Opracowała Wiesława Czmiel Przełom maja i czerwca to najlepszy czas na wycieczkę do ogrodu botanicznego. Łącząc przyjemne z pożytecznym, proponuję zajęcia terenowe z geografii dla gimnazjalistów w Ogrodzie Botanicznym Uniwersytetu Wrocławskiego. Tematyka zajęć: Ewolucja świata roślinnego i zwierzęcego. Interpretacja profilu geologicznego. Związek roślinności z warunkami klimatycznymi. Cele ogólne: - rozwijanie zainteresowań przyrodniczych i potrzeby samodzielnego poznawania przyrody - doskonalenie umiejętności: prowadzenia samodzielnych obserwacji posługiwania się planem sporządzania notatek i rysunków z natury Cele szczegółowe: A zapamiętanie wiadomości: Uczeń: - poznaje gatunki roślin pochodzących z innych stref klimatycznych - prawidłowo odczytuje treść tabeli stratygraficznej - opisuje ewolucję życia na Ziemi B zrozumienie wiadomości: - potrafi podać przykłady roślin charakterystycznych dla poszczególnych stref klimatycznych - rozumie wpływ wydarzeń geologicznych na rozwój świata roślinnego i zwierzęcego na Ziemi C stosowanie wiadomości w sytuacjach typowych: - potrafi lokalizować wybrane obiekty na planie i mapie - potrafi zinterpretować profil geologiczny D stosowanie wiadomości w sytuacjach problemowych: - potrafi wskazać współzależności między roślinnością naturalną, światem zwierzęcym a warunkami klimatycznymi panującymi na Ziemi obecnie i w przeszłości Czas trwania zajęć: ok. 4 godzin ( w tym min. 3 godz. pracy własnej uczniów) Wyposażenie ucznia: karta zajęć terenowych, ołówek, gumka, długopis. Tok zajęć: 1. Przed zaplanowaną lekcją nauczyciel zapoznaje uczniów z tematem zajęć, rozdaje karty zajęć terenowych, omawia sposób ich wypełniania. 2. Nauczyciel oprowadza uczniów po terenie Ogrodu Botanicznego zwracając uwagę na ciekawe obiekty i rośliny, omawia charakterystyczne cechy poszczególnych stref klimatycznych, objaśnia sposób zalegania warstw skalnych na przykładzie profilu geologicznego. 3. Uczniowie samodzielnie wykonują zadania, nauczyciel udziela dodatkowych informacji, zbiera karty zajęć do oceny i podsumowuje zajęcia. Uwaga! Część zajęć odbywa się w pawilonie Panorama Natury (punkt IV karty zadań), w kasie Ogrodu należy umówić grupę na odpowiednią godzinę wejścia.
---------------------------------------------------- imię i nazwisko KARTA ZAJĘĆ TERENOWYCH Ogród Botaniczny Uniwersytetu Wrocławskiego Znajdujesz się na terenie Ogrodu Botanicznego założonego w 1811r. jako placówka naukowa Uniwersytetu Wrocławskiego. W tym czasie uprawiano tu 2000 gatunków roślin, dziś ponad 8000. Zapoznaj się z planem Ogrodu, zwróć uwagę na rozmieszczenie poszczególnych obiektów: PANORAMA NATURY, PALMIARNIA, KAKTUSIARNIA, PROFIL GEOLOGICZNY. I. Profil geologiczny ( na planie oznaczony literą P, obok Alpinarium). Przyjrzyj się uważnie profilowi geologicznemu, zwróć uwagę na sposób zalegania skał, przeczytaj informacje umieszczone na tablicy obok profilu, a następnie uzupełnij tekst: W południowo-wschodniej części Ogrodu Botanicznego znajduje się profil geologiczny wykonany ponad 100 lat temu przez prof..... Jest to miniatura przekroju warstw skalnych na terenie... zagłębia węglowego. Złoża węgla występują tu na przemian z warstwami innych skał osadowych, takich jak: wapień,...,... i łupek ilasty. Oprócz skał osadowych na profilu możemy zobaczyć skały magmowe:...,... i granit. Poniżej profilu leżą skamieniałe pnie. Są to kopalne szczątki pierwotnych drzew... z okresu permo-karbońskiego.
