Miejsce przedmiotu w programie studiów: Przedmiot podstawowy, realizowany na pierwszym roku Studiów Stacjonarnych w semestrze drugim (letnim).

Transkrypt

1 Europejski System Transferu Punktów Karta opisu przedmiotu Nazwa przedmiotu: Farmakologia Kod Kierunek: Pielęgniarstwo Specjalność: Wymiar godzin: 60 godzin Wykłady:30, Ćwiczenia: 15, Samokształcenie:15, Rok I/semestr: II Rodzaj przedmiotu: podstawowy Liczba punktów ECTS 5 Prowadzący: prof. dr hab. farm. Michał H.UMBREIT Instytut: Nauk o Zdrowiu w Państwowej Wyższej Szkole Zawodowej w Gnieźnie. Miejsce przedmiotu w programie studiów: Przedmiot podstawowy, realizowany na pierwszym roku Studiów Stacjonarnych w semestrze drugim (letnim). Cele nauczania przedmiotu: Zajęcia z farmakologii dla pielęgniarek, które stanowią tę ważną część personelu medycznego, mającą najbliższy kontakt z pacjentem, obejmują: wiadomości o grupach leków, takich jak: ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego, układu krążenia, układu oddechowego, układu moczowego, przewodu pokarmowego oraz gruczołów wydzielania wewnętrznego. Ponad to wykłady powinny obejmować także krew i środki krwiozastępcze. Na wykładach należy zwrócić szczególną uwagę nas takie zagadnienia jak: mechanizmy działania leków, wskazania lecznicze, działania niepożądane, możliwość wystąpienia interakcji i innych ważnych z punktu widzenia terapii zagadnień. Również ważnym jest, aby zaznajomić pielęgniarki z istniejącymi źródłami informacji o lekach, lekozależności, jak również z aspektem farmakoekonomiki stosowania leków. Opis treści kształcenia : Treści wykładów i ćwiczeń: 1. Wprowadzenie do zajęć z farmakologii Lek jako molekuła chemiczna nazewnictwo 1.2. Pochodzenie leku i postacie leków oraz dawki leków i dawkowanie z uwzględnieniem dawek pediatrycznych i geriatrycznych 1.3. Sposób wprowadzania leków do organizmu 1.4. Źródła informacji o lekach 1.5. Informacja o sposobach zapisywania leków 1.6. Podstawy farmakokinetyki: wchłanianie i dystrybucja leków, transport leków przez błony biologiczne, metabolizm leków, eliminacja leków z ustroju oraz : stała eliminacji, objętość dystrybucji, biologiczny okres półtrwania leku, układy kompartmentowe Podstawy farmakodynamiki: działanie leków - przyczynowe, objawowe, miejscowe, o działaniu wybiórczym, działanie niepożądane, reakcje uczuleniowe, działanie na: płód, rakotwórcze, toksyczne wskaźnik terapeutyczny (IT) oraz tachyfikacja, tolerancja, kumulacja i lekozależność Mechanizmy działania leków: fizykochemiczny i biochemiczny, receptory farmakologiczne agonista i antagonista, interakcje leków farmaceutyczna, 1

