Niebo nad nami Styczeń 2018

Transkrypt

1 Niebo nad nami Styczeń 2018 Comiesięczny kalendarz astronomiczny STOWARZYSZENIE NA RZECZ WIEDZY I ROZWOJU WiR KOPERNIK CZARNA 857, CZARNA TEL: kontakt@wirkopernik.pl OPRACOWAŁ: Piotr Bielecki astronomia@wirkopernik.pl

2 2 Spis treści kalendarza: 1. Objaśnienia Słońce i Księżyc Opis ruchu planet Mapy położeń planet na niebie Wydarzenia związane z planetami Efemerydy planet Tabela przelotów stacji ISS Tabela przelotów flar Iridium

3 3 OBJAŚNIENIA Poniższy kalendarz astronomiczny zawiera następujące dane, które zostały wygenerowane dla pozycji Obserwatorium Astronomicznego przy Zespole Szkół w Czarnej. Współrzędne geograficzne Obserwatorium wynoszą: Szerokość geograficzna: φ = N Długość geograficzna: λ = E Wysokość nad poziomem morza: H = 191,00 m Kalendarz składa się z następujących części: SŁOŃCE I KSIĘŻYC tabele zawierają dane o wschodach i zachodach Słońca, fazach Księżyca i jego odległościach w pozycji najbliższej oraz najdalszej od Ziemi, oraz zbliżenie się Księżyca do planet. OPIS RUCHU PLANET rozdział ten zawiera słowną interpretację map nieba z naniesionymi pozycjami planet na cały miesiąc. Dodatkowo w opisie zamieszczone są informacje dodatkowe, które ułatwią orientację na niebie i odnalezienie planety. MAPY POŁOŻEŃ PLANET NA NIEBIE w tej części znajdują się mapy położeń wszystkich planet naszego Układu Słonecznego. Dla każdej planety została wygenerowana osobna mapa z zaznaczonymi i opisanymi pozycjami na dany miesiąc. Wszystkie mapy nieba zostały wygenerowane na pierwszy dzień miesiąca ( ) o godzinie 00:00 (22:00 UT). WYDARZENIA ZWIĄZANE Z PLANETAMI zamieszczono tu tabele, w których opisano najciekawsze wydarzenia astronomiczne dotyczące planet takie jak np. koniunkcje, opozycje czy zbliżenia się planet do innych obiektów niebieskich. EFEMERYDY PLANET - tabela efemeryd zawiera datę, współrzędne rektascensji i deklinacji planety (układ równikowy, epoka J2000.0, pozycja topocentryczna czyli z powierzchni Ziemi), lokalizację planety na tle gwiazdozbiorów (skróty z nazw łacińskich gwiazdozbiorów), jasność planety na tle nieba, odległość planety od Słońca (R) oraz od Ziemi (D) wyrażone w jednostkach astronomicznych (AU), wartość i kierunek elongacji (kątowej odległości od Słońca), podana jest również średnica tarczy planety oraz godziny wschodu, górowania (z podaną wysokością w południku) i zachodu planety. TABELA PRZELOTÓW STACJI ISS / FLAR IRIDIUM w tym rozdziale zamieszczone są tabele zawierające widoczne przeloty Międzynarodowej Stacji Kosmicznej nad Obserwatorium i najbliższych okolicach oraz przeloty satelitów telekomunikacyjnych sieci Iridium. Do obserwacji tych zjawisk nie potrzeba żadnego sprzętu optycznego.

4 4 S Ł O Ń C E : Wschód: Zachód: Dzień trwa: Noc trwa: h 34m - Ziemia znajduje się w peryhelium (najbliżej Słońca) Odległość: km (0, AU) Promień tarczy Słońca: 0 16' 17,52'' Średnica tarczy Słońca: 0 32' 35,04'' h 35m - Słońce wstępuje w gwiazdozbiór Koziorożca K S I Ę Ż Y C Godzina Faza [h] [m] Pełnia III Kwadra Nów I Kwadra Pełnia Perygeum: h 50m ,3 km Apogeum: h 10m ,2 km Perygeum: h 56m ,3 km KONIUNKCJE KSIĘŻYCA Z PLANETAMI Czas zjawiska Planeta Odległość Elongacja :21 Jowisz 4 09' 51'' 62, :33 Mars 4 23' 25'' 60, :48 Saturn 2 37' 57'' 22, :02 Merkury 3 21' 50'' 19, :44 Neptun 1 32' 18'' 41, :15 Uran 4 24' 40'' 80,7

