Uszczegółowienie Lubuskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007-2013

Uszczegółowienie Lubuskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007-2013 Wstępny projekt wersja I (13.04.2007) dokument roboczy Zarząd Województwa Lubuskiego Zielona Góra, kwiecień 2007 1

Wstęp... 3 1. Przepisy wykonawcze dla Lubuskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007-2013... 4 1.1 Kompetencje instytucji zaangażowanych w zarządzanie regionalnym programem operacyjnym... 4 1.1.1 Koordynacja... 4 1.1.2 Zarządzanie Lubuskim Regionalnym Programem Operacyjnym... 4 1.2. Sprawozdawczość i Monitoring... 8 1.3 Wymiana danych elektronicznych w celu spełnienia wymogów dotyczących płatności, monitoringu i oceny... 10 1.4 Procedury audytu i kontroli... 12 1.5 Przepływy finansowe... 17 1.6 Informacja i promocja... 18 1.6 Informacja i promocja... 19 1.7 Zasada partnerstwa... 19 2. Finansowanie realizacji Lubuskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007-2013... 20 3. Projekty w ramach Indykatywnego Planu Inwestycyjnego LRPO (procedura pozakonkursowa)... 27 4. Informacja na temat realizacji projektów własnych Instytucji Zarządzającej LRPO oraz Instytucji Pośredniczącej II stopnia LRPO... 31 5. Priorytety i działania realizowane w ramach programu... 32 Beneficjenci Lubuskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007 2013 (z wykluczeniem Priorytetu VI.)... 33 Priorytet I. Rozwój infrastruktury wzmacniającej konkurencyjność regionu.... 35 Priorytet II. Stymulowanie wzrostu inwestycji w przedsiębiorstwach i wzmocnienie potencjału innowacyjnego... 57 Priorytet III. Ochrona i zarządzanie zasobami środowiska przyrodniczego... 83 Priorytet IV. Poprawa jakości życia mieszkańców... 102 Cel działania... 116 Priorytet V. Rozwój lokalny... 124 Priorytet VI. Pomoc techniczna... 139 Wprowadzanie zmian do Uszczegółowienia LRPO... 146 Załącznik 1. Krajowe wytyczne dotyczące kwalifikowania wydatków w ramach funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności w okresie programowania 2007-2013... 147 2

Wstęp Wymóg przygotowania Uszczegółowienia Lubuskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007 2013 został wprowadzony zapisami ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (art. 35 ust. 3 pkt. 1 ustawy z dnia 6 grudnia 2006 r. Dz.U. 2006 nr 227 poz. 1658). Dokument ten będzie stanowił kompendium wiedzy dla potencjalnych beneficjentów na temat możliwości realizacji poszczególnych przedsięwzięć w ramach LRPO. Wskazanie szczegółowych typów projektów, listy potencjalnych beneficjentów oraz systemu wyboru projektów ułatwi beneficjentom prawidłowe przygotowanie wniosku o dofinansowanie oraz określi sposób realizacji projektów. Uszczegółowienie LRPO wynika bezpośrednio z zapisów Lubuskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007 2013. 3

