Scenariusz lekcji podstawy przedsiębiorczości realizowany w technikum TEMAT JEDNOSTKI METODYCZNEJ: Charakterystyka rynku kapitałowego. TYP LEKCJI: lekcja wprowadzeniowo-ćwiczeniowa CZAS REALIZACJI: 4 godziny lekcyjne METODY PRACY: pogadanka, elementy wykładu, mapa mentalna, gra dydaktyczna, pokaz, drzewo decyzyjne, prezentacja, telegram, praca z materiałem źródłowym, praca z tekstem /rozsypanka wyrazowa, karty dydaktyczne/. FORMY PRACY: praca indywidualna, praca w grupie. ŚRODKI DYDAKTYCZNE: karty dydaktyczne, pracownia komputerowa z dostępem do internetu, projektor multimedialny, plansze dydaktyczne, gazeta Puls biznesu lub inna z notowaniami giełdowymi, film edukacyjny Skąd się biorą pieniądze FERK, Poradnik inwestora P. Biernacki, ekran, tablica. CEL OGÓLNY: doskonalenie umiejętności kojarzenia poznanej teorii z rzeczywistością, kształtowanie postawy logicznego myślenia, wyciągania wniosków, dbałość o poprawny język ekonomiczny. CELE SZCZEGÓŁOWE /operacyjne/: PO ZAJĘCIACH UCZEŃ POWINIEN: umieć wyjaśnić pojęcia: rynek, rynek kapitałowy, akcja, obligacja, inwestor, wymienić rodzaje rynków ze względu na przedmiot wymiany i dokonać ich krótkiej charakterystyki, wiedzieć jakie ryzyko występuje przy zakupie różnych papierów wartościowych,
umieć wyjaśnić podstawowe pojęcia związane z funkcjonowaniem Giełdy Papierów Wartościowych, rozróżniać indeksy giełdowe, wymienić instrumenty handlu na giełdzie, wymienić rodzaje notowań giełdowych i krótko je scharakteryzować. podać różnice między rynkiem pierwotnym a rynkiem wtórnym, umieć korzystać z różnych źródeł informacji. umieć wyjaśnić pojęcia i skróty: zlecenie, kurs akcji, PCR, PKD, PKC, umieć czytać cedułę giełdową, umieć złożyć zlecenie kupna/sprzedaży akcji. OCENIE PODLEGAĆ BĘDĄ: aktywność ucznia na lekcji, poprawność wykonania zadań, aktywność pracy w grupie. 2
PLAN LEKCJI ETAP PLANOWANE AKTYWNOŚCI UCZNIÓW PLANOWANE AKTYWNOŚCI NAUCZYCIELA UWAGI METODYCZNE INNE UWAGI I NAWIĄZUJĄCY 1. Sprawy organizacyjno porządkowe. 2. Zapisanie tematu lekcji na tablicy i w zeszytach. 1. Sprawy organizacyjno porządkowe. 2. Podanie tematu lekcji. 3. Przypomnienie wiadomości: - podają definicję rynku. 3. Przypomnienie wiadomości o rynku: - pyta uczniów o pojęcie rynku. pogadanka II POSTĘPUJĄCY 4. Tworzą grupy. 5. Otrzymują zadania do wykonania. 6. Wykonują zadania polegające na utworzeniu z rozsypanki wyrazowej pojęcia rynek kapitałowy. 7. Poszczególne grupy prezentują wykonane zadanie. 8. Zapisują w zeszytach wyjaśnienie pojęcia rynek kapitałowy. 4. Dzieli klasę na 6 grup. 5. Rozdaje kary dydaktyczne z zadaniami do wykonania. 6. Obserwuje pracę uczniów. 7. Analizuje i modyfikuje wraz z uczniami wykonane przez poszczególne grupy zadanie. 8. Wyświetla na ekranie poprawne rozwiązanie zadania pojęcie rynku kapitałowego. praca z tekstem /karty dydaktyczne/ Załącznik nr 1 9. Słuchają i sporządzają notatkę podział rynków ze względu na przedmiot wymiany. 9. Nauczyciel dokonuje krótkiej charakterystyki rynków, przedstawiając na planszy ich podział ze względu na przedmiot wymiany. elementy wykładu
