SPIS TREŚCI: Str.. WSTĘP CEL, ZAKRES, PODSTAWY PRAWNE OPRACOWANIA...2 2. CHARAKTERYSTYKA OBSZARU PODLEGAJĄCEGO OCENIE...7 2.. Opis terenu objętego mapą...7 2.2. Identyfikacja i charakterystyka źródeł hałasu drogowego...2 2.3. Uwarunkowania akustyczne wynikające z miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, innych dokumentów planistycznych i prawa miejscowego...4 3. WYKORZYSTANE SYSTEMY DANYCH PRZESTRZENNYCH I NARZĘDZIA DO ICH STOSOWANIA...9 4. PODSTAWOWE METODY WYKORZYSTANE DO WYKONANIA MAPY...2 5. WYKORZYSTANE BAZY DANYCH WEJŚCIOWYCH...24 6. ZESTAWIENIE WYNIKÓW BADAŃ WYKONANYCH DLA POTRZEB MAP AKUSTYCZNYCH LUB WYKONANYCH W INNYM CELU, A WYKORZYSTANYCH W OPRACOWANIU MAPY...27 7. ZESTAWIENIA TABELARYCZNE I GRAFICZNE WYNIKÓW ANALIZ...33 8. ANALIZA WPŁYWU NA KLIMAT AKUSTYCZNY AKTUALNYCH I PRZEWIDYWANYCH W NAJBLIśSZYM CZASIE ZAMIERZEŃ INWESTYCYJNYCH...49 9. SZACUNKOWA ANALIZA KOSZTÓW I KORZYŚCI...49 9.. Prognoza ruchu...50 9.2. ZałoŜenia analizy ekonomicznej...50 9.3. Koszty czasu pasaŝerów i czasu pracy kierowców...52 9.4. Koszty uciąŝliwości dla środowiska...52 0. CZĘŚĆ GRAFICZNA MAPY AKUSTYCZNE...53 - -
. WSTĘP CEL, ZAKRES, PODSTAWY PRAWNE OPRACOWANIA Niniejsze opracowanie zrealizowane zostało przez Politechnikę Krakowską na zlecenie Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad w Warszawie, w oparciu o Umowę nr L-2/588/2006 z dnia 20 września 2006 r. W poniŝszej tabeli (Tabl..) przedstawione dane adresowe podmiotu odpowiedzialnego za realizację i wykonawcy map. Tabl.. Dane identyfikacyjne podmiotów odpowiedzialnych za realizację map Typ jednostki Nazwa jednostki Dane adresowe i kontaktowe Podmiot odpowiedzialny za realizację map Wykonawca map Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad w Warszawie Biuro Przygotowania Inwestycji Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki Katedra Budowy Dróg i InŜynierii Ruchu 00-848 Warszawa ul. śelazna 59 www.gddkia.gov.pl e-mail: mapy.akustyczne@gddkia.gov.pl 3-55 Kraków ul. Warszawska 24 www.pk.edu.pl e-mail: sekretariat@pk.edu.pl Opracowanie obejmuje odcinki drogi krajowej Nr, tworzące nieprzerwany ciąg drogowy i jednocześnie stanowi element szerszego dzieła pn. Mapy akustyczne dla dróg krajowych o natęŝeniu ruchu ŚDR powyŝej 6 400 pojazdów na dobę. PoniŜej, na Rys.. wyróŝniono przedmiotowe odcinki ciągu na tle wszystkich odcinków dróg krajowych, stanowiących zakres zlecenia. - 2 -
Rys.. Lokalizacja odcinków objętych opracowaniem na tle odcinków dróg krajowych o natęŝeniu ruchu ŚDR powyŝej 6 400 pojazdów na dobę Realizacja map akustycznych wynika z zapisów następujących aktów prawnych o charakterze podstawowym: ustawy Prawo ochrony środowiska z dnia 27 kwietnia 200 r. (Dz. U. 62 poz. 627 z późniejszymi zmianami) wraz z rozporządzeniami wykonawczymi Dyrektywy 2002/49/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 25 czerwca 2002 r. odnoszącej się do oceny i zarządzania poziomem hałasu w środowisku (Dz. U. L. Nr 89 z dnia 8 lipca 2002 r.). - 3 -
PoniŜej zestawiono podstawowe oznaczenia oraz pojęcia i definicje stosowane w opracowaniu (na podstawie POŚ i Dyrektywy): GPR Generalny Pomiar Ruchu L Aeq RównowaŜny poziom hałasu L DWN (L den ) Długookresowy średni poziom dźwięku A (wskaźnik hałasu dla pory dziennej, wieczornej i nocnej) L N (L night ) Długookresowy średni poziom dźwięku A wyraŝony w decybelach (db), wyznaczony w ciągu wszystkich pór nocy w roku, rozumianych jako przedział czasu od godz. 22.00 do godz. 6.00 (wskaźnik hałasu dla pory nocnej) MPZP Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego POŚ Ustawa Prawo ochrony środowiska ŚDR Średni dobowy ruch w roku podawany w pojazdach na dobę [P/d] SUiKZP Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego GIS Geographical Information System GIS (GIS, ang. Geographic Information System) system informacyjny słuŝący do wprowadzania, gromadzenia, przetwarzania oraz wizualizacji danych geograficznych, którego jedną z funkcji jest wspomaganie decyzji. W przypadku, gdy System Informacji Geograficznej gromadzi dane opracowane w formie mapy wielkoskalowej (tj. w skalach :5000 i większych), moŝe być nazywany Systemem Informacji o Terenie (LIS, ang. Land Information System). Sporządzanie mapy hałasu (na podstawie art. 3 Dyrektywy) oznacza przedstawianie na mapie izofon lub wskaźnika hałasu, dla danych dotyczących aktualnej lub przewidywanej sytuacji w zakresie hałasu, ze wskazaniem przypadków naruszenia obowiązujących wartości granicznych dla zabudowy lub terenu, liczby dotkniętych osób na określonym obszarze, lub liczby lokali mieszkalnych poddanych działaniu hałasu o pewnej wartości wskaźnika na analizowanym obszarze. - 4 -
Strategiczna mapa hałasu (na podstawie art. 3 Dyrektywy) oznacza mapę, opracowaną do celów całościowej oceny naraŝenia na hałas zabudowy lub obszaru z róŝnych źródeł na danym obszarze, albo do celów prezentacji ogólnych prognoz dla danego obszaru. Hałas w środowisku (na podstawie art. 3 Dyrektywy) oznacza niepoŝądane lub szkodliwe dźwięki powodowane przez działalność człowieka na wolnym powietrzu, w tym hałas emitowany przez środki transportu, ruch drogowy, ruch kolejowy, ruch samolotowy, oraz hałas pochodzący z obszarów działalności przemysłowej. W przypadku ustawy Prawo ochrony środowiska wprowadzana jest w art. 3 definicja ogólna hałasu, czyli dźwięki o częstotliwościach od 6 Hz do 6.000 Hz. Wskaźnik hałasu (na podstawie art. 3 Dyrektywy) oznacza wartość, stosowaną do określenia hałasu w środowisku, mającą związek ze szkodliwym skutkiem. Ocena (na podstawie art. 3 Dyrektywy) oznacza dowolną metodę stosowaną do obliczania, przewidywania, szacowania albo pomiaru wartości wskaźnika hałasu lub związanych z nim szkodliwych skutków. RównowaŜny poziom hałasu (zgodnie z art. 3, pkt 32 b) POŚ) rozumie się przez to wartość poziomu ciśnienia akustycznego ciągłego ustalonego dźwięku, skorygowaną według charakterystyki częstotliwościowej A, która w określonym przedziale czasu odniesienia jest równa średniemu kwadratowi ciśnienia akustycznego analizowanego dźwięku o zmiennym poziomie w czasie; równowaŝny poziom hałasu wyraŝa się wzorem zgodnie z Polską Normą. L DWN (zgodnie z art. 2 a, pkt, lit. a) POŚ, L den na podstawie art. 3 Dyrektywy) długookresowy średni poziom dźwięku A wyraŝony w decybelach (db), wyznaczony w ciągu wszystkich dób w roku, z uwzględnieniem pory dnia (rozumianej jako przedział czasu od godz. 6 00 do godz. 8 00 ), pory wieczoru (rozumianej jako przedział czasu od godz. 8 00 do godz. 22 00 ) oraz pory nocy (rozumianej jako przedział czasu od godz. 22 00 do godz. 6 00 ). - 5 -