2 farmakodynamiczna, farmakokinetyczna Podstawy farmakoekonomiki. 2. Leki wpływające na układ anatomiczny, nerwy obwodowe i mięśnie 2.1. Leki układu przywspółczulnego leki cholinomimetyczne, IAChE, cholinolityki, Parasympatykolityki Leki układu współczulnego sympatykomimetyki, i leki hamujące czynność układu współczulnego Leki wpływające na zwoje układu autonomicznego w tym porażające ganglioplegii Leki wpływające na zakończenia ruchowe - zwiotczające I i II rzędu i pobudzające Leki znieczulające miejscowo Leki spazmolityczne. 3. Leki wpływające na ośrodkowy układ nerwowy 3.1.Leki znieczulenia ogólnego premedykacja farmakologiczna, wziewne i dożylne środki znieczulania ogólnego. 3.2.Leki przeciw bólowe narkotyczne i nienarkotyczne leki przeciwbólowe. 3.3.Leki psychotropowe przeciwlękowe, neuroleptyczne, przeciwdepresyjne. 3.4.Leki nasenne i uspokajające. 3.5.Leki przeciwpadaczkowe typy padaczek i stosowane leki na te schorzenia. 3.6.Leki stosowane w chorobach neurodegeneracyjnych np. chorobie Parkinsona i w innych schorzeniach. 3.7.Leki cucące. 4. Zależności lekowe i narkomania 4.1.Leki wywołujące uzależnienia narkotyczne leki przeciwbólowe, leki nasenne, kokaina, inne leki z tej grupy. 4.2.Inne substancje o działaniu uzależniającym związki o działaniu halucynogennym, amfetaminy i inne związki pobudzające, pochodne kannabinolu, środki wziewne. 5. Związki endogenne i leki wpływające na procesy regulacyjne organizmu 5.1. Hormony podwzgórza, przysadki mózgowej, tarczycy, nadnerczy, wpływające na gospodarkę wodną, wpływające na gospodarkę wapniowo fosforanową, płciowe, hormonalna terapia, zastępcza, doustne środki antykoncepcyjne Witaminy i pierwiastki śladowe witaminy rozpuszczalne w tłuszczach i rozpuszczalne w wodzie, pierwiastki - mikro i makro elementy oraz pierwiastki śladowe Autokoidy histamina i leki przeciwhistaminowe, prostanoidy i leukotrieny,tlenek azotu, serotonina, angiotensyna. 6. Leki stosowane w chorobach układu krążenia: 6.1.Leki stosowane w niewydolności krążenia. 6.2.Leki stosowane w zaburzeniach rytmu. 6.3.Leki stosowane w nadciśnieniu. 6.4.Leki stosowane w chorobie niedokrwiennej serca. 6.5.Ogólne zasady postępowania w zawale serca. 6.6.Leki stosowane we wstrząsie. 7. Farmakoterapia chorób krwi i układu krwiotwórczego: 7.1. Krew i preparaty krwiozastępcze-krew pełna, preparaty komórkowe, osocza, środki krwiozastępcze. 7.2.Leki wpływające na czynność krwiotwórczą szpiku czynniki wzrostu, leki stosowane w niedokrwistościach. 7.3.Leki wpływające na krzepliwość krwi stosowane w terapii chorób zakrzepowo zatorowych, hamujące krzepnięcie krwi, trawiące fibrynę. 2

3 8. Leki stosowane w chorobach układu oddechowego: 8.1. Leki wykrztuśne i sekretolityczne o działaniu odruchowym, działające bezpośrednio na gruczoły oskrzelowe, zmieniające ph wydzieliny, leki sekretolityczne Leki przeciwastmatyczne rozkurczające mięśnie gładkie oskrzeli, zapobiegające reakcji alergicznej, inne leki wspomagające w leczeniu stanów skurczowych oskrzeli. 9. Leki stosowane w chorobach układu pokarmowego: 9.1.Leki stosowane w zaburzeniach motoryki przewodu pokarmowego leki: przeciwbiegunkowe, leki przeczyszczające. 9.2.Leki wpływające na funkcje wydzielnicze przewodu pokarmowego leki pobudzające i hamujące sekrecję żołądka, wzmacniające barierę śluzówkową, neutralizujące kwas solny (antacida), żółciotwórcze i żółciopędne. 9.3.Leczenie zakażeń Helicobacter pylori. 9.4.Leki przeciwwymiotne. 10. Leki stosowane w zakażeniach bakteryjnych, grzybiczych, wirusowych i pasożytniczych: Antybiotyki β-laktamowe, makrolidy, linkozamidy, aminoglikozydowe, tetracykliny, inne antybiotyki Syntetyczne leki chemioterapeutyczne: Sulfonamidy: o średnim, o przedłużonym i długim czasie działania, słabo wchłaniające się z przewodu pokarmowego, do stosowania miejscowego, Pochodne nitrofuranu, Pochodne nitroimidazolu, Chinoliny przeciwbakteryjne Leki przeciwgrzybiczne Leki stosowane w leczeniu gruźlicy Leki przeciwwirusowe Leki przeciwpierwotniakowe Leki stosowane w zakażeniach robakami i stawonogami Środki o działaniu odkażającym i antyseptycznym. 11. Immuno farmakologia: Leki immunostymulujące Leki immunosupresyjne. 12. Chemio terapia nowotworów: Teoretyczne podstawy chemioterapii nowotworów Leki przeciwnowotworowe alkilujące, antymetabolity, antybiotyki, alkaloidy, taksany, lignany, enzymy i inne Hormonoterapia Immunoterapia Terapia genowa Inhibitory kinaz białkowych Przeciwciała monoklinalne. 13. Środki cieniujące: Środki nie zawierające oraz zawierające jod Środki cieniujące używane w badaniach ultrasonograficznych (USG) Środki cieniujące używane w badaniach jądrowego rezonansu magnetycznego (NMR) Wpływ środków cieniujących na wyniki badań laboratoryjnych oraz interakcje z lekami Działania niepożądane i toksyczne środków cieniujących. 3

