PROGRAM WYCHOWAWCZY Przedszkola Samorządowego Nr 7 w Białymstoku Razem łatwiej WSTĘP Wszystkiego, co naprawdę trzeba wiedzieć, nauczyłem się w przedszkolu o tym, jak żyć, co robić, jak postępować, współżyć z innymi, patrzeć, odczuwać, myśleć, marzyć i wyobrażać sobie lepszy świat. Robert Fulghum I. Podstawa prawna. II. Charakterystyka programu. III. Warunki realizacji. IV. Cele ogólne. V. Cele szczegółowe. VI. Formy realizacji. VII. Metody. VIII. Zasady. IX. Prawa dziecka. X. Normy zachowań obowiązujące w naszym przedszkolu. XI. Ewaluacja. XII. Kodeks przedszkolaka. XIII. Spodziewane efekty.
I. Podstawa prawna. 1. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. 2. Powszechna Deklaracja Praw Człowieka. 3. Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (tekst jednolity Dz.U. z 2004 r. Nr 256, poz.2572 z późn. zm.). 4. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej, wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz.U. z 2009 r. Nr 4, poz. 107). 5. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 8 czerwca 2009 r. w sprawie dopuszczania do użytku w szkole programów wychowania przedszkolnego i programów nauczania oraz dopuszczania do użytku podręczników (Dz.U. Nr 89, poz. 730). 6. Statut Przedszkola. II. Charakterystyka programu. Celem programu jest świadome wprowadzanie dziecka w system pożądanych zachowań, zapewnienie warunków do pełnego rozwoju osobowego każdego wychowanka, poprawa jakości pracy wychowawczej, uwzględnienie potrzeb społeczności przedszkolnej: dzieci, rodziców, środowiska oraz pracowników. Program zawiera cele, które ukierunkowują działalność nauczyciela oraz wspomagają kształtowanie prawidłowych postaw funkcjonowania dzieci w grupie w oparciu o wzmocnienia pozytywne. Program wychowawczy jest zgodny z podstawą programową wychowania przedszkolnego i zawarty jest w następujących obszarach: Kształtowanie umiejętności społecznych dzieci: porozumiewanie się z dorosłymi i dziećmi, zgodne funkcjonowanie w zabawie i sytuacjach zadaniowych (1) Kształtowanie czynności samoobsługowych, nawyków higienicznych i kulturalnych. Wdrażanie dzieci do utrzymywania ładu i porządku (2) Wdrażanie dzieci do dbałości o bezpieczeństwo własne oraz innych (6) Wychowanie do poszanowania roślin i zwierząt (12) Wychowanie rodzinne, obywatelskie i patriotyczne (15).
III. Warunki realizacji. 1. Programem wychowawczym objęte są dzieci przedszkolne. 2. Zadania wychowawcze będą realizowane w sposób ciągły przez wszystkich nauczycieli poprzez odpowiedni dobór metod i form pracy, literaturę, pomoce dydaktyczne oraz stosowanie środków wychowawczych wzmacniających pozytywne zachowania dzieci. 3. Nauczyciele będą współpracować z rodziną dziecka w celu ujednolicenia oddziaływań wychowawczych. 4. Dzieci zaangażują się we wspólne tworzenie i przestrzeganie Kodeksu przedszkolaka. 5. Pracownicy niepedagogiczni będą wspierać działania nauczycieli. Program obejmuje funkcjonowanie dziecka w grupie w zakresie podstawowych dziedzin życia przedszkolnego: - samoobsługi i czynności higienicznych, - zabaw samorzutnych, - zajęć i zabaw zorganizowanych, - uroczystości, - spożywania posiłków, - spacerów, wycieczek, zabaw na powietrzu. IV. Cele ogólne. 1. Kształtowanie prawidłowych postaw funkcjonowania w grupie w oparciu o wzmocnienia pozytywne. 2. Kształtowanie umiejętności zabawy i pracy w grupie w trakcie zajęć samorzutnych i zorganizowanych w przedszkolu i poza budynkiem przedszkolnym. 3. Kształtowanie czynności samoobsługowych, nawyków higienicznych i kulturalnych. 4. Uczenie wzajemnej tolerancji, akceptacji, zrozumienia potrzeb i odrębności drugiego człowieka oraz rodziny; rozwijanie empatii. 5. Wprowadzenie dziecka w świat wartości uniwersalnych: dobro, prawda, miłość, piękno, patriotyzm. 6. Kształtowanie poczucia przynależności do wspólnoty małej i dużej ojczyzny oraz tożsamości narodowej i regionalnej. 7. Rozwijanie postaw prozdrowotnych. 8. Wspieranie rodziców w ich działaniach wychowawczych.
