Doskonalenie podstaw kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego ROGRAM NAUZANIA DLA ZAWODU TEHNIK RYOŁÓWSTWA MORSKIEGO, 315215 O STRUKTURZE RZEDMIOTOWEJ wersja po recenzjach Warszawa 2012 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 1
SIS TREŚI Doskonalenie podstaw kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego 1. TY ROGRAMU: RZEDMIOTOWY... 3 2. RODZAJ ROGRAMU: LINIOWY... 3 3. AUTORZY, REENZENI I KONSULTANI ROGRAMU NAUZANIA:... 3 4. ODSTAWY RAWNE KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO... 3 5. ELE OGÓLNE KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO... 4 6. RZEDMIOTY ROZSZERZONE W TEHNIKUM... 4 7. KORELAJA ROGRAMU NAUZANIA DLA ZAWODU TEHNIK RYOŁÓWSTWA MORSKIEGO Z ODSTAWĄ ROGRAMOWĄ KSZTAŁENIA OGÓLNEGO... 5 8. INFORMAJA O ZAWODZIE TEHNIK RYOŁÓWSTWA MORSKIEGO... 5 9. UZASADNIENIE OTRZEY KSZTAŁENIA W ZAWODZIE TEHNIK RYOŁÓWSTWA MORSKIEGO... 6 10. OWIĄZANIA ZAWODU TEHNIK RYOŁÓWSTWA MORSKIEGO Z INNYMI ZAWODAMI... 6 11. ELE SZZEGÓŁOWE KSZTAŁENIA W ZAWODZIE TEHNIK RYOŁÓWSTWA MORSKIEGO... 6 12. LAN NAUZANIA DLA ZAWODU TEHNIK RYOŁÓWSTWA MORSKIEGO... 8 13. ROGRAMY NAUZANIA DLA OSZZEGÓLNYH RZEDMIOTÓW... 12 1. Nawigacja i planowanie podróży... 13 2. Siłownie okrętowe i mechanizmy pomocnicze... 29 3. Technologia przewozu oraz techniki połowu ryb morskich... 36 4. ezpieczeństwo nawigacji i ratownictwo morskie... 45 5. udowa i stateczność statku... 57 6. Łączność morska i GMDSS... 64 7. Eksploatacja i zarządzanie statkiem rybackim... 70 8. rawo morskie i ochrona środowiska morskiego... 76 9. Język angielski zawodowy... 81 10. race warsztatowe i konserwacja statku... 89 11. raktyka morska... 97 ZAŁĄZNIKI... 105 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 2
TY SZKOŁY: TEHNIKUM Doskonalenie podstaw kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego 1. TY ROGRAMU: RZEDMIOTOWY 2. RODZAJ ROGRAMU: LINIOWY 3. AUTORZY, REENZENI I KONSULTANI ROGRAMU NAUZANIA: Autorzy: mgr inż. Jacek Rygiel, mgr inż. Wojciech Szczepanek. Recenzenci: Konsultanci: mgr inż. Ewa Marciniak-Kulka 4. ODSTAWY RAWNE KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO rogram nauczania dla zawodu opracowany jest z uwzględnieniem określonych w niżej wymienionych dokumentach prawnych: rogram nauczania dla zawodu opracowany został zgodnie z: - Ustawą z dnia 19 sierpnia 2011 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw - Rozporządzeniem w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego - Rozporządzeniem w sprawie podstawy programowej kształcenia w zawodach - Rozporządzeniem w sprawie ramowych planów nauczania - Rozporządzeniem w sprawie dopuszczania do użytku w szkole programów wychowania przedszkolnego i programów nauczania oraz dopuszczania do użytku szkolnego podręczników - Rozporządzeniem w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych - Rozporządzeniem w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach - Rozporządzeniem w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach - Rozporządzeniem Ministra infrastruktury z dnia 4 lutego 2005 r z późn. zm. w sprawie wyszkolenia i kwalifikacji zawodowych marynarzy - Rozporządzeniem Ministra infrastruktury z dnia 21 czerwca 2005 r z późn. zm. w sprawie uznania, potwierdzania uznania oraz nadzorowania szkół morskich i ośrodków szkoleniowych - Rozporządzeniem Ministra infrastruktury z dnia 13 lipca 2005 r w sprawie programów szkoleń i egzaminacyjnych w zakresie kwalifikacji zawodowych marynarzy - Rozporządzeniem Ministra infrastruktury z dnia 4 listopada 2008 r w sprawie świadectw operatora urządzeń radiowych rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 3
Doskonalenie podstaw kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego - The International onvention on Standards of Training, ertification and Watchkeeping for Seafarers 78/95. IMO, London 5. ELEOGÓLNE KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO elem kształcenia zawodowego jest przygotowanie uczących się do życia w warunkach współczesnego świata, wykonywania pracy zawodowej i aktywnego funkcjonowania na zmieniającym się rynku pracy. Zadania szkoły i innych podmiotów prowadzących kształcenie zawodowe oraz sposób ich realizacji są uwarunkowane zmianami zachodzącymi w otoczeniu gospodarczo-społecznym, na które wpływają w szczególności: idea gospodarki opartej na wiedzy, globalizacja procesów gospodarczych i społecznych, rosnący udział handlu międzynarodowego, mobilność geograficzna i zawodowa, nowe techniki i technologie, a także wzrost oczekiwań pracodawców w zakresie poziomu wiedzy i umiejętności pracowników. W procesie kształcenia zawodowego ważne jest integrowanie i korelowanie kształcenia ogólnego i zawodowego, w tym doskonalenie kompetencji kluczowych nabytych w procesie kształcenia ogólnego, z uwzględnieniem niższych etapów edukacyjnych. Odpowiedni poziom wiedzy ogólnej powiązanej z wiedzą zawodową przyczyni się do podniesienia poziomu umiejętności zawodowych absolwentów szkół kształcących w zawodach, a tym samym zapewni im możliwość sprostania wyzwaniom zmieniającego się rynku pracy. W procesie kształcenia zawodowego są podejmowane działania wspomagające rozwój każdego uczącego się, stosownie do jego potrzeb i możliwości, ze szczególnym uwzględnieniem indywidualnych ścieżek edukacji i kariery, możliwości podnoszenia poziomu wykształcenia i kwalifikacji zawodowych oraz zapobiegania przedwczesnemu kończeniu nauki. Elastycznemu reagowaniu systemu kształcenia zawodowego na potrzeby rynku pracy, jego otwartości na uczenie się przez całe życie oraz mobilności edukacyjnej i zawodowej absolwentów ma służyć wyodrębnienie kwalifikacji w ramach poszczególnych zawodów wpisanych do klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego. Klasyfikacja zawodów szkolnictwa zawodowego przewiduje możliwość kształcenia w tym zawodzie również w szkole policealnej dla młodzieży. rzygotowaniu uczących do pracy w gospodarce morskiej, krajowej i międzynarodowej z uwzględnieniem znajomości całej infrastruktury lądowej, nadbrzeżnej i wodnej pozostającej w ścisłym związku z branżą zawodową pracy na morzu. 6. RZEDMIOTY ROZSZERZONE W TEHNIKUM rzedmioty ogólnokształcące, których kształcenie odbywać się będzie na poziomie rozszerzonym: Matematyka iologia rzedmiot uzupełniający: Historia i społeczeństwo rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 4