5 5 OPIS RUCHU PLANET MERKURY: widoczny w trudnych warunkach nad ranem w pierwszej połowie miesiąca. Od 1 stycznia zaczyna on zbliżanie do Słońca po osiągnięciu na przełomie roku 2017/2018 maksymalnej elongacji zachodniej. Jasność planety w pierwszej połowie stycznia maleje z -0,4 do -0,3 mag., rozmiary kątowe tarczy z 6,6 do 5,4 sekund. W ostatnich porankach jego dostrzegalności - 13 i 15 stycznia - towarzyszyć mu będą Saturn i Księżyc, będą to jednak bardzo trudne już w obserwacji koniunkcje. WENUS: niewidoczna. MARS: widoczny nad ranem w gwiazdozbiorze Wagi, pod koniec stycznia w gwiazdozbiorze Skorpiona. Warunki widoczności regularnie ulegają powolnej poprawie, choć do letniej opozycji nadal dzieli nas szmat czasu pod względem warunków obserwacyjnych. Czerwona Planeta przybiera w styczniu na jasności z 1,5 do 1,2 mag., rosną też jej rozmiary kątowe z 4,8 do 5,5 sekundy. Od początku roku przez kilkanaście kolejnych poranków możemy obserwować taniec Marsa z Jowiszem, który najbardziej widowiskowy stanie się w weekend od 6 do 8 stycznia, z najważniejszym porankiem 7 stycznia, gdy obie planety zleją się niemalże w jeden punkt. JOWISZ: widoczny nad ranem w gwiazdozbiorze Wagi, w towarzystwie Marsa. Jasność największego spośród gazowych olbrzymów rośnie w styczniu z -1,8 do -2,0 mag., średnica kątowa tarczy z 33,1 do 35,7 sekund. Przesuwanie się wschodu Jowisza z godz. 03:30 do 02:00 w ciągu miesiąca sprawi, że już w ostatniej dekadzie stycznia będziemy mogli go dostrzec górującego na południu zanim niebo się rozjaśni. Posiadacze lornetek mogą już bez trudu śledzić zmieniające się każdej nocy położenie czterech księżyców galileuszowych względem Jowisza, amatorzy z dostępem do teleskopów prowadzić mogą obserwacje najwyraźniejszych cech w atmosferze gazowego olbrzyma. SATURN: po niedawnej koniunkcji ze Słońcem nieśmiało wkracza na niebo poranne w gwiazdozbiorze Strzelca. Gwiazd tej konstelacji wprawdzie nie ujrzymy z uwagi na zbyt jasne tło nieba, dlatego z samym Saturnem także będą na razie znaczne problemy. Jego obecność będzie się początkowo zaznaczać wyłącznie przy niskich elewacjach rzędu 3-5 stopni krótko przed wschodem Słońca, ale kto dysponowałby odsłoniętym horyzontem może pokusić się o wypatrzenie tej planety - dobre okazuje ku temu nadarzą się 13 i 15 stycznia przy okazji koniunkcji z Merkurym i Księżycem, ale warunki widoczności będą i tak bardzo trudne. Jasność Saturna w styczniu wynosić będzie 0,5 mag.

6 6 URAN: widoczny w pierwszej połowie nocy w gwiazdozbiorze Ryb. Sezon widoczności powoli dobiega końca, ale jeszcze przez cały miesiąc posiadacze lornetek nie powinni mieć problemów ze zlokalizowaniem Urana, którego jasność na razie będzie stała wynosząc 5,8 mag. NEPTUN: widoczny w pierwszej części wieczoru w gwiazdozbiorze Wodnika, głównie w pierwszej połowie stycznia, później już będzie zachodził bardzo szybko po Słońcu osiągając bardzo niskie elewacje wraz z pociemnieniem nieba. Jasność Neptuna w styczniu maleje z 7,9 do 8,0 mag., i podobnie jak w przypadku Urana, koniecznie będzie wsparcie się lornetką dla jego zlokalizowania.

7 7 MAPY POŁOŻEŃ PLANET NA NIEBIE Legenda Merkury

8 8 Wenus Mars

9 9 Jowisz Saturn

10 10 Uran Neptun

11 11 WYDARZENIA ZWIĄZANE Z PLANETAMI Merkury 20h 58m elongacja zachodnia planety Odległość: Jasność: -0,3 mag h 35m planeta wstępuje w gwiazdozbiór Strzelca 08h 03m koniunkcja planety z Saturnem Odległość: Elongacja: 20, h 05m planeta wstępuje w gwiazdozbiór Wenus 08h 01m koniunkcja górna planety 09.01,2018 Odległość: h 50m planeta wstępuje w gwiazdozbiór Koziorożca Mars 01h 38m koniunkcja planety z Jowiszem Odległość: Elongacja: 58, h 30m planeta wstępuje w gwiazdozbiór Skorpiona Jowisz Brak Saturn h 08m koniunkcja planety Odległość od Ziemi: 11,0482 AU Jasność: +0,4 mag. Średnica tarczy: 15,0 Uran Brak Neptun Brak