V. Cele szczegółowe. - rozróżnianie pozytywnych i negatywnych form zachowania, - rozróżnianie dobra od zła, - przestrzeganie kompromisu w zabawie, - rozwiązywanie konfliktów, - stosowanie się do umów ustalonych w grupie (Kodeks przedszkolaka), - kształtowanie odporności emocjonalnej, - używanie form grzecznościowych, - kulturalne zachowywanie się w każdej sytuacji, - kształtowanie samodzielności, - akceptowanie drugiego człowieka, - rozpoznawanie i nazywanie uczuć innych, - pomaganie niepełnosprawnym i innym, - dbanie o dobro własne i innych, - dostrzeganie odrębności innych i rozumienie ich potrzeb, - kształtowanie poczucia przynależności do grupy, rodziny oraz wypełnianie obowiązków na ich rzecz, - odczuwanie i wzmacnianie więzi z przedszkolem, domem rodzinnym i ojczyzną, - rozwijanie zainteresowań własną miejscowością i regionem, - wzmacnianie poczucia przynależności narodowej, historycznej, kulturowej, - uświadamianie oraz wpajanie szacunku dla kultury własnego narodu oraz jego dziedzictwa, - kształtowanie postaw otwartych, tolerancyjnych, nastawionych na różnorodność i akceptację innych kultur i narodów, - szanowanie praw człowieka, - kształtowanie opiekuńczej postawy dzieci wobec istot żywych i środowiska naturalnego, - ukazywanie walorów estetycznych przyrody i budzenie potrzeby zachowania jej piękna, - kształtowanie u dzieci poczucia odpowiedzialności za stan środowiska w swoim otoczeniu, - zachęcanie dzieci i ich rodziców do podejmowania konkretnych działań na rzecz przyrody ojczystej, - kształtowanie świadomej i czynnej postawy w dążeniu do zachowania zdrowia, - nabywanie właściwych nawyków higienicznych, żywieniowych i aktywności ruchowej, - stwarzanie poczucia bezpieczeństwa własnego i innych oraz życia w zgodzie ze środowiskiem naturalnym, - angażowanie rodziców w działalność prozdrowotną przedszkola.
VI. Formy realizacji. - zabawy integracyjne, tematyczne, dydaktyczne, konstrukcyjne, ruchowe, - formy teatralne, literackie, muzyczne, - wystawka prac dziecięcych, - zajęcia otwarte dla rodziców, - relaksacja, - kronika przedszkolna, - uroczystości, - spotkania, - konkursy, - koncerty, - publikacje, - programy, - przedsięwzięcia, akcje, np. ekologiczne, prozdrowotne, - spacery, wycieczki, - prace porządkowe, - prace hodowlane, - doświadczenia, eksperymenty, - obserwacje przyrodnicze, - filmy, - zabiegi higieniczne. VII. Metody. - podające: opowiadanie, pogadanka, historyjka obrazkowa, wiersze, piosenki, praca z obrazkiem, - aktywizujące: drama, pedagogika zabawy, P.Dennisona, W.Sherborne, A.M.Kniessów, K.Orffa, R.Labana, E.Gruszczyk-Kolczyńskiej, I.Majchrzak, M.Bogdanowicz, - problemowe: gry dydaktyczne, burza mózgów, inscenizacje, - praktyczne: ćwiczenia, gry dydaktyczne, doświadczenia, zabawy intelektualne, np. rebusy, krzyżówki, rozsypanki.
VIII. Zasady. Tworząc program wychowawczy przedszkola trzeba się kierować poniższymi zasadami: zasada dobra dziecka, zgodnie z którą, wszystkie działania podejmowane są w najlepiej pojętym interesie dziecka, zasada równości, zgodnie z którą wszystkie dzieci uczęszczające do przedszkola, niezależnie od stanu psychicznego, fizycznego, materialnego, są traktowane tak samo, zasada ujednolicenia oddziaływań wychowawczych, zgodnie z którą zadaniem przedszkola jest działanie mające na celu uświadomienie rodzicom ich roli w wychowywaniu dziecka i pozyskanie rodziców do współpracy. IX. Prawa dziecka. Spośród wielu praw dziecka gwarantowanych w programie wychowawczym, należy wymienić przede wszystkim: prawo do życia i rozwoju, prawo do swobody myśli, sumienia i wyznania, prawo do wyrażania własnych poglądów, prawo do wolności od przemocy fizycznej, psychicznej, nadużyć seksualnych i wszelkiego okrucieństwa, prawo do wypoczynku i czasu wolnego, prawo do godności i nietykalności osobistej.
