Moduł 3: Technika płynowa. Projekt UE Nr 2005-146319 MINOS, Realizacja od 2005 do 2007



Podobne dokumenty
Jerzy Jędrzejewski Wojciech Kwaśny Zbigniew Rodziewicz Andrzej Błażejewski. Projekt UE Nr MINOS, Realizacja od 2005 do 2007

Projekt UE Nr MINOS, Realizacja od 2005 do 2007

Moduł 3: Technika płynowa. Projekt UE Nr MINOS, Realizacja od 2005 do 2007

Modu 9: Szybkie Prototypowanie

Mechatronics. Modul 10: Robotyka. Ćwiczenia i odpowiedzi

Projekt UE Nr MINOS, Realizacja od 2005 do 2007

Projekt UE Nr MINOS, Realizacja od 2005 do 2007

Mechatronika. Modu 11: Migracje Europejskie. rozwi zania. (pomys ) Andre Henschke Henschke Consulting, Niemcy

Moduł 8: Zdalna diagnostyka i obsługa systemów mechatronicznych. Projekt UE Nr MINOS, Realizacja od 2005 do 2007

Mechatronika. Modu 12: Interfejsy. wiczenia. (pomys ) dr Gabriele Neugebauer mgr in. Matthias Römer Neugebauer und Partner OHG Niemcy

Projekt UE Nr MINOS, Realizacja od 2005 do 2007

Projekt UE Nr MINOS, Realizacja od 2005 do 2007

Moduł 2 (Część 2): Organizacja i zarządzanie projektami. Projekt UE Nr MINOS, Realizacja od 2005 do 2007

Modu 9: Szybkie Prototypowanie

Projekt UE Nr MINOS, Realizacja od 2005 do 2007

Moduł 3: Technika płynowa. Projekt UE Nr MINOS, Realizacja od 2005 do 2007

Mechatronika. Modu 11: Migracje Europejskie. wiczenia. (pomys ) Andre Henschke Henschke Consulting, Niemcy

Mechatronika. Modu 12: Interfejsy. rozwi zania. (pomys ) dr Gabriele Neugebauer mgr in. Matthias Römer Neugebauer und Partner OHG Niemcy

Jerzy Jędrzejewski Wojciech Kwaśny Zbigniew Rodziewicz Andrzej Błażejewski. Projekt UE Nr MINOS, Realizacja od 2005 do 2007

Moduł 2 (Część 2): Organizacja i zarządzanie projektami. Projekt UE Nr MINOS, Realizacja od 2005 do 2007

Mechatronika. Modu 12: Interfejsy. podr czniki. (pomys ) dr Gabriele Neugebauer mgr in. Matthias Römer Neugebauer und Partner OHG Niemcy

Mechatronika. Modu 10: Robotyka. wiczenia. (pomys )

Projekt UE Nr MINOS, Realizacja od 2005 do 2007

Mechatronika. Modu 11: Migracje Europejskie. podr czniki. (pomys ) Andre Henschke Henschke Consulting, Niemcy

Jerzy Jędrzejewski Wojciech Kwaśny Zbigniew Rodziewicz Andrzej Błażejewski. Projekt UE Nr MINOS, Realizacja od 2005 do 2007

Modu 9: Szybkie Prototypowanie

Moduł 2 (Część 1): Szkolenie międzykulturowe. Projekt UE Nr MINOS, Realizacja od 2005 do 2007

BLOK PRZYGOTOWANIA SPRÊ ONEGO POWIETRZA G3/8-G1/2 SERIA NOVA trójelementowy filtr, zawór redukcyjny, smarownica

Seria 240 i 250 Zawory regulacyjne z si³ownikami pneumatycznymi z zespo³em gniazdo/grzyb AC-1 lub AC-2

Projekt UE Nr MINOS, Realizacja od 2005 do 2007

Akcesoria: OT10070 By-pass ró nicy ciœnieñ do rozdzielaczy modu³owych OT Izolacja do rozdzielaczy modu³owych do 8 obwodów OT Izolacja do r

Pneumatyczny si³ownik obrotowy typu SRP i DAP firmy Pfeiffer typu BR 31a

Moduł 2 (Część 1): Szkolenie międzykulturowe. Projekt UE Nr MINOS, Realizacja od 2005 do 2007

