Formularz zgłoszenia dobrej praktyki 1. Nazwa i adres instytucji zgłaszającej dobrą praktykę Urząd Miasta Krakowa Plac Wszystkich Świętych 3/ 4 Kraków 2. Nazwa i adres instytucji realizującej dobrą praktykę Stowarzyszenie Pracownia Obywatelska, ul. Babinicza 1/8, 30-389 Kraków 3. Dziedzina w jakiej realizowana jest dobra praktyka. Prosimy wstawić X w odpowiedniej rubryce. Jeśli praktyka obejmuje więcej dziedzin, należy wskazać tylko te, które - zdaniem wnioskodawcy odpowiadają kryteriom specyficznym, przypisanym do danej dziedziny (zob. Informacja o konkursie). DZIEDZINA DZIAŁAŃ NA RZECZ SPOŁECZNEGO UCZESTNICTWA LUDZI STARSZYCH uczenie się przez całe życie utrzymywanie zasobów kapitału ludzkiego i wydłużanie aktywności zawodowej (współpraca z pracodawcami w realizacji strategii zarządzania wiekiem i strategii równowaga praca-życie ) wewnątrzpokoleniowa aktywność osób starszych integracja pokoleń w edukacji, kulturze, aktywności politycznej i działaniach woluntarystycznych przeciwdziałanie samowykluczeniu i izolacji starszych pokoleń tworzenie przyjaznej ludziom starszym przestrzeni publicznej (komunikacji i miejsc użyteczności publicznej) wzmacnianie kondycji zdrowotnej, sprawności i aktywności ruchowej i turystycznej starszych pokoleń wspieranie usług umożliwiających zaspokajanie potrzeb osób wymagających opieki w ich mieszkaniach wykorzystanie technologii informacyjnych do integracji X X X TAK NIE 1
społecznej (platformy komunikacyjne i edukacyjne) i do usprawniania usług społecznych (opieka medyczna na odległość, aplikacje telefoniczne, itp.) 4. Informacje o genezie przedsięwzięcia (inicjatorzy, okoliczności kontekst, motywy, itp.) Inicjator: Stowarzyszenie Pracownia Obywatelska Kontekst: głównym powodem realizacji projektu Dialog obywatelski seniorów w Krakowie była potrzeba zwiększanie udziału osób starszych w życiu społecznym poprzez zainicjowanie w Krakowie działalności Rady Seniorów. Okolicznością sprzyjającą realizacji projektu było otwarcie władz samorządowych Krakowa na współpracę z organizacjami pozarządowymi w obszarze wzmacniania społeczeństwa obywatelskiego i partycypacji publicznej. Jednak to wspólne przedsięwzięcie wymagało przygotowania przedstawicieli organizacji w zakresie nowych kompetencji i wiedzy: umiejętności prowadzenia dyskusji i dialogu w oparciu o metodą deliberatywną, umiejętności formułowania i wyrażania argumentów, umiejętność współpracy, wiedzy z zakresu kompetencji jednostek samorządu lokalnego itd. 5. Opis przedsięwzięcia wg schematu przewidzianego dla prezentacji w Złotej Księdze dane organizacji; Stowarzyszenie Pracownia Obywatelska Ul. Babinicza 1/8 30-389 Kraków nazwa, istota, cel przedsięwzięcia: Nazwa: Dialog obywatelski seniorów w Krakowie Istota: Przedmiotem projektu były działania mające na celu przygotowanie krakowskich seniorów i osób reprezentujących ich organizację do udziału w podmiotach dialogu obywatelskiego (np. Radzie Seniorów) oraz do dalszych działań animujących środowisko osób starszych w ramach modelu współpracy z samorządem Cel: Zwiększanie udziału osób starszych w życiu społecznym, który będzie sprzyjał rozwojowi społeczeństwa obywatelskiego oraz wzmacnianie roli organizacji reprezentujących interesy i potrzeby osób starszych uzyskane rezultaty; 2
Najbardziej widocznym rezultatem projektu jest rozpoczęcie prac nad powołaniem Krakowskiej Rady Seniorów oraz powołanie Centrum Seniora. 24 stycznia 2014 r. rozpoczął prace zespół prezydencki, którego celem jest ustalenie zasad powoływania i zakresu działania Rady Seniorów. W skład zespołu weszli przedstawiciele i przedstawicielki organizacji seniorskich, jego członkiem jest również Prezes Stowarzyszenia Pracownia Obywatelska. Kolejnym bezpośrednim rezultatem projektu jest powołanie Centrum Seniora w strukturach partnera projektu Miejskiego Ośrodka Wspierania Inicjatyw Społecznych w Krakowie. Liderzy i liderki środowisk seniorskich, którzy uczestniczyli w szkoleniach w ramach projektu stworzyli zespół, który kształtuje program Centrum oraz wspólnie z urzędnikami MOWIS UMK wypracowuje zasady współpracy i działania Centrum Seniora. W fazie szkoleniowej przeszkolonych