10. Otrzymują zadania do wykonania. 11. Wykonują zadania polegające na wyszukaniu w internecie informacji o podstawowych pojęciach rynku kapitałowego. 12. Prezentują wykonane zadanie. 13. Sporządzają mapę mentalną. 14. Osoby chętne prezentują wykonane mapy mentalne. 10. Rozdaje kary dydaktyczne z zadaniami do wykonania. 11. Obserwuje i modyfikuje pracę uczniów. praca z materiałem źródłowym mapa mentalna Załącznik nr 2 Załącznik nr 3 II POSTĘPUJĄCY 15. Oglądają film 12. Wyświetla na ekranie film edukacyjny FERK Skąd się biorą pieniądze. 16. Otrzymują planszę z drzewkiem decyzyjnym i treść zadania. 17. Prezentują wykonane zadanie. 13. Rozdaje uczniom zadanie polegające podjęciu decyzji metodą drzewka decyzyjnego i dokonaniu wyboru, w jaki papier wartościowy ma zainwestować bohater zadania? www.ferk.pl/prezenta cje FERK drzewko decyzyjne Załącznik nr 4 18. Słuchają. 19. Zapisują w zeszytach najważniejsze wydarzenia związane z powstaniem i funkcjonowaniem Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie. 14. Dokonuje krótkiej charakterystyki historii Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie. Książka 10 lat Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie 4
20. Słuchają i sporządzają notatkę. 15. Wyświetla na ekranie i krótko omawia funkcjonowanie rynku pierwotnego i wtórnego. 21. Słuchają. 16. Rozdaje uczniom przykładową cedułę giełdową i dokonuje interpretacji tabeli. 17. Wyjaśnia, zasady składania zleceń kupna/sprzedaży akcji i omawia, jakie elementy znajdują się na zleceniu kupna i sprzedaży. elementy wykładu Załącznik nr 5 II POSTĘPUJĄCY 22. Otrzymują karty dydaktyczne z zadaniem polegającym na wypisaniu za pomocą komputera z dostępem do internetu i gazety Puls biznesu /lub innej ekonomicznej/ 3 przedsiębiorstw, których akcje /w dniu wczorajszym/ były najwyżej notowane na giełdzie i 3 przedsiębiorstw, których ceny akcji spadły. 23. Prezentują wykonane zadanie. 18. Rozdaje karty dydaktyczne z zadaniem do wykonania. 19. Obserwuje pracę uczniów. praca z materiałem źródłowym 24. Słuchają i wykonują zadanie polegające na zainwestowaniu 5.000 zł w akcje spółek notowanych giełdzie, uzasadniają swój wybór, składają zlecenie kupna, ustalając ilość, cenę i termin ważności zlecenia. 20. Objaśnia wykonanie kolejnego zadania polegające na zainwestowaniu 5.000 zł w akcje spółek notowanych warszawskiej giełdzie. 21. Obserwuje i analizuje pracę uczniów. gra dydaktyczna prezentacja Załącznik nr 6 5
1. Słuchają i odpowiadają na pytania. Co to jest rynek kapitałowy, ceduła giełdowa, akcja, obligacja? Jakie ryzyko istnieje przy zakupie papierów wartościowych? Jakie wskaźniki są charakterystyczne dla Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie? Jaka jest różnica między rynkiem pierwotnym a wtórnym? 1. Dokonuje podsumowania treści lekcji, zadaje pytania sprawdzające wiedzę. 2. Dokonuje oceny pracy uczniów na lekcji. pogadanka III REKAPITULACJA 3. Wyjaśnia zadanie domowe polegającą na wyszukaniu i wypisaniu światowych odpowiedników indeksów Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie oraz rozwiązaniu krzyżówki i odgadnięciu hasła. 3. Dokonuje ewaluacji przeprowadzonych zajęć. Załącznik nr 7 2. Na czystej kartce papieru każdy z uczniów wypisuje swoje odczucia (pozytywne i negatywne) dotyczące lekcji zaginając kartkę, tak, aby kolejna osoba nie mogła odczytać zapisanej informacji. 4. Pożegnanie telegram 6
