwiązywaniu zagrożeń cywilizacyjnych

Międzynarodowe Targi Górnictwa, Przemysłu Energetycznego i Hutniczego KATOWICE Konferencja: WĘGIEL TANIA ENERGIA I MIEJSCA PRACY.

Strategia rozwoju systemów wytwórczych PKE S.A. w ramach Grupy TAURON w perspektywie roku 2020

ELEKTROWNIA JĄDROWA W WOJEWÓDZTWIE ZACHODNIOPOMORSKIM. Mariusz P. Dąbrowski Konrad Czerski ( )

Konsumpcja ropy naftowej na świecie w mln ton

ENERGETYKA JĄDROWA, ŚWIAT EUROPA POLSKA

Energetyka Jądrowa. Wykład 9 9 maja Zygmunt Szefliński Środowiskowe Laboratorium Ciężkich Jonów

Rynek surowców strategicznych w Unii Europejskiej na przykładzie węgla kamiennego.

PERSPEKTYWY WYKORZYSTANIA GAZU ZIEMNEGO DO PRODUKCJI ENERGII ELEKTRYCZNEJ W POLSCE

PLAN DZIAŁANIA KT 137. ds. Urządzeń Cieplno-Mechanicznych w Energetyce

MATERIAŁ POMOCNICZY NR 1

PROF. DR HAB. INŻ. ANTONI TAJDUŚ

PRODUKCJA I ZUŻYCIE ENERGII ELEKTRYCZNEJ W KRAJACH AMERYKI. Kasia Potrykus Klasa II Gdynia 2014r.

WSPÓŁCZESNE TECHNOLOGIE JĄDROWE W ENERGETYCE 1

Nośniki energii w 2014 roku. Węgiel w fazie schyłkowej, atom trzyma się dobrze

Onkalo -pierwsze składowisko głębokie wypalonego paliwa jądrowego i odpadów promieniotwórczych

Zapotrzebowanie krajowego sektora energetycznego na surowce energetyczne stan obecny i perspektywy do 2050 r.

Polska energetyka scenariusze

Program polskiej energetyki jądrowej (projekt) stan realizacji i perspektywy

Elektrownie Atomowe. Łukasz Osiński i Aleksandra Prażuch

Główne kierunki handlu ropą naftową w 2008 r. [mln ton]

Energetyka odnawialna w procesie inwestycyjnym budowy zakładu. Znaczenie energii odnawialnej dla bilansu energetycznego

Struktura sektora energetycznego w Europie

Program polskiej energetyki jądrowej. Tomasz Nowacki Zastępca Dyrektora Departament Energii Jądrowej Ministerstwo Gospodarki

Technologia i doświadczenie firmy. dla polskiego programu energii jądrowej. Spotkanie z przedsiębiorstwami Pomorza Gdańsk, 20 kwietnia 2012 roku

PO CO NAM TA SPALARNIA?

Program polskiej energetyki jądrowej

PIROLIZA BEZEMISYJNA UTYLIZACJA ODPADÓW

WYZWANIA NA RYNKU ENERGII

KLASTER CZYSTEJ ENERGII

Bezpieczeństwo jądrowe i ochrona radiologiczna w Programie polskiej energetyki jądrowej

Energetyka Jądrowa. źródło: Wszystko o energetyce jądrowej, AREVA

DYLEMATY POLSKIEJ ENERGETYKI W XXI WIEKU. Prof. dr hab. Maciej Nowicki

POLSKA ENERGETYKA STAN NA 2015 r. i CO DALEJ?

Energetyka Jądrowa. Zygmunt Szefliński Środowiskowe Laboratorium Ciężkich Jonów Wykład 9 28 kwietnia 2015

Elektrownie jądrowe (J. Paska)

Wykorzystanie węgla kamiennego. Warszawa, 18 grudnia 2013

A wydawałoby się, że podstawą są wiatraki... Niemcy idą "w słońce"

Specjalność ZRÓWNOWAŻONA ENERGETYKA. Nowe i odnawialne źródła energii

Program Polskiej Energetyki Jądrowej

AGER2015. DEFINING THE ENTREPRENEURIAL SPIRIT Polska

Efektywność energetyczna najlepszym narzędziem do budowy bezpieczeństwa energetycznego Polski

Reakcja rozszczepienia

Alternatywne podejście do energetyki - wymiar społeczny

Przedsięwzięcia rozwojowe Elektrowni Rybnik S.A. 21 listopad 2008

Symulacja ING: wpływ technologii na ograniczenie emisji CO 2. Rafał Benecki, Główny ekonomista, ING Bank Śląski Grudzień 2018

Reaktory małej mocy: szanse i wyzwania

DOZÓR JĄDROWY W POLSCE

PRZYGOTOWANIE INFRASTRUKTURY DLA BUDOWY PIERWSZEJ ELEKTROWNI JĄDROWEJ W POLSCE

Zużycie Biomasy w Energetyce. Stan obecny i perspektywy

Polska energetyka scenariusze

Plan Działań PAA w sprawie wdrożenia rekomendacji i sugestii IRRS

Produkcja energii elektrycznej. Dział: Przemysł Poziom rozszerzony NPP NE

NOWOCZESNE TECHNOLOGIE WYTWARZANIA I PRZESYŁANIA ENERGII

Energetyka Jądrowa. Zygmunt Szefliński Środowiskowe Laboratorium Ciężkich Jonów Wykład 8 25 kwietnia 2017