L N (zgodnie z art. 2 a, pkt, lit. b) POŚ) długookresowy średni poziom dźwięku A wyraŝony w decybelach (db), wyznaczony w ciągu wszystkich pór nocy w roku (przedział czasu od godz. 22 00 do godz. 6 00 ). L Aeq D (zgodnie z art. 2 a, pkt 2, lit. a) POŚ) równowaŝny poziom hałasu dla pory dnia (przedział czasu od godz. 6 00 do godz. 22 00 ). L Aeq N (zgodnie z art. 2 a, pkt 2, lit. b) POŚ) równowaŝny poziom hałasu dla pory nocy (przedział czasu od godz. 22 00 do godz. 6 00 ). Wartość graniczna (na podstawie art. 3 Dyrektywy) oznacza wartość L den lub L night i tam, gdzie właściwe, L day i L evening, ustaloną przez Państwo Członkowskie, po przekroczeniu, której właściwe władze są obowiązane rozwaŝyć wprowadzenie środki łagodzące; dopuszcza się róŝnicowanie wartości granicznych według: róŝnych rodzajów hałasu (od ruchu kołowego, szynowego, lotniczego, z działalności przemysłowej etc.), róŝnego otoczenia i róŝnej wraŝliwości mieszkańców na hałas; dopuszcza się takŝe ich róŝnicowanie w zaleŝności od istniejącej sytuacji i dla nowych sytuacji (w przypadku, gdy nastąpiła zmiana sytuacji w zakresie źródła hałasu lub korzystania z otoczenia). Plany działań (na podstawie art. 3 Dyrektywy) oznaczają plany sporządzane dla potrzeb zarządzania emisją i skutkami hałasu, w razie potrzeby, działaniami dla zmniejszania poziomu hałasu. W ustawie Prawo ochrony środowiska pod tym pojęciem funkcjonuje program ochrony środowiska przed hałasem. Planowanie akustyczne (na podstawie art. 3 Dyrektywy) oznacza działania dla wpływania na przyszły hałas przez wykorzystanie środków, takich jak planowanie zagospodarowania przestrzennego, planowanie transportu i sieci drogowej, inŝynieria systemów transportowych, zmniejszenie hałasu przez stosowanie środków z zakresu izolacji dźwiękowej i przez kontrolę źródeł pod kątem hałasu oraz monitoring. Główna droga (na podstawie art. 3 Dyrektywy) oznacza regionalną, krajową, albo międzynarodową drogę oznaczoną przez Państwo Członkowskie UE, którą przejeŝdŝa rocznie ponad trzy miliony pojazdów. - 6 -
Średni dobowy ruch w roku (SDR) liczba pojazdów przejeŝdŝających przez dany przekrój drogi w ciągu 24 kolejnych godzi, średnio w ciągu jednego roku. NatęŜenie ruchu liczba pojazdów przejeŝdŝających przez dany przekrój drogi w jednostce czasu. Wahania ruchu w czasie zmiany wielkości ruchu dobowego lub godzinowego i jego struktury rodzajowej w określonym przedziale czasu dla drogi lub odcinka drogi. OdróŜnia się sezonowe, tygodniowe i dobowe wahania ruch. 2. CHARAKTERYSTYKA OBSZARU PODLEGAJĄCEGO OCENIE 2.. OPIS TERENU OBJĘTEGO MAPĄ Niniejszą mapą objęty został pas terenu o szerokości 2 X 000 m (oraz teren pasa drogowego o średniej szerokości ok. 30 m), połoŝony po obu stronach następujących odcinków dróg krajowych (Tabl. 2.): Tabl. 2. Zestawienie objętych analizą odcinków dróg wraz z powierzchnią otaczającego je obszaru Lp. Nr drogi od km KilometraŜ początku do km Długość odcinka [km] Nazwa odcinka Powierzchnia obszaru analizy [km 2 ]. 570+000 576+000 6,000 Tychy Kobiór 2,247 2. 576+000 583+300 7,300 Kobiór Pszczyna DW 93 4,490 3. 4. 5. 6. 583+300 584+700,400 584+700 585+900,200 585+900 590+200 4,300 590+200 598+500 8,300 Pszczyna DW 93 Pszczyna DW 933 Pszczyna DW 933 Pszczyna DW 935 Pszczyna Czechowice Dziedzice Czechowice Dziedzice Bielsko B. 3,037 2,288 8,54 6,58 SUMA: 28,500 57,094 PoniŜej (Tabl. 2.2) przedstawiono dane dotyczące obszaru analizy i jego lokalizacji oraz wskazano jednostki podziału administracyjnego w granicach których wykonywana była niniejsza analiza. - 7 -
Tabl. 2.2 Łączna długość odcinków i powierzchni obszaru analizy na tle Jednostka administracyjna podziału administracyjnego Łączna długość odcinków w obrębie jednostki [km] Łączna powierzchnia obszarów analizy w obrębie jednostki [km 2 ] Województwo śląskie 28,5 57,09 Powiat bielski 8,4 6,44 Powiat pszczyński 20,0 40,49 Powiat m. Tychy 0, 0,6 Wymienione wyŝej obszary analizy. połoŝone są w granicach siedmiu gmin:. Bielsko-Biała (gmina miejska) powiat m. Bielsko-Biała 2. Czechowice-Dziedzice (gmina miejska) powiat bielski 3. Goczałkowice (gmina miejska) powiat bielski 4. Jasienia (gmina wiejska) powiat bielski 5. Kobiór (gmina wiejska) powiat pszczyński 6. Pszczyna (gmina miejska) powiat pszczyński 7. Tychy (gmina miejska) powiat m. Tychy, (Tabl. 2.3): charakteryzujących się następującymi danymi z zakresu statystyki ogólnej Tabl. 2.3 Podstawowe dane statystyczne dla gmin połoŝonych w sąsiedztwie analizowanych odcinków dróg (2006) [źródło GUS 2007] Nazwa gminy Powierzchnia [km 2 ] Liczba ludności* m. Bielsko-Biała 24,5 76 453 m. Czechowice-Dziedzice 32,90 34 786 m. Goczałkowice 47,36 6 244 Jasienica 9,75 20 500 Kobiór 48,22 4 609 m. Pszczyna 22,49 25 676 m. Tychy 8,64 30 492 * wg faktycznego miejsca zamieszkania w dniu 3.2.2006 Analizowany ciąg znajduje się na południe od Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego. Składa się on z sześciu odcinków. Pierwszy z nich rozpoczyna się od południowych granic miasta Tychy i kończy na skrzyŝowaniu drogi krajowej Nr z drogą wojewódzką Nr 928. Drugi odcinek obejmuje obszar od wspomnianego skrzyŝowania w miejscowości Kobiór do Pszczyny, do skrzyŝowania drogi krajowej Nr z ulicą Bieruńską (droga wojewódzka Nr 93). Następny odcinek obejmuje - 8 -
