OCHRONA PRZECIWPOŻAROWA W ARCHITEKTURZE Sprzedajemy bezpieczeństwo ZASADY PROJEKTOWANIA WG POLSKICH PRZEPISÓW 07.12.2017r. Andrzej Łebek
Agenda 1. Idea ochrony przeciwpożarowej 2. Definicje, klasyfikacje, parametry 3. Oddzielenia stref pożarowych 4. Odporność ogniowa elementów budynku 5. Ewakuacja podczas pożaru 6. Oddymianie grawitacyjne, zapobieganie zadymianiu
Akty Prawne 1. Ustawa Prawo Budowlane z dnia 7 lipca 1994 r. (Dz. U. z 2000 r Nr 106, poz. 1226, z późniejszymi zmianami) 2. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. (Dz. U. z 2002 r Nr 75, poz. 690, z późniejszymi zmianami, w tym rozporządzenie z dnia 13 lutego 2003 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie Dz. U. Nr 33, poz. 270) 3. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. Nr 109, poz. 719). 3
Po co istnieje ochrona przeciwpożarowa? Budynek powinien mieć następujące właściwości użytkowe, które podczas pożaru: zapewnią ewakuację, ograniczą straty materialne, zapewnią w określonym czasie nośność konstrukcji, ograniczą wzrost temperatury konstrukcji, ograniczą dopływ strumienia ciepła lub będą go odprowadzać. 4
Ochrona przeciwpożarowa ścieżka działań wytyczne rzeczoznawcy ds. zabezpieczeń ppoż. lub PSP projekt zgodny z przepisami ppoż. uzgodnienie projektu u rzeczoznawcy ds. zabezpieczeń ppoż. budowa obiektu odbiór przez PSP
PODZIAŁ BUDYNKÓW ZE WZGLĘDU NA PRZEZNACZENIE I SPOSÓB UŻYTKOWANIA mieszkalne, zamieszkania zbiorowego i użyteczności publicznej, charakteryzowane kategorią zagrożenia ludzi ZL, produkcyjne i magazynowe, określane jako PM, inwentarskie (służące do hodowli inwentarza), określane jako IN.
Kategoria zagrożenia ludzi - ZL ZL I - zawierające pomieszczenia przeznaczone do jednoczesnego przebywania ponad 50 osób nie będących stałymi użytkownikami, a nie przeznaczone przede wszystkim do użytku ludzi o ograniczonej zdolności poruszania się, ZL II - przeznaczone przede wszystkim do użytku ludzi o ograniczonej zdolności poruszania się, ZL III - użyteczności publicznej, nie zakwalifikowane do ZL I i ZL II, ZL IV - mieszkalne, ZL V - zamieszkania zbiorowego, nie zakwalifikowane do ZL I i ZL II.
Określenie wysokości budynku
Określenie wysokości budynku
Określenie wysokości budynku
Klasa odporności pożarowej budynków Wyróżniamy 5 klas odporności pożarowej budynków lub ich części, podanych w kolejności od najwyższej do najniższej i oznaczonych literami: A B C D E Wymagana klasa odporności pożarowej budynku zależy od: jego wysokości (ilości kondygnacji); oraz kategorii ZL lub gęstości obciążenia ogniowego tej strefy pożarowej w budynku PM, dla której jest ona maksymalna.
Klasa odporności pożarowej budynków Budynek ZL I ZL II ZL III ZL IV ZL V Niski (N) B B C D C Średniowysoki (SW) B B B C B Wysoki (W) B B B B B Wysokościowy (WW) A A A B A Tabela: 75-212. pkt 2.
Klasa odporności pożarowej budynków Odporność ogniowa definicja Zdolność do zachowywania określonych właściwości podczas pożaru przez określony czas. Inaczej mówiąc jest to czas do osiągnięcia przez dany element stanu granicznego nośności, izolacyjności lub szczelności ogniowej. R E I nośność ogniowa, szczelność ogniowa, izolacyjność ogniowa.