zostało 44 seniorów, którzy uzyskali kompetencje budowania i animacji społeczeństwa obywatelskiego na poziomie wspólnoty lokalnej i samorządowej, co potwierdzają ankiety ewaluacyjne. opis etapów działania (z podaniem czasu ich realizacji); 1. Rekrutacja uczestników czerwiec-wrzesień 2013 Zaproszenia w formie mailowej, telefonicznej, w niektórych przypadkach listowej, zostały skierowane do sześciu Uniwersytetów Trzeciego Wieku, wszystkich krakowskich organizacji zrzeszających emerytów, a także placówek działających na rzecz osób starszych w Krakowie, zarówno miejskich, jak i prowadzonych przez organizacje pozarządowe. O rekrutacji i spotkaniach informował też na miejskiej stronie www.dlaseniora.krakow.pl partner projektu Miejski Ośrodek Wspierania Inicjatyw Społecznych. 2. Badania desk reaserch czerwiec/lipiec 2013 W ramach badań dokonano przeglądu i podsumowania polityk senioralnych i programów strategicznych, w których ujęto politykę senioralną na poziomie miejskim, wojewódzkim oraz krajowym. Przeanalizowano funkcjonowanie działających Rad Seniorów w Polsce. Dokonano podsumowania zasobów Gminy Miejskiej Kraków i działań podejmowanych przez jednostki gminne na rzecz osób starszych. Wykonano również katalog organizacji seniorskich i działających na rzecz seniorów w Krakowie. 3. Badania partycypacyjne - czerwiec/lipiec 2013 Podczas 10 spotkań przeprowadzono rozmowy z około setką krakowskich seniorów reprezentujących różne środowiska: Kluby Seniora, Uniwersytety Trzeciego Wieku, Dzienne Domy Pomocy Społecznej, czy organizacje pozarządowe reprezentujące seniorów. Spotkania były też okazją do promocji projektu i rekrutacji do fazy szkoleniowej. Badania przeprowadzane wg scenariusza badawczego miały formę swobodnej rozmowy. Posłużyły one zidentyfikowaniu problemów i potrzeb krakowskich 3
seniorów, a także ważnych i rozpoznawalnych organizacji w środowiskach osób starszych. Ich podsumowanie zostało ujęte w raporcie z realizacji badan. 4. Szkolenia dla seniorów - październik/listopad 2013 W ramach fazy szkoleniowej 40 seniorów i seniorek (liderów) zostało przygotowanych do efektywnej współpracy i działania na rzecz środowisk seniorskich, podczas 4 spotkań dla każdej z 20-osobowych grup. Na program szkoleń złożyły się: 1.Wprowadzenie do pracy warsztatowej - zajęcia z psycholog dotyczące współpracy w grupie i zasad prowadzenia dyskusji; 2.Struktura i kompetencje krakowskiego samorządu gminnego i możliwości współpracy z organizacjami pozarządowymi; 3. Inicjatywy obywatelskie rodzaje organizacji, zasady działania i formy finansowania; 4.Kształtowanie miejskiej przestrzeni przyjaznej seniorom. Wszystkie zajęcia szkoleniowe składały się z części teoretycznej i warsztatowej, dając uczestnikom możliwość zdobycia wiedzy oraz poznania nowych, warsztatowych metod pracy, a także integracji grupy. Część szkoleń (spotkanie 2 i 3) prowadzona była we współpracy z partnerem projektu Miejskim Ośrodkiem Wspierania Inicjatyw Społecznych, dzięki czemu do procesu sieciowania włączeni zostali również przedstawiciele miejskich instytucji. 5. Wizyta studyjna we Wrocławiu spotkanie z Wrocławską Radą Seniorów, listopad 2013 Wizyta została zorganizowana w ramach współpracy z Wydziałem Spraw Społecznych Urzędu Miasta Krakowa i Wrocławskim Centrum Seniora. Spotkanie było okazją do poznania historii powołania i zasad funkcjonowania Wrocławskiej Rady ds. Seniorów i Centrum Seniora, oraz dyskusji nad możliwym kształtem Krakowskiej Rady Seniorów oraz wadami i zaletami różnych modeli jej funkcjonowania. Wizyta była też okazją do nawiązania kontaktów oraz stworzenia możliwości współpracy (na etapie organizacji i podczas nieformalnej części spotkania). W spotkaniu uczestniczyli: z ramienia Krakowa: uczestnicy i uczestniczki szkolenia, przedstawiciele Urzędu Miasta Krakowa (Pełnomocnik Prezydenta Miasta Krakowa ds. Polityki Społecznej, przedstawicielka Miejskiego Ośrodka Wspierania Inicjatyw Społecznych UMK), przedstawiciele Stowarzyszenia Pracownia Obywatelska, zaproszeni przez Panią Pełnomocnik przedstawiciele organizacji działających na rzecz seniorów; z ramienia Wrocławia: przedstawicie Wrocławskiej Rady ds. Seniorów oraz pracownicy i wolontariusze Wrocławskiego Centrum Seniora. 6. Warsztaty animacyjne listopad-grudzień 2013 W ramach fazy animacji odbyły się cztery spotkania, podczas których uczestnicy i uczestniczki w praktyce poznawali metody partycypacji obywatelskiej, wypracowując jednocześnie wspólnie zasady funkcjonowania Rady Seniorów i główne obszary jej działalności, poznając zasady powstawania i konsultowania Programu Aktywności Społecznej Osób Starszych. Spotkania 4