fragment drogi w mieście tego skrzyŝowania do skrzyŝowania z ulicą Męczenników Oświęcimskich (droga wojewódzka Nr 933). Czwarty odcinek znajduje się pomiędzy wspomnianym skrzyŝowaniem z DW Nr 933, a skrzyŝowaniem drogi krajowej Nr z drogą wojewódzką Nr 935. Kolejny odcinek obejmuje obszar od tego skrzyŝowania do północnych granic miejscowości Czechowice-Dziedzice. Ostatni odcinek rozpoczyna się w miejscowości Czechowice-Dziedzice, przechodzi przez miasto i kończy się na północnych granicach miasta Bielsko Biała. Omawiany ciąg rozpoczyna się na granicy południowej miejscowości Tychy. Na samym początku występuje zwarta zabudowa jednorodzinna typowa dla obszarów podmiejskich (Fot. 2.4). Dalej na południe droga przebiega przez dość duŝy kompleks leśny aŝ do miejscowości Kobiór. Następnie przechodzi przez tereny rolnicze z luźną zabudową jednorodzinną i zagrodową. Dalej, aŝ do końca odcinka droga przebiega przez lasy. Drugi odcinek ciągu od początku aŝ do miejscowości Piasek przechodzi przez tereny zalesione. Dalej na południe biegnie przez tereny rolnicze z licznymi zabudowaniami zagrodowymi i jednorodzinnymi. Na tym obszarze występują takŝe obiekty szkolne (Fot. 2.3). Im dalej na południe tym zabudowa jest coraz gęstsza. Na przedmieściach Pszczyny występuje zwarta zabudowa jednorodzinna oraz handlowo-usługowa. Trzeci odcinek ciągu na całej długości przechodzi przez Pszczynę. Na tym terenie występuje zabudowa jednorodzinna. Znajdują się tam takŝe punkty handlowo-usługowe oraz magazyny, jak równieŝ obiekty szkolne (Fot. 2.) Po wschodniej stronie drogi krajowej Nr na odcinku od ul. Roehricha do ul. Męczenników Oświęcimskich znajduje się park oraz zbiornik wodny. Czwarty odcinek przechodzi przez gęstą zabudowę jednorodzinną miasta. Na zachodniej stronie drogi usytuowano ponadto duŝe punkty handlowo-usługowe oraz magazynowe. Kolejny odcinek znajduje się juŝ na obszarze o nieco rzadszej zabudowie. Występują tam pojedyncze budynki jednorodzinne, pojawia się zabudowa zagrodowa, grunty orne, łąki i pastwiska. Ponadto w bezpośrednim sąsiedztwie drogi nadal znajdują się pojedyncze obiekty handlowo-usługowe. Dalej na południe, w miejscowości Goczałkowice-Zdrój występuje zabudowa jednorodzinna (Fot. 2.2). Na południe od miasta droga przebiega przez zbiorniki wodne o dość duŝej powierzchni. - 9 -
Mapy akustyczne dla dróg krajowych o natęŝeniu ruchu powyŝej 6 400 pojazdów na dobę ciąg drogi krajowej Nr na Ostatni odcinek ciągu przechodzi przez obrzeŝa miejscowości CzechowiceDziedzice. Występuje tam przede wszystkim zabudowa jednorodzinna oraz pojedyncze budynki wielorodzinne. Bardziej gęsta zabudowa znajduje się po wschodniej stronie drogi krajowej Nr. Na południe od miasta Czechowice-Dziedzice droga na pewnych odcinkach przechodzi przez tereny rolnicze, na których oprócz zabudowy jednorodzinnej, występuje takŝe zabudowa zagrodowa. Fot. 2. Zespól Szkół Ekonomicznych w Pszczynie znajdujący się w rejonie drogi krajowej nr (odcinek drogi krajowej nr km 576+000-583+300) Fot. 2.2 Typowy przykład zabudowy mieszkaniowej w miejscowości Goczałkowice (odcinek drogi krajowej nr - km 585+900-590+200) Fot. 2.3 Przedszkole nr 7 w Piasku w otoczeniu drogi krajowej nr (odcinek drogi krajowej nr - km 576+000583+300) Fot. 2.4 Przykład mieszkaniowej zabudowy jednorodzinnej wraz z przyległymi nieuŝytkami w okolicach drogi krajowej nr (odcinek drogi krajowej nr - km 570+000-576+000) Pod względem fizycznogeograficznym droga krajowa Nr na omawianym odcinku znajduje się w obrębie Równiny Pszczyńskiej, Doliny Górnej Wisły, a jego południowy kraniec w obrębie Pogórza Śląskiego. Jest to teren o urozmaiconej - 0 -
rzeźbie terenu, która została jednak w znacznej mierze przekształcona przez człowieka w wyniku podczas zabudowy tego terenu. W ujęciu ogólnym, uwzględniając specyfikę otoczenia drogi ze względu na warunki propagacji hałasu, powiedzieć moŝna, Ŝe w sąsiedztwie analizowanego ciągu przewaŝają tereny zamknięte i półotwarte. Zarówno na terenach półotwartych jak i zamkniętych propagacja dźwięku w środowisku zewnętrznym silnie zaleŝy nie tylko od gradientu temperatury czy składu powietrza ale i takŝe od prędkości oraz kierunku wiatru. Tego typu warunki meteorologiczne znajdują ścisłe powiązanie z ukształtowaniem oraz charakterem zagospodarowania terenu. W obszarach zamkniętych ze względu na fakt, iŝ źródła dźwięku znajdują się blisko punktów odbioru oraz występowania gęstej i wysokiej zabudowy (wraz z uwzględnieniem ingerencji ludzkiej), zakres zmian czynników meteorologicznych zostaje znacznie zmniejszony. Tereny urbanistyczne o gęstej zabudowie charakteryzują się równieŝ tym, iŝ obok zjawiska ekranowania występują dodatkowe efekty odbić na fasadach budynków, pomiędzy którymi zachodzi propagacja oraz na obiektach znajdujących się w pobliŝu. Obszary z niską oraz rozproszoną zabudową wzdłuŝ analizowanego ciągu, z punktu widzenia akustycznego stanowią obszary półotwarte, gdzie zmiany prędkości wiatru oraz temperatury nie są na tyle ograniczane, by wpływ warunków meteorologicznych nie był odczuwalny. W aspekcie występujących terenów przemysłowych i wielkokubaturowych moŝe zachodzić dodatkowe tłumienie na elementach i strukturach przemysłowych, które nie mogą być rozwaŝane jako ekrany. Wartość tego tłumienia zaleŝy głównie od struktury terenu. Tłumienie dźwięku jest więc w tych obszarach składową następujących czynników: tłumienia wynikającego z rozbieŝności geometrycznej, tłumienia wynikającego z pochłaniania przez atmosferę, tłumienia wynikającego z wpływu gruntu (uwzględnienie powierzchni pochłaniających oraz powierzchni odbijających), tłumienia wynikającego z obecności ekranów lub przeszkód (występowanie ekranów akustycznych, budynków itp.), tłumienia wynikającego z odbić od powierzchni (powierzchni mniej lub bardziej pionowych takich jak ściany zewnętrzne budynków itp.), - -
tłumienia wynikającego z występowania długookresowych zjawisk meteorologicznych. Wpływ tłumienia zieleni ulistnionej występującej na tych terenach byłby znaczący tylko w przypadku silnego ulistnienia drzew i krzewów w gęstej zablokowanej zieleni, kiedy widoczność przez nią byłaby niemoŝliwa juŝ dla małych dystansów. Tłumienie takie moŝe więc mieć znaczenie tylko dla układu gęstej zieleni okalającej źródło bądź punkt odbioru. 2.2. IDENTYFIKACJA I CHARAKTERYSTYKA ŹRÓDEŁ HAŁASU DROGOWEGO Infrastruktura transportu drogowego przedstawiona jako źródło dźwięku charakteryzuje się następującymi cechami: liniową geometrią źródła, zmiennością wielkości emisji źródła wzdłuŝ drogi. Aby moŝna było zaadoptować do obliczeń fizyczny model hałasu, niezbędnym jest podział całej struktury źródła hałasu na elementarne źródła. Droga zostaje więc podzielona w metodzie obliczeniowej na wycinki jednorodne. Poprzez wycinek akustycznie jednorodny rozumie się fragment drogi, dla którego: emisja hałasu spowodowanego przez ruch drogowy nie zmienia się lub zmienia się w sposób nieznaczny, przekrój poprzeczny drogi (szerokość pasów ruchu, pasów dzielących itp.) wzdłuŝ rozwaŝanego odcinka drogi pozwala na zastosowanie tego samego sposobu podziału źródła na źródła elementarne. Obiekt drogowy definiowany jest poprzez: lokalizację względem otaczającego go terenu (niweletę i przekrój podłuŝny trenu), elementy przekroju poprzecznego (szerokość jezdni, pasa ruchu, szerokość pasa rozdziału). W celu weryfikacji róŝnic emisji dźwięku w zaleŝności od pochylenia drogi, w modelu określa się trzy rodzaje pochylenia jezdni: pochylenie zbliŝone do poziomu, lub pochylenie jednostajne w kierunku zgodnym z kierunkiem ruchu, nie przekraczające 2%, wzniesienie w kierunku ruchu większe niŝ 2%, spadek, którego pochylenie w kierunku ruchu jest większe od 2%. Na potrzeby modelowania uŝywane są dwie kategorie pojazdów: - 2 -