4 14. Wpływ leków na płód. Leki a karmienia piersią: Chemioterapia zakażeń bakteryjnych i grzybiczych w położnictwie Leki przeciwbólowe i przeciwzapalne Leki psychotropowe Pochodne kwasu barbiturowego Leki stosowane w chorobach układu krążenia Witaminy a ciąża Leczenie wybranych chorób w okresie ciąży: Powikłania zakrzepowo zatorowe, Cukrzyca, Schorzenia tarczycy, Padaczka, Zakażenia HIV a ciąża, Leki a karmienie piersią Leki tłumiące laktacji. 15. Leki stosowane w położnictwie: Leki stosowane w okresie okołoporodowym o raz leki pobudzające czynność skurczową macicy Anelgezja porodu opioidy p. bólowe, leki uspokajające, dożylne środki znieczulenia ogólnego, środki zwiotczające i znieczulające miejscowo Postępowanie w przypadku krwotoku położniczego Leki stosowane w rzucawce Leki stosowane w porodzie przedwczesnym zagrażającym: Leki tokolityczne, Leki pobudzające receptory β adrenolityczne, Antagoniści receptora oksytocynowego, Siarczan magnezu, Leki blokujące kanały wapniowe, Inhibitory syntezy (cyklogenazy) prostoglandynowej, TEMATYKA DO SAMOKSZTAŁCENIA: 1. Używki wywołujące uzależnienia etanol, nikotyna. 2. Leki przeciwzapalne niesterydowe i inne stosowane w reumatyzmie, stosowane w leczeniu dny, leki moczopędne. 3. Leki przeciwmiażdżycowe. 4. Leki stosowane w leczeniu skaz krwotocznych działające miejscowo i ogólnie. 5. Postępowanie w utrzymującym się ostrym napadzie duszności i w stanie astmatycznym. Wymagane wiadomości: Efektem kształcenia będzie nabycie umiejętności i kompetencji w zakresie posługiwania się wiedzą o lekach, poznanie grup leków i ich zastosowanie w określonych jednostkach chorobowych. Nabycie wiadomości o krwi i o środkach krwiozastępczych celem bezpiecznego ich podawania; Przechowywania leków, krwi i środków krwiozastępczych; rozpoznawania i reagowania w sytuacjach niepożądanego działania; korzystania ze źródeł informacji o lekach; doboru środków dezynfekcyjnych pod kątem skuteczności działania. 4

5 Forma prowadzonych zajęć: Nauczanie tradycyjne (wykłady). Nauczanie interaktywne (ćwiczenia): obliczanie dawek leku, referaty, prezentacje multimedialne. Nauczanie interdyscyplinarne w oparciu o wiedzę teoretyczną z zakresu histologii, fizjologii i wybranych klinik (pediatria, interna, kardiologia, położnictwo) Metody oceny: Egzamin testowy po drugim semestrze studiów. Warunkiem koniecznym przystąpienia do egzaminu końcowego jest obecność na wszystkich godzinach przewidzianych ćwiczeń. Bibliografia : 1. Farmakologia, Podręcznik dla studentów i absolwentów Wydziałów Pielęgniarstwa i Nauk o Zdrowiu Akademii Medycznych; Pod redakcją Grażyny Rajtar Cynke, Wyd.II. Lublin Leki współczesnej terapii 2009, Encyklopedia dla Lekarzy i Farmaceutów, Medical Tribune Polska, Warszawa 2009, wyd Leki po Dyplomie Vademecum 2008/II, Medical Tribune Polska, Warszawa Chemia leków, Podręcznik dla studentów farmacji i farmaceutów, E. Pawełczyk, M. Zając, A. Jelińska, Wydawnictwo Lekarskie PZWL (2009), wyd Kompendium farmakologii; Pod redakcja Waldemara Jańca, Wydawnictwo Lekarskie PZWL (2008). 5