12 12 RA (J2000.0) DEC (J2000.0) Gwiazdo zbiór EFEMERYDY PLANET Jasność [mag] R [AU] D [AU] Elongacja M E R K U R Y Średnica tarczy [''] Wschód Górowanie i wysokość Zachód h 07m 11.8s ' 52'' Oph W h 42m 9h 57m 19 14h 12m h 30m 12.9s ' 19'' Oph W h 52m 10h 01m 18 14h 09m h 57m 28.1s ' 15'' Sgr W h 06m 10h 09m 17 14h 12m h 27m 21.3s ' 56'' Sgr W h 19m 10h 19m 17 14h 19m h 58m 56.6s ' 52'' Sgr W h 31m 10h 31m 17 14h 31m h 31m 39.4s ' 46'' Sgr W h 41m 10h 44m 17 14h 48m h 05m 06.7s ' 29'' Sgr W h 48m 10h 58m 18 15h 09m W E N U S h 35m 57.5s ' 03'' Sgr W h 28m 11h 27m 16 15h 25m h 03m 21.6s ' 44'' Sgr W h 33m 11h 34m 17 15h 36m h 30m 32.9s ' 28'' Sgr E h 36m 11h 42m 17 15h 48m h 57m 24.8s ' 55'' Sgr E h 37m 11h 49m 18 16h 01m h 23m 51.7s ' 04'' Cap E h 37m 11h 56m 20 16h 15m h 49m 49.6s ' 08'' Cap E h 34m 12h 02m 21 16h 30m h 15m 16.4s ' 31'' Cap E h 30m 12h 08m 23 16h 46m M A R S h 46m 52.1s ' 00'' Lib W h 49m 7h 36m 25 12h 23m h 59m 12.7s ' 03'' Lib W h 47m 7h 29m 24 12h 11m h 11m 38.7s ' 19'' Lib W h 44m 7h 22m 23 11h 59m h 24m 09.7s ' 40'' Lib W h 42m 7h 15m 22 11h 47m h 36m 45.1s ' 56'' Lib W h 39m 7h 08m 21 11h 36m h 49m 24.6s ' 57'' Lib W h 36m 7h 00m 21 11h 24m h 02m 07.8s ' 37'' Lib W h 33m 6h 53m 20 11h 13m J O W I S Z h 58m 07.0s ' 53'' Lib W h 03m 7h 47m 24 12h 31m h 01m 24.6s ' 19'' Lib W h 48m 7h 31m 24 12h 13m h 04m 32.3s ' 47'' Lib W h 33m 7h 14m 24 11h 55m h 07m 29.0s ' 16'' Lib W h 17m 6h 57m 23 11h 38m h 10m 13.8s ' 43'' Lib W h 01m 6h 40m 23 11h 20m h 12m 45.6s ' 06'' Lib W h 45m 6h 23m 23 11h 02m h 15m 03.6s ' 25'' Lib W h 28m 6h 06m 23 10h 43m S A T U R N h 04m 56.9s ' 08'' Sgr W h 49m 10h 53m 17 14h 58m h 07m 28.3s ' 00'' Sgr W h 31m 10h 36m 17 14h 41m h 09m 57.7s ' 42'' Sgr W h 14m 10h 19m 17 14h 24m h 12m 24.7s ' 13'' Sgr W h 57m 10h 02m 17 14h 07m h 14m 48.6s ' 36'' Sgr W h 40m 9h 45m 17 13h 50m h 17m 08.6s ' 50'' Sgr W h 22m 9h 27m 17 13h 32m h 19m 24.2s ' 57'' Sgr W h 05m 9h 10m 17 13h 15m U R A N h 30m 56.4s +8 53' 52'' Psc E h 32m 18h 18m 49 1h 08m h 30m 57.0s +8 54' 07'' Psc E h 12m 17h 58m 49 0h 48m h 31m 02.5s +8 54' 51'' Psc E h 52m 17h 39m 49 0h 29m h 31m 13.0s +8 56' 03'' Psc E h 33m 17h 19m 49 0h 09m h 31m 28.3s +8 57' 44'' Psc E h 13m 17h 00m 49 23h 46m h 31m 48.4s +8 59' 52'' Psc E h 54m 16h 41m 49 23h 27m h 32m 13.1s +9 02' 28'' Psc E h 34m 16h 21m 49 23h 08m N E P T U N h 53m 43.7s -8 02' 03'' Aqr E h 17m 15h 41m 32 21h 05m h 54m 09.2s -7 59' 21'' Aqr E h 57m 15h 22m 32 20h 46m h 54m 37.2s -7 56' 24'' Aqr E h 38m 15h 03m 32 20h 28m h 55m 07.7s -7 53' 12'' Aqr E h 18m 14h 44m 32 20h 09m h 55m 40.4s -7 49' 47'' Aqr E h 59m 14h 24m 32 19h 50m h 56m 15.1s -7 46' 11'' Aqr E h 40m 14h 05m 32 19h 31m h 56m 51.5s -7 42' 24'' Aqr E h 20m 13h 46m 32 19h 12m