pojazdy lekkie (o masie całkowitej poniŝej 3,5 tony), pojazdy cięŝkie (o masie całkowitej większej niŝ 3,5 tony). Oprogramowanie wykorzystujące model oblicza w sposób automatyczny moc akustyczną źródła przypadającą na metr bieŝący drogi wykorzystując następujące dane: dotyczące liczby, rodzaju i prędkości poruszających się pojazdów o rodzaju nawierzchni. Szczegółowy opis danych charakteryzujących analizowane odcinki przedstawiono poniŝej w tabeli lokalizacyjno-technicznej drogi (Tabl. 2.4). Tabl. 2.4 Dane lokalizacyjno-techniczne analizowanego ciągu drogi krajowej Nr Symbol ident. odcinka (ID) _570_0 _576_0 _583_3 _584_7 _585_9 _590_2 Nr drogi E75 E462 E75 E462 E75 E462 E75 E462 E75 E462 E75 E462 Początek odcinka [km] Współrzędne geograficzne GPS Koniec Współrzędne geograficzne GPS odcinka N E [km] N E st. min. sek. st. min. sek. st. min. sek. st. min. sek. 570+000 50 5 2,64 9 0,88 576+000 50 2 5,78 8 56 34,32 576+000 50 2 5,78 8 56 34,32 583+300 49 59 8,78 8 57 4,04 583+300 49 59 8,78 8 57 4,04 584+700 49 58 3,56 8 57 30,2 584+700 49 58 3,56 8 57 30,2 585+900 49 57 54,72 8 57 30,8 585+900 49 57 54,72 8 57 30,8 590+200 49 55 58,98 8 59 5,72 590+200 49 55 58,98 8 59 5,72 598+500 49 5 53,58 9 0 45,54 Symbol ident. odcinka (ID) Nazwa odcinka Wartość ŚDR wg. GPR 2005 [P/d] Typ przekroju drogowego Klasa drogi _570_0 TYCHY-KOBIÓR 24820 2 x 2 GP _576_0 KOBIÓR-PSZCZYNA DW 93 27340 2 x 2 GP _583_3 _584_7 PSZCZYNA DW 93 - PSZCZYNA DW 933 PSZCZYNA DW 933- PSZCZYNA DW 935 335 2 x 2 GP 3342 2 x 2 GP _585_9 PSZCZYNA-CZECHOWICE DZIEDZ. 3275 2 x 2 GP _590_2 CZECHOWICE DZIEDZ.-BIELSKO B. 2770 2 x 2 GP - 3 -
Specyfikę źródła hałasu w zakresie jego emisji do otoczenia drogi mogą znacząco modyfikować (w tym ograniczać) ekrany akustyczne, których lokalizację i charakterystykę techniczną przyjmuje się jako dane wejściowe w procesie modelowania hałasu. W otoczeniu analizowanego ciągu drogowego zinwentaryzowano i ujęto w obliczeniach akustycznych niŝej wyszczególnione (Tabl. 2.5) ekrany akustyczne. Tabl. 2.5 Parametry lokalizacyjno-techniczne ekranów akustycznych zlokalizowanych wzdłuŝ analizowanego ciągu drogowego Nr drogi krajowej Symbol identyfikacyjny ekranu KilometraŜ początkowy [km] KilometraŜ końcowy [km] Wysokość ekranu [m] Typ ekranu Długość ekranu [m] _583_3_E0 584+700 584+650 4 Nieprzeźroczysty 50 _583_3_E6 585+300 585+00 6 Mieszany 200 _583_3_E5 585+400 585+300 6 Nieprzeźroczysty 00 _583_3_E4 585+450 585+400 6 Nieprzeźroczysty 50 _583_3_E3 585+550 585+450 6 Nieprzeźroczysty 00 _583_3_E2 584+580 584+530 3 Nieprzeźroczysty 50 _583_3_E2 585+800 585+550 6 Nieprzeźroczysty 250 _583_3_E 584+920 585+300 6 Mieszany 380 _583_3_E 584+650 584+580 4 Mieszany 70 _583_3_E9 584+900 584+850 6 Mieszany 50 _583_3_E8 584+950 584+900 6 Mieszany 50 _583_3_E7 585+00 584+950 4 Mieszany 50 _590_2_E4 59+800 59+700 2 Przeźroczysty 00 _590_2_E3 59+400 59+700 2 Nieprzeźroczysty 300 _590_2_E2 59+000 59+400 6 Mieszany 400 _590_2_E 590+900 59+000 6 Mieszany 00 _590_2_E5 59+700 59+550 3 Nieprzeźroczysty 50 _590_2_E6 59+550 590+940 6 Mieszany 60 2.3. UWARUNKOWANIA AKUSTYCZNE WYNIKAJĄCE Z MIEJSCOWYCH PLANÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO, INNYCH DOKUMENTÓW PLANISTYCZNYCH I PRAWA MIEJSCOWEGO Analizowany ciąg drogi krajowej Nr od km 570+000 do km 598+500, przebiega przez obszar 7 jednostek administracyjnych szczebla gminnego: m. Bielsko-Białą, m. Czechowice-Dziedzice, m. Goczałkowice, Jasienice, Kobiór, m. Pszczyne i m. Tychy. Podstawowymi dokumentami określającymi prawo miejscowe w zakresie zagospodarowania przestrzennego są miejscowe plany zagospodarowania - 4 -
przestrzennego (MPZP), które w odniesieniu do poszczególnych gmin w zróŝnicowanym stopniu pokrywają tereny tych jednostek, wchodzące w zasięg obszaru objętego zasięgiem niniejszego opracowania. PoniŜej (Tabl. 2.6) zestawiono wszystkie udostępnione przez gminy i obowiązujące miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego. - 5 -
Tabl. 2.6 Zestawienie podstawowych dokumentów prawa miejscowego obowiązujących dla obszarów objętych zasięgiem map akustycznych Lp. Nazwa gminy Nazwa MPZP Akt powołujący. m. Bielsko- Biała 2. m. Czechowice - Dziedzice Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Bielsko- Biała Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego części obszaru gminy Czechowice-Dziedzice, obejmującej teren połoŝony pomiędzy ulicami: Węglową, Legionów i trasą DK- (plan VIII) Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego części obszaru gminy Czechowice-Dziedzice, obejmującej teren połoŝony pomiędzy ulicami: Węglową trasą DK-, torami kolejowymi i ul. Legionów (plan IX) Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego części obszaru gminy Czechowice-Dziedzice, obejmującej teren połoŝony pomiędzy Miejską Oczyszczalnią Ścieków, rzeką Ołownicą a linią PKP Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego części obszaru gminy Czechowice-Dziedzice, obejmującej działkę nr 746 połoŝoną pomiędzy ulicami Legionów i Wiślaną (plan 6) Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego części obszaru gminy Czechowice-Dziedzice, obejmującej tereny połoŝone pomiędzy ulicami: Traugutta, Asnyka, Szkolną i Narutowicza (plan VII) Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego części obszaru gminy Czechowice-Dziedzice, obejmującej działkę nr 738/6 połoŝoną w sąsiedztwie ulicy Waryńskiego (plan 5) Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego części obszaru gminy Czechowice-Dziedzice, obejmującej tereny pomiędzy ulicami: Miarki, Piasta, trasa DK- oraz istniejącą linią kolejową Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego części obszaru gminy Czechowice-Dziedzice, obejmującej teren w rejonie jednostek B2. i B2.4 wyznaczonych w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Czechowice-Dziedzice w celu realizacji połączenia ulicy Piłsudskiego ( dawna ogólnomiejska )z ulicą Targową Uchwała Rady Miejskiej w Bielsku-Białej nr XXII/252/99 z dn. 2.2.999 r. Uchwała nr XXXIX/423/05 Rady Gminy Miejskiej w Czechowicach - Dziedzicach z dn. 07..2005r Uchwała nr XXI/238/04 Rady Gminy Miejskiej w Czechowicach - Dziedzicach z dn. 08.03.2004r Uchwała nr XXXIII/273/0 Rady Gminy Miejskiej w Czechowicach - Dziedzicach z dn. 27.02.200r Uchwała nr XVII/72/03 Rady Gminy Miejskiej w Czechowicach - Dziedzicach z dn. 09.2.2003r Uchwała nr XXV/294/04 Rady Gminy Miejskiej w Czechowicach - Dziedzicach z dn. 02.07.2004r Uchwała nr XVII/7/03 Rady Gminy Miejskiej w Czechowicach - Dziedzicach z dn. 09.2.2003r Uchwała nr XVII/84/03 Rady Gminy Miejskiej w Czechowicach - Dziedzicach z dn. 09.2.2003r Uchwała nr XXXVIII/306/0 Rady Gminy Miejskiej w Czechowicach - Dziedzicach z dn. 26.06.200r - 6 -