X Kongres Nowego Przemysłu Warszawa, 17 października 2013 Energetyka jądrowa. Energetyka jądrowa potrzebna dla Polski

Kohabitacja. Rola gazu w rozwoju gospodarkiniskoemisyjnej

UWARUNKOWANIA PRAWNE ROZWOJU BIOGAZU

KIG IX MEETING 17 PAŹDZIERNIKA 2019

Ekonomiczne i środowiskowe skutki PEP2040

POLITECHNIKA WARSZAWSKA

Program polskiej energetyki jądrowej stan realizacji i perspektywy

System handlu emisjami a dywersyfikacja źródeł energii jako wyzwanie dla państw członkowskich Unii Europejskiej. Polski, Czech i Niemiec

Gaz ziemny w Polsce i Unii Europejskiej

Program polskiej energetyki jądrowej oraz stanowisko MG wobec technologii SMR

Jednostki Wytwórcze opalane gazem Alternatywa dla węgla

Wyzwania w rozwoju gospodarczym Polski : jaka rola JST i spółek komunalnych? Witold M.Orłowski

Polska energetyka scenariusze

*Z wykorzystaniem energii jądrowej, zarówno w sensie użycia materiałów rozszczepialnych (uran), jak reakcji syntezy termojądrowej, wiążą się problemy

Jak powstają decyzje klimatyczne. Karol Teliga Polskie Towarzystwo Biomasy

Regulacje dla rozwoju gospodarczego opartego na nowych źródłach energii (gaz, OZE, inteligentne sieci, przesył)

KONWERGENCJA ELEKTROENERGETYKI I GAZOWNICTWA vs INTELIGENTNE SIECI ENERGETYCZNE WALDEMAR KAMRAT POLITECHNIKA GDAŃSKA

PRIORYTETY ENERGETYCZNE W PROGRAMIE OPERACYJNYM INFRASTRUKTURA I ŚRODOWISKO

STRATEGICZNY PROGRAM BADAŃ NAUKOWYCH I PRAC ROZWOJOWYCH. Zaawansowane technologie pozyskiwania energii. Warszawa, 1 grudnia 2011 r.

ELEKTROWNIE. Czyste energie Energetyka jądrowa. Damazy Laudyn Maciej Pawlik Franciszek Strzelczyk

Budowa EJ dźwignią rozwoju polskiego przemysłu

Rozwój energetyki wiatrowej w Unii Europejskiej

Innowacyjne technologie a energetyka rozproszona.

Czy węgiel pozostanie dominującym

WYNIKI BADANIA OPINII PUBLICZNEJ POLACY O ENERGII JĄDROWEJ

Trendy i perspektywy rozwoju głównych gospodarek światowych

Energetyczne statystyki światowe za 2015 rok

Siedziba: Wiedeń Organ naczelny: Konferencja OPEC Organ wykonawczy: Rada Gubernatorów i Komisja Ekonomiczna oraz Sekretariat

Perspektywy energetyki jądrowej w Polsce. Seminarium Energetyka przygraniczna Polski i Niemiec

Realizacja Programu polskiej energetyki jądrowej

Ekonomiczno-techniczne aspekty wykorzystania gazu w energetyce

Energetyka, a odnawialne źródła energii.

Stosunki handlowe Unii Europejskiej z Chinami. Tomasz Białowąs

Załącznik 1: Wybrane założenia liczbowe do obliczeń modelowych

Transkrypt:

ENERGETYKA JĄDROWA STAN OBECNY I PERSPEKTYWY ROZWOJU Jerzy Niewodniczański

JAKA JEST OBECNIE POZYCJA ENERGETYKI JĄDROWEJ? 2

Świat?

w kwietniu 2009: 436 bloków jądrowych eksploatowanych w 31 krajach, całkowita moc netto 370 221 MW(e) = ok. 15% energii elektrycznej świata 5 bloków jądrowych w stanie dłuższego postoju 45 bloków jądrowych (40 Gwe) w budowie łączne doświadczenie eksploatacyjne ok. 12700 reaktorolat 4

Reaktory energetyczne na świecie kraj Liczba ARGENTYNA ARMENIA BELGIA BRAZYLIA BUŁGARIA KANADA CHINY + TAJWAN CZECHY FINLANDIA FRANCJA NIEMCY WĘGRY INDIE JAPONIA 2 1 7 2 2 18 Moc MW(e) 935 376 5824 1766 1906 12577 17 13387 6 4 59 17 4 17 53 3634 2696 63260 20470 1859 3782 45957 5

Reaktory energetyczne na świecie - c.d. kraj Liczba KOREA LITWA MEKSYK HOLANDIA PAKISTAN RUMUNIA ROSJA AFRYKA PŁD. SŁOWACJA SŁOWENIA HISZPANIA SZWECJA SZWAJCARIA W. BRYTANIA UKRAINA USA 20 1 2 1 2 2 31 2 5 1 8 10 5 19 15 104 Moc MW(e) 17647 1185 1300 482 425 1300 21743 1800 1711 666 7450 8958 3238 10097 13107 100683 SUMA 436 370221 6