STANDARDOWE REGULATORY CIŒNIENIA I TEMPERATURY HA4

ZAWORY D AWI CE/D AWI CO PNEUMATIC FITTINGS ZWROTNE Kontrolery Przep³ywu Budowa zaworu Zastosowanie: - zawory u ywane do kontrolowania prêdkoœci opera

Nowoczesne systemy regulacji wydajności spręŝarek chłodniczych: tłokowych, śrubowych i spiralnych. Część 1. Autor: Marek Kwiatkowski

Zawór skoœny Typ 3353

Akcesoria M5 G 1" Seria 600

Czynniki syntetyczne Ch³odziwa

Zawory i rozdzielacze sterowane pneumatycznie i elektromagnetycznie z systemem grzybkowym serii 700

KD-CO 2 -HD, KD-CO 2 -ND Sta e Urzàdzenia GaÊnicze na dwutlenek w gla

Zawory i rozdzielacze sterowane pneumatycznie i elektromagnetycznie z systemem grzybkowym serii 700

VRRK. Regulatory przep³ywu CAV

INSTRUKCJA OBS UGI KARI WY CZNIK P YWAKOWY

Zawory specjalne Seria 900

ZESPO Y PRZYGOTOWANIA POWIETRZA 3

Regulatory ciœnienia bezpoœredniego dzia³ania Wyposa enie dodatkowe

Regulatory ciœnienia bezpoœredniego dzia³ania serii 44

Klapa odcinaj¹ca z si³ownikiem pneumatycznym Typ 3335 / BR 31a Typ SRP/DAP

Wersje zarówno przelotowe jak i k¹towe. Zabezpiecza przed przep³ywem czynnika do miejsc o najni szej temperaturze.

NSDZ. Nawiewniki wirowe. ze zmienn¹ geometri¹ nawiewu

Napêdy bezstopniowe pasowe

Katalog skrócony. Sprê arki t³okowe MT - MTM - MTZ - LTZ. R404A - R507A - R407C - R134a - R22 50 Hz. Commercial Compressors

NTDZ. Nawiewniki wirowe. z si³ownikiem termostatycznym

Zawór przelewowy sterowany bezpoœrednio typ DBD

Zasilacz hydrauliczny typ UHKZ

ul. Wapiennikowa 90, KIELCE, tel , fax

Rozdzielacze pneumatyczne i rozdzielacze elektromagnetyczne Seria 800

Regulatory bezpoœredniego dzia³ania serii 44 Typ 44-1 B reduktor ciœnienia Typ 44-6 B regulator upustowy

Zawory i rozdzielacze sterowane pneumatycznie i elektromagnetycznie z systemem grzybkowym serii 700

ul. Wapiennikowa 90, KIELCE, tel , fax

KOMPRESORY ŒRUBOWE RELO

Pompy wrzecionowe do olejów Typ TRILUB-TRQ

Jednostki zêbate o zazêbieniu zewnêtrznym

Pompy wrzecionowe do olejów Typ TRILUB-TRE

Zawory i rozdzielacze sterowane pneumatycznie i elektromagnetycznie z systemem grzybkowym serii 700

Zawory mechaniczne i rêczne G 1/8" Seria 200

Zawory i rozdzielacze sterowane pneumatycznie i elektromagnetycznie z systemem grzybkowym serii 700

Miniaturowe zawory rêczne i mechaniczne - przy³¹cza z gwintem M5 Seria 105

Zawór skoœny Typ 3353

3. BADA IE WYDAJ OŚCI SPRĘŻARKI TŁOKOWEJ

i elektromagnetyczne ISO 5599/1 Seria

Zawory elektromagnetyczne serii 300 (elektropiloty)

Klapa odcinaj¹ca z si³ownikiem pneumatycznym Typ 3335 / BR 31a

Zawory elektromagnetyczne typu PKVD 12 20

SMARTBOX PLUS KONDENSACYJNE M O D U Y G R Z E W C Z E

Zawory mechaniczne i rêczne G 1/4" Seria 200

TURBOWENT TULIPAN HYBRYDOWY - STANDARD

i elektromagnetyczne ISO 5599/1 Seria

ZASILACZ HYDRAULICZNY typ UHPT

WK Rozdzielacz suwakowy sterowany elektrycznie typ WE6. NG 6 31,5 MPa 60 dm 3 /min OPIS DZIA ANIA: r.