Klasa odporności pożarowej budynku Główna konstrukcja nośna Klasa odporności ogniowej elementów budynku Konstrukcja dachu Strop Ściana zewnętrzna Ściana wewnętrzna Przekrycie dachu A R 240 R 30 REI 120 B R 120 R 30 REI 60 C R 60 R 15 REI 60 EI 120 (o i) EI 60 (o i) EI 30 (o i) EI 60 RE 30 EI 30 RE 30 EI 15 RE 15 D R 30 x REI 30 EI 30 (o i) x x E x x x x x x Tabela: 75-216. pkt 1.
Kiedy nie stosuje się przepisów przeciwpożarowych? WYMAGANIA DOTYCZĄCE KLASY ODPORNOŚCI POŻAROWEJ BUDYNKÓW NIE DOTYCZĄ: Budynków do 3 kondygnacji włącznie mieszkalnych: jednorodzinnych, zagrodowych i rekreacji indywidualnej, mieszkalnych i administracyjnych w gospodarstwach leśnych. Budynków wolnostojących do 2 kondygnacji nadziemnych włącznie o kubaturze brutto do 1500 m3 przeznaczonych do celów turystyki i wypoczynku, gospodarczych w zabudowie jednorodzinnej i zagrodowej oraz w gospodarstwach leśnych, o kubaturze brutto do 1000 m3 przeznaczonych do wykonywania zawodu lub działalności usługowej i handlowej, także z częścią mieszkalną. wolnostojących garaży o liczbie stanowisk postojowych nie większej niż 2.
GĘSTOŚĆ OBCIĄŻENIA OGNIOWEGO Kategoria budynków PM - zależy od wartości gęstości obciążenia ogniowego i wysokości budynku Gęstość obciążenia ogniowego energia cieplna wyrażona w megadżulach [MJ], która może powstać przy spaleniu materiałów palnych znajdujących się w pomieszczeniu, strefie pożarowej lub składowisku materiałów stałych przypadająca na jednostkę powierzchni tego obiektu, wyrażoną w metrach kwadratowych.
Klasa odporności pożarowej budynków Maksymalna gęstość o.o. strefy pożarowej w budynku Q [MJ/m 2 ] Budynek o jednej kondygnacji nadziemnej (bez ograniczenia wysokości) Budynek wielokondygnacyjny N SW W WW Q 500 E D C B B 500< Q 1000 D D C B B 1000< Q 2000 C C C B B 2000< Q 4000 B B B x x Q > 4000 A A A x x Tabela: 75-212. pkt 4.
Klasa odporności pożarowej budynków HOTEL 5 kondygnacji, 16,5m wysokości KAT. WYSOKOŚCI: KLASA ZL: KLASA ODPORNOŚCI OGNIOWEJ: Budynek ZL I ZL II ZL III ZL IV ZL V Niski (N) B B C D C Średniowysoki (SW) B B B C B Wysoki (W) B B B B B Wysokościowy (WW) A A A B A
Klasa odporności pożarowej budynków HOTEL 5 kondygnacji, 16,5m wysokości KAT. WYSOKOŚCI: SW KLASA ZL: V KLASA ODPORNOŚCI OGNIOWEJ: B A co w przypadku, jeśli w hotelu występuje pomieszczenie dla >50 osób, np. sala konferencyjna?
Klasa odporności pożarowej budynków SZPITAL 10 kondygnacji, 35,0m wysokości KAT. WYSOKOŚCI: KLASA ZL: KLASA ODPORNOŚCI OGNIOWEJ: Budynek ZL I ZL II ZL III ZL IV ZL V Niski (N) B B C D C Średniowysoki (SW) B B B C B Wysoki (W) B B B B B Wysokościowy (WW) A A A B A
Klasa odporności pożarowej budynków SZPITAL 10 kondygnacji, 35,0m wysokości KAT. WYSOKOŚCI: W KLASA ZL: ZLII KLASA ODPORNOŚCI OGNIOWEJ: B
Klasa odporności pożarowej budynków MAGAZYN+HALA PRODUKCYJNA 1 kondygnacja, 12m wysokości, Q=1200MJ/m2 OBIEKT PM KAT. WYSOKOŚCI: KLASA ODPORNOŚCI OGNIOWEJ: Maksymalna gęstość o.o. strefy pożarowej w budynku Q [MJ/m 2 ] Budynek o jednej kondygnacji nadziemnej (bez ograniczenia wysokości) Budynek wielokondygnacyjny N SW W WW Q 500 E D C B B 500< Q 1000 D D C B B 1000< Q 2000 C C C B B 2000< Q 4000 B B B x x Q > 4000 A A A x x
Klasa odporności pożarowej budynków MAGAZYN+HALA PRODUKCYJNA 1 kondygnacja, 12m wysokości, Q=1200MJ/m2 OBIEKT PM KAT. WYSOKOŚCI: N/D KLASA ODPORNOŚCI OGNIOWEJ: C A co w przypadku, jeśli w obiekcie są również biura i zaplecze socjalne?