1. Przepisy wykonawcze dla Lubuskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007-2013 1.1 Kompetencje instytucji zaangażowanych w zarządzanie regionalnym programem operacyjnym 1.1.1 Koordynacja Koordynacja na poziomie NSRO - Minister właściwy do spraw rozwoju regionalnego Minister właściwy do spraw rozwoju regionalnego prowadzi nadzór nad prawidłowym funkcjonowaniem systemu realizacji NSRO, a także odpowiada za prowadzenie badań ewaluacyjnych na poziomie NSRO, w tym badań horyzontalnych oraz badań uzupełniających i badań ad hoc, wynikających z monitorowania realizacji NSRO. Koordynacja 16 Regionalnych Programów Operacyjnych Instytucja Koordynująca Regionalne Programy Operacyjne Funkcję Instytucji Koordynującej RPO (IK RPO) pełnić będzie Minister właściwy do spraw Rozwoju Regionalnego obsługiwany w przedmiotowym zakresie przez Departament Koordynacji Programów Regionalnych (DPR) w MRR. Instytucja Koordynująca RPO odpowiedzialna jest w szczególności za: weryfikację regionalnych programów operacyjnych pod względem ich zgodności z NSRO, negocjowanie regionalnych programów operacyjnych z KE we współpracy z instytucjami zarządzającymi RPO, zapewnienie spójności stosowanych wytycznych, monitorowanie efektów wdrażania RPO w regionach (analizy porównawcze). Wzajemne relacje oraz szczegółowy zakres obowiązków i podział zadań między Instytucją Koordynującą RPO a Instytucją Zarządzającą LRPO zostanie określony w porozumieniu zawartym między tymi instytucjami. 1.1.2 Zarządzanie Lubuskim Regionalnym Programem Operacyjnym Instytucja Zarządzająca LRPO Funkcję Instytucji Zarządzającej Lubuskim Regionalnym Programem Operacyjnym na lata 2007-2013 pełni Zarząd Województwa Lubuskiego. Instytucja zarządzająca, zgodnie z art. 60 rozporządzenia Rady nr 1083/2006 ustanawiającym przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności i uchylającym rozporządzenie (WE) nr 1260/1999, jest odpowiedzialna za zarządzanie regionalnym programem operacyjnym i jego realizację zgodnie z zasadą należytego zarządzania finansami, a w szczególności za: zapewnienie, że operacje są wybierane do finansowania zgodnie z kryteriami mającymi zastosowanie do regionalnego programu operacyjnego oraz że spełniają one mające zastosowanie zasady wspólnotowe i krajowe przez cały okres ich realizacji; 4

zapewnienie weryfikacji rzeczywistego dostarczania współfinansowanych towarów i usług oraz poniesienia wydatków zadeklarowanych przez beneficjentów oraz ich zgodności z zasadami wspólnotowymi i krajowymi; zapewnienie istnienia informatycznego systemu rejestracji i przechowywania zapisów księgowych dla każdej operacji w ramach regionalnego programu operacyjnego oraz zapewnienie, że dane realizacji, niezbędne do celów zarządzania finansowego, monitorowania, weryfikacji, audytu i oceny są gromadzone; zapewnienie utrzymywania przez beneficjentów i inne podmioty uczestniczące w realizacji operacji odrębnego systemu księgowego albo odpowiedniego kodu księgowego dla wszystkich transakcji związanych z operacją, bez uszczerbku dla krajowych zasad księgowych; zapewnienie, że ocena regionalnych programów operacyjnych, o której mowa w art. 48 ust. 3 rozporządzenia Rady nr 1083/2006 jest prowadzona zgodnie z art. 47 ww. rozporządzenia; ustanowienie procedur dla zapewnienia, że wszystkie dokumenty dotyczące wydatków i audytów, wymagane do zapewnienia właściwej ścieżki audytu, są przechowywane zgodnie z wymogami art. 90 rozporządzenia Rady nr 1083/2006; zapewnienie otrzymywania przez instytucję certyfikującą wszystkich niezbędnych informacji o procedurach i weryfikacjach prowadzonych w odniesieniu do wydatków na potrzeby poświadczania; kierowanie pracą komitetu monitorującego i dostarczanie mu dokumentacji, wymaganej w celu umożliwienia monitorowania jakościowego realizacji programu operacyjnego w świetle jego szczegółowych celów; opracowanie i przedkładanie Komisji rocznych i końcowych sprawozdań z realizacji, po ich uprzednim zatwierdzeniu przez komitet monitorujący; zapewnianie przestrzegania wymogów w zakresie informacji i promocji ustanowionych w art. 69 rozporządzenia Rady nr 1083/2006; dostarczanie Komisji Europejskiej informacji umożliwiających jej dokonanie oceny dużych projektów. Instytucja Zarządzająca LRPO może zlecić wykonywanie części swoich zadań o charakterze zarządczym lub operacyjnym do innych podmiotów. Dokonując delegacji, Instytucja Zarządzająca LRPO zachowuje jednak całkowitą odpowiedzialność za całość realizacji LRPO. Instytucja Certyfikująca Minister właściwy do spraw rozwoju regionalnego, jako odpowiedzialny za ustanowienie systemu certyfikacji zgodnego z wymogami prawa unijnego oraz prawa polskiego oraz za zapewnienie jego właściwego funkcjonowania, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw finansów publicznych określi ogólne zasady i procedury certyfikacji, które będą podstawą do działania dla wszystkich instytucji certyfikujących. Funkcję instytucji odpowiedzialnej za certyfikację wydatków ponoszonych w ramach wszystkich regionalnych programów operacyjnych pełni Departament Instytucji Certyfikującej, utworzony w strukturze Ministerstwa Rozwoju Regionalnego. Instytucja certyfikująca programu operacyjnego odpowiada w szczególności za: opracowanie i przedłożenie Komisji poświadczonych deklaracji wydatków i wniosków o płatność; poświadczanie, że deklaracja wydatków jest dokładna, wynika z wiarygodnych systemów księgowych i jest oparta na weryfikowalnej dokumentacji uzupełniającej, 5