Doskonalenie podstaw kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego 7. KORELAJA ROGRAMU NAUZANIA DLA ZAWODU TEHNIK RYOŁÓWSTWA MORSKIEGO Z ODSTAWĄ ROGRAMOWĄ KSZTAŁENIA OGÓLNEGO rogram nauczania dla zawodu technik rybołówstwa morskiego uwzględnia aktualny stan wiedzy o zawodzie ze szczególnym zwróceniem uwagi na nowe technologie stosowane w zawodzie oraz współczesne koncepcje nauczania i uczenia się. rogram uwzględnia także zapisy zadań ogólnych szkoły i umiejętności zdobywanych w trakcie kształcenia w szkole ponadgimnazjalnej umieszczonych w podstawach kształcenia ogólnego, w tym: 1. umiejętność zrozumienia, wykorzystania i refleksyjnego przetworzenia tekstów, prowadząca do osiągnięcia własnych celów, rozwoju osobowego oraz aktywnego uczestnictwa w życiu społeczeństwa; 2. umiejętność wykorzystania narzędzi matematyki w życiu codziennym oraz formułowania sądów opartych na rozumowaniu matematycznym; 3. umiejętność wykorzystania wiedzy o charakterze naukowym do identyfikowania i rozwiązywania problemów, a także formułowania wniosków opartych na obserwacjach empirycznych dotyczących przyrody lub społeczeństwa; 4. umiejętność komunikowania się w języku ojczystym i w językach obcych; 5. umiejętność sprawnego posługiwania się nowoczesnymi technologiami informacyjnymi i komunikacyjnymi; 6. umiejętność wyszukiwania, selekcjonowania i krytycznej analizy informacji; 7. umiejętność rozpoznawania własnych potrzeb edukacyjnych oraz uczenia się; 8. umiejętność pracy zespołowej. W programie nauczania dla zawodu technik rybołówstwa morskiego uwzględniono korelację treści z kształceniem ogólnym polegającą na wcześniejszym osiąganiu efektów kształcenia w zakresie przedmiotów ogólnokształcących stanowiących podbudowę dla kształcenia w zawodzie. Dotyczy to przede wszystkim takich przedmiotów jak: matematyka i biologia, a także podstawy przedsiębiorczości i edukację dla bezpieczeństwa. Zastosowanie rozszerzeń z biologii pozwoli na przybliżenie uczniom zagadnień związanych z rozwojem oraz przebiegiem czynności życiowych organizmów morskich. Z kolei rozszerzenie z matematyki, a w szczególności z trygonometrii, ułatwi realizację zagadnień związanych z prowadzeniem nawigacji oraz zagadnień dotyczących obliczeń związanych z żeglugą po loksodromie. 8. INFORMAJA O ZAWODZIE TEHNIK RYOŁÓWSTWA MORSKIEGO Technik rybołówstwa morskiego jest przygotowany do pełnienia wachty na statku rybackim (zgodnie z Konwencją STW 78/95 na poziomie szypra rybołówstwa morskiego). W trakcie czteroletniej nauki w technikum morskim kształcenie realizowane jest zgodnie z Konwencją STW w oparciu o rogram szkolenia i wymagania egzaminacyjne na dyplom szypra 1 i 2 klasy rybołówstwa morskiego. rzed odbyciem praktyk morskich uczeń otrzymuje świadectwo przeszkolenia w zakresie bezpieczeństwa, której jest niezbędne do zamustrowania na statku. Świadectwo to potwierdza przeszkolenia w zakresie: indywidualnych technik ratunkowych; ochrony przeciwpożarowej; rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 5
Doskonalenie podstaw kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego elementarnych zasad udzielania pierwszej pomocy medycznej; bezpieczeństwa własnego i odpowiedzialności wspólnej. onadto, uczeń może uzyskać poniższe świadectwa, niezbędne do otrzymania dyplomu oficera wachtowego: 1) świadectwo przeszkolenia w zakresie ochrony przeciwpożarowej stopień wyższy; 2) świadectwo przeszkolenia w zakresie udzielania pierwszej pomocy medycznej; 3) świadectwo przeszkolenia w zakresie wykorzystania radaru i ARA na poziomie operacyjnym; 4) świadectwo operatora łączności belskiego zasięgu GMDSS. oziom szkolenia teoretycznego jest wystarczający do uzyskania dyplomu szypra 1 klasy rybołówstwa morskiego, jednakże uczeń otrzymuje świadectwo marynarza wachtowego. Wynika to ze zbyt krótkiej praktyki na morzu. o ukończeniu szkoły absolwenci mogą podejmować pracę w dziale pokładowym na statkach morskich, (handlowych i rybackich u armatorów polskich i zagranicznych), Straży Granicznej, a także na jednostkach hydrograficznych, jednostkach pływających służb portowych czy ratownictwa morskiego. 9. UZASADNIENIE OTRZEY KSZTAŁENIA W ZAWODZIE TEHNIK RYOŁÓWSTWA MORSKIEGO Zawód Technik rybołówstwa morskiego jest ściśle związany z gospodarką morską, a w szczególności z sektorem rybołówstwa morskiego, obejmującego zarówno połowy oceaniczne, jak i prowadzone na akwenach przybrzeżnych. 10. OWIĄZANIA ZAWODU TEHNIK RYOŁÓWSTWA MORSKIEGO Z INNYMI ZAWODAMI Zawód Technik rybołówstwa morskiego nie ma wspólnej kwalifikacji z innymi zawodami. Występują tylko wspólne efektach kształcenia w ramach obszaru kształcenia stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodach: Technik Nawigator Morski, Technik Żeglugi Śródlądowej, Technik Rybołówstwa Morskiego KZ(A.r). onadto w zawodzie tym występuje wspólna jednostka efektów kształcenia z zawodem Technik Nawigator Morski: rowadzenie akcji ratowniczych i ratunkowych na morzu (R.12(3), A.39(3)) 11. ELE SZZEGÓŁOWE KSZTAŁENIA W ZAWODZIE TEHNIK RYOŁÓWSTWA MORSKIEGO Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie Technik rybołówstwa morskiego powinien być przygotowany do wykonywania przynajmniej następujących zadań zawodowych: 1) planowania i wykonywania prac związanych z prowadzeniem podróży morskiej; 2) wykonywania prac związanych z realizacją procesów ładunkowych; 3) eksploatowania urządzeń i systemów statkowych; 4) prowadzenia akcji ratowniczych i ratunkowych na morzu. Do wykonywania wyżej wymienionych zadań zawodowych niezbędne jest osiągnięcie zakładanych efektów kształcenia, na które składają się: rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 6
Doskonalenie podstaw kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego 1) efekty kształcenia wspólne dla wszystkich zawodów; 2) efekty kształcenia wspólne dla zawodów w ramach obszaru administracyjno-usługowego, stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodzie lub grupie zawodów KZ(A.r); 3) efekty kształcenia właściwe kwalifikacji wyodrębnionej w zawodzie Technik rybołówstwa morskiego: ełnienie wachty morskiej i portowej na statku rybackim (R.12) rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 7