II. Odszukaj na planie wymienione poniżej rośliny, oznaczone numerami od 1 do 14, a następnie znajdź je na terenie Ogrodu Botanicznego i wykonaj ołówkiem odpowiednie rysunki. Nie zrywaj liści potrzebnych do narysowania! Zwróć uwagę na miejsce występowania danej rośliny. 1. Pięciornik trójzębny 2. Dębik ośmiopłatkowy 3. Metasekwoja chińska 4. Dąb szypułkowy (cała roślina) (cała roślina) (gałąź z igłami) (gałąź z liśćmi) Występowanie: Występowanie: Występowanie: Występowanie : Grenlandia półn. Syberia śr. Chiny śr. Europa 5. Daglezja 6. Cypryśnik błotny 7. Miłorząb japoński 8. Laur (wawrzyn) (gałąź z igłami) (gałąź z igłami) (pojedynczy liść) (liść) Występowanie : Występowanie: Występowanie : Japonia Występowanie : obszar Kanada połud.-wsch. część śródziemnomorski Ameryki Północnej 9. Eukaliptus 10. Banan 11. Bambus 12.... dowolny (gałąź z liśćmi) (liść) (pęd) okaz z Kaktusiarni Występowanie : Występowanie : Występowanie : Występowanie: Australia Malaje śr. Afryka Ameryka Półn.
13....- dowolny 14. Klon cukrowy okaz z Kaktusiarni (pojedynczy liść) Uwaga! Rośliny oznaczone numerami od 8 do 11 znajdują się do 11 znajdują się w Palmiarni. Występowanie: Afryka Występowanie: Kanada III. Przyporządkuj poznane rośliny odpowiednim strefom klimatycznym: a) wpisz numery odpowiadające poszczególnym roślinom na zamieszczonej poniżej mapce (uwaga: pod każdym rysunkiem w zadaniu II. podane jest występowanie danej rośliny na świecie). b) uzupełnij tabelę wpisując nazwy roślin oraz odpowiadające im numery do poszczególnych stref klimatycznych. ROŚLINA STREFA KLIMATYCZNA 10 banan Równikowa Zwrotnikowa sucha 6 cypryśnik błotny Zwrotnikowa wilgotna 3 metasekwoja chińska Podzwrotnikowa Umiarkowana ciepła 5 daglezja Umiarkowana chłodna Okołobiegunowa
IV. Wystawa PANORAMA NATURY Znajdujesz się na niecodziennej wystawie. Możesz tu prześledzić rozwój świata roślinnego i zwierzęcego na naszej planecie w minionych okresach geologicznych. Zwróć uwagę na panoramiczny obraz 36 metrowej długości ukazujący warunki życia w morzu i na lądzie w ciągu ostatnich 600 milionów lat. Dobrze zachowane skamieniałości pozwalają obejrzeć przykłady organizmów z odległej przeszłości. Liczby na podłodze określają wiek, w którym się znajdujesz, a napisy po prawej stronie podają nazwę okresu geologicznego. Słuchaj uważnie komentarza i uzupełnij poniższą tabelę. Zwróć szczególną uwagę na okazy oznaczone w tabeli takim symbolem: Wiek w mln lat Okres geologiczny Ważne wydarzenia Era 2 70 100 200 --------------------- 300 400 500...570... 4500 czwartorzęd trzeciorzęd kreda jura trias perm karbon dewon sylur ordowik kambr Pojawia się nowy gatunek -... cios mamuta czaszka nosorożca pięściaki pierwsze narzędzia Z żywicy drzew iglastych powstają złoża..., w wyniku ruchów... powstają m.in. Karpaty Kończy się era panowania gadów, pojawiają się pierwsze rośliny..., czyli kwiatowe jajo dinozaura belemnity ze zrekonstruowaną częścią ciała liść palmy (po lewej) Na lądzie panują olbrzymie... pojawia się nowa grupa zwierząt -..., charakterystyczne skamieniałości to... praptak przekrój szyszki araukarii Klimat się ociepla, dominują rośliny nagonasienne, pojawia się nowa grupa zwierząt -... wapień muszlowy z odciskami małżów Pojawiają się pierwsze gady, są to..., w powietrzu unoszą się olbrzymie... W puszczy karbońskiej rosną 30 m wysokości..., pojawiają się rośliny nago... Pojawiają się... i widłaki, ryby dają początek... Rośliny wychodzą na ląd, są to..., w morzach pojawiają się ryby chrzęstno... Częste ruchy... i... mórz ławica głowonogów - ortocerasów Życie rozwija się w morzu, typowymi skamieniałościami dla tego okresu są... Wielkie fałdowania, intensywna działalność..., formowanie się... kenozoik mezozoik paleozoik prekambr V. Ewaluacja. Czy podobały Ci się dzisiejsze zajęcia? Zaznacz na osi swoją ocenę w skali od 0 do 6. 0 1 2 3 4 5 6
Bibliografia: 1. Orzeszkowska Zofia: Ogród Botaniczny Uniwersytetu Wrocławskiego. Przewodnik. Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 1992. 2. Herman Janusz: Lekcja terenowa geografii w Ogrodzie Botanicznym i Muzeum Przyrodniczym Uniwersytetu Wrocławskiego. Geografia w Szkole nr 251/1996. 3. Ogród wita. Pismo Ogrodu Botanicznego Uniwersytetu Wrocławskiego. Maj 2006.