Lp. Nazwa gminy Nazwa MPZP Akt powołujący Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego części obszaru gminy Czechowice-Dziedzice, obejmującej teren projektowanego zespołu zabudowy w rejonie ulicy Piłsudskiego ( dawna ogólnomiejska ), oznaczonego w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Czechowice-Dziedzice jako jednostka B 3. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego części obszaru gminy Czechowice-Dziedzice, obejmującej działki nr 405/, 406, 408 ( po podziale: PGR 408/, 408/2), zlokalizowane w sąsiedztwie ulicy KsięŜa Grobel (plan XXI) Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego części obszaru gminy Czechowice-Dziedzice, obejmującej tereny pomiędzy ulicami: Legionów, Mazańcowicką, Spokojną i Stawową (plan XIII) Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego części obszaru gminy Czechowice-Dziedzice, obejmującej tereny połoŝone w sąsiedztwie skrzyŝowania ulic: Ligockiej i trasy DK- (plan 39) Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego części obszaru gminy Czechowice-Dziedzice, obejmującej tereny D-Ligocka, wyznaczone w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, połoŝone w pobliŝu trasy DK- oraz ulic: Ligockiej, Mazańcowickiej i Brzeziny (plan ) Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego części obszaru gminy Czechowice-Dziedzice, obejmującej tereny połoŝone w rejonie ulic Płaskiej (plan VI) Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego części obszaru gminy Czechowice-Dziedzice, obejmującej tereny połoŝone w sąsiedztwie ulic: Pasieki i Kopernika (plan 60) Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego części obszaru gminy Czechowice-Dziedzice, obejmującej tereny połoŝone w sąsiedztwie ulicy Zaplecze (plan 0) Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego części obszaru gminy Czechowice-Dziedzice, obejmującej działkę nr 984/2 połoŝoną pobliŝu trasy DK- oraz ulicy Cienistej Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego części obszaru gminy Czechowice-Dziedzice, obejmującej tereny pomiędzy ulicami: Zawiłą, nowym przebiegiem ul. Krzywej oraz Legionów (wraz z ulicą Wrzosową oraz Wilczą) (plan III) Uchwała nr XIV/2/03 Rady Gminy Miejskiej w Czechowicach - Dziedzicach z dn. 6.09.2003r Uchwała nr XX/22/04 Rady Gminy Miejskiej w Czechowicach - Dziedzicach z dn. 0.02.2004r Uchwała nr XII/87/03 Rady Gminy Miejskiej w Czechowicach - Dziedzicach z dn. 27.05.2003r Uchwała nr XII/89/03 Rady Gminy Miejskiej w Czechowicach - Dziedzicach z dn. 27.05.2003r Uchwała nr XIV/9/03 Rady Gminy Miejskiej w Czechowicach - Dziedzicach z dn. 6.09.2003r Uchwała nr XXI/239/04 Rady Gminy Miejskiej w Czechowicach - Dziedzicach z dn. 08.03.2004r Uchwała nr XIII/02/03 Rady Gminy Miejskiej w Czechowicach - Dziedzicach z dn. 0.07.2003r Uchwała nr XXI/237/04 Rady Gminy Miejskiej w Czechowicach - Dziedzicach z dn. 08.03.2004r Uchwała nr XVII/86/03 Rady Gminy Miejskiej w Czechowicach - Dziedzicach z dn. 09.2.2003r Uchwała nr XII/88/03 Rady Gminy Miejskiej w Czechowicach - Dziedzicach z dn. 27.05.2003r - 7 -
Lp. Nazwa gminy Nazwa MPZP Akt powołujący 3. m. Goczałkowice Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego części obszaru gminy Czechowice-Dziedzice, obejmującej tereny połoŝone w rejonie ulic: Lipowskiej, Świerkowickiej oraz trasy DK- (plan XVII) Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego części obszaru gminy Czechowice-Dziedzice, obejmującej działki połoŝone w pobliŝu ulicy Świerkowickiej (plan 3) Studium uwarunkowań i zagospodarowania przestrzennego Gminy Czechowice - Dziedzice Zmiana studium uwarunkowań i zagospodarowania przestrzennego Gminy Czechowice - Dziedzice Zmiana studium uwarunkowań i zagospodarowania przestrzennego Gminy Czechowice - Dziedzice Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego terenów górniczych: Czechowice II, Bestwina, Rudołtowice i Goczałkowice Zdrój znajdujących się w granicach administracyjnych Gminy Goczałkowice-Zdrój Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego Goczałkowice Dolina Wisły dla części obszaru gminy Goczałkowice-Zdrój obejmującej Jezioro Goczałkowickie 4. Jasienice Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy Jasienica 5. Kobiór Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego fragmentu gminy (polana Śródleśna) 6. m. Pszczyna Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego części terenu MIASTA - PSZCZYNY Zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miasta Pszczyna w obszarze północnej obwodnicy miasta Pszczyna. 7. Tychy Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta Tychy Uchwała nr XX/28/04 Rady Gminy Miejskiej w Czechowicach - Dziedzicach z dn. 0.02.2003r Uchwała nr XIV/20/03 Rady Gminy Miejskiej w Czechowicach - Dziedzicach z dn. 6.09.2003r Uchwała Rady Miejskiej w Czechowicach- Dziedzicach nr L/305/98 z dn. 0.07.998 r. Uchwała Rady Miejskiej w Czechowicach- Dziedzicach nr XLVIII/488/06 z dn. 26.06.2006 r. Uchwała Rady Miejskiej w Czechowicach- Dziedzicach nr XIII/0/03 z dn. 0.07.2003 r. Uchwała Nr XLIX/293/2006 Rady Gminy w Goczałkowicach-Zdrój z dnia 06. 06. 2006 r. Uchwała nr XLIX/294/2006 Rady Gminy w Goczałkowicach-Zdroju z dnia 06. 06. 2006 r. Uchwała Rady Gminy Jasienica nr XXVII/263/2005 z dnia 24 lutego 2005r Uchwała Rady Gminy Kobiór nr XVIII//77/04 z dn. 08.07.2004 r. Uchwała Nr 586/200 Rady Miejskiej w Pszczynie z dnia 26.04.200 Uchwała Nr VI/35/03 Rady Miejskiej w Pszczynie z dnia 2.03.2003 r. Uchwała Rady Miasta Tychy nr 050/III/2002 z dn. 8.2.2002 r. Na podstawie art. 3 i art. 4 Ustawy z dnia 27 kwietnia 200 r. Prawo ochrony środowiska w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego - 8 -