Chmielnicka Elektrownia jądrowa (Ukraina)

Liczby reaktorów wg ich wieku (w latach) Wiek reaktora liczony od daty włączenia do sieci (dane z marca 2009) 127 reaktorów eksploatuje się ponad 30 lat

EUROPA? 196 BLOKÓW, MOC 169 586 MWe UNIA EUROPEJSKA (15 PAŃSTW JĄDROWYCH) 145 BLOKÓW, MOC 131 498 MWe W BUDOWIE 2 BLOKI (FINLANDIA i FRANCJA), decyzje o budowie 16 (+) bloków - Słowacja, Czechy, Litwa, Ukraina, Białoruś, Rosja (okr. Królewiecki), Węgry, Rumunia, Bułgaria 10

RENESANS ENERGETYKI JĄDROWEJ? 11

REAKTORY ENERGETYCZNE W BUDOWIE Łącznie 44* reaktory o mocy 38 GWe Go Back to Nuclear Power Plant Information */ Liczba ta obejmuje również dwa reaktory budowane na Taiwanie (nie uwzględniono 12. reaktora budowanego w Chinach od 19 kwietnia 2009 r.) 12

Elektrownia jądrowa w Olkiluoto (Finlandia)

w 2007 rozpoczęto budowę: Qinshan II-4 (610 MW(e), PWR, Chiny) (28.01.) Severodvinsk Akademik Lomonosov 1 & 2 (2x30 MW(e), PWR-KLT40, Rosja) (15.04.) Shin Kori 2 (960 MW(e), PWR, Korea Pd.) (5.06.) Hongyanhe 1 (1000 MW(e), PWR, Chiny) (18.08) Shin Wolsong 1 (960 MW(e), PWR, Korea Pd.) (20.11.) Flamanville 3 (1600 MW(e), PWR, Francja) (3.12.) Watts Bar 2 (1165 MW(e), PWR, USA) (15.10.) wznowienie budowy 14

w 2007 włączono do sieci: Kaiga 3 (202 MW(e), PHWR, Indie) (11.04.) Tianwan 2 (1000 MW(e), PWR WWER, Chiny) (14.05.) Cernavoda 2 (655 MW(e), PHWR-CANDU, Rumunia) (7.08) Browns Ferry 1 (1065 MW(e), PWR, USA) (2.06.) (po dłuższym postoju w 2007 roku nie było żadnych wyłączeń z eksploatacji 15

w 2008 rozpoczęto budowę: Ningde 1, (1000 MW(e), PWR, Chiny) - (18.02) Hongyanhe 2 (1000 MW(e), PWR, Chiny) (28.03) Novovoronezh 2-1 (1085 MW(e), PWR-WWER, Rosja) - (24.06) Shin-Wolsong 2 (960 MW(e), PWR, Pd. Korea) - (23.09) Leningrad 2-1 (1085 MW(e), PWR-WWER, Rosja) - (25.10) Shin-Kori 3 (1340 MW(e), PWR-APR 1400, Pd. Korea) - (31.10) Ningde 2 (1000 MW(e), PWR, Chiny) (12.11) Fuqing 1 (1000 MW(e), PWR, Chiny) (21.11) Yangjiang 1 (1000 MW(e), PWR, Chiny) (16.12) Fangjiashan 1 (1000 MW(e), PWR, Chiny) (26.12) 16

w 2008 - wyłączono z eksploatacji: Bohunice V1-2 (408 MW(e) PWR-WWER, Słowacja) 31.12 w 2009 wyłączono z eksploatacji: Hamaoka 1 i 2 (515 i 806 MW(e), BWR, Japonia) 31.01 w 2009 rozpoczęto budowę: Sanmen 1 (1000 MW(e), PWR AP-1000, Chiny) 19.04 Ponadto decyzje o budowie ponad 50 jądrowych bloków energetycznych, np. w Chinach, USA, Rosji, w Egipcie, Tunezji, Wietnamie, Indonezji, w krajach sąsiadujących z Polską

TYPY REAKTORÓW ENERGETYCZNYCH?

ELEKTROWNIA JĄDROWA ZASADA DZIAŁANIA

Reaktor typu BWR

Reaktor typu PWR

Reaktor typu PHWR (CANDU) 1 pręty paliwowe 2 obudow rdzenia ( kalandria ) 3 pręty sterujące 4 zbiornik ciężkiej wody 5 generator pary 6 pompa lekkiej wody 7 pompa ciężkiej wody 8 maszyny załadowcze 9 moderator ciężka woda 10 rury ciśnieniowe (ciężka woda, odbiór ciepła) 11 odpływ pary do kondensatora 12 powrót zimnej wody 13- obudowa ( containment )

Typy eksploatowanych bloków jądrowych typ liczba reaktorów moc MWe BWR 92 83656 FBR 2 690 GCR 18 8909 LWGR 16 11404 PHWR 44 22441 PWR 264 243121 RAZEM: 436 370221 (kwiecień 09)

