KOMPLEKSOWY PROGRAM NAUCZANIA FARMAKOLOGII I FARMAKOLOGII KLINICZNEJ DLA III, IV, V ROKU WYDZIA U LEKARSKIEGO Zajêcia odbywaja siê w formie wyk³adów, æwiczeñ i seminariów oraz tzw. symulacji sytuacji klinicznych. Æwiczenia i seminaria prowadzone s¹ w salach dydaktycznych Katedry Farmakologii PAM, wyposa onych w sprzêt audiowizualny i multimedialny, a wyk³ady na salach wyk³adowych: Sali Kopernikañskiej oraz Starej Sali Wyk³adowej, zlokalizowanych na terenie SPSK-2. Cele kszta³cenia Farmakologia stanowi pomost pomiêdzy naukami teoretycznymi i praktycznymi. Nauczanie tego przedmiotu w okresie szkolenia przeddyplomowego powinno opieraæ siê na wiadomoœciach zdobytych lub aktualnie przekazywanych przez inne dzia³y medycyny teoretycznej i praktycznej. Podstawowym celem kszta³cenia w zakresie farmakologii jest*: 1. Przekazanie podstawowych wiadomoœci z farmakologii ogólnej i farmakodynamiki. 2. Wyjaœnienie g³ównych mechanizmów biologicznego dzia³ania leków. 3. Powi¹zanie patofizjologii z praktycznym dzia³aniem i stosowaniem leków. 4. Omówienie mechanizmów dzia³ania i efektów farmakologicznych podstawowych leków, ich zastosowania oraz wskazañ i przeciwwskazañ, ze zwróceniem szczególnej uwagi na dzia³ania niepo ¹dane oraz interakcje. 5. Omówienie podstaw farmakokinetyki, farmakogenetyki i terapii monitorowanej oraz ich przydatnoœci dla prawid³owej farmakoterapii, z uwzglêdnieniem indywidualizacji leczenia. 6. Zwrócenie szczególnej uwagi na problem polipragmazji i farmakoekonomiki. III rok Tematyka wyk³adów 1. Farmakologia ogólna definicje pojêæ, mechanizmy dzia³ania leków. * Zagadnienia oznaczone numerami 1 4 dotycz¹ g³ównie zajêæ z farmakologii ogólnej dla studentów III i IV roku, a zagadnienia oznaczone numerami 5 6 dotycz¹ zajêæ z farmakologii klinicznej dla studentów V roku. 1
2. Podstawowe zasady chemioterapii sulfonamidy, pochodne furanu i imidazole. 3. Zasady racjonalnej antybiotykoterapii. 4. Leki przeciwgrzybicze, przeciwpierwotniakowe i przeciwrobacze. 5. Repetytorium. 6. Leki przeciwwirusowe i immunosupresyjne. 7. Wprowadzenie do farmakologii uk³adu wegetatywnego i leki wp³ywaj¹ce na uk³ad przywspó³czulny. 8. Repetytorium. 9. Leki pobudzaj¹ce uk³ad wspó³czulny. 10. Leki hamuj¹ce uk³ad wspó³czulny. 11. Leki wp³ywaj¹ce na p³ytkê motoryczn¹ i zwoje autonomiczne. 12. Farmakologia peptydów i leki przeciwhistaminowe. 13. Leki znieczulenia miejscowego. 14. Repetytorium. 15. Wprowadzenie do terapii bólu. Tematyka æwiczeñ 1. Wstêp do receptury i leki gotowe. 2. Leki recepturowe sta³e. 3. Leki recepturowe p³ynne. 4. Repetytorium. 5. Antybiotyki bakteriobójcze. 6. Antybiotyki bakteriostatyczne. 7. Repetytorium. 8. Leki uk³adu przywspó³czulnego. 9. Farmakologia uk³adu wspó³czulnego leki pobudzaj¹ce. 10. Farmakologia uk³adu wspó³czulnego leki hamuj¹ce. 11. Leki wp³ywaj¹ce na zakoñczenia ruchowe i czuciowe. 12. Farmakologia autakoidów. 13. Warsztaty farmakologiczne. 14. Repetytorium. 15. Zaliczenie æwiczeñ. IV rok Tematyka wyk³adów 1. Mo liwoœci farmakologicznej regulacji ciœnienia têtniczego. 2. Farmakologia leków dzia³aj¹cych na uk³ad RAA i antagonistów wapnia. 2