poświadczenie, że zadeklarowane wydatki są zgodne z mającymi zastosowanie zasadami wspólnotowymi i krajowymi oraz zostały poniesione w związku z operacjami wybranymi do finansowania zgodnie z kryteriami mającymi zastosowanie do programu i spełniają zasady wspólnotowe i krajowe, zapewnienie, do celów poświadczenia, że otrzymała od instytucji zarządzającej odpowiednie informacje na temat procedur i weryfikacji prowadzonych w związku z wydatkami zawartymi w deklaracjach wydatków, uwzględnianie, do celów poświadczenia, wyników wszystkich audytów przeprowadzanych przez instytucję audytową lub na jej odpowiedzialność, utrzymywanie w formie elektronicznej zapisów księgowych dotyczących wydatków zadeklarowanych Komisji prowadzenie ewidencji kwot podlegających procedurze odzyskiwania i kwot wycofanych po anulowaniu całości lub części wkładu dla operacji. Kwoty odzyskane są zwracane do budżetu ogólnego Unii Europejskiej przed zamknięciem programu operacyjnego poprzez potrącenie ich z następnej deklaracji wydatków, tam gdzie jest to przewidziane - weryfikacja i zatwierdzanie podręczników regionalnych pośredniczących instytucji certyfikujących. Instytucja certyfikująca dla regionalnych programów operacyjnych deleguje na podstawie zawartego porozumienia część funkcji związanych z certyfikacją do Lubuskiego Urzędu Wojewódzkiego. Instytucja Audytowa Dla Lubuskiego Regionalnego Programu Operacyjnego funkcję instytucji audytowej pełni Generalny Inspektor Kontroli Skarbowej. Zadania te są wykonywane za pośrednictwem wyodrębnionej komórki organizacyjnej w Ministerstwie Finansów, tj. Departamentu Certyfikacji i Poświadczeń Środków z UE oraz urzędów kontroli skarbowej. Instytucja audytowa jest odpowiedzialna za zapewnienie, że audyty systemu zarządzania i kontroli programu operacyjnego oraz kontrole projektów przeprowadzane na podstawie odpowiedniej próby są przeprowadzane zgodnie z międzynarodowo uznanymi standardami audytu. Instytucja audytowa realizuje zadania określone w art. 62 oraz art. 70 ust. 2 rozporządzenia Rady nr 1083/2006. Zadania te dotyczą przede wszystkim: zapewnienia prowadzenia audytów w celu weryfikacji skutecznego funkcjonowania systemu zarządzania i kontroli programu operacyjnego, zapewnienie prowadzenia audytów operacji na podstawie stosownej próby w celu weryfikacji zadeklarowanych wydatków, przedstawianie Komisji, w terminie dziewięciu miesięcy od zatwierdzenia programu operacyjnego, strategii audytu obejmującej podmioty, które będą przeprowadzać audyty, metodologię, która zostanie zastosowana, metody doboru próbek danych dla potrzeb audytu operacji oraz indykatywne rozplanowanie audytów w celu zapewnienia przeprowadzenia audytu głównych podmiotów oraz równomiernego rozkładu audytów w całym okresie programowania, przedkładanie Komisji rocznego sprawozdania audytowego, przedstawiającego wyniki audytów przeprowadzonych w okresie poprzednich 12 miesięcy, zakończonym dnia 30 czerwca danego roku, zgodnie ze strategią audytu dla programu operacyjnego oraz informującego o wszelkich brakach wykrytych w systemach zarządzania i kontroli programu. Pierwsze sprawozdanie, które należy złożyć do dnia 31 grudnia 2008 r., obejmuje okres od dnia 1 stycznia 2007 r. do dnia 30 czerwca 2008 r. Informacje dotyczące audytów przeprowadzonych po dniu 1 lipca 2015 r. zostają 6