Typy budowanych bloków jądrowych typ BWR FBR LWGR PHWR PWR Razem: liczba reaktorów 3 2 1 4 35 45 moc MWe 3925 1220 925 1298 31520 39888

ENERGETYKA JĄDROWA KORZYŚCI? BEZPIECZEŃSTWO ENERGETYCZNE (nieporównywalnie większe niż dla wszystkich innych opcji energetycznych) OCHRONA ŚRODOWISKA (poza wypalonym paliwem i niewielką ilością innych odpadów promieniotwórczych oraz ciepłem odpadowym brak innego wpływu na środowisko, technologia przyjazna środowisku ) WZGLĘDY EKONOMICZNE (przy założeniu 50-60 lat eksploatacji najtańsza energia elektryczna, stabilna cena paliwa pozwala na przewidywalne rachunki ekonomiczne) LOGISTYKA ZARZĄDZANIA elektrownia o mocy 1000 MWe zużywa 35 ton paliwa rocznie, w porównaniu z 7 000 ton węgla kamiennego dziennie) (np. 26

Roczne zużycie paliwa w elektrowni o mocy 1000 MW (źródło: CERN Energy, Powering Your World, 2000) Źródło energii Biomasa Wiatr Słońce (fotowoltaiki) Biogaz Gaz Potrzeby Dla porównania 2000 km2 3-krotna wielkość Jeziora Bodeńskiego 2700 wiatraków o mocy 1.5 MW 486 km2 23 km2 paneli słonecznych na równiku 2555 boisk piłkarskich 20 000 000 świń 1.2 km3 47 piramid Cheopsa Ropa naftowa 1 400 000 ton 10 000 000 baryłek oleju lub 100 supertankowców Węgiel 2 500 000 ton 26 260 wagonów towarowych 35 ton UO2 210 ton rudy uranowej 100 kg D + 150 kg T 2850 m3 wody morskiej oraz 10 ton rudy litowej Rozszczepienie jąder Reakcja fuzji (termojądrowa) 27

CECHY NIEKORZYSTNE I ZAGROŻENIA? KOSZTY INWESTYCJI? wysokie, ale RADIACJA? mniejsza niż w przypadku elektrowni węglowej MOŻLIWOŚĆ AWARII? prawdopodobieństwo poniżej 10-5 na rok GENEROWANIE ODPADÓW PROMIENIOTWÓRCZYCH trudniejszych w składowaniu niż odpady z elektrowni konwencjonalnych, ale MOŻLIWOŚĆ PROLIFERACJI wymuszająca tworzenie międzynarodowego i krajowego systemu zabezpieczeń i kontroli 28

Objętość odpadów (zeszkliwionych) 1osoba / życie

Dla uniemożliwienia (utrudnienia?) pozyskiwania przez nowe państwa broni jądrowych wprowadzano następujące mechanizmy: ustanowienie stref bezatomowych ( atom-free zones), zamrożenie liczby członków klubu jądrowego przez wprowadzenie anty-proliferacyjnego prawa Układ NPT) międzynarodowego systemu jego weryfikacji, i zakaz prób broni jądrowych, ograniczenie produkcji materiałów jądrowych. (Wprowadzenie systemu zabezpieczeń - safeguarding, rachunkowości i ochrony fizycznej materiałów jądrowych w skali globalnej jednocześnie jest sposobem zwalczanie terroryzmu jądrowego)

UKŁAD NPT - O NIEROZPRZESTRZENIANIU BRONI JĄDROWYCH (TREATY ON THE NONPROLIFERATION OF NUCLEAR WEAPONS), 1968, Wszedł wżycie w 1970 roku na 25 lat, przedłużony w 1995 bezterminowo (co 5 lat Konferencja Przeglądowa)

Negocjowanie Układu NPT zakończono w 1968 roku. Zdjęcie przedstawia moment podpisywania tekstu Układu przez ambasadora USA Llewellyna E. Thompsona i ministra spraw zagranicznych ZSRR Andreja A. Gromykę 1 lipca 1968 r. Wśród osób obserwujących uroczystość m.innymi Premier ZSRR Aleksiej N. Kosygin (trzeci od prawej).

ROZBROJENIE JĄDROWE? Wyjątki z przemówienia prezydenta Obamy w Pradze 5 kwietnia 2009 roku: The basic bargain is sound: countries with nuclear weapons will move towards disarmament, countries without nuclear weapons will not acquire them, and all countries can access peaceful nuclear energy. We should build a new framework for civil nuclear cooperation, including an international fuel bank, so that countries can access peaceful power without increasing the risks of proliferation.

NOWE ZAGROŻENIE: terroryzm jądrowy Pod tą nazwą rozumiemy cztery rodzaje działalności: kradzież i detonacja ładunku jądrowego, kradzież lub inne pozyskanie materiału rozszczepialnego w celu sporządzenia ładunku jądrowego i jego detonacji, atak na reaktory lub inne obiekty jądrowe w celu skażenia radiologicznego otoczenia, użycie substancji promieniotwórczych w celu ich użycia w sposób skażający środowisko ( brudna bomba lub radiological dispersal device - RDD).