13 13 WIDOCZNE PRZELOTY MIĘDZYNARODOWEJ STACJI KOSMICZNEJ (ISS) Jasność Początek Najwyższy punkt Koniec [mag] Czas Wysokość Azymut Czas Wysokość Azymut Czas Wysokość Azymut ,9 04:47:51 28 SE 04:47:51 28 SE 04:50:17 10 E ,9 06:20:32 11 WSW 06:23:39 83 NNW 06:26:58 10 ENE ,8 05:30:42 50 SW 05:31:26 75 SSE 05:34:44 10 ENE ,6 04:40:45 27 E 04:40:45 27 E 04:42:28 10 ENE ,8 06:13:24 18 W 06:15:43 67 N 06:19:00 10 ENE ,0 05:23:22 77 NNW 05:23:26 78 NNW 05:26:44 10 ENE ,2 04:33:14 21 ENE 04:33:14 21 ENE 04:34:28 10 ENE ,7 06:05:54 23 WNW 06:07:46 64 N 06:11:02 10 E ,6 05:15:43 61 NNE 05:15:43 61 NNE 05:18:42 10 E ,8 06:48:44 10 WNW 06:52:03 89 SSW 06:55:21 10 ESE ,9 04:25:30 17 ENE 04:25:30 17 ENE 04:26:23 10 ENE ,8 05:58:09 28 WNW 05:59:44 74 N 06:03:02 10 E ,2 05:07:55 54 NE 05:07:55 54 NE 05:10:41 10 E ,5 06:40:39 10 WNW 06:43:54 58 SSW 06:47:08 10 SE ,6 04:17:40 15 E 04:17:40 15 E 04:18:19 10 E ,9 05:50:19 34 WNW 05:51:37 82 SSW 05:54:55 10 ESE ,9 05:00:05 48 E 05:00:05 48 E 05:02:35 10 E ,7 06:32:44 11 W 06:35:37 33 SSW 06:38:37 10 SE ,4 04:09:51 12 E 04:09:51 12 E 04:10:12 10 E ,4 05:42:30 37 WSW 05:43:23 51 SSW 05:46:35 10 SE ,3 04:52:17 36 ESE 04:52:17 36 ESE 04:54:21 10 ESE ,9 06:24:57 11 W 06:27:10 19 SW 06:29:32 10 S ,7 05:34:46 28 SW 05:34:59 29 SSW 05:37:52 10 SSE ,5 04:44:38 20 SE 04:44:38 20 SE 04:45:53 10 SE ,6 05:27:13 15 SSW 05:27:13 15 SSW 05:28:32 10 S ,2 18:11:51 10 S 18:12:18 12 SSE 18:12:18 12 SSE ,1 18:54:08 10 SW 18:54:54 16 SW 18:54:54 16 SW ,5 18:02:01 10 SSW 18:04:44 26 SSE 18:04:44 26 SSE ,8 17:10:16 10 S 17:12:27 17 SE 17:14:31 11 E ,2 18:45:14 10 WSW 18:47:10 32 SW 18:47:10 32 SW ,3 17:52:50 10 SW 17:55:58 46 SSE 17:56:51 35 ESE ,5 19:29:07 10 W 19:29:30 13 W 19:29:30 13 W ,6 17:00:36 10 SSW 17:03:30 30 SSE 17:06:25 10 E ,2 18:36:29 10 WSW 18:39:08 55 W 18:39:08 55 W ,9 17:43:54 10 WSW 17:47:10 76 SSE 17:48:44 28 E ,9 19:20:27 10 W 19:21:22 17 W 19:21:22 17 W