Kategoria budynku / Strefa pożarowa ZL PM
Kategoria budynku / Strefa pożarowa
Kategoria budynku / Strefa pożarowa Rodzaje stref pożarowych Gęstość obciążenia ogniowego Q [MJ/m2] Dopuszczalna powierzchnia strefy pożarowej m 2 W budynku o jednej kondygnacji nadziemnej (bez ograniczenia wysokości) W budynku wielokondygnacyjnym Niskim i średniowysokim (N) i (SW) Wysokim i wysokościowym (W) i (WW) Q > 4000 1 000 x x Strefy pożarowe z pom. zagrożonym wybuchem 2000 < Q < 4000 2 000 x x 1000 < Q < 2000 4 000 1 000 x 500 < Q < 1000 6 000 2 000 500 Q < 500 8 000 3 000 1 000 Q > 4000 2 000 1 000 x Strefy pożarowe pozostałe 2000 < Q < 4000 4 000 2 000 x 1000 < Q < 2000 8 000 4 000 1 000 500 < Q < 1000 15 000 8 000 2 500 Q < 500 20 000 10 000 5 000
Kategoria budynku / Strefa pożarowa ZL 900 m2 2k. PM 5600m2, 1k. Q=1000MJ/m2
Kategoria budynku / Strefa pożarowa ZL - 900m2, 2k.
Kategoria budynku / Strefa pożarowa PM 5600m2, 1k., Q=1000MJ/m2 Rodzaje stref pożarowych Gęstość obciążenia ogniowego Q [MJ/m2] Dopuszczalna powierzchnia strefy pożarowej m 2 W budynku o jednej kondygnacji nadziemnej (bez ograniczenia wysokości) W budynku wielokondygnacyjnym Niskim i średniowysokim (N) i (SW) Wysokim i wysokościowym (W) i (WW) Q > 4000 1 000 x x Strefy pożarowe z pom. zagrożonym wybuchem 2000 < Q < 4000 2 000 x x 1000 < Q < 2000 4 000 1 000 x 500 < Q < 1000 6 000 2 000 500 Q < 500 8 000 3 000 1 000 Q > 4000 2 000 1 000 x Strefy pożarowe pozostałe 2000 < Q < 4000 4 000 2 000 x 1000 < Q < 2000 8 000 4 000 1 000 500 < Q < 1000 15 000 8 000 2 500 Q < 500 20 000 10 000 5 000
Oddzielenia stref pożarowych
Oddzielenia stref pożarowych
Oddzielenia stref pożarowych
Oddzielenia stref pożarowych
Odporność ogniowa elementów budynku - konstrukcja
Odporność ogniowa elementów budynku - konstrukcja
Odporność ogniowa elementów budynku - konstrukcja
Odporność ogniowa elementów budynku - konstrukcja
Odporność ogniowa elementów budynku - konstrukcja
Odporność ogniowa elementów budynku - konstrukcja System natryskowy mcr ISOVERM 825 i mcr ISOVERM HCT dla konstrukcji stalowych i żelbetowych System natryskowy mcr TECWOOL F dla konstrukcji stalowych i żelbetowych
Odporność ogniowa elementów budynku - konstrukcja System powłok pęczniejących do konstrukcji stalowych System farb pęczniejących mcr PYROPLAST HW do konstrukcji drewnianych
Odporność ogniowa elementów budynku oddzielenia ppoż Klasa odporności ogniowej Klasa odporności pożarowej budynku Elementów oddzielenia przeciwpożarowego: ścian i stropów z wyjątkiem stropów ZL stropów w ZL Drzwi przeciwpożarowych lub innych zamknięć przeciwpożarowych Drzwi z przedsionka przeciwpożarowego: na korytarz i do pomieszczenia na klatkę schodową A R E I 240 R E I 120 E I 120 E I 60 E 60 B i C R E I 120 R E I 60 E I 60 E I 30 E 30 D i E R E I 60 R E I 30 E I 30 E I 15 E 15