Z tych wszystkich elementów wyprodukowanie i użycie RDD brudnej bomby jest najłatwiejsze do zrealizowania i wydaje się najbardziej prawdopodobne, ale kradzież ładunku jądrowego lub materiałów rozszczepialnych przedstawia sobą najgroźniejsze ryzyko. Niektóre grupy terrorystyczne mogą być zainteresowane nabyciem ładunku jądrowego: zarówno Aum Shinrikyo jak i alqaida usiłowały dokonać takiego zakupu. Bardziej prawdopodobnym scenariuszem jest skonstruowanie tzw. Improwizowanego Urządzenia Jądrowego (Improvised Nuclear Device, - IND), prostszego niż broń jądrowa, ale również zdolnego do spowodowania masowego zniszczenia.

ENERGETYKA JĄDROWA W POLSCE? 36

PIERWSZY ETAP POLSKIEGO PROGRAMU ENERGETYKI JĄDROWEJ 1972-1973 decyzja o budowie w Polsce elektrowni jądrowych, wybór 8 lokalizacji, decyzja lokalizacyjna Żarnowiec i Klempicz 1 - podpisanie porozumienia między PRL i ZSRR, decyzja na temat typu pierwszej elektrowni (4 reaktory typu WWER440/213) 01.1982 - decyzja Rady Ministrów 04.1983 - podpisanie kontraktu dot. budowy 1 - rozpoczęcie prac budowlanych

PIERWSZY ETAP POLSKIEGO PROGRAMU ENERGETYKI JĄDROWEJ, c.d. 1989 1990 protesty przeciwko EJ Żarnowiec ( Żarnobyl ), traktowanej jako przykład starej technologii radzieckiej, wybranej ze względów politycznych, narzuconej Polsce jako państwu satelickiemu, bez dostatecznego ekonomicznego i technicznego uzasadnienia, bez próby uzyskania akceptacji społecznej itd 1990 - Rada Ministrów konsultuje program z ekspertami z kraju i z zagranicy 4. 09. 1990 - Rada Ministrów decyduje o zaniechaniu programu 9. 11. 1990 - Sejm zatwierdza decyzję Rządu, aczkolwiek...

CZY PROTESTY BYŁY UZASADNIONE? Nie z technicznego punktu widzenia, projekt był dobry (parametry bezpieczeństwa i ekonomiczne nie odbiegały od rozwiązań w państwach zachodniej Europy, reaktory tzw. Generacji II) W tym samym czasie rozpoczęto budowę elektrowni jądrowej w Mochowcach (dwa bloki 440/213 pracują, kolejne dwa w budowie), takie same reaktory pracują bezawaryjnie i wydajnie w elektrowniach jądrowych w Czechach (Dukovany 4 bloki), w Finlandii (Lovisa 2 bloki), na Ukrainie (Równe 2 bloki) i na Węgrzech (Paks 4 bloki)

Reaktory takie same jak te, które planowano zbudować w Klempiczu (1000 MWe), pracują obecnie (bezawaryjnie i wydajnie): = w Federacji Rosyjskiej (Bałakowo 4, Kalinin 3, Smoleńsk 3, Wołgodońsk 1) = w Czechach (Temelin - 2), = na Ukrainie (Równe - 2, Chmielnicki - 2, Południowoukraińska EJ 3, Zaporoże 6) = w Bułgarii (Kozłoduj 2)

W odległości do 307 km od granic Polski eksploatowanych jest 10 elektrowni jądrowych (25 bloków - reaktorów energetycznych) o łącznej mocy ok. 17 tys. MWe: Piętnaście bloków z reaktorami WWER-440/213 (o mocy 440 MWe): 2 bloki elektrowni Bohunice (Słowacja), 2 bloki elektrowni Równe (Ukraina), 4 bloki elektrowni Paks (Węgry ), 2 bloki elektrowni Mochovce (Słowacja), 4 bloki elektrowni Dukovany (Czechy), Sześć bloków z reaktorami WWER-1000 (o mocy 1000 MWe): 2 bloki elektrowni Chmielnicki (Ukraina), 2 bloki elektrowni Równe (Ukraina), 2 bloki elektrowni Temelin (Czechy), Cztery bloki z reaktorami BWR : 3 bloki elektrowni Oskarshamn (Szwecja) - o mocach 465, 630 i 1205 Mwe 1 blok elektrowni Krümel (RFN) o mocy 1315 MWe; Jeden blok z reaktorem RBMK: 1 blok elektrowni Ignalino (Litwa) o mocy 1300 MWe. 41

42

PRZERWANIE PROGRAMU ENERGETYKI JĄDROWEJ W POLSCE spowodowało: straty finansowe na placu budowy ok. 600-800 mln$, straty finansowe w przemyśle polskim ogółem ponad 1,5 mld $ rozproszenie kadry (ponad 1000 osób przeszkolonych) zamknięcie specjalistycznych programów studiów (i szkół średnich) wygaśnięcie programów i rozproszenie zespołów naukowych anty-jądrowe nastawienie opinii społecznej

