Załącznik do PRZEDMIOTOWEGO SYSTEMU OCENIANIA z edukacji dla bezpieczeństwa Dział 1.OSTRZEGANIE O ZAGROŻANIACH I ALARMOWANIE System wykrywania skażeń alarmowania wyjaśnia, jak należy się zachowaćpo usłyszeniu alarmu rozpoznaje rodzaje alarmów i sygnałówalarmowych wyjaśnia, czemu służy system wykrywania skażeń i alarmowania ją działaniasystemu wykrywania skażeńi alarmowania Zasady zachowania się po ogłoszeniu alarmu omawia zasady zachowania się ludnościpo ogłoszeniu alarmu wskazuje drogi ewakuacji w szkole zachowuje się właściwie (zgodniez instrukcją) po ogłoszeniu alarmuw szkole omawia sposoby przeciwdziałaniapanice
Dział 2.POWSZECHNA SAMOOBRONA I OBRONA CYWILNA Zadania obrony cywilnej i ochrony ludności Sytuacja kryzysowe wymienia zagrożenia dla grupspołecznych charakteryzuje najczęstsze sytuacjestanowiące zagrożenie dla jednostki wyjaśnia znaczenie terminu sytuacjakryzysowa identyfikuje znak rozpoznawczy OC wymienia i omawia najczęstszezagrożenia zdrowia i życia na skutekpowodzi, pożaru, huraganu i innychsytuacji kryzysowych zagrażającychlokalnej społeczności wymienia podstawowe dokumentyonz regulujące działanie obronycywilnej na świecie wymienia podstawy prawne działaniaochrony ludności i obrony cywilnej w Rzeczypospolitej Polskiej omawia cele i zadania obrony cywilnej klasyfikuje sytuacje kryzysowe ze względu na przyczyny ich powstawania uzasadnia konieczność istnieniazorganizowanej ochrony ludności podaje nazwę centralnego organupaństwa odpowiedzialnego za obronęcywilną; wymienia terenowe organyobrony cywilnej wymienia instytucje zajmujące sięzarządzaniem kryzysowym
Dział 3.ZAGROŻENIE BEZPIECZEŃSTWA I DZIAŁANIA RATOWNICZE Zagrożenia powodziowe Zagrożenia pożarowe Wypadki katastrofy omawia przyczyny powodzi wymienia najczęstsze przyczyny pożarów wymienia podstawowe środki gaśnicze wyjaśnia znaczenie terminów wypadek" i katastrofa" wyjaśnia, jak należy się zachowywać w czasie powodzi i czego w czasie powodzi robić nie wolno wymienia i uzasadnia niezbędne działania przygotowujące do ewakuacji z terenów zagrożonych powodzią omawia przeznaczenie podręcznego sprzętu gaśniczego i wskazuje jego typowe rozmieszczenie w obiektach publicznych (także w szkole) identyfikuje znaki ochrony przeciwpożarowej omawia przyczyny wypadków oraz katastrof komunikacyjnych i technicznych wymienia zadania organów państwa w zakresie ochrony przeciwpowodziowej wyjaśnia, jak należy się zachować w przypadku dostrzeżenia pożaru przedstawia przyczyny i skutki znanej katastrofy budowlanej lub komunikacyjnej uzasadnia potrzebę obserwacji stanu wód oraz urządzeń hydrotechnicznych charakteryzuje zagrożenia pożarowe w domu, szkole i najbliższej okolicy omawia zasady zachowania się podczas wypadków i katastrof (komunikacyjnych, innych)
Ewakuacja ludności zwierząt z terenów zagrożonych wyjaśnia znaczenie terminu ewakuacja" wymienia główne przesłanki do podjęcia ewakuacji spontanicznej omawia zasady ewakuacji ludności i zwierząt z terenów zagrożonych charakteryzuje najistotniejsze zasady opuszczania miejsc zagrożonych wyjaśnia zasady zaopatrzenia ludności ewakuowanej w wodę i żywność kompletuje sprzęt i wyposażenie przydatne podczas ewakuacji; uzasadnia swój wybór Dział 4.PIERWSZA POMOC I RESUSCYTACJA Układ oddechowy i układ krążenia człowieka wyjaśnia zasady oceny układu oddechowego i krążenia (ABC) wymienia najczęstsze przyczyny