Odporność ogniowa elementów budynku oddzielenia ppoż
Odporność ogniowa elementów budynku oddzielenia ppoż Zabezpieczenie dróg ewakuacyjnych przed zadymieniem Ograniczenie wystąpienia paniki wśród ludzi, przebywających w innych strefach pożarowych Zapewnienie bezpiecznej ewakuacji ze stref objętych pożarem
Odporność ogniowa elementów budynku oddzielenia ppoż Przeciwpożarowe klapy mcr WIP, drzwiowe mcr DOR, transferowe mcr FS Przeciwpożarowe klapy jednopłaszczyznowe mcr FID S, mcr FID PRO
Jak zapewnić właściwe warunki ewakuacji? Zaprojektować odpowiednio: drzwi: szerokości i ilości, wyjścia z pomieszczeń i budynków, przejścia i dojścia ewakuacyjne, konstrukcję dróg ewakuacyjnych. DROGA EWAKUACYJNA droga komunikacji ogólnej w budynku, służące do celów ewakuacji ludzi.
Ewakuacja Dojście ewakuacyjne DOJŚCIE EWAKUACYJNE - jest to odległość mierzona w osiach drogi od wyjścia z pomieszczenia na drogę ewakuacyjną do wyjścia prowadzącego do: innej strefy pożarowej, na zewnątrz budynku (długość ewakuacji przez klatkę pomija się), do klatki schodowej pożarowo bezpiecznej.
Ewakuacja Dojście ewakuacyjne Za równorzędne wyjściu do innej strefy pożarowej, o którym mowa w ust. 1, uważa się wyjście do obudowanej klatki schodowej (REI60), zamykanej drzwiami o klasie odporności ogniowej co najmniej E I 30, wyposażonej w urządzenia zapobiegające zadymieniu lub służące do usuwania dymu.
Ewakuacja Dojście ewakuacyjne Rodzaj strefy pożarowej Z pomieszczeniem zagrożonym wybuchem PM o gęstości obciążenia ogniowego Q > 500 MJ/m2 bez pomieszczenia zagrożonego wybuchem PM o gęstości obciążenia ogniowego Q 500 MJ/m2 bez pomieszczenia zagrożonego wybuchem Przy jednym dojściu Długość dojścia (m) Przy co najmniej 2 dojściach 10 40 30* 60 60* 100 ZL I, II i V 10 40 ZL III 30* 60 ZL IV 60* 100 * w tym nie więcej niż 20 m na poziomej drodze ewakuacyjnej
Ewakuacja Dojście ewakuacyjne Długości dojść ewakuacyjnych, o których mowa w ust. 3, mogą być powiększone pod warunkiem ochrony: 1)strefy pożarowej stałymi samoczynnymi urządzeniami gaśniczymi wodnymi - o 50%, 2) drogi ewakuacyjnej samoczynnymi urządzeniami oddymiającymi uruchamianymi za pomocą systemu wykrywania dymu - o 50%. Przy jednoczesnym stosowaniu tych urządzeń długość dojścia może być powiększona o 100%.
Ewakuacja Przejście ewakuacyjne PRZEJŚCIE EWAKUACYJNE jest to odległość mierzona od najdalszego miejsca w pomieszczeniu, w którym może przebywać człowiek, do wyjścia ewakuacyjnego z tego pomieszczenia na drogę ewakuacyjną lub do innej strefy pożarowej albo na zewnątrz budynku i wynosi w strefie ZL max. 40m przez max 3 pomieszczenia. Dla PM <=500MJ/m2 100m, dla >500MJ/m2 75m.