Załącznik nr 1 Na podstawie rozsypanki wyrazowej zdefiniuj pojęcie rynku kapitałowego. rynek kapitałowy miejsce proces pieniężnych użytkowników zostaje kapitał ostatecznych pierwotnych ich przesuwania dysponentów inwestycje oszczędności oszczędnościowym przetworzony to na którym do w trakcie którego od odbywa się o charakterze na realne Proponowane rozwiązanie zadania: rynek kapitałowy to miejsce, na którym odbywa się proces przesuwania oszczędności pieniężnych od pierwotnych ich dysponentów do ostatecznych użytkowników w trakcie, którego kapitał o charakterze oszczędnościowym przetworzony zostaje na realne inwestycje
Załącznik nr 2 Karta dydaktyczna nr 1 Posługując się Internetem i książką Poradnik inwestora P. Biernacki udziel odpowiedzi na następujące pytanie; Co to jest giełda papierów wartościowych? Karta dydaktyczna nr 2 Posługując się Internetem i książką Poradnik inwestora P. Biernacki udziel odpowiedzi na następujące pytanie; Co to jest rynek pierwotny? Karta dydaktyczna nr 3 Posługując się Internetem i książką Poradnik inwestora P. Biernacki udziel odpowiedzi na następujące pytanie; Co to jest rynek wtórny? Karta dydaktyczna nr 4 Posługując się Internetem i książką Poradnik inwestora P. Biernacki udziel odpowiedzi na następujące pytanie; Kto to jest inwestor? Karta dydaktyczna nr 5 Posługując się Internetem i książką Poradnik inwestora P. Biernacki udziel odpowiedzi na następujące pytanie; Co to jest akcja? Karta dydaktyczna nr 6 Posługując się Internetem i książką Poradnik inwestora P. Biernacki udziel odpowiedzi na następujące pytanie; Co to jest obligacja? Załącznik nr 3 Przykład mapy mentalnej, do której uczniowie mogą wpisać wyjaśnienia odszukanych pojęć z kart dydaktycznych.? inwestor akcja? giełda papierów wartościowych?? obligacja rynek pierwotny? rynek wtórny? 8
Załącznik nr 4 Twój kolega chce zainwestować pieniądze w papiery wartościowe. Ma do dyspozycji 7.000 zł. Posługując się metodą drzewka decyzyjnego dokonaj wyboru, w jaki papier wartościowy /akcje czy obligacje/ ma zainwestować Twój kolega? Wybór rozwiązania - decyzja Skutki negatywne możliwych rozwiązań 1. 2. Skutki pozytywne możliwych rozwiązań 1. 2. Brane pod uwagę cele, wartości pierwszeństwa Brane pod uwagę rozwiązania 1. 2. Sytuacja wymagająca podjęcia decyzji lub rozwiązania Wybór sposobu zainwestowania pieniędzy w papier wartościowy 9
Załącznik nr 5 AKCJE - NOTOWANIA CIĄGŁE (Shares - Continuous trading) Kurs Zmiana Kurs Kurs Kurs Kurs Obroty otwarcia Sektor Rynek Kod Nazwa Skrót zamknięcia kursu* min. max. średni** Turnover (zł) (%) (zł) (zł) (zł) (zł) Wolumen Wartość Sector Market Code spółki Ticker Closing Change Opening Low High Average (tys. zł) name price price price price price Volume Value (PLN) (%) (PLN) (PLN) (PLN) (PLN) (PLN thous.) med P PLAGORA00067 AGORA AGO 50,60-0,59 50,90 50,30 52,10 51,28 62 707 6 432 ele P PLAMICA00010 AMICA AMC 29,30 0,34 29,00 29,00 29,30 29,03 3 500 203 ban P PLBPH0000019 BPHPBK BPH 350,00 0,14 346,00 346,00 354,50 349,63 2 692 1 882 inf P PLCMPLD00016 COMPLAND CPL 85,00 0,71 85,50 84,00 85,50 84,93 10 620 1 804 tel P PLELTIM00013 ELEKTRIM ELE 3,34-0,60 3,39 3,33 3,47 3,41 142 872 973 han P PLFRMCL00066 FARMACOL FCL 64,40-0,31 63,60 63,60 64,90 64,29 659 85 drz P PLFORTE00012 FORTE FTE 10,65 1,43 10,55 10,30 10,80 10,63 14 565 310 drz P PLZPW0000017 GRAJEWO GRJ 157,00-0,32 157,00 157,00 158,00 157,35 31 10 pin P PLINTGR00013 GROCLIN GCN 92,00 0,00 92,00 90,80 92,00 91,71 130 24 med P PLOPTMS00012 GRUPAONET GRO 18,50-1,86 18,05 17,60 18,50 18,25 4 146 151 ban P PLBH00000012 HANDLOWY BHW 64,00-0,47 64,00 63,80 64,50 64,12 3 029 388 inf W PLHOGA000041 HOGA.PL HGA 3,44 2,08 3,49 3,33 3,49 3,35 2 050 