Jak poznawaliśmy. Marek Stęślicki. Instytut Astronomiczny UWr

Podobne dokumenty
Granice Układu Słonecznego. Marek Stęślicki IA UWr

Fizyka i Chemia Ziemi

Plan wykładu i ćwiczeń.

Plan wykładu. Mechanika układów planetarnych (Ukł. Słonecznego)

Plan wykładu. Mechanika Układu Słonecznego

Odkrycia Galileusza. Tomasz Mrozek Instytut Astronomiczny Uniwersytet Wrocławski

Astronomia. Znając przyspieszenie grawitacyjne planety (ciała), obliczyć możemy ciężar ciała drugiego.

Historia myśli naukowej. Ewolucja poglądów związanych z budową Wszechświata. dr inż. Romuald Kędzierski

KONKURS ASTRONOMICZNY

Plan wykładu. Mechanika układów planetarnych (Ukł. Słonecznego)

Od kryształowych sfer do upadku Plutona

Wykład 5. Początki nauki nowożytnej część 1 (prawo powszechnego ciążenia)

Fizyka i Chemia Ziemi

Metody badania kosmosu

Astronomiczny elementarz

PDF stworzony przez wersję demonstracyjną pdffactory

OPIS MODUŁ KSZTAŁCENIA (SYLABUS)

OPIS MODUŁ KSZTAŁCENIA (SYLABUS)

Wędrówki między układami współrzędnych

Konkurs Astronomiczny Astrolabium V Edycja 29 kwietnia 2019 roku Klasy IV VI Szkoły Podstawowej Odpowiedzi

Opozycja... astronomiczna...

Rok 2009 jest Światowym Rokiem Astronomii Agnieszka Muszyńska

Układ Słoneczny Pytania:

PodziaŁ planet: Zewnętrzne: Wewnętrzne: Merkury. Jowisz. Wenus. Saturn. Ziemia. Uran. Mars. Neptun

Tomasz Ściężor. Almanach Astronomiczny na rok 2013

Pozorne orbity planet Z notatek prof. Antoniego Opolskiego. Tomasz Mrozek Instytut Astronomiczny UWr Zakład Fizyki Słońca CBK PAN

Konkurs Astronomiczny Astrolabium IV Edycja 26 kwietnia 2017 roku Klasy I III Gimnazjum Test Konkursowy

Międzynarodowy Rok Astronomii 2009 luty (Księżyc) Niedziela Poniedziałek Wtorek Środa Czwartek Piątek Sobota

Zadania do testu Wszechświat i Ziemia

Genialne pomysły, które zmieniły świat - Teleskop

Mechanika nieba. Marcin Kiraga

ASTRONOMIA Klasa Ia Rok szkolny 2012/2013

W poszukiwaniu nowej Ziemi. Andrzej Udalski Obserwatorium Astronomiczne Uniwersytetu Warszawskiego

Podstawy fizyki sezon 1 VII. Pole grawitacyjne*

ETAP II. Astronomia to nauka. pochodzeniem i ewolucją. planet i gwiazd. na wydarzenia na Ziemi.

1. Obserwacje nieba 2. Gwiazdozbiór na północnej strefie niebieskiej 3. Gwiazdozbiór na południowej strefie niebieskiej 4. Ruch gwiazd 5.

Tomasz Ściężor. Almanach Astronomiczny na rok 2012

Ruchy planet. Wykład 29 listopada 2005 roku

NIE FAŁSZOWAĆ FIZYKI!

Sprawdzian Na rysunku przedstawiono siłę, którą kula o masie m przyciąga kulę o masie 2m.

Astronomia. Studium Podyplomowe Fizyki z Astronomią. Marcin Kiraga kiraga@astrouw.edu.pl

14 POLE GRAWITACYJNE. Włodzimierz Wolczyński. Wzór Newtona. G- stała grawitacji 6, Natężenie pola grawitacyjnego.

Pożegnania. Mapa nieba, miedzioryt, XIX w.