X. Normy zachowań obowiązujące w naszym przedszkolu. Normy zachowania się podczas posiłków siedzimy na krześle przysuniętym blisko do stołu i łyżkę lub widelec spokojnie wkładamy do ust, jemy w ciszy, tj. nie mlaskamy, nie rozmawiamy, gdyż rozmowa w czasie jedzenia może być przyczyną zadławienia, jemy z niezbyt otwartymi ustami, powoli (szybkie zjadanie połykanie jedzenia jest niezdrowe i nieeleganckie), każdy kęs dobrze gryziemy i żujemy, w trakcie jedzenia staramy się zachować czystość wokół talerza i na stole, sztućcami i innym sprzętem posługujemy się bezpiecznie i kulturalnie, według ustalonych wzorców, wycieramy usta serwetką i odkładamy ją na brzeg talerza, odchodząc od stołu, cicho wstajemy i lekko odsuwamy krzesło, wychodzimy, stawiamy je z powrotem w to samo miejsce i mówimy :dziękuję. Normy zachowania się w łazience Mycie rąk: podwijamy rękawy, aby się nie zamoczyły, moczymy ręce, aby trochę rozpuściło się mydło, które usuwa bród, pocieramy namydlone ręce, by wytworzyć pianę, aby każdy palec był umyty, płuczemy ręce wodą, aby całkowicie zmyć mydło, otrząsamy ręce z wody nad zlewem, aby nie zamoczyć podłogi, wycieramy bardzo dokładnie dłonie, na właściwym wieszaku zawieszamy ręcznik, wycieramy ręce wyłącznie w swój ręcznik, odwijamy rękawy, myjemy ręce: - zawsze przed posiłkami i po ich spożyciu, - zawsze po wyjściu z toalety, - zawsze po powrocie z podwórka. Mycie zębów: do kubka wlewamy wodę i dwu-, trzykrotnie płuczemy usta, wyciskamy pastę na szczoteczkę, myjemy zęby okrężnymi ruchami przypominającymi rysowanie małych kółek, płuczemy jamę ustną kilkakrotnie wodą, płuczemy dokładnie kubeczek i szczoteczkę, wkładamy szczoteczkę do kubka do góry włosiem, kubek ze szczoteczką ustawiamy w wyznaczonym miejscu.
Higiena potrzeb fizjologicznych: korzystamy z toalety wyłącznie pojedynczo, zawsze spłukujemy po sobie wodę. Normy zachowania się w szatni starannie układamy swoją odzież, buty ustawiamy równo na półce, pamiętamy o kolejności zakładania odzieży przed wyjściem na podwórko (spodnie jeśli są zmienne, buty, sweter, szalik, kurtka, czapka, rękawiczki), po powrocie z podwórka, przed wejściem do budynku, otrzepujemy buty z piasku, błota, śniegu, a następnie wycieramy buty o wycieraczkę. Przy rozbieraniu się pamiętamy o kolejności zdejmowania odzieży (odwrotnie niż przy ubieraniu), Starannie składamy odzież i odkładamy na swoją półkę. Normy zachowania się w sali zabaw używamy słów: proszę, dziękuję, przepraszam, bieganie po sali jest zabronione, dzielimy się zabawkami, staramy się mówić umiarkowanym głosem, sprzątamy po sobie zabawki, po skończonej zabawie odkładamy je na miejsce, każde wyjście z sali zgłaszamy nauczycielce, śmieci i papierki wyrzucamy do kosza. Normy zachowań podczas pobytu w ogrodzie przedszkolnym bezpiecznie korzystamy z urządzeń, nie popychamy innych, nie bijemy się, pomagamy młodszym kolegom, nie oddalamy się z terenu ogrodu, słuchamy poleceń nauczyciela.
Normy zachowań podczas wycieczek i spacerów idziemy kolejno parami, nie popychamy się, uważnie słuchamy, przestrzegamy zasad ruchu drogowego. Normy zachowań obowiązujące podczas imprez, uroczystości, itp. zajmujemy wyznaczone miejsce, witamy się z gośćmi, uważnie słuchamy, żegnamy się z gośćmi, wychodzimy w ustalonej kolejności. Staramy się nie mówić głośno, gdy: inni cicho pracują, inni się bawią, czytamy i słuchamy, inni odpoczywają. Stosowane w przedszkolu nagrody: pochwała indywidualna, pochwała przed całą grupą, pochwała przed rodzicami, sprawienie dziecku przyjemności zabawą przez niego wybraną, znaczek serduszko na tablicy grupowego systemu motywacji do nabywania zachowań pożądanych order dobrej zabawy zawieszany na szyję. Stosowane w przedszkolu konsekwencje za nieprzestrzeganie ustalonych norm zachowań: kara naturalna zadośćuczynienie wyrządzonej krzywdzie, odmówienie dzieciom nagrody, czasowe odbieranie przyznanego przywileju, krzesełko do przemyślenia chwilowe wykluczenie dziecka z zabawy w celu przeanalizowania swojego postępowania.
