ANATOMIA mgr Małgorzata Wiśniewska Łowigus
Wśród nauk biologicznych, zajmujących się wszelkimi formami życia, wyróżnia się dwa podstawowe działy: morfologię, fizjologię.
MORFOLOGIA - zajmuje się poznaniem budowy, kształtu i rozwoju organizmów żywych.
FIZJOLOGIA - jest nauką o czynnościach żywego organizmu i mechanizmach, decydujących o przystosowaniu się organizmów do zmiennych warunków środowiska zewnętrznego.
ANATOMIA Podstawowym i najstarszym działem morfologii jest anatomia. Nauka o budowie żywego organizmu.
CZĘŚCI CIAŁA Z chemicznego punktu widzenia: 60% wody (noworodek 75%); Składniki organiczne lipidy, białka, węglowodany, kwasy nukleinowe; Składniki nieorganiczne = składniki mineralne
GŁÓWNE CZĘŚCI CIAŁA Głowa Szyja Tułów Kończyny górne Kończyny dolne
1 płaszczyzna strzałkowa 5 oś strzałkowa 2 płaszczyzna strzałkowa pośrodkowa 6 oś poprzeczna 3 płaszczyzna czołowa 7 oś podłużna 4 płaszczyzna poprzeczna
Osie i płaszczyzny ciała
Osie ciała Oś pionowa = podłużna; prostopadła do powierzchni, na której stoi człowiek, łącząca szczyt głowy z ostatnim kręgiem guzicznym = oś główna; Oś strzałkowa; biegnie przodu ku tyłowi i jest prostopadła do osi pionowej i poprzecznej; Oś poprzeczna = pozioma, łączy dwa jednakowo położone punkty po prawej i lewej połowie ciała, jest prostopadło do poprzednich osi.
Osie i płaszczyzny ciała
Płaszczyzny ciała Określane są przez osie ciała: Strzałkowe wyznaczone przez osie strzałkowe i pionowe; płaszczyzna strzałkowa biegnąca przez oś główną nosi nazwę płaszczyzny pośrodkowej lub płaszczyzną symetrii; Poprzeczne = poziome wyznaczone przez osie poprzeczne i strzałkowe; Czołowe wyznaczane przez osie pionowe i poprzeczne (prawie równoległe do powierzchni czoła)
Osie i płaszczyzny ciała
Układy organizmu ludzkiego a. Układ szkieletowy b. Układ stawowy c. Układ mięśniowy d. Układ nerwowy e. Układ trawienny f. Układ oddechowy g. Układ sercowo naczyniowy h. Układ chłonny i. Układ moczowy j. Układy płciowe k. Układ dokrewny l. Narządy zmysłów m. Powłoka wspólna
DEFINICJE ORGANIZM - istota żywa charakteryzująca się procesami życiowymi (przemianą materii, oddychaniem), której części składowe tworzą funkcjonalną całość zdolną do samodzielnego życia. NARZĄD / ORGAN - łac. organum, - część organizmu o określonej budowie i funkcjach, - organami są między innymi: żołądek, serce, nerka, - narząd jest zespołem tkanek oraz częścią układu narządów.
PROCESY ŻYCIOWE - przemiany zachodzące w organizmie. Do procesów życiowych zaliczamy: odżywianie oddychanie wydalanie rozmnażanie wzrost i rozwój ruch pobudliwość sen przemiana materii świadomość
Układ kostny
KRĘGOSŁUP Odcinek szyjny kręgosłupa (łac. vertebrae Cervicales) Odcinek piersiowy (łac. vertebrae Thoracicae) Odcinek lędzwiowy (łac. vertebrae Lumbales) Odcinek krzyżowy (łac. Os Sacrum) Odcinek guziczny (ogonowy) (łac. os coccygis) C Th L S Co
KRĘGOSŁUP dwie lordozy: na odcinku szyjnym oraz na odcinku lędźwiowym dwie kifozy: na odcinku piersiowym oraz na odcinku krzyżowym
Kręgosłup składa się z 33-34 nieparzystych i symetrycznie zbudowanych kręgów. Odcinek szyjny - 7 kręgów, Odcinek piersiowy 12, Odcinek lędźwiowy 5, Odcinek krzyżowy 5, Odcinek guziczny z 4-5.
Krążki międzykręgowe 23 sztuki, zwiększają swoją wysokość (w odcinku szyjnym najniższe w lędźwiowym najwyższe), Budowa : jądro miażdżyste, pierścień włóknisty,
Żebra Żebra z uwagi na stosunek do mostka dzielimy na: - 7 par żeber prawdziwych, bezpośrednio łączących się z mostkiem - 5 par żeber rzekomych, nie połączonych bezpośrednio z mostkiem, 3 pierwsze pary żeber rzekomych (VIII X) - łączą się z mostkiem pośrednio, poprzez chrząstkę VII żebra żebra przytwierdzone. Ostatnie dwie pary żeber nie łączą się ze sobą, ich wolne końce tkwią w powłokach brzusznych i nazywamy je żebrami wolnymi.
Mostek Zamyka od przodu klatkę piersiową, Ustawiony nieco skośnie od góry i tyłu ku dołowi i do przodu, Na wysokości Th2-3 - Th9-10, Części: - rękojeść, - trzon, - wyrostek mieczykowaty, Części mostka są zespolone chrząstkozrostami
Układ kostny
STAWY RĘKI
1.) KOŚCI OBRĘCZY KOŃCZYNY GÓRNEJ - OBOJCZYK - ŁOPATKA 2.) KOŚCI CZĘŚCI WOLNEJ KOŃCZYNY - KOŚĆ RAMIENNA - KOŚĆ PROMIENIOWA - KOŚĆ ŁOKCIOWA - KOŚCI RĘKI
Układ kostny KOŚCI KOŃCZYNY GÓRNEJ Obręcz kg Łopatki Obojczyk Część wolna Ramię kość ramienna Przedramię Kość promieniowa Kość łokciowa Ręka Nadgarstek Łódeczkowata Księżycowata Trójgraniasta Grochowata Czworoboczna mniejsza i większa Główkowata Haczykowata Kości śródręcza I, II, III, IV, V Paliczki = palce Kciuk Palec wskazujący Palec środkowy Palec serdeczny = obrączkowy Palec mały
Układ kostny
Układ kostny