obowiązujących w zasięgu objętym zakresem opracowania map akustycznych wskazuje się tereny naleŝące do poszczególnych rodzajów przeznaczenia, dla których określone zostały dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku (tereny róŝnych rodzajów zabudowy mieszkaniowej, mieszkaniowo-usługowej, usług ochrony zdrowia i usług oświaty). Dla tych terenów naleŝy przyjmować poziom hałasu ustalony dla przeznaczenia przewaŝającego. Dla pozostałych terenów, zgodnie z przepisami odrębnymi nie ustala się dopuszczalnego hałasu w środowisku. Wyjątek stanowią budynki przeznaczone na stały pobyt dzieci i młodzieŝy w ramach przeznaczenia UP (tereny usług publicznych), dla których ustala się dopuszczalny poziom hałasu jak dla budynków związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieŝy. 3. WYKORZYSTANE SYSTEMY DANYCH PRZESTRZENNYCH I NARZĘDZIA DO ICH STOSOWANIA Za podstawę zapisu i analizy danych przestrzennych przyjęto do realizacji map standardy i narzędzia Systemu Informacji Geograficznej (GIS, ang. Geografic Information System), słuŝące wprowadzaniu, gromadzeniu, przetwarzaniu oraz wizualizacji danych przestrzennych, zreferowanych geograficznie. W GIS wykorzystywane są dwa podstawowe rodzaje danych przestrzennych: dane geometryczne określane współrzędnymi geograficznymi, zawierające obiekty o charakterze punktowym, liniowym i powierzchniowym oraz informację o topologii obiektów, atrybuty obiektów opisujące ich róŝne cechy ilościowe i jakościowe (np. liczbę mieszkań w budynku, liczbę mieszkańców, powierzchnię obiektów, ilość kondygnacji itp.). Dzięki moŝliwości kierowania zapytań do bazy danych GIS moŝliwe jest uzyskiwanie dodatkowych informacji, obrazów i danych o charakterze przestrzennym i atrybutowym. Do wykonania analiz, opartych na danych przestrzennych, wykorzystano oprogramowanie komercyjne ArcGIS firmy ESRI, w szczególności: oprogramowanie systemowe: ArcSDE (serwer danych, odpowiadający za przechowywanie i zarządzanie danymi przestrzennymi w bazie danych oraz umoŝliwiający udostępnianie danych innym aplikacjom) oraz ArcIMS - 9 -
(oprogramowanie umoŝliwiające udostępnianie danych przestrzennych za pośrednictwem sieci Internet); stanowiskowe oprogramowanie operacyjne (grupa ArcGIS Desktop): ArcView i ArcInfo (oprogramowanie analityczne GIS, o zróŝnicowanym poziomie zaawansowania funkcjonalności). Podstawowym formatem wymiany danych w środowisku ArcGIS jest format SHAPEFILE (*shp) a wykorzystywanym układem odniesienia jest układ współrzędnych płaskich prostokątnych PUWG 992. Platformę bazową systemu danych o przestrzeni tworzy numeryczny model terenu (NMT), uzupełniony o granice administracyjne (powiatów i województw), ekrany akustyczne i punkty pomiaru hałasu. System ten wzbogacono ponadto o dodatkowe dane opisowe, m.in.: nazewnictwo miejscowe, kilometraŝ dróg, atrybuty budynków (m.in.: adres, ilość kondygnacji, typ uŝytkowania, liczba mieszkań i mieszkańców), atrybuty odcinków dróg (m.in.: typ przekroju drogowego, stan i rodzaj nawierzchni) atrybuty ekranów akustycznych (m.in. typ i wysokość). Numeryczny model terenu skonstruowany został w oparciu o ortofotomapy opracowane na podstawie zdjęć lotniczych w skali :3000 oraz :26000, pochodzące z zasobów Centralnego Ośrodka Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej w Warszawie (CODGiK). Jako dane uzupełniające wykorzystano równieŝ fragmenty NMT, powstałego na potrzeby projektów LPIS (z zasobów CODGiK), a w przypadku odcinków, dla których CODGiK nie posiadał zdjęć lotniczych o wymaganej aktualności zlecono wykonanie dodatkowych zdjęć lotniczych. Model wysokościowy składa się z modelu powierzchni terenu (punkty wysokościowe i linie szkieletowe), a takŝe obiektów powierzchniowych i kubaturowych mających znaczenie ze względu na propagację hałasu, tj. odpowiednio: dróg, powierzchni cieków i zbiorników wodnych, budynków, zieleni wysokiej a takŝe terenów sklasyfikowanych jako powierzchnie odbijające (wszelkie powierzchnie o nawierzchni utwardzonej) oraz powierzchni tłumiących (wszelkie powierzchnie o nieutwardzonej powierzchni). PowyŜsze elementy NMT tworzą - 20 -
zwartą powierzchnię i pokrywają 00% obszaru analiz. Dokładność pozioma modelu (X, Y) jest nie mniejsza niŝ,0 m, dokładność pionowa (Z) nie mniejsza niŝ,5 m. Za skalę bazową opracowania przyjęto :0000. Aktualność numerycznego modelu terenu określa data 3.0.2007 r. 4. PODSTAWOWE METODY WYKORZYSTANE DO WYKONANIA MAPY Ze względu na brak krajowej metody do analiz hałasu dla map akustycznych przyjęto francuską krajową metodę obliczeń NMPB-Routes - 96 (SETRA-CERTU- LCPC-CSTB), określoną w Arrêté du 5 mai 995 relatif au bruit des infrastructures routières, Journal Officiel du 0 mai 995, art. 6 i francuskiej normie XPS 3-33 zgodnie z Załącznikiem II do Dyrektywy. W odniesieniu do danych wejściowych dotyczących emisji hałasu, metoda wykorzystuje wartości emisji z Guide du bruit des transports terrestres, fascicule prévision des niveaux sonores, CETUR 980. Emisje te uwzględniają róŝne stany ruchu zarówno przy jeździe swobodnej jak i w otoczeniu skrzyŝowań. W metodzie opisywany jest szczegółowy proces stosowany do obliczeń poziomu hałasu w sąsiedztwie drogi, uwzględniając warunki meteorologiczne mające wpływ na propagację dźwięku (Rys. 4.). Emisja dźwięku obliczana jest na podstawie wzoru: gdzie: V to prędkość pojazdu. E w = ( L 0 log V 50 ) W konsekwencji emisja jest poziomem dźwięku w db (A), która moŝe być przedstawiona na krzywej izofonicznej jako poziom dźwięku L eq pochodzący od jednego pojazdu (mierzony do 7,5 m od osi przemieszczającego się pojazdu) w przeciągu godziny w warunkach istniejącego ruchu drogowego przy znanych danych: a) typ pojazdu, b) prędkość, c) natęŝenie ruchu, d) pochylenie jezdni. UŜyty w normie XPS 3-33, zgodnie z wyszczególnieniami zawartymi w Guide du bruit 980, poziom mocy akustycznej L w i emisja dźwięku E są obliczane - 2 -