Doskonalenie podstaw kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego 12. LAN NAUZANIA DLA ZAWODU TEHNIK RYOŁÓWSTWA MORSKIEGO Ramowy plan nauczania określa minimalne liczby godzin, które szkoła powinna przeznaczyć na realizacje zajęć zawodowych: Kształcenie zawodowe teoretyczne 735 godz Kształcenie zawodowe praktyczne 735 godz. Łącznie 1470 godz. W podstawie programowej kształcenia w zawodzie Technik rybołówstwa morskiego minimalna liczba godzin na kształcenie zawodowe została określona dla efektów kształcenia i wynosi: na kształcenie w ramach kwalifikacji R.12. przeznaczono minimum 1000 godzin na kształcenie w ramach efektów wspólnych dla wszystkich zawodów i wspólnych dla zawodów w ramach obszaru kształcenia przeznaczono minimum 200 godzin. Tabela 3. lan nauczania dla programu o strukturze przedmiotowej Klasa I II III IV Liczba godzin w cyklu kształcenia Lp. Nazwa przedmiotu I semestr II semestr I semestr II semestr I semestr II semestr I semestr II semestr tygodniowo łącznie rzedmioty w kształceniu zawodowym teoretycznym 1 Nawigacja i planowanie podróży 1 1 2 1 1 2 2 5 150 2 Siłownie okrętowe i mechanizmy pomocnicze 2 2 1 1 3 90 3 Technologia przewozu i techniki połowu ryb morskich 2 2 1 1 3 90 4 ezpieczeństwo nawigacji i ratownictwo morskie 5 3 4 120 5 udowa i stateczność statku 2 2 1 1 2 4 120 6 Łączność morska i GMDSS 1 2 2 2,5 75 7 Eksploatacja i zarządzanie statkiem rybackim 1 1 1 1,5 45 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 8
Doskonalenie podstaw kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego 8 rawo morskie i ochrona środowiska morskiego 1 1 1 1,5 45 Łączna liczba godzin 3 3 12 10 7 8 6 24,5 735 rzedmioty w kształceniu zawodowym praktycznym 1 Nawigacja i planowanie podróży 1 1 1 2 2 1 2 5 150 2 race warsztatowe i konserwacja statku 6 6 6 180 3 Technologia przewozu i techniki połowu ryb morskich 1 1 1 30 4 ezpieczeństwo nawigacji i ratownictwo morskie 2 2 2 60 5 Łączność morska i GMDSS 1 1 1 1,5 45 6 Siłownie okrętowe i mechanizmy pomocnicze 1 1 1 30 7 Język angielski zawodowy 2 2 2 3 90 8 udowa i stateczność statku 2 1 30 9 raktyka morska realizowana w wymiarze ponad 4 tygodnie 3 3 2 2 5 160 Łączna liczba godzin 7 7 7 9 8 7 6 25,5 775 Łączna liczba godzin kształcenia zawodowego 10 10 19 19 15 15 12 50 1510 raktyka morska w klasie II i III po 4 tygodnie Zajęcia odbywają się w pracowniach szkolnych, warsztatach szkolnych oraz na statku rybackim w warunkach morskich i portowych * zajęcia praktyczne muszą odbywać się w grupach określonych w Rozporządzeniu MI w sprawie uznania, potwierdzania uznania oraz nadzorowania Szkół morskich i Ośrodków Szkoleniowych ** w klasie 2 w I semestrze uwzględniono odstawowe kursy bezpieczeństwa żeglugi w wymiarze 3 godzin wykładów i 2 godzin ćwiczeń na Ośrodku ratownictw morskiego Egzamin potwierdzający kwalifikację (R.12) odbywa się pod koniec I semestru klasy IV raktyki zawodowe odbywają się w klasie II i III rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 9
Doskonalenie podstaw kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Wykaz działów dla zawodu technik rybołówstwa morskiego Nazwa przedmiotu Nazwa działu Liczba godzin przewidziana na dział 1.1. odstawowe pojęcia z nawigacji 18 1.2. ozycja statku i planowanie podróży 99 1. Nawigacja i planowanie podróży 1.3. ublikacje nawigacyjne 29 1.4. Urządzenia nawigacyjne 51 1.5. Wykorzystanie radaru i ARA 66 1.6. Meteorologia i oceanografia 37 2.1. Siłownie okrętowe 51 2. Siłownie okrętowe i mechanizmy pomocnicze 2.2. Maszyny i urządzenia okrętowe 49 2.3. Symulator siłowni okrętowych 20 3.1. Manewrowanie statkiem 48 3. Technologia przewozu i techniki połowu ryb morskich 3.2. Narzędzia i techniki połowów 42 3.3. Transport morski oraz technologia przewozu ryb 15 3.4. rzetwórstwo rybne 15 4.1. Szkolenie na świadectwo przeszkolenia w zakresie bezpieczeństwa 60 4. ezpieczeństwo nawigacji i ratownictwo morskie 4.2. rawidła Międzynarodowych rzepisów Zapobiegania Zderzeniom na Morzu 45 4.3. Zasady organizacji i pełnienia wachty 10 4.4. ostępowanie w niebezpieczeństwie 25 4.5. Ratownictwo morskie 40 5.1. Konstrukcja kadłuba 16 5. udowa i stateczność statku 5.2. Wiedza okrętowa 14 5.3. Stateczność statku 120 6.1. Łączność morska 40 6. Łączność morska i GMDSS 6.2. Światowy Morski System Łączności Alarmowej i ezpieczeństwa (GMDSS) 80 7. Eksploatacja i zarządzanie statkiem rybackim 7.1. Zarządzanie statkiem rybackim 20 7.2. rowadzenie działalności gospodarczej w rybołówstwie morskim 25 8. rawo morskie i ochrona środowiska morskiego 8.1. rawo morskie i ubezpieczenia 25 8.2. Ochrona środowiska morskiego 20 9. Język angielski zawodowy 9.1. rzepisy żeglugowe 16 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 10
Doskonalenie podstaw kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego 10. race warsztatowe i konserwacja statku 11. raktyki morskie 9.2. rowadzenie korespondencji 30 9.3. Komunikacja SM 16 9.4. Instrukcje i teksty o tematyce morskiej 28 10.1. race linowe 30 10.2. Ćwiczenia szalupowe 45 10.3. Technologia prac malarskich 35 10.4. Konserwacja statku rybackiego 70 11.1. raktyka marynarska 160 11.2. raktyka nawigacyjna 160 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 11
Doskonalenie podstaw kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego 13. ROGRAMY NAUZANIA DLA OSZZEGÓLNYH RZEDMIOTÓW W programie nauczania dla zawodu technik rybołówstwa morskiego zastosowano taksonomię celów A. Niemierko 1. Nawigacja i planowanie podróży 300 godzin 2. Siłownie okrętowe i mechanizmy pomocnicze 120 godzin 3. Technologia przewozu i techniki połowu ryb morskich 120 godzin 4. ezpieczeństwo nawigacji i ratownictwo morskie 180 godzin 5. udowa i stateczność statku 150 godzin 6. Łączność morska i GMDSS 120 godzin 7. Eksploatacja i zarządzanie statkiem rybackim 45 godzin 8. rawo morskie i ochrona środowiska morskiego 45 godzin 9. Język angielski zawodowy 90 godzin 10. race warsztatowe i konserwacja statku 180 godzin 11. raktyka morska 320 godzin Zajęcia laboratoryjne oraz ćwiczenia muszą odbywać się w grupach określonych w Rozporządzeniu Ministra infrastruktury z dnia 21 czerwca 2005 r. w sprawie uznania, potwierdzania uznania oraz nadzorowania wyższych szkół morskich i ośrodków szkoleniowych. Zgodnie z tym rozporządzeniem grupa ćwiczeniowa nie powinna liczyć więcej niż 6 osób, chyba że szczegółowe wymagania niezbędne do realizacji szkoleń bezpieczeństwa i dodatkowych szkoleń specjalistycznych określone w załączniku 1 do rozporządzenia przewidują inaczej. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 12