Elektrozawory 3/2. Seria M5. P³yta przy³¹czeniowa

E-9 09/04. Zespó³ kot³ów stoj¹cych SUPRASTAR MKN M/L. Materia³y projektowe. Uk³ady kaskadowe. Zawartoœæ opracowania:

Pompy odkamieniające. Zmiana kierunku automatyczna. Zmiana kierunku ręczna. Przepływ zgodnie ze wskazówkami zegara

Innowacja. Bezpieczeñstwo INSTRUKCJA ZABUDOWY ZAWÓR REGULUJ CY z wykresem prostym

1) Membrana i uszczelnienia z FPM (FKM) tylko wykonanie na PN 25

Wykonania. Oferujemy równie : zawór typu 3222 N przeznaczony dla lokalnych i rozbudowanych sieci ciep³owniczych, zob. karta katalogowa T 5867.

Innowacja. Bezpieczeñstwo INSTRUKCJA ZABUDOWY ZAWÓR PRZEKA NIKOWY

1) Membrana i uszczelnienia z FPM (FKM) tylko wykonanie na PN 25

Wykonania. Oferujemy równie : zawór typu 3222 N przeznaczony dla lokalnych i rozbudowanych sieci ciep³owniczych, zob. karta katalogowa T 5867.

Uniwersalne regulatory sterowane pilotem. Typ 2334

po³¹czenie zaworu z si³ownikiem: dociskowe Wykonania

Zawory regulacyjne z si³ownikami elektrycznymi dla ogrzewnictwa, wentylacji i klimatyzacji

Sterowanie maszyn i urządzeń

SVS5. Dysze nawiewne. SMAY Sp. z o.o. / ul. Ciep³ownicza 29 / Kraków tel / fax /

KOMPAKTOWE REKUPERATORY CIEP A

Liquifloat T FTS20 P³ywakowy sygnalizator poziomu cieczy

Typ DN 65 do DN 150, PN 16, z jarzmem i z si³ownikiem

ZESPOŁY SPRĘŻARKOWE DO ZASTOSOWAŃ PRZEMYSŁOWYCH I KOMERCYJNYCH. Producent: ARKTON Sp. z o.o. KZBT-1/15-PL

Transkrypt:

Mechatronika Moduł 3: Technika płynowa Podręczniki (Koncepcja) Matthias Römer Uniwersytet Techniczny w Chemnitz, Instytut Obrabiarek i Procesów Produkcyjnych Projekt UE Nr 2005-146319 MINOS, Realizacja od 2005 do 2007 Europejski Projekt transferu innowacji dla dodatkowej kwalifikacji Mechatronika dla specjalistów w zglobalizowanej produkcji przemysłowej. Ten projekt został zrealizowany przy wsparciu finansowym Komisji Europejskiej. Projekt lub publikacja odzwierciedlają jedynie stanowisko ich autora i Komisja Europejska nie ponosi odpowiedzialności za umieszczoną w nich zawartość www.minos-mechatronic.eu