14 14 WIDOCZNE PRZELOTY FLAR IRIDIUM Kolumna "Odległość od centrum" oznacza odległość od miejsca, w którym satelita przelatuje w zenice. Czas Jasność [mag] Wysokość Azymut Satelita Odległość od centrum Jasność w centrum [mag] :52:57-4, (N) Iridium km (E) -7, :47:05-2, (N) Iridium km (E) -7, :35:08-5, (SSW) Iridium km (W) -5, :42:39-0, (NNW) Iridium km (W) -8, :28:59 0, (SSW) Iridium km (E) -5, :45:53 0, (SSE) Iridium km (E) -7, :36:38-1, (NNW) Iridium km (W) -8, :32:22-5, (SW) Iridium 94 7 km (W) -5, :22:22 0, (WNW) Iridium km (E) -5, :31:17-4, (WNW) Iridium km (E) -5, :26:11 0, (SW) Iridium km (E) -5, :35:40-0, (SW) Iridium km (W) -5, :07:26 0, (WNW) Iridium km (E) -6, :16:24-4, (WNW) Iridium 3 36 km (E) -5, :25:03-5, (WNW) Iridium km (W) -5, :42:55 0, (S) Iridium km (W) -7, :29:31-2, (SW) Iridium km (E) -5, :01:28-5, (WNW) Iridium km (E) -6, :10:25 1, (WNW) Iridium km (W) -5, :36:50-4, (S) Iridium 32 8 km (W) -7, :38:22 0, (S) Iridium km (W) -7, :32:51-4, (SW) Iridium 94 8 km (W) -5, :46:27-5, (WNW) Iridium km (E) -6, :55:26 0, (WNW) Iridium km (W) -6, :12:37-1, (NNW) Iridium km (E) -8, :31:20 0, (WNW) Iridium km (E) -6, :40:25 0, (WNW) Iridium km (W) -6, :06:35 0, (N) Iridium km (E) -8, :25:23-6, (WNW) Iridium 49 1 km (W) -6, :25:19-4, (S) Iridium km (W) -7, :00:37 0, (N) Iridium km (E) -8, :19:02-3, (W) Iridium km (E) -6, :57:49-7, (NNW) Iridium 57 4 km (E) -8, :15:49-1, (S) Iridium km (E) -7, :12:14-1, (S) Iridium km (E) -7, :12:52 0, (S) Iridium km (W) -7, :42:44-4, (NNW) Iridium km (W) -8, :06:45-3, (S) Iridium km (E) -7, :00:41 0, (S) Iridium km (E) -7, :33:56 0, (NNW) Iridium km (W) -7, :21:42-2, (SSE) Iridium km (E) -7, :56:34 0, (SSW) Iridium km (W) -6, :21:20-4, (SSE) Iridium km (W) -7, :05:06-8, (NNW) Iridium 96 1 km (E) -10,6

15 :07:01-3, (N) Iridium km (E) -7, :10:18 0, (N) Iridium km (W) -7, :13:44-4, (SSE) Iridium km (W) -8, :04:16-3, (N) Iridium km (W) -7, :42:57-4, (SSW) Iridium km (E) -6, :43:30-4, (SSW) Iridium km (E) -6, :08:09-3, (SSE) Iridium km (E) -7, :58:20-3, (N) Iridium km (W) -7, :54:27 1, (N) Iridium km (W) -7, :39:17 0, (NNW) Iridium 5 34 km (W) -8, :54:57 0, (SSE) Iridium km (E) -7, :59:57 0, (S) Iridium km (W) -7, :46:14 0, (WNW) Iridium km (E) -5, :33:02 0, (N) Iridium km (E) -7, :34:51-4, (N) Iridium km (E) -6, :31:03-5, (SW) Iridium 32 8 km (E) -5, :31:13 0, (WNW) Iridium km (E) -5, :40:13-4, (WNW) Iridium km (E) -5, :47:51-2, (S) Iridium km (E) -7, :29:11-2, (N) Iridium km (E) -6, :26:58-5, (WNW) Iridium km (W) -5, :34:12 0, (WNW) Iridium km (W) -5, :48:08 0, (S) Iridium 7 43 km (W) -7, :23:35-6, (N) Iridium 95 4 km (W) -6, :28:13-5, (SW) Iridium 95 4 km (E) -5, :01:14 0, (WNW) Iridium km (E) -5, :06:17-5, (WNW) Iridium km (W) -5, :10:09-5, (WNW) Iridium km (W) -5, :16:37-0, (WNW) Iridium km (W) -5, :34:52-5, (S) Iridium 96 4 km (W) -8, :19:29-0, (N) Iridium km (W) -6, :04:16 0, (WNW) Iridium km (W) -5, :34:17-6, (W) Iridium 45 0 km (E) -6,0