włączone do końcowego sprawozdania audytowego, stanowiącego uzupełnienie deklaracji zamknięcia, wydawanie opinii, na podstawie kontroli i audytów przeprowadzonych na jej odpowiedzialność, w kwestii tego, czy system zarządzania i kontroli funkcjonuje skutecznie, tak aby dawać racjonalne zapewnienie, że deklaracje wydatków przedstawione Komisji są prawidłowe, oraz aby dawać tym samym racjonalne zapewnienie, że transakcje będące ich podstawą są zgodne z prawem i prawidłowe, przedkładanie, w stosownych przypadkach, zgodnie z art. 88 rozporządzenia Rady nr 1083/2006, deklaracji częściowego zamknięcia zawierającej ocenę zgodności z prawem i prawidłowości danych wydatków, przedłożenie Komisji, nie później niż dnia 31 marca 2017 r. deklaracji zamknięcia, zawierającej ocenę zasadności wniosku o wypłatę salda końcowego oraz zgodności z prawem i prawidłowości transakcji będących podstawą wydatków objętych końcową deklaracją wydatków, do której dołącza się końcowe sprawozdanie audytowe. Z przeprowadzonych czynności audytowych instytucja audytowa opracowuje sprawozdania wraz z ewentualnymi rekomendacjami. Za wdrożenie rekomendacji w terminach określonych przez instytucję audytową odpowiedzialna jest Instytucja Zarządzająca Lubuskim Regionalnym Programem Operacyjnym. Instytucja właściwa dla otrzymywania płatności pochodzących z Komisji Europejskiej Środki przekazywane przez Komisję Europejską jako zaliczki, płatności okresowe i płatności salda końcowego na rzecz programów operacyjnych będą wpływać na wyodrębnione rachunki bankowe zarządzane przez ministra właściwego do spraw finansów publicznych. Instytucja lub instytucje odpowiedzialne za dokonywanie płatności na rzecz beneficjentów Instytucją odpowiedzialną za dokonywanie płatności na rzecz beneficjentów jest Instytucja Zarządzająca LRPO. 7