Doskonalenie podstaw kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego 1. Nawigacja i planowanie podróży 1.1. odstawowe pojęcia z nawigacji 18 godzin. 1.2. ozycja statku i planowanie podróży 99 godzin 1.3. ublikacje nawigacyjne 29 godzin 1.4. Urządzenia nawigacyjne 51 godzin 1.5. Wykorzystanie radaru i ARA 66 godzin 1.6. Meteorologia i oceanografia 37 godzin rzedmiot Nawigacja i planowanie podróży, realizuje materiał kształcenia zawarty w Rozporządzeniu Ministra infrastruktury z dnia 13 lipca 2005 r. w sprawie programów szkoleń i egzaminacyjnych w zakresie kwalifikacji zawodowych marynarzy. Obejmuje on przedmioty: - Nawigacja - Urządzenia nawigacyjne - Meteorologia i oceanografia zamieszczone w Rozdziale VII w programie szkolenia i wymaganiach egzaminacyjnych na dyplom szypra 2 klasy oraz dyplom szypra 1 klasy rybołówstwa morskiego oraz w Rozdziale VIII w programie szkolenia w zakresie wykorzystania radaru i ARA na poziomie operacyjnym. 1.1. odstawowe pojęcia z nawigacji oziom ( lub ) R.12.1(1)1 zdefiniować układy odniesienia, współrzędnych oraz morskie jednostki miary oraz je przy planowaniu podróży morskiej A R.12.1(3)1 definiować różne systemy podziału horyzontu obserwatora A R.12.1(3)2 wykorzystywać różne systemy podziału horyzontu obserwatora do określania kierunków na morzu R.12.1(3)3 wykorzystywać system okrężny podziału horyzontu obserwatora do określania kursów statku oraz namiarów na obiekty i znaki nawigacyjne R.12.1(3)4 wykorzystać kąty kursowe do określenia położenia obiektów i znaków nawigacyjnych Kształt i rozmiary Ziemi. Układy odniesienia i współrzędnych. Różnica długości i szerokości geograficznej. Zboczenie nawigacyjne Horyzont i widnokrąg. Morskie jednostki miary. rędkość i droga statku. Magnetyzm Ziemi - deklinacja, inklinacja, natężenie pola magnetycznego. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 13
1.1. odstawowe pojęcia z nawigacji Doskonalenie podstaw kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego oziom ( lub ) R.12.1(4)1 wyjaśnić zasady określania całkowitej poprawki kompasu magnetycznego R.12.1(4)2 Zdefiniować kursy i namiary rzeczywiste, magnetyczne, kompasowe i żyrokompasowe R.12.1(4)3 określać wartości całkowitej poprawki kompasu magnetycznego oraz poprawki żyrokompasu R.12.1(4)4 dokonać zamiany kursów i namiarów kompasowych na rzeczywiste i odwrotnie R.12.1(4)5 dokonać zamiany kursów i namiarów żyrokompasowych na rzeczywiste R.12.1(5)1 wyjaśniać zasady określania dewiację kompasu magnetycznego i sporządzania tabeli dewiacji R.12.1(5)2 określać dewiację kompasu magnetycznego przy wykorzystaniu nabieżników, żyrokompasu i przy dalbie dewiacyjnej R.12.1(5)3 sporządzać tabelę dewiacji A Magnetyzm statku - dewiacja, kontrola i określanie całkowitej poprawki kompasu. Sporządzanie tabeli dewiacji. Kierunki na morzu. Kursy, namiary i kąty kursowe. Zamiana kierunków na morzu, uwzględnianie deklinacji, dewiacji, poprawki żyrokompasu. osługiwanie się przyborami nawigacyjnymi. Nanoszenie pozycji o zadanych współrzędnych geograficznych. Zdejmowanie współrzędnych z mapy. omiar odległości na mapie Merkatora. lanowane zadania Zamiana kursów kompasowych na rzeczywiste: Mając daną tabele dewiacji kompasu magnetycznego oraz wartość deklinacji magnetycznej umieszczoną na mapie nawigacyjnej, oblicz kurs rzeczywisty statku w oparciu o wartość kursu magnetycznego. raca na mapie nawigacyjnej: Nanieś na mapę nawigacyjną pozycję statku o zadanych współrzędnych oraz zdejmij z mapy współrzędne wskazanego znaku nawigacyjnego. Mając daną tabele dewiacji kompasu magnetycznego, wartość deklinacji magnetycznej umieszczoną na mapie, podaj namiar magnetyczny i odległość do znaku nawigacyjnego. Wyniki wpisz do odpowiedniej tabeli zamieszczonej w arkuszu ćwiczeń. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Realizacja materiału kształcenia zawartego w tym dziale powinna odbywać się w pracowni nawigacji i locji, której wyposażenie powinno składać się między innymi z stanowiska ćwiczeniowego obejmującego: stół nawigacyjny z kompletem przyrządów i przyborów nawigacyjnych oraz mapy nawigacyjne. Zgodnie z rozporządzeniem minimalna liczba godzin przewidziana na realizację materiału kształcenia wynosi 10 godzin w tym 6 godzin wykładu i 4 godziny zajęć laboratoryjnych. Zaleca się dodatkowo przeprowadzenie 8 godzin ćwiczeń na mapie obejmujących posługiwanie się przyborami nawigacyjnymi przy wykreślaniu kierunków, nanoszeniu i zdejmowaniu z mapy współrzędnych oraz pomiarze rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 14
1.1. odstawowe pojęcia z nawigacji Doskonalenie podstaw kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego oziom ( lub ) odległości między punktami o zadanych współrzędnych. Środki dydaktyczne Tablica tradycyjna, rzutnik, komputer i projektor multimedialny ekran, prezentacje multimedialne, globus, mapy nawigacyjne w odwzorowaniu Merkator, przybory nawigacyjne, arkusze ćwiczeń. Zalecane metody dydaktyczne Dominującą metodą będzie wykład informacyjny, pokaz z użyciem komputera oraz ćwiczenia praktyczne na mapie. Formy organizacyjne Zajęcia prowadzone w formie wykładów powinny odbywać się w pracowni z całością klasy. Dominująca forma organizacyjna pracy uczniów na tych zajęciach: zbiorowa jednolita Ćwiczenia laboratoryjne powinny odbywać się w grupach, których liczebność została określona w rozporządzeniu. Dominująca forma organizacyjna pracy uczniów na tych zajęciach: indywidualna zróżnicowana ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się przeprowadzenie testu wielokrotnego wyboru oraz testu praktycznego obejmującego posługiwanie się przyborami nawigacyjnymi podczas pracy na mapie nawigacyjnej. Zaliczenie tego działu programowego jest niezbędne do uzyskania pozytywnej oceny z przedmiotu. Do testu wielokrotnego wyboru jak i testu praktycznego zaleca się stosowanie poniższych kryteriów oceny: - od 50% ocena: dopuszczający; - od 60% ocena: dostateczny; - od 75% ocena: dobry; - od 90% ocena: bardzo dobry; - 100% ocena: celujący. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 15