Partners for the creation, evaluation and dissemination of the MINOS and the MINOS** project. - Chemnitz University of Technology, Institute for Machine Tools and Production Processes, Germany - np neugebauer und partner OhG, Germany - Henschke Consulting, Germany - Corvinus University of Budapest, Hungary - Wroclaw University of Technology, Poland - IMH, Machine Tool Institute, Spain - Brno University of Technology, Czech Republic - CICmargune, Spain - University of Naples Federico II, Italy - Unis a.s. company, Czech Republic - Blumenbecker Prag s.r.o., Czech Republic - Tower Automotive Sud S.r.l., Italy - Bildungs-Werkstatt Chemnitz ggmbh, Germany - Verbundinitiative Maschinenbau Sachsen VEMAS, Germany - Euroregionala IHK, Poland - Korff Isomatic sp.z.o.o. Wroclaw, Polen - Euroregionale Industrie- und Handelskammer Jelenia Gora, Poland - Dunaferr Metallwerke Dunajvaros, Hungary - Knorr-Bremse Kft. Kecskemet, Hungary - Nationales Institut für berufliche Bildung Budapest, Hungary - Christian Stöhr Unternehmensberatung, Germany - Universität Stockholm, Institut für Soziologie, Sweden Zawartość Szkolenia Minos: moduły 1 8 (podręczniki, ćwiczenia i rozwiązania do ćwiczeń dla): Podstawy/ Kompetencje międzykulturowe, zarządzenie projektem/ Fluidyka / Napędy Elektryczne i Sterowanie / Elementy Mechatroniki/ Systemy i Funkcje Mechatroniki/ Logistyka, Teleserwis, Bezpieczeństwo/ Zdalne Zarządzanie, Diagnostyka Minos **: moduły 9 12 (podręczniki, ćwiczenia i rozwiązania do ćwiczeń dla): Szybkie Prototypowanie / Robotyka/ Migracja/ Interfejsy Wszystkie moduły dostępne są w następujących językach: Polski, Angielski, Hiszpański, Włoski, Czeski, Węgierski i Niemiecki W celu uzyskania dodatkowych informacji proszę się skontaktować z Chemnitz University of Technology Dr.-Ing. Andreas Hirsch Reichenhainer Straße 70, 09107 Chemnitz phone: + 49(0)371 531-23500 fax: + 49(0)371 531-23509 e-mail: minos@mb.tu-chemnitz.de www.tu-chemnitz.de/mb/werkzmasch or www.minos-mechatronic.eu

Technika p³ynowa - Podrêcznik Minos Spis treœci: 1 Pneumatyka... 7 1.1 Wprowadzenie... 7 1.1.1 Historia sprê onego powietrza... 7 1.1.2 Zalety i wady pneumatyki... 8 1.1.3 Obszary zastosowania pneumatyki... 9 1.2 Wytwarzanie sprê onego powietrza... 10 1.3 Uzdatnianie sprê onego powietrza... 12 1.3.1 Suszenie sprê onego powietrza... 13 1.3.2 Suszarki ch³odnicze... 14 1.3.3 Suszarka adsorpcyjna... 15 1.3.4 Dodatkowe mo liwoœci suszenia sprê onego powietrza... 15 1.4 Zestawy uzdatniania... 16 1.4.1 Filtry i odwadniacze... 16 1.4.2 Regulatory ciœnienia... 17 1.4.3 Smarownica sprê onego powietrza... 18 1.4.4 Pozosta³e elementy... 20 1.4.5 Symbole elementów tworz¹cych zespo³y uzdatniania... 21 1.5 Napêdy pneumatyczne... 23 1.5.1 Si³ownik jednostronnego dzia³ania... 23 1.5.2 Si³ownik dwustronnego dzia³ania... 25 1.5.3 Si³owniki o specjalnej budowie... 28 1.6 Zawory rozdzielaj¹ce (rozdzielacze)... 34 1.6.1 Symboliczne przedstawianie rozdzielaczy... 34 1.6.2 Sposoby prze³aczania rozdzielaczy... 36 1.6.3 Oznakowanie przy³¹czy... 39 1.6.4 Konstrukcyjne odmiany zaworów rozdzielaj¹cych... 40 1.6.5 Rodzaje zaworów rozdzielaj¹cych... 42 1.6.6 Wysterowanie wstêpne rozdzielaczy... 49 1.6.7Systemy instalowania rozdzielaczy... 51 1.7Zawory odcinaj¹ce... 54 1.7.1 Zawory zwrotne... 54 1.7.2 Zawory szybkiego odpowietrzania... 54 1.7.3 Zawory trójdrogowe... 55 1.7.4 Zawory o dwóch ciœnieniach na wejœciach... 56 1.8 Zawory steruj¹ce przep³ywem... 58 1.8.1 Zawory zwrotne z d³awikiem... 59 3