CZY POLSKA BYŁA PRZYGOTOWANA DO URUCHOMIENIA PROGRAMU ENERGETYKI JĄDROWEJ W LATACH SIEDEMDZIESIĄTYCH? TAK, gdyż istniały wtedy: instytucje, zespoły i programy naukowo-badawcze, instytucje i programy edukacyjne i szkoleniowe, dwustronna międzyrządowa umowa z ZSRR, kontrakty z dostawcami, podstawa prawna i struktury jądrowego i ochrony radiologicznej, system totalitarny... w zakresie bezpieczeństwa

CZY POLSKA JEST OBECNIE PRZYGOTOWANA DO POWROTU DO PROGRAMU ENERGETYKI JĄDROWEJ? TAK, gdyż z istnieją: krajowy system międzynarodowych, krajowe struktury radiologicznej, prawny w + właściwe zakresie wdrożenie bezpieczeństwa traktatów jądrowego i konwencji i ochrony ogólna strategia (?) w zakresie postępowania z odpadami promieniotwórczymi bogaty rynek światowy oferujący różne konkurencyjne projekty elektrowni jądrowych, rosnąca akceptacja i społeczeństwo energetyki jądrowej przez polityków, przemysłowców wystarczająco rozbudowanych NIE, bo brak w Polsce:,odpowiedniej infrastruktury programów i zespołów, badawczej oraz instytucji i programów edukacyjno szkoleniowych, KADR! (wystarczającej liczby odpowiednio przeszkolonych i doświadczonych inspektorów dozoru jądrowego i wykładowców dla szkół wyższych i średnich).

WARUNKI BUDOWY W POLSCE ELEKTROWNI JĄDROWYCH, TO: ZAPOTRZEBOWANIE NA ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ OPROCENTOWANIE KREDYTU PONIŻEJ 5 % ODWAGA POLITYKÓW PRZEKONANIE MEDIÓW ROZSĄDEK EKOLOGÓW AKCEPTACJA PRZEZ WIĘKSZOŚĆ POLAKÓW I LOKALNĄ LUDNOŚĆ ISTNIENIE WYSZKOLONYCH KADR CENA ENERGII ELEKTRYCZNEJ (zastąpienie elektrowni węglowej o mocy 1000 MWe elektrownią jądrową o tej samej mocy oznaczać będzie, po 20.. (?) roku, z tytułu uniknięcia opłat za emisję CO2, oszczędność wynoszącą 46 miliard złotych rocznie)

Jaka jest obecnie sytuacja energetyczna w Polsce?

li b u p R h c ze C m o g K d ite n U s d n trla N e h T rg u b m e x L D N A L O P ry a g n u H ri a lg u B l a g rtu o P i n a m o R ly Ita i tv a L lte a M in a p S c re G s ru p y C i k a v lo S n a u ith L d n la Ire ia n to s E ia n e v lo S rk a m n e D y n a rm e G tria s u A e c n ra F m iu lg e B d la in F n d e w S it a rc e p h W k ZUŻYCIE ENERGII ELEKTRYCZNEJ PRZEZ MIESZKAŃCA KRAJU W ROKU (2005) 18000 16000 14000 12000 10000 8000 6000 4000 2000 0

ZUŻYCIE ENERGII ELEKTRYCZNEJ W POLSCE 140000 135000 130000 TWh 125000 120000 115000 110000 105000 1995 2000 2005 rok 2006

CAŁKOWIA MOC POLSKICH ELEKTROWNI W 2006 ROKU TYP ELEKTROWNI MOC (MW) Elektrownie cieplne 33 248 systemowe węgiel kamienny węgiel brunatny cieplne przemysłowe 30 713 20 629 9 216 2 535 Wodne systemowe szczytowo-pompowe OZE (wiatr, biogaz) OGÓŁEM 2 259 1 330 208 35 715

KRAJOWE ZUŻYCIE WĘGLA KAMIENNEGO 120000 100000 80000 kton 60000 ROK 40000 20000 0 1990 1995 2000 2002 2003 2005 2006 WYDOBYCIE: 1995 137106, 2000 103331, 2006 95223 kton

KRAJOWE ZUŻYCIE WĘGLA BRUNATNEGO 64000 63000 62000 kton 61000 60000 59000 58000 57000 1995 2000 2005 2006 ROK WYDOBYCIE: 1995 63547, 2000 59484, 2006 60845 kton

Bilans mocy elektrycznej w Polsce

13 stycznia 2009 Rząd RP podjął uchwałę o uruchomieniu w Polsce programu energetyki jądrowej, pierwsza elektrownia (2 bloki) ma być uruchomiona już (1 blok) w 2020 roku, inwestorem ma być PGE S.A. W tej samej uchwale postanowiono nie odstępować od planu wspólnej budowy elektrowni jądrowej w kraju sąsiednim