Doskonalenie podstaw kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego 1.2. ozycja statku i planowanie podróży R.12.1(1)2 określić zasady realizacji podróży morskiej na akwenach, na których występują systemy rozgraniczenia ruchu oziom ( lub ) R.12.1(1)3 określić zasady realizacji podróży morskiej na akwenach, na których występują systemy monitorowania ruchu statków R.12.1(1)4za zaplanować podróż na wodach otwartych i przybrzeżnych R.12.1(1)5 określić zasady prowadzenia nawigacji podczas ograniczonej widzialności R.12.1(6)1 określić współrzędne pozycji zliczonej przy biernym i czynnym uwzględnianiu wiatru R.12.1(6)2 określić współrzędne pozycji zliczonej przy biernym i czynnym uwzględnianiu prądu; R.12.1(6)3 określić parametry prądu R.12.1(7)1 określić pozycję statku z widocznych znaków nawigacyjnych R.12.1(7)2 ocenić dokładność linii pozycyjnych oraz pozycji obserwowanej statku R.12.1(8)1 wykorzystać radionamierniki oraz naziemne systemy nawigacyjne do określenia pozycji statku R.12.1(8)2 wykorzystać nawigacyjne systemy satelitarne do określenia pozycji statku R.12.1(8)3 wykorzystać nawigacyjne systemy różnicowe do określenia pozycji statku R.12.1(9)1 rozróżnić i zdefiniować formaty i systemy map elektronicznych R.12.1(9)2 rozróżnić różne systemy nawigacji zintegrowanej R.12.1(9)3 wykorzystać systemy nawigacji zintegrowanej ES i EDIS do ozycja zliczona statku. Wpływ wiatru na statek, kąt drogi po wodzie, bierne i czynne uwzględnianie wiatru. Wpływ prądu na statek, kąt drogi nad dnem bierne i czynne uwzględnianie prądu. ierne i czynne uwzględnianie wiatru i prądu. Określanie parametrów prądu prędkość nad dnem i po wodzie. Dokładność pozycji zliczonej. ozycja obserwowana statku. Linie pozycyjne i ich rodzaje. Wyznaczanie pozycji obserwowanej na podstawie znaków nawigacyjnych. Wyznaczanie pozycji obserwowanej z radionamiarów oraz naziemnych systemów nawigacyjnych. Wyznaczanie pozycji za pomocą nawigacyjnych systemów satelitarnych oraz systemów różnicowych. Dokładności pozycji obserwowanej. Mapy elektroniczne. Wykorzystanie EDIS i zintegrowanych systemów nawigacyjnych do prowadzenia nawigacji Żegluga po loksodromie - zliczenia matematyczne proste i złożonego w żegludze po loksodromie. lanowanie podróży i prowadzenie nawigacji na wodach otwartych i przybrzeżnych, przy uwzględnieniu: a) warunków meteorologicznych, b) zlodzenia, rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 16
1.2. ozycja statku i planowanie podróży Doskonalenie podstaw kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego oziom ( lub ) prowadzenia nawigacji; R.12.1(10)1 wyjaśnić zasady analitycznego określania współrzędnych punktu przeznaczenia, KDd i odległości podczas żeglugi po loksodromie R.12.1(10)2 wyjaśnić zasady analitycznego zliczenia matematycznego prostego i złożonego podczas żeglugi po loksodromie R.12.1(10)3 wykorzystać metodę średniej i powiększonej szerokości do określenia współrzędnych punktu przeznaczenia, KDd i odległości podczas żeglugi po loksodromie R.12.1(10)4 wykorzystać zliczenie matematyczne proste i złożone podczas żeglugi po loksodromie R.12.1(23)1 wykorzystać system oznakowania nawigacyjnego (IALA) w różnych rejonach pływania H(1)2 rozróżnić pojęcia związane z ergonomia pracy przy komputerze, mapach elektronicznych i zintegrowanych systemach nawigacyjnych c) ograniczonej widzialności, d) systemów rozgraniczenia ruchu. Zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka oraz mienia związane z bezpiecznym prowadzeniem statku po zaplanowanej trasie podróży Ergonomia pracy przy komputerze i na symulatorze H(4)2 przewidzieć zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka oraz mienia związane z bezpiecznym prowadzeniem statku po zaplanowanej trasie podróży; lanowane zadania Żegluga po loksodromie z uwzględnieniem oddziaływania prądu: Mając dane współrzędne pozycji wyjścia i pozycji docelowej oblicz drogę statku nad dnem i KDd. Następnie dysponując parametrami prądu, wartością całkowitej poprawki kompasu magnetycznego oraz prędkością po wodzie, oblicz kurs kompasowy oraz prędkość statku nad dnem. Do obliczenia kąta znosu i współczynnika prędkości statku nad dnem wykorzystaj tablice nawigacyjne TN-89. raca na mapie nawigacyjnej: Dysponując zmierzonymi parametrami nawigacyjnymi wykreśl na angielskiej mapie nawigacyjnej dwie pozycje obserwowane statku (pozycja wyjścia i pozycja docelowa). Mając dane czasy osiągnięcia tych pozycji oraz wykorzystując informacje o parametrach prądu zamieszczone na mapie wykreśl KDd i KDw..Określ prędkość statku nad dnem i po wodzie oraz oblicz kurs kompasowy jakim powinien iść statek. Aktualną deklinację magnetyczną oblicz na podstawie danych z mapy nawigacyjnej natomiast dewiację z tabeli dewiacji kompasu magnetycznego. Wyniki wpisz do odpowiedniej tabeli zamieszczonej w arkuszu ćwiczeń Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Realizacja materiału kształcenia zawartego w tym dziale powinna odbywać się w pracowni nawigacji i locji, której wyposażenie powinno składać się między innymi z stanowiska rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 17
1.2. ozycja statku i planowanie podróży Doskonalenie podstaw kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego oziom ( lub ) ćwiczeniowego obejmującego: stół nawigacyjny z kompletem przyborów nawigacyjnych map oraz wydawnictw nawigacyjnych. onadto zajęcia powinny być prowadzone na symulatorze radarowo nawigacyjnym. Zgodnie z rozporządzeniem minimalna liczba godzin przewidziana na realizację materiału kształcenia wynosi 59 godziny w tym 14 godzin wykładu i 45 godzin zajęć laboratoryjnych obejmującym między innymi kompleksowe ćwiczenia na mapie. Zaleca się dodatkowo przeprowadzenie 40 godzin ćwiczeń na symulatorze obejmujących planowanie i realizację podróży Środki dydaktyczne Tablica tradycyjna, rzutnik, komputer i projektor multimedialny ekran, prezentacje multimedialne, przybory nawigacyjne, komplet polskich map HMW oraz wybrane angielskie mapy ćwiczeniowe i nawigacyjne w odwzorowaniu Merkatora i gnomonicznym, polskie i angielskie wydawnictwa nawigacyjne, modele