współorganizowane w partnerstwie z instytucjami miejskimi i akademickimi, były okazją do nawiązania kontaktów z potencjalnymi partnerami w podejmowanych później działaniach. Tematy spotkań fazy animacji to: 1.Dyskusja moderowana tworzenie rekomendacji dla powołania Rady Seniorów 2. World Café tworzenie założeń do krakowskiej polityki senioralnej 3. Spacer badawczy rekomendacje dla kształtowania przestrzeni publicznych przyjaznych seniorom (organizowany w partnerstwie z Instytutem Socjologii Uniwersytetu Jagiellońskiego i Wydziałem Rozwoju Miasta Krakowa) 4. Warsztat, dyskusja moderowana model funkcjonowania Rady Seniorów (organizowany w partnerstwie z Pełnomocnik Prezydenta Miasta Krakowa ds. Polityki Społecznej, Fundacją dla UJ). zastosowane sposoby działania, narzędzia; Narzędzia i metody pracy wykorzystywane w ramach projektu: - praca warsztatowa - dyskusja moderowana - spacer badawczy - wizyta studyjna uczestnicy (beneficjenci, jednostki organizacyjne, partnerzy); Uczestnicy: seniorzy 60+ z Krakowa. Partner: Miejski Ośrodek Wsparcia Inicjatyw Społecznych Urząd Miasta Krakowa nakłady (pieniądze, kadry, czas pracy, wykorzystywana przestrzeń, urządzenia itd.); Wartość projektu: 69 600 zł, w tym dotacja: 62 600 zł (źródło - ASOS Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej). W ramach projektu zatrudnionych było łącznie 5 osób (koordynator, trenerzy, moderatorzy, opracowanie badań). ocena i samoocena (mocne strony/zalety; zagrożenia/możliwe trudności); Mocną strona projektu była jego trwałość; wypracowane podczas projektu rezultaty zostały wykorzystane do kontynuacji działań na rzecz seniorów po zakończeniu projektu. Potencjalnym zagrożeniem dla wypracowanych efektów jest brak lub niewystarczające wsparcie animacyjne i szkoleniowe dla seniorów skupionych wokół nowopowstałego Centrum Seniora i Rady Seniorów. Wszelkie działania tego rodzaju wymagają dalszego wspierania zarówno w obszarze podejmowanych działań, jak i w obszarze motywacji. 5
warunki wstępne (np. potrzebne zasoby, kompetencje); Realizacja projektu nie byłaby możliwa bez odpowiednich zasobów ludzkich osób posiadających kompetencje związane z moderacją i prowadzeniem warsztatów, organizacją wizyt studyjnych, spacerów badawczych, czy koordynowaniem projektów, jak zasobów finansowych. ewentualne doświadczenia z wdrażaniem dobrej praktyki w innym miejscu i czasie. Pracownia Obywatelska w swoich działaniach po raz pierwszy animowała obywatelsko grupę seniorów. Wykorzystanie dobrej praktyki wypracowanej w niniejszym projekcie, będzie możliwe w kolejnych działaniach skierowanych do tej grupy. W chwili obecnej Stowarzyszenie rozpoczyna realizację kolejnego projektu poświęconego wsparciu aktywności obywatelskiej seniorów. 7. Czy była przeprowadzona ewaluacja zewnętrzna ocenianej praktyki? Tak/Nie Nie Jeżeli tak prosimy o dostarczenie dokumentacji. 8. Czy przedsięwzięcie było promowane (media, konferencje, zgłoszenie do konkursu itp.)? Tak/Nie Jeśli tak prosimy o szczegółowe informacje. Projekt promowany był wśród Uniwersytetów Trzeciego Wieku, placówek działających na rzecz osób starszych w Krakowie, zarówno miejskich, jak i prowadzonych przez organizacje pozarządowe, stowarzyszeń zrzeszających emerytów i rencistów. O przedsięwzięciu informował też na miejskiej stronie www.dlaseniora.krakow.pl partner projektu Miejski Ośrodek Wspierania Inicjatyw Społecznych UMK. 9. Czy wnioskodawca dysponuje informacjami o zainteresowaniu tym przedsięwzięciem w innych instytucjach/ organizacjach, o naśladowcach? Tak/Nie Jeśli tak prosimy o szczegółowe informacje. 10. Inne informacje ważne zdaniem wnioskodawcy (np. link do stron internetowych). 6