Tomasz Ściężor. Almanach Astronomiczny na rok 2014

Ziemia we Wszechświecie lekcja powtórzeniowa

Kazimierz Kordylewski i jego księżyce. Tomasz Mrozek Instytut Astronomiczny UWr Zakład Fizyki Słooca CBK PAN

Teleskopy optyczne. dr Krzysztof Rochowicz Zakład Dydaktyki Fizyki UMK Toruń

Grawitacja - powtórka

Odległość mierzy się zerami

kiraga/elem.html

Dyfrakcja to zdolność fali do uginania się na krawędziach przeszkód. Dyfrakcja światła stanowi dowód na to, że światło ma charakter falowy.

Doświadczenia fizyczne świadczące o ruchu obrotowym Ziemi

Obraz Ziemi widzianej z Księżyca

Sprawdzian 2. Fizyka Świat fizyki. Astronomia. Sprawdziany podsumowujące. sin = 0,0166 cos = 0,9999 tg = 0,01659 ctg = 60,3058

Z wizytą u Plutona. W poszukiwaniu nowych horyzontów. Tomasz Mrozek Instytut Astronomiczny UWr Zakład Fizyki Słońca CBK PAN

Poznajemy małe ciała niebieskie Układu Słonecznego.

ogarnia wszystko co piękne?

Wyznaczanie długości i szerokości geograficznej z obserwacji astronomicznych.

Niebo kwietniowe De Gestirne (album), XIX w.

STRUKTURA REWOLUCJI NAUKOWYCH. Rafał Demkowicz-Dobrzański Centrum Fizyki Teoretycznej PAN

Projekt instalacji astronomicznych w miejscach publicznych Krakowa

To ciała niebieskie o średnicach większych niż 1000 km, obiegające gwiazdę i nie mające własnych źródeł energii promienistej, widoczne dzięki

Kontrola wiadomości Grawitacja i elementy astronomii

KIE TOWARZY WATCHE LEC KÓW ASTRO

Piotr Brych Wzajemne zakrycia planet Układu Słonecznego

Konkurs Astronomiczny Astrolabium III Edycja 25 marca 2015 roku Klasy I III Liceum Ogólnokształcącego Test Konkursowy

PROSZĘ UWAŻNIE SŁUCHAĆ NA KOŃCU PREZENTACJI BĘDZIE TEST SPRAWDZAJĄCY

Wstęp do astrofizyki I

Przykład testu z astronomicznych podsatw geografii Uzupełnić puste pola : Wybarć własciwe odpowiedzi a,b,c,d,e... (moŝe byc kilka poprawnych!!

JAK MATEMATYKA POZWALA OPISYWAĆ WSZECHŚWIAT. 1 Leszek Błaszkiewicz

REGULAMIN I WOJEWÓDZKIEGO KONKURSU WIEDZY ASTRONOMICZNEJ KASJOPEJA

SPRAWDZIAN NR Merkury krąży wokół Słońca po orbicie, którą możemy uznać za kołową.

Odkryj planety naszego Układu Słonecznego W ciągu 90 minut przez wszechświat Na wycieczkę między Ehrenfriedersdorf i Drebach

Fizyka dla Informatyków Wykład 5 GRAWITACJA

Układ słoneczny. Rozpocznij

Niebo nad nami Styczeń 2018

PROPOZYCJA ĆWICZEŃ OBSERWACYJNYCH Z ASTRONOMII DO PRZEPROWADZENIA W OBSERWATORIUM ASTRONOMICZNYM INSTYTUTU FIZYKI UR DLA UCZESTNIKÓW PROJEKTU FENIKS

Wstęp do astrofizyki I

Tellurium szkolne [ BAP_ doc ]

KONKURS INTERDYSCYPLINARNY DLA UCZNIÓW SZKÓŁ PODSTAWOWYCH BLOK PRZEDMIOTÓW MATEMATYCZNO-PRZYRODNICZYCH

Elementy astronomii w geografii

Zdolność rozdzielcza

Wstęp do astrofizyki I

Prezentacja. Układ Słoneczny

ZAUROCZENI NIEBEM GWIAŹDZISTYM...