międzynarodowego morskiego systemu oznakowania nawigacyjnego IALA, komputer podłączony do serwera z programami symulacyjnymi oraz oprogramowaniem nawigacyjnym, umożliwiającym prowadzenie nawigacji i zaplanowanie trasy rejsu na mapie elektronicznej, symulator radarowo nawigacyjnym, arkusze ćwiczeń. Zalecane metody dydaktyczne Dominującą metodą będzie wykład informacyjny, pokaz z użyciem komputera oraz ćwiczenia praktyczne na mapach nawigacyjnych i symulatorze. Formy organizacyjne Zajęcia prowadzone w formie wykładów powinny odbywać się w pracowni z całością klasy. Dominująca forma organizacyjna pracy uczniów na tych zajęciach: zbiorowa jednolita Ćwiczenia laboratoryjne powinny odbywać się w grupach, których liczebność została określona w rozporządzeniu. Dominująca forma organizacyjna pracy uczniów na tych zajęciach: indywidualna zróżnicowana. Liczba uczniów uczestniczących w ćwiczeniach na symulatorze powinna być dostosowana do ilości stanowisk ćwiczeniowych, które posiada symulator. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się przeprowadzenie testu wielokrotnego wyboru, testu praktycznego obejmującego wykreślanie pozycji obserwowanej oraz prowadzenie nakresu drogi na mapie oraz wykonanie ćwiczenia praktycznego na symulatorze. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. 1.3. ublikacje nawigacyjne oziom ( lub ) R.12.1(2)1 rozpoznać odwzorowania kartograficzne stosowane na mapach Kartografia rodzaje odwzorowań kartograficznych rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 18
Doskonalenie podstaw kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego 1.3. ublikacje nawigacyjne oziom ( lub ) nawigacyjnych R.12.1(2)2 określić zasady korekty polskich i angielskich map i wydawnictw nawigacyjnych R.12.1(2)3 posługużyć się polskimi i angielskimi mapami nawigacyjnymi przy planowaniu i realizacji podróży R.12.1(2)4 dokonać korekty polskich i angielskich map i wydawnictw nawigacyjnych KZ(A.r)(1)1s klasyfikować mapy i wydawnictwa nawigacyjne KZ(A.r)(1)2 posłużyćć się mapami nawigacyjnymi KZ(A.r)(1)3 posługżyćć się wydawnictwami nawigacyjnymi Odwzorowanie Merkatora i gnomoniczne Mapy morskie Symbole stosowane na mapach polskich i angielskich omoce nawigacyjne polskie i angielskie, zasady korzystania: - Spis Świateł i Sygnałów Nawigacyjnych. - Spis Radiostacji Nautycznych; - Locja ałtyku. Wybrzeże polskie; - Znaki skróty, terminologia; - Katalog map i publikacji nautycznych; - Oznakowanie Morskie - System IALA; - Tablice nawigacyjne TN89; - The Admiralty List of Lights and Fog Signals; - Admiralty List of Radio Signals; - ilots, Sailing Directions, - atalogue of Admiralty harts and ublications, - Symbols and Abbreviations used on Admiralty harts. oprawianie map i wydawnictw polskich i angielskich Wiadomości żeglarskie i Admiralty Notices to Marines. Zasady znakowania i identyfikacji niebezpieczeństw nawigacyjnych, znaki i światła nawigacyjne lanowane zadania lanowanie podróży: Mając dany port wyjścia oraz port docelowy, wybierz w oparciu o atalogue of Admiralty harts and ublications mapy i wydawnictwa nawigacyjne niezbędne bezpiecznego odbycia podróży morskiej na zadanej trasie Wyszukiwanie informacji o znakach nawigacyjnych: osługując się The Admiralty List of Lights and Fog Signals wpisz do arkusza ćwiczeń, informacje dotyczące zadanych znaków nawigacyjnych. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 19
Doskonalenie podstaw kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego 1.3. ublikacje nawigacyjne oziom ( lub ) Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Realizacja materiału kształcenia zawartego w tym dziale powinna odbywać się w pracowni nawigacji i locji, której wyposażenie powinno składać się między innymi z stanowiska ćwiczeniowego obejmującego: stół nawigacyjny z kompletem polskich map HMW oraz wybranymi angielskimi mapami oraz polskie i angielskie wydawnictwa nawigacyjne. Zgodnie z rozporządzeniem minimalna liczba godzin przewidziana na realizację materiału kształcenia wynosi 22 godziny w tym 10 godzin wykładu i 12 godzin zajęć laboratoryjnych. Zaleca się dodatkowo przeprowadzenie 7 godzin ćwiczeń z zakresu posługiwania się i wyszukiwania informacji znajdujących się w polskich i angielskich pomocach nawigacyjnych. Środki dydaktyczne Tablica tradycyjna, rzutnik, komputer i projektor multimedialny ekran, prezentacje multimedialne, polskie i angielskie mapy nawigacyjne w odwzorowaniu Merkator, oraz polskie i angielskie wydawnictwa nawigacyjne, arkusze ćwiczeń. Zalecane metody dydaktyczne Dominującą metodą będzie wykład informacyjny, pokaz z użyciem komputera oraz ćwiczenia praktyczne. Formy organizacyjne Zajęcia prowadzone w formie wykładów powinny odbywać się w pracowni z całością klasy. Dominująca forma organizacyjna pracy uczniów na tych zajęciach: zbiorowa jednolita Ćwiczenia laboratoryjne powinny odbywać się w grupach, których liczebność została określona w rozporządzeniu. Dominująca forma organizacyjna pracy uczniów na tych zajęciach: indywidualna zróżnicowana. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się przeprowadzenie testu wielokrotnego wyboru, testu praktycznego obejmującego posługiwanie się wydawnictwami nawigacyjnymi oraz dokonywanie korekty map i wydawnictw nawigacyjnych Zaliczenie tego działu programowego jest niezbędne do uzyskania pozytywnej oceny z przedmiotu. Do testu wielokrotnego wyboru jak i testu praktycznego zaleca się stosowanie poniższych kryteriów oceny: - od 50% ocena: dopuszczający; - od 60% ocena: dostateczny; - od 75% ocena: dobry; - od 90% ocena: bardzo dobry; rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 20