Minos Technika p³ynowa - Podrêcznik 1.9 Zawory ciœnieniowe... 60 1.10 Inne zawory... 61 1.11 Oznaczanie symboli na schematach... 63 1.12 Technika pró niowa... 65 2 Hydraulika... 67 2.1 Wprowadzenie... 67 2.1.1 Zalety i wady hydrauliki... 68 2.1.2 Dziedziny zastosowania hydrauliki... 68 2.1.3 Budowa uk³adu hydraulicznego... 69 2.2 Agregaty hydrauliczne... 70 2.2.1 Zbiorniki oleju hydraulicznego... 71 2.2.2 Zawór przelewowy... 72 2.2.3 Filtry... 72 2.3 Ciecze hydrauliczne... 73 2.3.1 Lepkoœæ... 73 2.3.2 Inne w³aœciwoœci cieczy hydraulicznych... 75 2.3.3 Substancje obce, woda i powietrze w cieczy hydraulicznej... 77 2.3.4 Ochrona œrodowiska... 78 2.4 Pompy hydrauliczne... 80 2.4.1 Pompy zêbate... 81 2.4.2 Pompy œrubowe... 84 2.4.3 Pompy ³opatkowe... 85 2.4.4 Pompy t³oczkowe szeregowe... 86 2.4.5 Pompy wielot³oczkowe promieniowe... 87 2.4.6 Pompy wielot³oczkowe osiowe... 88 2.5 Si³owniki i silniki hydrauliczne... 91 2.5.1 Si³owniki jednostronnego dzia³ania... 92 2.5.2 Si³owniki dwustronnego dzia³ania... 94 2.5.3 Mocowanie cylindrów... 96 2.5.4 Silniki hydrauliczne... 98 2.6 Przewody rurowe i wê egiêtkie... 100 2.7Rozdzielacze... 102 2.7.1 Oznaczanie rozdzielaczy... 103 2.7.2 Pokrycia pozycji sterowania... 104 2.7.3 Prze³¹czanie zaworów steruj¹cych... 106 4

Technika p³ynowa - Podrêcznik Minos 2.8 Zawory odcinaj¹ce... 108 2.9 Zawory ciœnieniowe... 111 2.9.1 Zawory ograniczaj¹ce ciœnienie... 111 2.9.2 Zawory zmniejszaj¹ce ciœnienie (zawory redukcyjne)... 115 2.10 Zawory regulacji przep³ywu... 117 2.10.1 Zawory d³awi¹ce... 118 2.10.2 Zawory stabilizacji przep³ywu... 119 2.10.3 Zawory dziel¹ce przep³yw... 120 2.11 Akumulatory hydrauliczne... 122 2.11.1 Zadania akumulatorów hydraulicznych... 122 2.11.2 Akumulatory t³okowe... 123 2.11.3 Akumlatory przeponowe i membranowe... 124 2.11.4 Nape³nienia akumulatorów hydraulicznych z poduszk¹ gazow¹... 125 5

Minos Technika p³ynowa - Podrêcznik 6

Technika p³ynowa - Podrêcznik Minos 1 Pneumatyka 1.1 Wprowadzenie 1.1.1 Historia sprê onego powietrza Pojêcie pneumatyka wywodzi siê z greckiego s³owa pneuma znacz¹cego oddech lub tchnienie. Jako noœnik energii wykorzystuje siê w pneumatyce zagêszczone powietrze. Powietrze takie okreœla siê pojêciem sprê one powietrze. Pojêcie prasowane powietrze jest archaiczne i nie powinno siê je stosowaæ. Powietrze sk³ada siê w 78 % z azotu i 21 % z tlenu. Pozosta³y procent to inne gazy, w tym gazy szlachetne. Dodatkowo powietrze zawiera równie parê wodn¹. Na powierzchni ziemi ciœnienie powietrza wynosi oko³o 1 bar. W zale noœci od warunków pogodowych wartoœæ ta podlega niewielkim wahaniom. Norma DIN 5450 okreœla za normalne, ciœnienie atmosferyczne 101,325 kpa w temperaturze 15 C. W przemyœle stosuje siê sprê one powietrze o ciœnieniu od 3 do 10 bar. Czêsto stosuje siê ciœnienie 6 bar, s¹ jednak stosowane równie ciœnienia powy ej 10 bar. W pneumatycznych uk³adach sterowania stosuje siê ciœnienia rzêdu 0,2 do 0,5 bar. Niskociœnieniowe uk³ady sterowania s¹ coraz czêœciej wypierane przez stosowane obecnie powszechnie sterowania elektroniczne. Sprê one powietrze ma niewielk¹ lepkoœæ i mo e dziêki temu byæ transportowane w instalacjach rurowych na znaczne odleg³oœci. Œciœliwoœæ powietrza jest wa n¹ jego w³aœciwoœci¹. Dziêki temu mo liwe jest magazynowanie energii w prosty sposób. Sprê one powietrze jest bardzo star¹ form¹ energii. Ju przed 2000 laty próbowano z pomoc¹ sprê onego powietrza miotaæ pociski. Równie otwieranie drzwi przez ogrzewanie powietrza by³o stosowane. Miechy kowalskie u ywane do podnoszenia temperatury ognia mo na uznaæ za pierwsze kompresory. Ju pod koniec 19 stulecia hamulce poci¹gów kolei elaznych by³y uruchamiane sprê onym powietrzem. W tym samym czasie powsta³y równie pierwsze instalacje poczty rurowej. W 1890 roku zbudowano w Pary u sieæ sprê onego powietrza. Poprzez t¹ sieæ przekazywano równie sygna³y z centralnego zegara do filii na du e odleg³oœci. W latach póÿniejszych w wielu jednak dziedzinach zastosowañ, preferencje zyska³y napêdy elektryczne. 7