MECHANIKA NIEBA WYKŁAD r

Zapisy podstawy programowej Uczeń: 2. 1) wyjaśnia cechy budowy i określa położenie różnych ciał niebieskich we Wszechświecie;

Fizyka i Chemia Ziemi

Wyznaczanie długości i szerokości geograficznej z obserwacji astronomicznych.

Odkrywania i poza Układ Słoneczny w polskim

Tomasz Mrozek 1,2, Sylwester Kołomański 1 1. Instytut Astronomiczny UWr 2. Zakład Fizyki Słońca CBK PAN. Astro Izery

Układ Słoneczny Układ Słoneczny

ZAŁĄCZNIK IV. Obliczanie rotacji / translacji obrazów.

CZY W BIOLOGII MODELE MATEMATYCZNE ODEGRAJĄ PODOBNĄ ROLĘ, JAK W ROZWOJU ASTRONOMII?

Egzamin maturalny z fizyki i astronomii 5 Poziom podstawowy

Tytuł: Podróż w kosmos Autor: Aleksandra Fudali

PODRĘCZNA INSTRUKCJA ASTRO-EXCELA

Skala jasności w astronomii. Krzysztof Kamiński

Układ Słoneczny. Szkoła Podstawowa Klasy IV VI Doświadczenie konkursowe nr 2

VIII POWIATOWY KONKURS ASTRONOMICZNY COPERNICUS REGULAMIN

Transkrypt:

Jak poznawaliśmy Wszechświat Marek Stęślicki Instytut Astronomiczny UWr

Fot. Babak Tafreshi Prehistoria

Fot. Josch Hambsch Prehistoria Czas ekspozycji - 11h

Prehistoria Fot. Justin Quinnell Ruch roczny Słońca na sferze niebieskiej Clifton Suspension Bridge

Gwiazdy błądzące Uran Fot. Tunc Tezel Mars Ruch wsteczny Marsa

Gnomon

Fot. Pete Strasser Stonehenge

Stonehenge 3100 p.n.e. Wschód Słońca w dniu przesilenia letniego 2100 p.n.e. 2000 p.n.e.

New Grange około 3000 lat p. n. e. Wschód Słońca w dniu przesilenia zimowego

Astronomia Babilońska Zodiak, około V w p.n.e. Zodiak w synagodze Beit Alpha, Izrael około VI w n. e. Około 500 r. p.n.e. w astronomii babilońskiej pojawiły się modele matematyczne, które umożliwiały obliczanie - na podstawie opracowanych algorytmów i przy użyciu kilku wyznaczonych parametrów czasu występowania ważnych zjawisk astronomicznych: nowiu i pełni Księżyca, zaćmień, okresów widoczności planet, ich opozycji i stanowisk.

Astronomia Grecka Piewsze modele geometryczne Platon (ok. 427-374): ruchy ciał niebieskich są jednostajne i kołowe, i za pomocą tylko tego rodzaju ruchów oraz ich złożenia opisaują obserwowane zachowanie planet Eudoksos z Knidos (ok. 400-ok. 347 p.n.e.): Model świata w postaci współśrodkowych sfer. W modelu tym każda planeta była unoszona przez jedną lub kilka sfer, wirujących ze stałą prędkością wokół Ziemi, która tkwiła w miejscu ich wspólnego środka. Sfery obracały się wokół osi mających różne bieguny i były ze sobą połączone, tak że ruch sfery zewnętrznej przenosił się na sferę wewnętrzną. (26 sfer) Arystoteles (384-322 p.n.e.) - 55 sfer

Model Apoloniosza Apoloniusz z Pergi (ok. 262-ok. 190 p.n.e.) Korzystając z modeli Apoloniusza wyznaczył paranetry orbit Słońca i Księżyca Odkrył zjawisko precesji Hipparch (II w. p.n.e.)