14 spo P PLHOOP000010 HOOP HOP 23,70-0,84 23,50 23,30 24,00 23,60 3 578 169 ban P PLBSK0000017 INGBSK BSK 328,00-0,91 327,00 327,00 332,00 328,89 100 66 met P PLKGHM000017 KGHM KGH 25,40-1,17 25,50 25,20 25,70 25,41 164 731 8 371 inf W PLMCSFT00018 MACROSOFT MCF 13,00 2,77 12,50 12,50 13,00 12,73 43 1 inf P PLOPTTC00011 OPTIMUS OPT 8,15 0,62 8,20 8,10 8,25 8,15 27 593 450 ban P PLPEKAO00016 PEKAO PEO 120,00-1,64 121,00 120,00 122,50 121,48 71 021 17 255 spo P PLPEPES00018 PEPEES PPS 41,60 1,46 40,60 40,40 41,60 40,67 444 36 che P PLPKN0000018 PKNORLEN PKN 25,60-0,39 25,60 25,40 26,00 25,81 440 130 22 716 inf P PLSOFTB00016 SOFTBANK SFT 29,70 0,00 29,70 29,60 30,40 29,94 53 154 3 182 met P PLSTLEX00019 STALEXP STX 1,74 6,10 1,68 1,67 1,78 1,73 1 882 886 6 529 che P PLSTLOL00013 STOMIL STO 41,70-3,02 41,10 40,90 41,70 41,01 267 22 drz P PLSWRZD00017 SWARZEDZ SWZ 1,05 0,00 1,05 1,03 1,07 1,05 16 347 34 ube P PLWARTA00014 WARTA WAR 162,50 0,62 157,00 157,00 162,50 160,67 45 14 7 272 942 159 884
Załącznik nr 6 Otrzymałeś czek o wartości 5.000 zł. zainwestuj pieniądze w akcje spółek notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych, uzasadnij swój wybór, złóż zlecenie kupna ustalając ilość, cenę, termin ważności zlecenia. ZLECENIE KUPNA/SPRZEDAŻY AKCJI IMIĘ I NAZWISKO:... NAZWA FIRMY:... RODZAJ ZLECENIA: - KUPNO... - SPRZEDAŻ... LICZBA AKCJI:... LIMIT CENY:... PCR:... DATA WAŻNOŚCI ZLECENIA:... WARTOŚĆ:... DATA ZREALIZOWANIA ZLECENIA:... UWAGI:...
Załącznik nr 7 Zadanie domowe: I. Wyszukaj i wypisz światowe odpowiedniki indeksów Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie. II. Rozwiąż krzyżówkę: 1. Jest najważniejszym segmentem rynku papierów wartościowych, to na nim kształtuje się cena papieru wartościowego, odzwierciedlająca jego wartość. 2. Przeznaczony dla papierów wartościowych o najwyższej płynności, których emitenci charakteryzują się m.in. dużym kapitałem i długim okresem działalności 3. Informuje, co dzieje się z akcjami należącymi do sektora Sitach. 4. Długotrwały, duży wzrost cen akcji na giełdzie, tzw. rynek byka. 5. Uwzględnia zmiany cen akcji największych i średnich spółek notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie. 6. Długotrwały, duży spadek cen akcji na giełdzie, tzw. rynek niedźwiedzia. 7. Przeznaczony dla papierów wartościowych o niższej płynności, których emitenci charakteryzują się m.in. mniejszym kapitałem i krótszym okresem działalności. 8. Odzwierciedla zmiany cen grupy spółek tzw. średniej wielkości. 9. Handluje się na niej papierami wartościowymi. 10. Wskaźnik nastrojów na Giełdzie Papierów Wartościowych. 11. Indeks, w skład, którego wchodzą największe i najpłynniejsze polskie spółki giełdowe. 12. Osoba, która zajmuje się zawodowo pośrednictwem przy zawieraniu transakcji papierami wartościowymi. 13. Wykaz cen i kursów papierów wartościowych notowanych na giełdzie w ciągu dnia. 14. Nazwa najstarszej amerykańskiej giełdy. 15. Jest związane z każdą inwestycją. 16. Indeks obejmujący wszystkie spółki rynku równoległego. 17. Jedna z większych spółek notowanych na Warszawskiej Giełdzie Papierów Wartościowych. 13
Rozwiązanie krzyżówki: R Y N E K W T Ó R N Y R Y N E K P O D S T A W O W Y T E C H W I G H O S S A W I G B E S S A R Y N E K R Ó W N O L E G Ł Y M I D W I G G I E Ł D A W I G O M E T R W I G 2 0 M A K L E R C E D U Ł A N A S D A Q R Y Z Y K O W I R R N E T I A 14