Doskonalenie podstaw kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego 1.3. ublikacje nawigacyjne oziom ( lub ) - 100% ocena: celujący. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. 1.4. Urządzenia nawigacyjne oziom ( lub ) R.12.1(11)1 przedstawić ogólną budowę oraz zasadę działania kompasów magnetycznych, elektronicznych, satelitarnych oraz żyrokompasów R.12.1(11)2 przedstawić ogólną budowę oraz zasadę działania autopilotów R.12.1(11)3 przedstawić ogólną budowę oraz zasadę działania różnego rodzaju logów R.12.1(11)4 przedstawić ogólną budowę oraz zasadę działania echosond nawigacyjnych i rybackich R.12.1(11)5 określić zasady oceny dokładności wskazań urządzeń nawigacyjnych R.12.1(11)6 wykorzystać kompasy magnetyczne, elektroniczne, satelitarne oraz żyrokompasy do określania kierunków na morzu R.12.1(11)7 wykorzystać autopiloty do automatycznego utrzymywania statku na zadanym kursie R.12.1(11)8 wykorzystać logi do pomiaru prędkości i przebytej przez statek drogi R.12.1(11)9 wykorzystać echosondy do pomiaru głębokości oraz lokalizacji ławic rybnych R.12.1(11)10 ocenić dokładność wskazań urządzeń nawigacyjnych Elektronawigacja: udowy i zasady działania kompasów magnetycznych. odstawy teorii, budowy i zasady działania żyrokompasów. Kontrola wskazań żyrokompasów. łędy żyrokompasu - wyznaczanie i korekta. Kompasy elektroniczne i satelitarne. Autopilot - budowa, zasada działania i obsługi. Alarmy autopilota testowanie, ustawianie parametrów. omiar prędkości: - log zaburtowy, logi mechaniczne, ciśnieniowe, elektromagnetyczne i dopplerowskie - zasady działania, - dokładności wskazań logów współczynnik korekcyjny, mila pomiarowa Zasada pomiaru głębokości: rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 21
Doskonalenie podstaw kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego 1.4. Urządzenia nawigacyjne oziom ( lub ) H(1)1 rozróżnić pojęcia związane z bezpieczeństwem i higieną pracy przy obsłudze okrętowych urządzeń nawigacyjnych H(4)1 przewidzieć zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka związane z obsługą okrętowych urządzeń nawigacyjnych sonda ręczna - echosonda - zasada działania i obsługa, - echosondy rybackie, sonary - zasada działania, obsługa. - dokładności wskazań, interpretacja echogramów Radionawigacja: ropagacja fal radiowych pasm stosowanych w nawigacji, Radionamierzanie - zasada pomiaru, sposoby wykorzystania, Radionamierzanie w paśmie UKF - dokładności pomiarów, zasady wykorzystania Systemy radionawigacyjne bliskiego zasięgu Systemy satelitarne i różnicowe- zasada działania, wykorzystanie, dokładność wskazań. Układy map elektronicznych w radarach nawigacyjnych, zastosowanie, Systemy nawigacji zintegrowanej, Systemy AIS i VDR, H podczas obsługi okrętowych urządzeń nawigacyjnych lanowane zadania udowa i zasada działania urządzeń nawigacyjnych: rzedstaw zasadę działania oraz ogólną budowę różnego rodzaju logów. Obsługa urządzeń nawigacyjnych: Włącz odbiornik systemu GS. Odczytaj współrzędne geograficzne, określ dostępność satelitów oraz zaplanuj trasę podróży według wskazań umieszczonych w arkuszu ćwiczeń. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Realizacja materiału kształcenia zawartego w tym dziale powinna odbywać się w pracowni urządzeń i systemów nawigacyjnych. onadto zajęcia powinny być prowadzone na symulatorze. Zgodnie z rozporządzeniem minimalna liczba godzin przewidziana na realizację materiału kształcenia wynosi 41 godzin w tym 21 godzin wykładu i 20 godzin zajęć rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 22
Doskonalenie podstaw kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego 1.4. Urządzenia nawigacyjne oziom ( lub ) laboratoryjnych. Zaleca się dodatkowo przeprowadzenie 10 godzin ćwiczeń na symulatorze obejmujących zapoznanie się i obsługą panela urządzeń nawigacyjnych. Środki dydaktyczne Tablica tradycyjna, rzutnik, komputer i projektor multimedialny, ekran, prezentacje multimedialne, modele kompasów magnetycznych i żyroskopowych, symulator autopilota, panele kontrolne echosond oraz logów, rzeczywiste odbiorniki systemów nawigacyjnych, arkusze ćwiczeń. Zalecane metody dydaktyczne Dominującą metodą będzie wykład informacyjny, pokaz z użyciem komputera, ćwiczenia laboratoryjne oraz ćwiczenia praktyczne na symulatorze. Formy organizacyjne Zajęcia prowadzone w formie wykładów powinny odbywać się w pracowni z całością klasy. Dominująca forma organizacyjna pracy uczniów na tych zajęciach: zbiorowa jednolita Ćwiczenia laboratoryjne powinny odbywać się w grupach, których liczebność została określona w rozporządzeniu. Dominująca forma organizacyjna pracy uczniów na tych zajęciach: indywidualna zróżnicowana. Liczba uczniów uczestniczących w ćwiczeniach na symulatorze powinna być dostosowana do ilości stanowisk ćwiczeniowych, które posiada symulator ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się przeprowadzenie testu wielokrotnego wyboru oraz testu praktycznego obejmującego obsługę urządzeń i systemów nawigacyjnych Zaliczenie tego działu programowego jest niezbędne do uzyskania pozytywnej oceny z przedmiotu. Do testu wielokrotnego wyboru jak i testu praktycznego zaleca się stosowanie poniższych kryteriów oceny: - od 50% ocena: dopuszczający; - od 60% ocena: dostateczny; - od 75% ocena: dobry; - od 90% ocena: bardzo dobry; - 100% ocena: celujący. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 23
Doskonalenie podstaw kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego 1.5. Wykorzystanie radaru i ARA oziom ( lub ) R.12.1(12)1 przedstawić ogólną budowę oraz zasadę działania radaru R.12.1(12)2 przedstawić ogólną budowę oraz zasadę działania ARA R.12.1(12)3 wyjaśnić zasady wykorzystania nakresu radarowego przy określeniu parametrów ruchu innych statków i wykonywaniu manewrów antykolizyjnych R.12.1(12)4 wyjaśnić zasady określania pozycji obserwowanej statku przy wykorzystaniu radarów nawigacyjnych R.12.1(12)5 wykorzystać nakresy radarowe do określenia parametrów ruchu innych statków i wykonywania manewrów antykolizyjnych R.12.1(12)6 wykorzystać radar do wykonywania manewrów antykolizyjnych R.12.1(12)7 wykorzystać radar do określenia pozycji obserwowanej statku R.12.1(12)8 wykorzystać urządzenia do automatycznego wykonywania nakresów radarowych do celów antykolizyjnych; Zasada działania i obsługi radarów: - pojęcia podstawowe, zasada działania radaru; - zasady bezpiecznej instalacji radaru; - zasady bezpiecznego użytkowania radaru; - charakterystyka poszczególnych układów radaru i ich wpływu na pracę urządzenia; - czynniki zewnętrzne wpływające na możliwości wykrywcze radaru, zakłócenia i zniekształcenia obrazu radarowego; - wymagania dotyczące radaru. Włączanie i obsługa radaru: - włączanie i obsługa radaru; - pomiar kąta i odległości, dokładności pomiaru. Nakresy radarowe: - konstrukcja trójkąta prędkości; - określenie kursu, prędkości i aspektu echa; - określenie Dmin i TDmin - określenie wielkości i czasu trwania manewru statku własnego celem osiągnięcia zadanej wartości odległości mijania; - meldunek radarowy. Wykorzystanie radaru: - określanie pozycji radarowej; - wykorzystanie reflektorów radarowych i radarowych urządzeń odzewowych do celów nawigacji i bezpieczeństwa; - technika linii równoległych. Wykorzystanie radaru do celów antykolizyjnych - zastosowanie przepisów MDM w celu zapobiegania rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 24