Precesja P = 25 920 lat biegun niebieski kie ru biegun ekliptyczny ne kd og dy az wi Po ne l ar j ekliptyka Słońce równik niebeski biegun ekliptyczny

Klaudiusz Ptolemeusz Saturn Jowisz Mars Słońce Ziemia Klaudiusz Ptolemeusz, II w. n.e. Wenus Księżyc Merkury ruch wsteczy Marsa Mars Almagest łacińska kopia, XII w.

Ptolemeusz epicykl deferent ekwant

Mikołaj Kopernik De revolutionibus, 1543

Tycho Brache Paralaksa Tycho Brache (1546-1601) Ziemia jest nieruchomym względem innych ciałem centralnym (wirującym wokół własnej osi), wokół niej krążyły Księżyc i Słońce, zaś wokół Słońca krążyły pozostałe planety: Merkury, Wenus, Mars, Jowisz i Saturn.

Johannes Kepler Johannes Kepler (1571-1630) Astronoimia Nova, 1605

Teleskop Galileusza Galileo Galilei (1564-1642)

1609-2009

Gwiazdy Medycejskie Galileo Galilei Sidereus Nuncius (1610)

Fazy Wenus Galileo Galilei Il saggiatore (1623) Fazy Wenus, obserwatorium w Białkowie

Droga Mleczna Droga Mleczna składa się z bardzo dużej ilości gwiazd

Isaac Newton F=G m1 m2 r2 sir Isaac Newton 5 czerwca roku 1686 ukazuje się Philosophiae Naturalis Principia Mathematica Prawa Keplera zostają uzasadnione fizycznie. Od tego momentu następuje gwałtowny rozwój metod analitycznych służących również badaniu ruchu planet i innych obiektów w Układzie Słonecznym

Isaac Newton sir Isaac Newton aberracja chromatyczna

Odkrycie Urana 1781 Friedrich Wilhelm Herschel (1738-1822) Sir William Herschel dostrzegł Uran 13 marca 1781 roku uznał go za kometę, swoje odkrycie ogłosił 26 kwietnia 1781. Początkowo nazwał obiekt Georgium Sidus (Gwiazda Jerzego).

Odkrycie Neptuna 1846 Obliczenia teoretyczne: John Couch Adams Urbain Le Verrier Berlińskie obserwatorium Johann Gottfried Galle

Katalog Messiera Katalog opublikowany w 1771 roku zawierał 110 obiektów (od M1 do M110) M3 M1 M16 Charles Messier (1730-1817) M27 M33 źródło zdjęć NASA/ESA

Mgławice Spiralne M31 (ES0) M33 (ES0)

Edwin Hubble jasność jasność Cefeidy time okres zmian blasku Edwin Hubble (1889-1953) M100 źródło: NASA

HST Został wyniesiony na orbitę przez prom kosmiczny Discovery 24 kwietnia 1990 roku. Średnica zwierciadła = 2,4 m

Wszechświat jest pełen galaktyk źródło: NASA

Wielkie teleskopy Yerkes Observatory 1897 r. Największy refraktor na świecie 102 cm 1921 2006

Optyka aktywna i adaptatywna NTT (New Technology Telescope) 3.6 m, La Silla (Chile)

VLT VLT (Very Large Telescope), 8.2 m Paranal Observatory Cerro Paranal (Chile) 2635 m.n.p.m.

SALT SALT, 10.5 m, South African Astronomical Observatory płaskowyż Karoo, 370 km na północ od Cape Town. Obserwatorium znajduje się na wysokości 1759 m n.p.m.

Przyszłość 42 m E-ELT (Extremely Large Telescope) w budowie projekt europejski