STOSOWANIE W ELEKTROWNIACH JĄDROWYCH MATERIAŁÓW JĄDROWYCH I PROMIENIOTWÓRCZYCH wymaga STWORZENIA SYSTEMU BEZPIECZEŃSTWA JĄDROWEGO I OCHRONY RADIOLOGICZNEJ oraz MECHANIZMÓW JEGO RYGORYSTYCZNEGO PRZESTRZEGANIA, czyli przede wszystkim: systemu prawnego wymuszającego odpowiedni poziom kultury bezpieczeństwa, kompetentnych struktur kontrolnych, systemu nadawania uprawnień w wyniku szkolenia i weryfikacji wiedzy, szczelnego systemu ewidencji materiałów jądrowych oraz właściwej ochrony fizycznej materiałów i obiektów jądrowych 55

System nadzoru technologii jądrowych w Polsce to: Ustawa PRAWO ATOMOWE z dnia 29 listopada 2000 r. (z pózniejszymi zmianami) + ponad 30 aktów prawnych niższego rzędu System ten w pełni odpowiada systemowi prawnemu UE jak również uwzględnia zobowiązania międzynarodowe Polski (Polska jest stroną Układu o nierozprzestrzenianiu broni jądrowych oraz wszystkich konwencji międzynarodowych w zakresie pokojowego wykorzystania energii atomowej) 56

STOSUNEK SPOŁECZEŃSTWA POLSKIEGO DO ENERGETYKI JĄDROWEJ

Stopień akceptacji społeczeństwa polskiego dla wykorzystania energii jądrowej do zaspokajania potrzeb energetycznych kraju w latach 1989-2004 42 2004 2002 2000 30 33 0% 55 18 34 48 16 36 50 25 43 1991 48 12 34 1994 1989 38 22 1998 1996 20 39 13 32 44 12 20% 40% za 56 60% nie wiem/trudno powiedzieć 80% 100% przeciw 58

Stopień akceptacji budowy elektrowni jądrowej w Polsce (Pentor, grudzień 2006) 27% Ogółem N=1016 19% 14% Płeć 35% Mężczyźni N=486 Kobiety N=530 34% 36% 32% 15% 9% 18% 12% 17% 10% 8% 14% Wiek Do 29 N=303 Od 30 do 39 N=159 Od 40 do 49 N=195 24% 23% 42% 39% 26% 31% Od 50 do 59 N=148 30% 27% 60 i więcej N=211 31% 26% [4] Zdecydowanie tak 13% [3] Raczej tak [2] Raczej nie 10% 17% 13% 12% 20% 17% 10% [1] Zdecydowanie nie 15% 19% 11% 9% 10% 11% 14% Nie wiem/trudno powiedzieć 59

POLACY O ENERGETYCE JĄDROWEJ, listopad 2006 1016 respondentów 15 27 14 10 34 tak raczej tak nie w iem raczej nie nie 60

Pentor, 05.12.2008 Czy Pana(i) zdaniem Polska powinna w najbliższym czasie zbudować elektrownię jądrową? Ogółem Ogółem N=1002 21 26 średnia* 21 17 2,6 15 Płeć Mężczyźni N=476 Kobiety N=526 30 13 31 22 18 24 9 24 2,9 12 2,3 17 Wiek Do 29 N=275 20 Od 30 do 39 N=167 21 Od 40 do 49 N=164 Od 50 do 59 N=171 60 i więcej N=225 [4] Zdecydowanie tak 33 19 27 18 21 29 24 19 [3] Raczej tak 16 23 24 22 15 [2] Raczej nie 17 24 20 [1] Zdecydowanie nie 15 22 13 2,7 15 2,6 13 2,5 13 2,7 17 2,5 Nie wiem/trudno powiedzieć Wszystkie dane w procentach Podstawa średniej nie obejmuje osób nie mających opinii. Środek czteropunktowej skali jest równy 2,5. 61 61

POLACY O ENERGETYCE JĄDROWEJ, grudzień 2008 1016 respondentów 17 21 21 26 15 tak raczej tak nie w iem raczej nie nie 62

Pentor, 05.12.2008 Czy Pana(i) zdaniem Polska powinna w najbliższym czasie zbudować elektrownię jądrową? średnia* Wykształcenie Podstawowe N=257 14 24 Zasadnicze N=256 15 Średnie N=343 19 17 2,4 23 20 17 2,4 25 26 27 20 33 Wyższe N=147 26 14 33 11 13 15 2,7 8 2,9 Miejsce zamieszkania 18 Wieś N=378 Miasto do 49999 N=119 [3] Raczej tak 20 20 29 10 5 33 20 Miasto powyżej 200000 N=213 18 37 17 Miasto do 199999 N=175 [4] Zdecydowanie tak 26 29 Miasto do 19999 N=82 Warszawa N=36 24 25 29 19 [2] Raczej nie [1] Zdecydowanie nie 18 2,5 18 11 2,9 20 10 2,5 17 17 29 14 18 13 2,5 12 2,8 24 2,4 Nie wiem/trudno powiedzieć Wszystkie dane w procentach Podstawa średniej nie obejmuje osób nie mających opinii. Środek czteropunktowej skali jest równy 2,5. 63 63