Ewakuacja Przejście ewakuacyjne Długości przejść, o których mowa w ust. 1 i 2, mogą być powiększone pod warunkiem zastosowania: 1) stałych samoczynnych urządzeń gaśniczych wodnych - o 50%, 2) samoczynnych urządzeń oddymiających uruchamianych za pomocą systemu wykrywania dymu - o 50%.
Ewakuacja drzwi Łączną szerokość drzwi w świetle stanowiących wyjścia ewakuacyjne z pomieszczenia należy obliczać proporcjonalnie do liczby osób mogących przebywać w nim równocześnie, przyjmując co najmniej 0,6 m szerokości na 100 osób, przy czym najmniejsza szerokość drzwi w świetle przejścia powinna wynosić 0,9 m, a w przypadku drzwi służących do ewakuacji do 3 osób - 0,8 m. SZEROKOŚĆ DRZWI W ŚWIETLE PRZEJŚCIA 100 OSÓB = 0,6 m, min. 0,9 m 50 OSÓB lub POW > 300m2 = min. 2 wyjścia
Ewakuacja drzwi Pomieszczenie powinno mieć co najmniej dwa wyjścia ewakuacyjne oddalone od siebie o co najmniej 5 m w przypadkach, gdy: 1) jest przeznaczone do jednoczesnego przebywania w nim ponad 50 osób, a w strefie pożarowej ZL II - ponad 30 osób, 2) znajduje się w strefie pożarowej ZL, a jego powierzchnia przekracza 300 m 2, 3) znajduje się w strefie pożarowej PM o gęstości obciążenia ogniowego powyżej 500 MJ/m 2, a jego powierzchnia przekracza 300 m 2, 4) znajduje się w strefie pożarowej PM o gęstości obciążenia ogniowego do 500 MJ/m 2, a jego powierzchnia przekracza 1.000 m 2, 5) jest zagrożone wybuchem, a jego powierzchnia przekracza 100 m 2.
Ewakuacja drzwi Wymiarowanie szerokości drzwi: A szer. w świetle muru, B szer. w świetle ościeżnicy, C szer. w świetle przejścia (przy kącie otwarcia drzwi na 90 ).
Ewakuacja drzwi Drzwi stanowiące wyjście ewakuacyjne z pomieszczenia, w którym może przebywać jednocześnie więcej niż 300 osób, oraz drzwi na drodze ewakuacyjnej z tego pomieszczenia, powinny być wyposażone w urządzenia przeciwpaniczne
Ewakuacja drzwi Szerokość drzwi = wymagana min. szerokość biegu schodowego
Ewakuacja szerokości elementów pionowej drogi ewakuacji Przeznaczenie budynków Minimalna szerokość użytkowa (m) biegu spocznika Maksymalna wysokość stopni (m) Budynki mieszkalne jednorodzinne i w zabudowie zagrodowej oraz mieszkania dwupoziomowe 0,8 0,8 0,19 Budynki mieszkalne wielorodzinne, budynki zamieszkania zbiorowego*) oraz budynki użyteczności publicznej*), z wyłączeniem budynków zakładów opieki zdrowotnej, a także budynki produkcyjne*), magazynowoskładowe oraz usługowe, w których zatrudnia się ponad 10 osób 1,2 1,5 0,175 Przedszkola i żłobki 1,2 1,3 0,15 Budynki opieki zdrowotnej*) 1,4 1,5 0,15 0,9 0,9 0,19 Garaże wbudowane i wolno stojące (wielostanowiskowe) oraz budynki usługowe, w których zatrudnia się do 10 osób We wszystkich budynkach niezależnie od ich przeznaczenia schody do kondygnacji podziemnej, pomieszczeń technicznych i poddaszy nieużytkowych 0,8 0,8 0,2
Ewakuacja dopuszczalne rozwiązania
Oddymianie budynków - cele Niedopuszczenie do zadymienia dróg ewakuacyjnych umożliwiające ewakuację osób z miejsc zagrożonych Ułatwienie prowadzenia akcji gaśniczej straży pożarnej przez łatwiejsze zlokalizowanie i dotarcie do miejsca pożaru Obniżenie temperatury i spowolnienie rozprzestrzeniania się pożaru Minimalizacja strat materialnych