zaburzeń czynności życiowych poszkodowanego omawia budowę i zasady funkcjonowania układu oddechowego człowieka omawia budowę i zasady funkcjonowania układu krążenia człowieka Łańcuch przeżycia. Nagłe zatrzymanie krążenia. Resuscytacja wymienia kolejne ogniwa łańcucha przeżycia wymienia numery alarmowe i omawia właściwy sposób wzywania pomocy resuscytacja krążeniowooddechowa pomoc ratownicza w zadławieniu omawia poszczególne ogniwa łańcucha ratunkowego omawia zasady postępowania aseptycznego i bezpiecznego dla ratownika rozpoznaje stan osoby poszkodowanej; prawidłowo bada jej oddech (na manekinie) układa poszkodowanego w pozycji bezpiecznej wzywa odpowiednią pomoc uzasadnia, że prawidłowe wezwanie pomocy może mieć istotne znaczenie dla ratowania życia poszkodowanego wymienia zagrożenia dla osoby nieprzytomnej wykonuje samodzielnie resuscytację krążeniowooddechowa u dorosłych i dzieci (na manekinach) wyjaśnia, jak działa w Polsce system ratowniczy wyjaśnia, do czego służy automatyczny defibrylator zewnętrzny, na czym polega jego działanie i gdzie powinien się znajdować
Pierwsza pomoc. Urazy kończyn Zasłabnięcie. Ból w klatce piersiowej Wychłodzenie i odmrożenie omawia znaczenie czasu w udzielaniu pierwszej pomocy wymienia zawartość apteczki pierwszej pomocy; posługuje się apteczką pierwszej pomocy udziela pomocy przy urazach kończyn wyjaśnia, czym jest zasłabnięcie, i omawia zasady postępowania w przypadku zasłabnięcia wymienia części ciała najłatwiej ulegające odmrożeniom udziela pomocy przy krwawieniu odpowiednio do rodzaju krwawienia udziela pomocy w przypadku krwawienia z nosa stosuje podręczne środki do unieruchomienia urazu stosuje unieruchomienie obłożeniowe wyjaśnia zasady postępowania z poszkodowanym skarżącym się na ból w klatce piersiowej zapobiega omdleniu udziela pomocy osobie omdlałej pierwsza pomoc: - w wychłodzeniu - w odmrożeniu wymienia rodzaje krwawień wyjaśnia, dlaczego duży krwotok i i wstrząs pourazowy zagrażają życiu demonstruje sposoby użycia chusty trójkątnej wyjaśnia znaczenie bólu w klatce piersiowej jako objawu stanu zagrożenia życia wyjaśnia, od czego zależy temperatura odczuwalna omawia zagrożenia wynikające z intensywnych opadów śniegu, porywistych wiatrów i bardzo niskich temperatur oraz prawidłowe zachowanie w takich sytuacjach wyjaśnia, dlaczego krwotok i wstrząs krwotoczny zagrażają życiu przeciwdziała rozwojowi wstrząsu zna przyczyny urazów kostno stawowych rozpoznaje stopień świadomości u osoby przytomnej wykazuje związek pomiędzy utratą przytomności a zagrożeniem życia omawia skutki działania niskiej temperatury na organizm ludzki
Oparzenia termiczne i chemiczne Porażenie prądem elektrycznym. Pioruny Pomoc tonącym. Zatrucia wyjaśnia, jak można pomóc osobie, która ucierpiała wskutek udaru omawia prawidłowe postępowanie w czasie upałów wyjaśnia, jak udzielić pomocy osobie porażonej prądem elektrycznym wymienia najczęstsze przyczyny utonięć wymienia najczęstsze przyczyny zatruć wzywa odpowiednią pomoc udziela pomocy osobie poszkodowanej na skutek oparzenia termicznego udziela pomocy osobie poszkodowanej na skutek oparzenia chemicznego: - skóry - przełyku i przewodu pokarmowego - oczu wyjaśnia, jak należy się zachowywać i czego należy unikać w czasie burzy wyjaśnia, jak należy postępować, by bezpiecznie udzielić pomocy osobom tonącym pierwsza pomoc przy zatruciach: - pokarmowych - lekami - gazami - środkami chemicznymi wyjaśnia znaczenie terminów udar słoneczny" i udar cieplny" wyjaśnia, jakie skutki wywołują porażenia prądem elektrycznym i od czego zależy stopień obrażeń wyjaśnia, jak należy postępować, by bezpiecznie udzielić pomocy osobom tonącym podczas kąpieli wymienia drogi przenikania trucizn do organizmu omawia skutki działania wysokiej temperatury na organizm ludzki rozpoznaje stopień zagrożenia osoby poszkodowanej i wyjaśnia zasady bezpiecznego postepowania w rejonie wypadku wyjaśnia, jak należy postępować, by bezpiecznie udzielić pomocy osobom tonącym na skutek załamania lodu rozpoznaje stopień zagrożenia osoby poszkodowanej i wyjaśnia zasady bezpiecznego postepowania w rejonie wypadku
Wypadek drogowy wymienia najczęstsze przyczyny wypadków drogowych omawia zasady zachowania się podczas udzielania pomocy poszkodowanym w wypadkach drogowych omawia podstawowe zasady transportowania poszkodowanych uzasadnia znaczenie udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach drogowych stosuje schemat postępowania ratunkowego w wypadkach komunikacyjnych Dział 5.OCHRONA PRZED SKAŻENIAMI Wpływ substancji promieniotwórczych na ludzi, zwierzęta, żywność i wodę wyjaśnia znaczenie terminu promieniotwórczość" omawia wpływ substancji promieniotwórczych na ludzi, zwierzęta, żywność i wodę podaje przykłady wykorzystania promieniotwórczości w służbie ludzkości ją zabiegi sanitarne i zabiegi specjalne podaje nazwy instytucji w Polsce, w ramach których działają służby monitorujące poziom radiacji podaje wysokość dawki promieniowania, która wywołuje typowe objawy choroby popromiennej
Zabezpieczeni e żywności i wody przed skażeniami Postępowanie ze skażoną żywnością i wodą wyjaśnia znaczenie terminów: skażenie" i zakażenie" wymienia sposoby zabezpieczenia żywności i wody przed skażeniami uzdatnianie skażonej żywności i wody wymienia możliwe źródła skażenia charakteryzuje walory ochronne różnych rodzajów opakowań wyjaśnia, dlaczego uzdatnianie do spożycia wody sprawia kłopoty planuje wielkość zapasów wody i żywności na potrzeby swojej rodziny, na określony czas wyjaśnia znaczenie terminów: odkażanie", dezynfekcja", dezynsekcja", deratyzacja" uzasadnia konieczność stałej ochrony wody i żywności, zwłaszcza w czasie zdarzeń kryzysowych omawia sposoby postępowania w przypadku zagrożenia skażeniami promieniotwórczymi wyjaśnia znaczenie terminów: dezaktywacja" (mechaniczna, fizyczna, chemiczna) Dział 6.ZAGROŻENIA CHEMICZNE Oznakowanie substancji toksycznych rozpoznaje znaki substancji toksycznych na pojazdach i budowlach proponuje działania chroniące ludzi przed działaniem substancji szkodliwych wyjaśnia znaczenie terminu piktogram" wymienia rodzaje oznakowań substancji toksycznych i miejsca ich eksponowania przedstawia zasady postępowania w okolicznościach nakazujących opuszczenie zagrożonego miejsca
Postępowanie w wypadku awarii wyjaśnia zasady postępowania w przypadku awarii instalacji chemicznej i środka transportu oraz rozszczelnienia zbiorników z substancjami toksycznymi wymienia różne części ubioru chroniące oczy, drogi oddechowe i skórę przed skażeniami wykorzystuje różne materiały do wykonania zastępczych środków dróg oddechowych i skóry podaje przykłady zastępczych środków ochrony dróg oddechowych i skóry wymienia zagrożenia lokalne stwarzane przez przemysł i transport