Pentor, 05.12.2008 Gdyby w pobliżu miejscowości, w której Pan(i) mieszka, zaplanowano budowę elektrowni jądrowej i zapewniono mieszkańcom tańszą elektryczność, nowe miejsca pracy i rozwój regionu, to czy poparł(a)by Pan(i) taką inwestycję, czy nie? Ogółem Ogółem N=1002 18 25 średnia* 25 22 10 2,4 9 2,7 11 2,2 10 2,5 10 2,4 Płeć Mężczyźni N=476 Kobiety N=526 24 29 13 22 22 27 16 27 Wiek Do 29 N=275 16 Od 30 do 39 N=167 15 Od 40 do 49 N=164 14 32 25 23 60 i więcej N=225 22 21 23 28 16 [3] Raczej tak 18 29 23 Od 50 do 59 N=171 [4] Zdecydowanie tak 24 [2] Raczej nie 27 22 25 [1] Zdecydowanie nie 13 20 24 2,3 7 2,6 13 2,4 Nie wiem/trudno powiedzieć Wszystkie dane w procentach Podstawa średniej nie obejmuje osób nie mających opinii. Środek czteropunktowej skali jest równy 2,5. 64 64

Pentor, 05.12.2008 Gdyby w pobliżu miejscowości, w której Pan(i) mieszka, zaplanowano budowę elektrowni jądrowej i zapewniono mieszkańcom tańszą elektryczność, nowe miejsca pracy i rozwój regionu, to czy poparł(a)by Pan(i) taką inwestycję, czy nie? średnia* Wykształcenie Podstawowe N=257 11 24 Zasadnicze N=256 11 25 Średnie N=343 25 28 28 20 23 29 24 38 Wyższe N=147 17 12 2,4 13 2,4 17 19 10 20 2,7 6 2,9 Miejsce zamieszkania 16 Wieś N=378 22 23 Miasto do 19999 N=82 Miasto do 49999 N=119 Warszawa N=36 [4] Zdecydowanie tak 22 35 15 37 [3] Raczej tak [2] Raczej nie 10 21 20 26 [1] Zdecydowanie nie 2,9 2,5 14 15 14 2,5 7 27 33 28 5 11 19 17 17 28 Miasto powyżej 200000 N=213 25 29 11 Miasto do 199999 N=175 26 2,5 9 2,8 18 2,4 Nie wiem/trudno powiedzieć Wszystkie dane w procentach Podstawa średniej nie obejmuje osób nie mających opinii. Środek czteropunktowej skali jest równy 2,5. 65 65

Ewolucja reaktorów energetycznych 1950 1960 Generacja I 1970 1980 1990 Generacja II Wcześniejsze prototypy reaktorów Komercyjne reaktory energetyczne Shippingport Dresden, Fermi I Magnox LWR-PWR, BWR CANDU VVER/RBMK 2000 2010 Generacja III LWR zaawansowa ne : ABWR System 80+ AP-600 EPR 2020 Generacja III+ Jak G III oraz zwiększone bezpieczeńst wo i lepsze wskaźniki ekonomiczne 2030 Generacja IV zwiększone bezpieczeństwo mniej odpadów odporność proliferacyjna 66

Ewolucja reaktorów energetycznych Pierwsze reaktory 1950 1970 Współczesne reaktory 1990 Zaawansowane reaktory 2010 2030 Systemy przyszłości 2050 2090 2070 Generacja I Generacja II Generacja III Generacja IV 67

Reaktor prędki chłodzony ciekłym sodem Reaktor bardzo wysoko temperaturowy (chłodzony helem) Reaktor prędki chłodzony ciekłym metalem Reaktor chłodzony wodą o parametrach nadkrytycznych Reaktor prędki chłodzony gazem Reaktor chłodzony stopionymi solami 68

Typ reaktora Widmo neutronów Zastosowanie Nośnik MSR-breeder Thermal (Th) Non-moderated (Nm) MSR-breeder Th/Nm Fuel LiF-BeF2 Fuel 7 Secondary coolant MSR-burner Fuel LiF-BeF2 ThF4 UF4 LiF-ThF4 NaF-NaBF4 LiF-NaF Fast Paliwo LiF-ThF4 UF4 7 7 LiF-ThF4 PuF3 LiF-(NaF)-AnF4 AnF3 LiF-(NaF)-BeF2 LiF-(NaF)-BeF2 -AnF4 AnF3 LiF-NaF-ThF4 AHTR SFR Thermal Fast Primary coolant Intermediate coolant 7LiF-BeF2 NaNO3 KNO3 (NaNO3) Sole badane w programie ALISIA

Reaktor VHTR z wytwórnią wodoru

SYNERGIA WĘGLOWO-JĄDROWA? Energetyka jądrowa to bezemisyjne źródło: taniej energii elektrycznej dla produkcji wodoru (dla produkcji syntetycznych paliw płynnych) i tlenu (dla podniesienia efektywności spalania węgla) wysoko-temperaturowego ciepła (odpadowego) dla podziemnej gazyfikacji węgla taniej energii elektrycznej i wysoko-temperaturowego ciepła dla produkcji wodoru (dla produkcji syntetycznych paliw płynnych) i tlenu (dla podniesienia efektywności spalania węgla) 71

Recykling CO2 z wykorzystaniem elektrowni jądrowej dla syntezy węglowodorów Rezultat: podwójne spalanie węgla 72