w zaleŝności od pomierzonego poziomu ciśnienia akustycznego L p i prędkości pojazdu V za pomocą wzoru: L w = L p + 25.5 Guide du brutt 980 zawiera nomogramy przedstawiające wartość poziomu dźwięku L eq (jednogodzinny) w db (A) określa osobno emisję dla pojazdów lekkich (emisja dźwięku E lv ), jak i pojazdów cięŝkich (emisja dźwięku E hv ) na godzinę. Dla tych dwóch kategorii pojazdów, E jest funkcją prędkości, natęŝenia ruchu i pochylenia jezdni. Wybór odpowiedniego oprogramowania komputerowego do wykonania obliczeń akustycznych związany jest głównie z realizacją przez to oprogramowanie algorytmu przyjętej metody XPS 3-33 (Rys. 4.). W chwili obecnej stosowanych jest kilka pakietów komputerowych realizujących algorytmy załoŝonej metody oraz posiadających odpowiednią funkcjonalność. Do prac nad mapami akustycznymi w ramach niniejszego opracowania wybrano pakiet programowy SoundPlan w wersji 6.4 amerykańskiej firmy SoundPLAN LLC. Pakiet ten poza standardowym modelem obliczeniowym posiada moduł do obliczeń związanych z mapami akustycznymi, spełniający wymagania Dyrektywy. UŜyta do obliczeń wersja oprogramowania wykonuje obliczenia zgodnie z metodą zalecaną przez ISO 963-2 oraz NMPB Routes 96 metodą francuską, uwzględniającą w sposób sprecyzowany wpływ warunków meteorologicznych na propagację hałasu. Algorytm poszukiwania tras propagacji fali akustycznej pomiędzy źródłem a odbiorcą oparty jest na załoŝeniu liniowego źródła hałasu. Odpowiada ono poszczególnym jezdniom ruchu, których moc akustyczna jest definiowana w odniesieniu do jednostki długości. Program ten spełnia dodatkowe kryteria związane z moŝliwością: a) wykonywania obliczeń dla zadanych zestawów danych dla pojedynczego i grupy odcinków drogowych (większych obszarów obliczeń), b) łatwego importu danych bazy NMT, c) moŝliwości wizualizacji NMT bezpośrednio w tym pakiecie programowym, d) realizacji większości rodzajów map akustycznych i zestawień wymaganych zapisami Dyrektywy wraz z ich wizualizacją (np. analiza zagroŝeń poszczególnych terenów, elewacja cicha i głośna itp.), e) łatwej integracji z pakietami GIS łatwej wymiany danych i wyników pomiędzy nimi, f) rozbudowy o inne oddziaływania (np. zanieczyszczenia powietrza), bazujących na większości wprowadzonych danych dla obliczeń hałasu poprzez dodatkowe moduły i/lub wewnętrzny język programowania. - 22 -
Rys. 4. Schemat wykonywania obliczeń emisji i imisji hałasu we francuskiej metodzie obliczeniowej XPS 3-33 - 23 -
5. WYKORZYSTANE BAZY DANYCH WEJŚCIOWYCH Dla potrzeb wykonania map akustycznych wykorzystano materiały pochodzące z zasobów baz danych ośrodków dokumentacyjnych, jednostek administracyjnych i samorządowych, jak równieŝ baz danych powstałych na podstawie pomiarów własnych. W zakresie danych o terenie wykorzystano: a) Udostępniony fragment bazy zdjęć lotniczych Centralnego Ośrodka Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej (CODGiK) w Warszawie. Przekazane dane w formacie *tiff stanowiły podstawę wykonania ortofotomap, na podstawie których opracowano numeryczny model terenu - NMT (format *ascii). PoniŜej przedstawiono informacje dotyczące dysponenta bazy wyjściowej: Dysponent bazy Adres jednostki Dane kontaktowe Centralny Ośrodek Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej ul. śurawia 3/5 (22) 66 80 53 00-926 Warszawa www.codgik.gov.pl Informacja o odpłatności baza płatna b) Udostępniony fragment bazy danych Centralnego Rejestru Granic Rzeczpospolitej Polskiej, prowadzonego przez Centralny Ośrodek Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej (CODGiK) w Warszawie. Uzyskane dane w formacie *tiff zastosowano do prezentacji i analiz relacji przestrzennych w zakresie propagacji hałasu, rozmieszczenia ludności i lokali mieszkalnych. PoniŜej przedstawiono informacje dotyczące dysponenta bazy wejściowej: Dysponent bazy Adres jednostki Dane kontaktowe Centralny Ośrodek Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej ul. śurawia 3/5 (22) 66 80 53 00-926 Warszawa www.codgik.gov.pl Informacja o odpłatności baza płatna c) Mapy ewidencyjne pozyskane w wersji elektronicznej (format: *dxf, *dwg, *tiff, *dgn) i analogowej z zasobów powiatowych i miejskich ośrodków dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej. PoniŜej przedstawiono informacje dotyczące dysponentów bazy wyjściowej: - 24 -
Dysponent bazy Adres jednostki Dane kontaktowe Urząd Miasta Bielsko-Biała Starostwo Powiatowe w Bielsku Białej Starostwo Powiatowe w Pszczynie Urząd Miasta Tychy pl. Ratuszowy 43-300 Bielsko-Biała ul. Piastowska 40 43-300 Bielsko-Biała ul. 3 Maja 0 43-200 Pszczyna al. Niepodległości 49 43-00 Tychy 033497497 www.bielsko-biala.pl um@um.bielsko.pl 033825300 www.powiat.bielsko.pl starosta@powiat.bielsko.pl 0324492300 www.powiat.pszczyna.pl powiat@powiat.pszczyna.pl 0327763333 www.umtychy.pl poczta@umtychy.pl Informacja o odpłatności baza płatna baza płatna baza płatna baza płatna d) Dane o ewidencji ludności dotyczące liczby osób zameldowanych pod wskazanymi adresami udostępnione zostały w wersji papierowej i elektronicznej (format *xls) z zasobów prowadzonych przez gminne i miejskie wydziały ewidencji ludności. PoniŜej przedstawiono informacje dotyczące dysponentów bazy wyjściowej: Dysponent bazy Adres jednostki Dane kontaktowe Urząd Miasta Bielsko-Biała Urząd Miasta Czechowice-Dziedzice Urząd Gminy Goczałkowice-Zdrój Urząd Gminy Jasienica Urząd Gminy Kobiór Urząd Gminy Pszczyna Urząd Miasta Tychy pl. Ratuszowy 43-300 Bielsko-Biała pl. Jana Pawła II 43-502 Czechowice- Dziedzice ul. Szkolna 3 43-230 Goczałkowice-Zdrój Jasienica 59 43-385 Jasienica ul. Kobiórska 5 43-20 Kobiór Rynek 2 43-200 Pszczyna al. Niepodległości 49 \ 43-00 Tychy 033497497 www.bielsko-biala.pl um@um.bielsko.pl 03224732 www.um.czechowicedziedzice.pl um@um.czechowicedziedzice.pl 03220785 www.goczalkowicezdroj.pl gmina@goczalkowicezdroj.pl 03385245 www.jasienica.pl sekretariat@jasienica.pl 03228882 www.kobior.bipjst.pl gminakobior@kobior.com.pl 0324493999 www.pszczyna.pl pszczyna@pszczyna.pl 0327763333 www.umtychy.pl poczta@umtychy.pl Informacja o odpłatności baza bezpłatna baza bezpłatna baza bezpłatna baza bezpłatna baza bezpłatna baza bezpłatna baza bezpłatna - 25 -