Doskonalenie podstaw kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego 1.5. Wykorzystanie radaru i ARA oziom ( lub ) kolizjom i sytuacjom nadmiernego zbliżenia. omoce nakresowe ATA i EA - zasada działania i możliwości wykorzystania. Zasada działania ARA: - sposoby prezentacji danych wyjściowych; - wymagania IMO dotyczące ARA; - akwizycja ech ręczna i automatyczna; - układ śledzenia - zasada działania; możliwości i ograniczenia; opóźnienie czasowe otrzymywanej informacji. Obsługa urządzeń ARA: - włączanie i obsługa ARA; - otrzymywanie informacji wyjściowej; błędy ARA, ich źródła i zasady identyfikacji; - testy operacyjne ARA, zasady lokalizacji uszkodzeń; - błędy w interpretacji informacji o echach śledzonych; - ryzyko obdarzenia wskazań ARA zbyt dużym zaufaniem; - korzystanie z ARA z uwzględnieniem prawideł MDM. lanowane zadania Nakres radarowy: Dysponując parametrami ruch własnego statku oraz dwoma pozycjami echa zmierzonymi w odstępie 6 minut. Oblicz kurs rzeczywisty i prędkość obserwowanego statku, odległość oraz czas największego zbliżenia. Określ czy dojdzie do sytuacji nadmiernego zbliżenia oraz opierając się na MZZM oceń, która jednostka musi ustąpić pierwszeństwa drogi. Obsługa radaru: Włącz radar nawigacyjny. Zmierz odległości oraz namiary na podane w arkuszu ćwiczeń znaki nawigacyjne i obiekty. Oceń dokładność każdego z pomiarów. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Realizacja materiału kształcenia zawartego w tym dziale powinna odbywać się w sali wykładowej a treści kształcenia dotyczące urządzenia ARA powinny być realizowane na rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 25
Doskonalenie podstaw kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego 1.5. Wykorzystanie radaru i ARA oziom ( lub ) symulatorze radarowo nawigacyjnym. Zgodnie z rozporządzeniem minimalna liczba godzin przewidziana na realizację materiału kształcenia wynosi 66 godzin w tym 31 godzin wykładu i 35 godzin ćwiczeń. Środki dydaktyczne sala wykładowa: Tablica tradycyjna, rzutnik, komputer i projektor multimedialny, ekran, prezentacje multimedialne, arkusze ćwiczeń. symulator radarowo nawigacyjny wyposażony w:nawigacyjne mostki szkolne, układ sterowania kursem i prędkością statku własnego, wskaźniki radaru i ARA, radiotelefon, oprogramowanie umożliwiające prezentację zakłóceń obrazu radarowego, mapy i wydawnictwa nawigacyjne, instrukcje do ćwiczeń i urządzeń. Zalecane metody dydaktyczne Dominującą metodą będzie wykład informacyjny, pokaz z użyciem komputera oraz ćwiczenia praktyczne. Formy organizacyjne Zajęcia prowadzone w formie wykładów powinny odbywać się w pracowni z całością klasy. Dominująca forma organizacyjna pracy uczniów na tych zajęciach: zbiorowa jednolita Ćwiczenia laboratoryjne powinny odbywać się w grupach, których liczebność została określona w rozporządzeniu. Dominująca forma organizacyjna pracy uczniów na tych zajęciach: indywidualna zróżnicowana ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się przeprowadzenie testu wielokrotnego wyboru oraz testów praktycznych obejmujących obsługę radaru oraz nawigacyjnego i antykolizyjnego wykorzystania radaru i ARA. Zaliczenie powinno obejmować umiejętności obsługi rzeczywistego radaru z anteną i blokiem nadawczo-odbiorczym prezentującego obraz rzeczywisty (niesymulowany). Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: uwzględniające dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. 1.5. Meteorologia i oceanografia oziom ( lub ) R.12.1(13)1 posłużyć oceanografii się podstawowymi pojęciami z zakresu meteorologii i Atmosfera, ogólna cyrkulacja. hmury, opady atmosferyczne. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 26
Doskonalenie podstaw kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego 1.5. Meteorologia i oceanografia oziom ( lub ) R.12.1(13)2 Zinterpretować i wykorzystać informację hydrometeorologiczną odebraną na statku R.12.1(13)3 prognozować pogodę na podstawie zmierzonych na statku i obserwowanych jej elementów R.12.1(13)4 posłużyć się statkowymi przyrządami meteorologicznymi lanowane zadania Atmosfera ziemska: Układy baryczne, fronty atmosferyczne. Widzialność i mgła, rodzaje mgły i warunki występowania. Elementy pogody mierzone i obserwowane na statku. Obsługa statkowych przyrządów meteorologicznych. Morska służba meteorologiczna, odbiór informacji meteorologicznej na statku. Interpretacja i wykorzystanie informacji meteorologicznej odebranej na statku. rądy morskie. Zmiany poziomu morza, falowanie wiatrowe. Zjawiska lodowe. Sytuacja synoptyczna - zasada interpretacji, prognozowanie warunków pogodowych. Mapy faksymilowe - odbiór, rodzaje, rejony. Strefy sztormowe niżów barycznych, zasady omijania. Wymień i opisz podział chmur pod. względem wysokości oraz struktury budowy oraz wyjaśnij jaką pogodę można prognozować na podstawie poszczególnych rodzajów chmur.. Interpretacja informacji meteorologicznej: Dysponując załączoną do ćwiczenia mapą faksymilową zaznacz na niej układy baryczne oraz scharakteryzuj pogodę panującą na danym akwenie. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Realizacja materiału kształcenia zawartego w tym dziale powinna odbywać się w sali wykładowej a treści kształcenia dotyczące przyrządów meteorologicznych w pracowni oceanografii, biologii morza i ochrony środowiska. Zgodnie z rozporządzeniem minimalna liczba godzin przewidziana na realizację materiału kształcenia wynosi 31 godziny w tym 23 godziny wykładu i 8 godzin zajęć laboratoryjnych obejmujących sytuację synoptyczną oraz mapy faksymilowe. Zaleca się dodatkowo przeprowadzenie 6 godzin ćwiczeń z zakresu obsługi statkowych przyrządów meteorologicznych. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 27