Minos Technika p³ynowa - Podrêcznik W latach 50-tych i 60-tych wiele funkcji w obszarze sterowañ by³o realizowanych pneumatycznie. Uk³ady takie pracuj¹ z ma³ymi ciœnieniami rzêdu kilku milibarów. W wyniku rozwoju tranzystorów i mikroprocesorów wiêkszoœæ stosowanych dziœ uk³adów sterowania wyposa a siê jednak w styczniki i programowalne systemy. W wyniku postêpuj¹cej automatyzacji procesów nadal jednak stosuje siê wiele pneumatycznych uk³adów sterowania. 1.1.2 Zalety i wady pneumatyki Pneumatyka znajduje zastosowanie w wielu dziedzinach przemys³owych. Jak ka da z form energii, ma ona swoje zalety i wady. Porównywaæ nale a³oby pneumatykê przede wszystkim z hydraulik¹, z elektrycznymi - ale tak e mechanicznymi urz¹dzeniami. Do zalet pneumatyki zalicza siê: - Powietrze jako medium jest do dyspozycji praktycznie bez ograniczeñ. Z uwagi na to, e powietrze powrotne mo e byæ odprowadzane do otoczenia, nie potrzeba adnych przewodów powrotnych. - Sprê one powietrze mo na bardzo dobrze magazynowaæ w zbiornikach. Dziêki temu nie jest konieczne by sprê arka stale pracowa³a. W przypadku przerwy w dop³ywie energii mo na dziêki zmagazynowanemu powietrzu zakoñczyæ w sposób niezawodny rozpoczêty cykl pracy. Sprê one powietrze mo na równie transportowaæ w butlach gazowych. - Przewodami rurowymi mo na transportowaæ sprê one powietrze na du e odleg³oœci. Dziêki temu mo na wytwarzaæ sprê one powietrze w sposób zcentralizowany. - Sprê one powietrze jest czyste i niewra liwe na wahania temperatury. Nieszczelnoœci nie stanowi¹ adnego zagro enia dla otoczenia. Sprê one powietrze mo na stosowaæ w przypadkach zagro enia wybuchem. Mo na je stosowaæ bez jakichkolwiek zagro eñ na wolnym powietrzu lub w wilgotnym otoczeniu. - Elementy uk³adów pneumatycznych s¹ proste w budowie, niedrogie i wytrzyma³e. S¹ one te l ejsze od porównywalnych narzêdzi. - Prêdkoœci pneumatycznych napêdów mo na bezstopniowo regulowaæ. Napêdy te mo na obci¹ aæ a do ich zatrzymania, bez negatywnych konsekwencji przeci¹ ania. Prêdkoœci rzêdu kilku metrów na sekundê mo na uzyskaæ bezproblemowo. - Liniowe i wahad³owe ruchy s¹ proste w realizacji. Z pomoc¹ przyssawek i chwytaków ³atwo mo na rozwi¹zywaæ zadania transportowe. 8