Samoczynne urządzenia oddymiające Klapy oddymiające i świetliki dachowe mcr PROLIGHT, mcr PROLIGHT PLUS Pasma świetlne łukowe mcr PROLIGHT
Samoczynne urządzenia oddymiające Klapy żaluzjowe mcr LAM Kurtyny dymowe mcr PROSMOKE
Zapobieganie zadymianiu Nadciśnieniowy system zapobiegania zadymianiu pionowych dróg eakuacyjnych mcr EXi
Samoczynne urządzenia oddymiające - projektowanie PN-B-02877-4.2001 Instalacje grawitacyjne do odprowadzania dymu i ciepła Tzw. POLSKA NORMA Inne normy: BS (Wlk. Brytania), NFPA (USA), VdS (Niemcy)
Samoczynne urządzenia oddymiające - projektowanie
Samoczynne urządzenia oddymiające PN-B-02877-4 PN-B-02877-4.2001 Główną wynikową obliczeń wg norm jest % powierzchni rzutu strefy oddymianej, przekładający się na powierzchnię czynną klap dymowych. Powierzchnia czynna (Acz) determinuje sprawność działania klapy dymowej w odprowadzaniu dymu i ciepła ze strefy objętej pożarem. Oblicza się ją za pomocą wzoru: Acz = Ag x Cv Gdzie Ag powierzchnia geometryczna otworu Cv współczynnik przepływu, wynikający z badań produktów w certyfikowanych instytutach badawczych Parametr powierzchni czynnej najczęściej podawany jest przez producenta.
Samoczynne urządzenia oddymiające PN-B-02877-4 PN-B-02877-4.2001 Instalacje grawitacyjne do odprowadzania dymu i ciepła. Główne czynniki: Wielkość strefy dymowej Pożądana wysokość warstwy wolnej od dymu Bliskość straży pożarnej czas dojazdu i rozpoczęcia akcji gaśniczej Rodzaj składowanego materiału i sposób składowania szybkość rozprzestrzeniania się pożaru A R H A cz = α A R 0,5 H < d < 0,9 H d 130% A g
Samoczynne urządzenia oddymiające PN-B-02877-4 PN-B-02877-4.2001 Oddymianie klatek schodowych: A Klatki schodowe Budynki niskie i średniowysokie B A cz = A x B x 5% pow. otworu pod klapę A B Budynki wysokie A cz = A x B x 7,5% Szyby dźwigowe A cz = A x B x 2,5% 1,0m 2 pow. otworu pod klapę 1,5m 2 pow. otworu pod klapę 0,5m 2
Samoczynne urządzenia oddymiające PN-B-02877-4 PN-B-02877-4.2001 Napowietrzanie oddymianych klatek schodowych może odbywać się za pomocą: Drzwi na parterze prowadzących z klatki schodowej na zewnątrz budynku lub przez inne drzwi prowadzące na zewnątrz budynku (hall, korytarz) Klapy napowietrzające, np. klapy żaluzjowe montowane w elewacji Okna napowietrzające, wyposażone w siłowniki sterowane sygnałem pożarowym Naturalne otwory w ścianach Powierzchnia jaką należy zapewnić do prawidłowego napowietrzania klapy: Ag x 130% np. klapa o wym. 120x140cm: 1,20x1,40 x 130% = 2,18m2 Powierzchnia napowietrzania drzwi, okien, etc. liczona jest w świetle otworu tych elementów
Samoczynne urządzenia oddymiające system nadciśnieniowy Klatka schodowa stanowiąca drogę ewakuacji Strefa objęta pożarem
Samoczynne urządzenia oddymiające system nadciśnieniowy Strefa wyższego ciśnienia Strefa niższego ciśnienia
PODSUMOWANIE Jak zapewnić prawidłową ochronę przeciwpożarową? odpowiednio zaklasyfikować budynek określić wielkości stref pożarowych określić wymagania odporności ogniowej poszczególnych części budynku wydzielić drogi i przejścia ewakuacyjne zapewnić właściwą liczbę wyjść, wielkość i wyposażenie drzwi zaplanować system oddymiania lub zapobiegania zadymianiu
KONTAKT
Dziękuję