e) Materiały planistyczne (Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego, Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego) uzyskane w wersji papierowej oraz w wersji elektronicznej (w formacie *dxf, *dwg, *tiff, *dgn, *pdf, *jpg, *doc, oraz ze stron internetowych) z zasobów prowadzonych przez miejskie i gminne wydziały geodezji. PoniŜej przedstawiono informacje dotyczące dysponentów bazy wyjściowej: Dysponent bazy Adres jednostki Dane kontaktowe Urząd Miasta Bielsko-Biała Urząd Miasta Czechowice-Dziedzice Urząd Gminy Goczałkowice-Zdrój Urząd Gminy Jasienica Urząd Gminy Kobiór Urząd Gminy Pszczyna Urząd Miasta Tychy pl. Ratuszowy 43-300 Bielsko-Biała pl. Jana Pawła II 43-502 Czechowice- Dziedzice ul. Szkolna 3 43-230 Goczałkowice- Zdrój Jasienica 59 43-385 Jasienica ul. Kobiórska 5 43-20 Kobiór Rynek 2 43-200 Pszczyna al. Niepodległości 49 43-00 Tychy 033497497 www.bielsko-biala.pl um@um.bielsko.pl 03224732 www.um.czechowice-dziedzice.pl um@um.czechowice-dziedzice.pl 03220785 www.goczalkowicezdroj.pl gmina@goczalkowicezdroj.pl 03385245 www.jasienica.pl sekretariat@jasienica.pl 03228882 www.kobior.bipjst.pl gminakobior@kobior.com.pl 0324493999 www.pszczyna.pl pszczyna@pszczyna.pl 0327763333 www.umtychy.pl poczta@umtychy.pl Informacja o odpłatności baza płatna baza płatna baza płatna baza płatna baza płatna baza płatna baza płatna W zakresie danych o ruchu wykorzystano: a) Dane z Generalnego Pomiaru Ruchu (GPR), będące w dyspozycji Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad. Ze względu na niekompletność informacji, informacje na temat GPR zostały uzupełnione przez pomiary własne. PoniŜej przedstawiono informacje dotyczące dysponenta bazy wyjściowej: Dysponent bazy Adres jednostki Dane kontaktowe Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad ul. śelazna 59 00-848 Warszawa 022 375874 www.gddkia.gov.pl mapy.akustyczne@gddkia.gov.pl Informacja o odpłatności baza bezpłatna - 26 -
W zakresie danych o hałasie wykorzystano: a) Dane z Generalnego Pomiaru Hałasu z 2005r (GPH) pochodzące z zasobów Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad. Przekazane informacje w wersji papierowej i elektronicznej (format *exe, *pdf, *doc) miały formę protokołów pomiarowych. PoniŜej przedstawiono informacje dotyczące dysponenta bazy wyjściowej: Dysponent bazy Adres jednostki Dane kontaktowe Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad ul. śelazna 59 00-848 Warszawa 022 375874 www.gddkia.gov.pl mapy.akustyczne@gddkia.gov.pl Informacja o odpłatności baza bezpłatna W zakresie danych o meteorologii wykorzystano: a) Informacje na temat zaleŝności prędkości i kierunków wiatru ze zbioru danych Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej. Przekazane dane w formie analogowej stanowiły bazę do wykonania analiz udziału korzystnych warunków meteorologicznych sprzyjających propagacji dźwięku w poszczególnych porach doby. PoniŜej przedstawiono informacje dotyczące dysponenta bazy wyjściowej: Dysponent bazy Adres jednostki Dane kontaktowe Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej ul. Podleśna 6 0-675 Warszawa 022 5694388 www.imgw.pl ekspertyzy@imgw.pl Informacja o odpłatności baza płatna Zebrane i wyŝej wyspecyfikowane dane zasiliły zbiorczą bazę danych map akustycznych, wykonanej w oprogramowaniu PostgreSQL. Jej aktualnym dysponentem jest Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad. Udostępnienie bazy leŝy w gestii jej aktualnego dysponenta. 6. ZESTAWIENIE WYNIKÓW BADAŃ WYKONANYCH DLA POTRZEB MAP AKUSTYCZNYCH LUB WYKONANYCH W INNYM CELU, A WYKORZYSTANYCH W OPRACOWANIU MAPY W celu weryfikacji i kalibracji modelu obliczeniowego w programie SoundPlan Wykonawca opracowania przeprowadził całodobowe pomiary równowaŝnego poziomu dźwięku, natęŝenia ruchu i prędkości pojazdów. - 27 -
Pomiary równowaŝnego poziomu dźwięku wykonywano za pomocą metody bezpośrednich ciągłych pomiarów w ograniczonym czasie, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 23 stycznia 2003 r. w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów poziomów w środowisku substancji lub energii przez zarządzającego drogą, linią kolejową, linią tramwajową, lotniskiem, portem (Dz. U. 2003 Nr 35, poz. 308). Na analizowanym odcinku drogi wykonano pomiary w sześciu przekrojach zlokalizowanych na kaŝdym odcinku jednorodnym. KaŜdy przekrój pomiarowy zawierał dwa punkty: referencyjny (PPH) zlokalizowany 0 m od krawędzi jezdni oraz dodatkowy (PDH) zlokalizowany 20 m od krawędzi jezdni. Mikrofony pomiarowe zlokalizowane były na wysokości 4 m nad poziomem terenu. Pomiary równowaŝnego poziomu dźwięku wykonano w ściśle określonych warunkach meteorologicznych. Warunki te spełniały następujące wymagania: prędkość wiatru 0-5 m/s określona na wysokości połoŝenia najwyŝszego punktu lokalizacji, brak silnej inwersji temperaturowej przy gruncie, temperatura powyŝej -5 o C, brak opadów atmosferycznych. Warunki meteorologiczne były obserwowane za pomocą stacji meteorologicznych. Dopuszczalne było wykonywanie pomiaru parametrów meteorologicznych w jednym punkcie i odnoszenie jego wyników do kilku punktów pomiaru równowaŝnego poziomu dźwięku zlokalizowanych w pobliŝu siebie, tj. w granicach jednej miejscowości lub jednego rejonu dróg krajowych. Pomiary równowaŝnego poziomu dźwięku wykonywano przy uŝyciu mierników poziomu dźwięku klasy. Zastosowano stałą czasowej FAST i charakterystykę korekcyjną A. Mierniki w chwili wykonywania pomiarów posiadały aktualne świadectwa legalizacji. Przed pomiarem wykonano kalibrację mierników za pomocą kalibratora posiadającego w chwili kalibracji aktualne świadectwo wzorcowania. Zestawienie wyników pomiarów równowaŝnego poziomu dźwięku wraz z wynikami otrzymanymi z obliczeń w programie SoundPlan przedstawiono poniŝej (Tabl. 6.). - 28 -
Tabl. 6.. Zestawienie wyników pomiarów równowaŝnego poziomu dźwięku w sąsiedztwie analizowanego ciągu drogi krajowej Nr Numer identyfikacyjny punktu pomiarowego Rodzaj punktu pomiarowego KilometraŜ punktu pomiarowego Współrzędne geograficzne Długość geograficzna Szerokość geograficzna _570_0_2 PPH 572,750 8 57'9,2000" 50 03'2,4000" _570_0_2 PDH 572,750 8 57'8,9000" 50 03'2,6000" _576_0_22 PPH 580,565 8 57'25,9000" 50 00'43,9000" _576_0_22 PDH 580,565 8 57'25,4000" 50 00'43,9000" _583_3_23 PPH 584,750 8 57'6,7000" 49 59'3,3000 _583_3_23 PDH 584,750 8 57 6,000'' 49 59 3,000 _584_7_24 PPH 585,500 8 57'28,8000" 49 58',7000" _584_7_24 PDH 585,500 8 57'28,3000" 49 58',7000" _585_9_25 PPH 586,850 8 57'493,452" 49 57'30,633" _585_9_25 PDH 586,850 8 57'493,452" 49 57'30,633" _590_2_26 PPH 596,800 8 59'52,4000" 49 52'39,2000" _590_2_26 PDH 596,800 8 59'5,9000" 49 52'39,000" Numer identyfikacyjny punktu pomiarowego Rodzaj punktu pomiarowego L Aeq dla pory dnia [db] L Aeq dla pory nocy [db] _570_0_2 PPH 74,4 69,6 - _570_0_2 PDH 7,5 66,8 - _576_0_22 PPH 75,7 70,2 - _576_0_22 PDH 73, 67,5 - _583_3_23 PPH 74,6 70,7 - _583_3_23 PDH 70, 66,4 - _584_7_24 PPH 73,8 69,0 - _584_7_24 PDH 69,6 64,3 - _585_9_25 PPH 73,2 68,6 - _585_9_25 PDH 70,0 65,5 - _590_2_26 PPH 76,6 72,7 - Uwagi _590_2_26 PDH 73,7 69,8 - - 29 -