Technika p³ynowa - Podrêcznik Minos Zaletom mo na przeciwstawiæ nastêpuj¹ce wady: - Sprê one powietrze jest stosukowo drogim noœnikiem energii. W procesie sprê ania powstaje du o ciep³a, które najczêœciej nie mo na wykorzystaæ. - Przystosowanie sprê onego powietrza do zastosowania jest drogie. Py³y i wodê trzeba bezwzglêdnie z niego usun¹æ. - W niekiedy, jak np. w zastosowaniu do silników ³opatkowych nale y dodawaæ, olej do sprê onego powietrza dla zapewnienia smarowania. Olej taki jest zatem równie obecny w wydalanym powietrzu. Wiêkszoœæ stosowanych obecnie elementów uk³adów pneumatycznych nie wymaga jednak smarowania. - Z uwagi na œciœliwoœæ powietrza uzyskiwanie jednostajnej prêdkoœci ruchu jest raczej niemo liwe. Równie pozycjonowanie z pomoc¹ pneumatycznych napêdów jest niemo liwe. Zatrzymanie ruchu jest jednak bezproblemowe. - Wydalaniu sprê onego powietrza towarzyszy g³oœny efekt akustyczny. Mo na temu przeciwdzia³aæ stosuj¹c t³umiki. - Si³y i momenty s¹ niewielkie np. w porównaniu do napêdów hydrau licznych. 1.1.3 Obszary zastosowania pneumatyki Zastosowanie sprê onego powietrza jest wielostronne. W przemyœle automatyzacja wkracza na coraz to nowe obszary. Wymaga ona czêsto realizowania liniowych i wahad³owych ruchów. Mo na w ten sposób transportowaæ, mocowaæ lub zaciskaæ przedmioty. Stosuj¹c napêdy pneumatyczne mo na przede wszystkim ³atwo realizowaæ powtarzaj¹ce siê ruchy. Równie transport granulatu wê ami lub w przewodach rurowych jest mo liwy. Przy malowaniu natryskowym farba przenoszona jest na malowan¹ powierzchniê sprê onym powietrzem. Równie w rzemioœle pneumatyka znajduje zastosowanie. Wkrêtarki, wiertarki, szlifierki k¹towe mo na napêdzaæ pneumatycznie. Przemieszczanie obrabianych czêœci lub innych przedmiotów odbywa siê czêsto przy u yciu przyssawek lub z pomoc¹ pneumatycznie napêdzanych chwytaków. 9

Minos Technika p³ynowa - Podrêcznik 1.2 Wytwarzanie sprê onego powietrza Sprê one powietrze uzyskuje siê najczêœciej z pomoc¹ sprê arek. S¹ one dostêpne w wielu ró norodnych odmianach. Odró nia siê przy tym zasadniczo sprê arki przep³ywowe od sprê arek wyporowych. Sprê arki przep³ywowe stosuje siê przede wszystkim przy du ym zapotrzebowaniu. W sprê arkach takich najpierw nadaje siê powietrzu du ¹ prêdkoœæ, a nastêpnie t¹ du ¹ prêdkoœæ powietrza przetwarza siê na zwiêkszenie jego ciœnienia. Zwiêkszenie ciœnienia nie jest w takim przypadku zbyt wysokie. Z tego wzglêdu zwiêkszenie ciœnienia odbywa siê wielostopniowo. W tzw. turbosprê arkach przyœpieszane odbywa siê promieniowo w kierunku na zewn¹trz. Innego typu s¹ sprê arki przep³ywowe, osiowe. Stosowane s¹ one np. w turbinach samolotowych. Sprê one powietrze potrzebne w ma³ych iloœciach uzyskuje siê sprê arkami wyporowymi. W tym przypadku powietrze zasysane jest do przestrzeni, której objêtoœæ zostaje nastêpnie zmniejszana. Wa nymi przedstawicielami tego typu sprê arek s¹ sprê arki t³okowe i sprê arki œrubowe. Istnieje jednak wiele innych typów tego rodzaju sprê arek. Rys. 1: Sprê arka t³okowa 10