3. Leki stosowane w leczeniu choroby niedokrwiennej serca. 4. Farmakologiczne leczenie zaburzeñ rytmu serca. 5. Leki stosowane w leczeniu niewydolnoœci kr¹ enia. 6. Leki wp³ywaj¹ce na uk³ad hemostazy. 7. Repetytorium. 8. Leki stosowane w cukrzycy insulinoterapia. 9. Leki stosowane w cukrzycy doustne leki hipoglikemizuj¹ce. 10. Farmakologiczne leczenie chorób tarczycy i przytarczyc. 11. Zastosowanie lecznicze estrogenów. 12. Leki stosowane w leczeniu astmy oskrzelowej. 13. Repetytorium. 14. Farmakologia leków przeciwkaszlowych i wykrztuœnych. 15. Zastosowanie witamin jako leków. 16. Farmakologiczne leczenie choroby wrzodowej przewodu pokarmowego. 17. Terapia bólu. 18. Wprowadzenie do leków psychotropowych. 19. Repetytorium. 20. Leki przeciwlêkowe. 21. Leki przeciwdepresyjne. 22. Leki przeciwpadaczkowe. 23. Farmakologia leków znieczulenia ogólnego i œrodków zwiotczaj¹cych. 24. Nowe mo liwoœci farmakoterapii. 25. Repetytorium. Tematyka æwiczeñ 1. Farmakologia leków moczopêdnych. 2. Leki zwiêkszaj¹ce si³ê skurczu miêœnia sercowego. 3. Leki stosowane w leczeniu nadciœnienia têtniczego. 4. Leki stosowane w leczeniu choroby niedokrwiennej serca. 5. Leki antyarytmiczne. 6. Leki poprawiaj¹ce kr¹ enie oœrodkowe i obwodowe oraz stosowane w chorobach y³. 7. Repetytorium (materia³ obejmuj¹cy wyk³ady 1 5 i æwiczenia 1 6). 8. Farmakologia krwi, p³ynów krwiozastêpczych i zaburzeñ hemostazy. 9. Leki przeciwmia d ycowe. 10. Leki stosowane w terapii cukrzycy. 11. Podstawy kortykoterapii. 12. Hormony p³ciowe. 3
13. Repetytorium (materia³ obejmuj¹cy wyk³ady 6 11 i æwiczenia 8 11). 14. Studenckie warsztaty farmakologiczne. 15. Zaliczenie æwiczeñ. 16. Farmakologiczne leczenie chorób przewodu pokarmowego, cz. 1. 17. Farmakologiczne leczenie chorób przewodu pokarmowego, cz. 2. 18. Repetytorium (farmakologia chorób uk³adu oddechowego, pokarmowego, hormony p³ciowe i witaminy). 19. Nienarkotyczne leki przeciwbólowe. 20. Narkotyczne leki przeciwbólowe. 21. Leki uspokajaj¹ce, nasenne i przeciwlêkowe. 22. Leki przeciwdepresyjne. 23. Neuroleptyki. 24. Leki stosowane w leczeniu choroby Parkinsona. Podsumowanie wiadomoœci na temat farmakoterapii lekami psychotropowymi. 25. Repetytorium (terapia bólu i leki dzia³aj¹ce na OUN). 26. Egzamin z receptury. 27. Podsumowanie æwiczeñ. 28. Zaliczenie æwiczeñ. 29. Przygotowanie do egzaminu. V rok Tematyka zajêæ 1. Definicja przedmiotu. Zasady badañ klinicznych leków. Farmakogenetyka. 2. Fitoterapia. 3. Farmakokinetyka. 4. Terapia monitorowana. 5. Interakcje leków. 6. Praktyczne metody postêpowania farmakoterapeutycznego w chorobach uk³adu kr¹ enia: mia d ycy, ostrej i przewlek³ej niewydolnoœci kr¹ enia, chorobie niedokrwiennej serca, zaburzeniach rytmu serca, udarze mózgu. 7. Leczenie wybranych chorób infekcyjnych. 8. Farmakologiczne metody zwalczania bólu ostrego i przewlek³ego. 4
9. Profilaktyka i leczenie osteoporozy. Leki zwiêkszaj¹ce ryzyko osteoporozy. 10. Leki w ci¹ y i laktacji. 11. Zaliczenie koñcowe. Zalecana literatura 1. Kostowski W., Kubikowski P.: Farmakologia. Podstawy farmakoterapii i farmakologii klinicznej. Podrêcznik dla studentów medycyny. PZWL 2002. 5