Wskazówki dla nauczycieli i rodziców do realizacji programu wychowawczego przedszkola kilka praktycznych rad: bądźcie konsekwentni, róbcie to, co mówicie i mówcie o tym, co robicie, bądźcie świadomi tego, czego uczycie, bądźcie żywym przykładem właściwego działania, bądźcie dobrymi obserwatorami dzieci, dobrze poznajcie siebie i swoje możliwości, połóżcie nacisk na pogłębianie swoich wiadomości i umiejętności, stwórzcie atmosferę wzajemnego zaufania i szacunku, nie oczekujcie, że natychmiast wystąpi u dziecka pożądana umiejętność, zmiany wymagają czasu, bądźcie cierpliwi pamiętajcie, że pośpiech szkodzi. XI. Ewaluacja. 1. Ewaluacji programu wychowawczego dokonuje się na radzie pedagogicznej podsumowującej rok szkolny. 2. W ewaluacji uwzględnia się opinię wychowanków, rodziców, nauczycieli. 3. Sposoby ewaluacji: - analiza dokumentów (plany miesięczne poszczególnych grup, dzienniki, arkusze obserwacji i diagnozy dzieci ), - ankiety dla rodziców, - ankiety dla nauczycieli. XII. Kodeks przedszkolaka.
Wspólnie i zgodnie bawię się z dziećmi. Potrafię czekać na swoją kolej podczas działalności zabawowej i edukacyjnej. Szanuję własność cudzą i wspólną. Wiem, że praca innych jest trudem, który należy szanować i tego samego oczekuję od innych. Do zabawy biorę tylko te zabawki, którymi teraz będę się bawić, a po skończonej zabawie odłożę je na miejsce. Bawię się tak, aby nie powodować zagrożenia i przykrości innym. Pomagam młodszym i mniej sprawnym kolegom. Próbuję samodzielnie rozwiązywać sytuacje problemowe zgodnie z ogólnie przyjętymi normami. Stosuję formy grzecznościowe: proszę, dziękuję, przepraszam, itp. Wiem, że w przedszkolu jestem po to, aby zdobyć wiedzę i umiejętności potrzebne mi w szkole. XIII. Spodziewane efekty. W naszym przedszkolu DZIECKO: - poznaje swoje prawa i obowiązki, - czuje się bezpiecznie, - rozwija się twórczo i jest samodzielne, - ma możliwość indywidualnego rozwoju i osiąga sukces, - uczy się dostrzegać swoje mocne strony, - buduje pozytywny obraz samego siebie, - jest świadome swojej przynależności narodowej, - uczy się dostrzegać potrzeby innych ludzi, - osiąga gotowość szkolną na wysokim poziomie. W naszym przedszkolu RODZICE: - uzyskują fachową pomoc pedagogiczną, - otrzymują obiektywną ocenę postępów i niepowodzeń dziecka, - mogą mówić otwarcie o swoich spostrzeżeniach na temat pracy przedszkola, - rozmawiają bezpośrednio z nauczycielem o trudnych sprawach wychowawczych, - mogą czynnie uczestniczyć w życiu przedszkola, - czynnie wspierają przedszkole w jego działaniach, - chętnie współpracują z nauczycielami, oferują wszechstronną pomoc, - są partnerami w tworzeniu klimatu działalności kształcąco wychowawczej i zarządzania placówką.
W naszym przedszkolu NAUCZYCIELE: - aktywnie realizują zadania przedszkola określone w dokumentach wewnętrznych placówki, - podejmują działania innowacyjne; są aktywni i twórczy, - tworzą i realizują autorskie programy dostosowane do potrzeb dziecka i placówki, - współpracują z rodzicami i środowiskiem lokalnym, - doskonalą swoją wiedzę i uzyskują nowe doświadczenia, - wykorzystują twórcze i aktywne metody, promując nowatorski styl pracy, - uzyskują wyższe stopnie awansu zawodowego, - pozyskują rodziców do efektywnych działań na rzecz przedszkola oraz poszukują sympatyków i partnerów przedszkola, - monitorują efektywność własnej pracy, - dzielą się wiedzą i doświadczeniem z innymi nauczycielami, - prowadzą obserwację pedagogiczną i diagnozują rozwój dziecka, - dobierają metody wychowawcze i dydaktyczne, które wspomagają indywidualny rozwój dziecka, - proponują rodzicom nowe formy współpracy.