1.2. Sprawozdawczość i Monitoring Niniejsze zasady dotyczące sprawozdawczości i monitoringu opracowane zostały na podstawie Wytycznych w zakresie sprawozdawczości 2007-2013 NSRO sporządzonych przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, i pozostają bez uszczerbku dla uregulowań prawnych odnoszących się do sprawozdawczości określonych w szczególności w: 1) Rozporządzeniu Rady (WE) nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006 r. ustanawiającym przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności i uchylającym rozporządzenie (WE) nr 1260/1999 (Dz. Urz. UE L 210 z 31.07.2006r.), zwanego dalej rozporządzeniem nr 1083/2006. 2) Rozporządzeniu Komisji (WE) nr 1828/2006 z dnia 8 grudnia 2006 r. ustanawiające szczegółowe zasady wykonania rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 ustanawiającego przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności oraz rozporządzenia (WE) nr 1080/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (Dz. Urz. UE L 371 z 27 grudnia 2006), zwanego dalej rozporządzeniem nr 1828/2006. 3) Ustawie z dnia 6 grudnia 2006 roku o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (Dz. U. Nr 227, poz. 1658). System monitoringu programu operacyjnego ma na celu kontrolowanie przebiegu, sposobu i efektów realizacji działań współfinansowanych ze środków UE. Wszystkie jednostki uczestniczące w procesie przepływu środków z budżetu UE na wszystkich poziomach zarządzania stosują jednolite zasady monitoringu, zarówno finansowego, jak i rzeczowego, oraz przedstawiają informacje i sprawozdania na temat realizacji programu. Sprawozdawczość obejmuje zbieranie informacji dotyczących wdrażania LRPO z uwzględnieniem działań, osi priorytetowych w postaci danych liczbowych, finansowych, wskaźników i innego rodzaju informacji oraz przekazywanie ich odpowiednim instytucjom w określonej formie i terminach dla potrzeb monitorowania realizacji programu operacyjnego na każdym poziomie jego wdrażania. Monitoring programu służy zagwarantowaniu realizacji celów strategicznych i cząstkowych określonych w programie (monitoring rzeczowy) oraz pełnej absorpcji alokowanych środków (monitoring finansowy). Prawidłowy przebieg procesu monitorowania pozwala m.in. na bieżąco śledzić postęp finansowy programu, odpowiednio wcześnie reagować na występujące trudności i nieprawidłowości, przyczyniając się w konsekwencji do zapewnienia odpowiedniej jakości wdrażania. Instytucja Zarządzająca programem operacyjnym wraz z Komitetem Monitorującym prowadzą monitoring w oparciu o ilościowe i jakościowe informacje z realizacji działań, osi priorytetowych i programu. Mierzeniu postępu realizacji oraz ocenie efektywności wdrażania w ujęciu rzeczowym i finansowym służą wskaźniki fizyczne i finansowe, które zostały określone w Uszczegółowieniu LRPO. 8

Cechy ogólne sprawozdawczości: 1. Sprawozdawczość odbywa się cyklicznie i terminowo przez cały okres programowania. 2. Sprawozdawczość realizowana jest na wszystkich poziomach instytucjonalnych wdrażania programu oraz przez wszystkich beneficjentów programu operacyjnego. 3. Sprawozdawczość odbywa się zgodnie z regulacjami prawa krajowego i prawa Unii Europejskiej. 4. Instytucja zarządzająca jest odpowiedzialna za prawidłowy przebieg procesu sprawozdawczości. 5. Instytucja zarządzająca zapewni właściwe pod względem formy delegowanie obowiązków w zakresie sprawozdawczości. Zasady dotyczące sprawozdawczości beneficjenta 1. Obowiązki beneficjenta w zakresie sprawozdawczości określa umowa albo decyzja o dofinansowanie. 2. Funkcję sprawozdania na poziomie beneficjenta spełnia część wniosku beneficjenta o płatność, dotycząca przebiegu realizacji projektu. 3. Brak wydatków po stronie beneficjenta nie zwalnia go z obowiązku przedkładania wniosków o płatność z wypełnioną częścią dotyczącą przebiegu realizacji projektu. 4. Pozytywnie i w całości zweryfikowana część wniosku beneficjenta o płatność dotycząca przebiegu realizacji projektu, wskazująca na właściwą realizację projektu jest koniecznym warunkiem zrefundowania wydatków / zrealizowania płatności na rzecz beneficjenta. 5. Instytucja zarządzająca określa częstotliwość składania wniosku o płatność, przy czym zalecane jest przedkładanie wniosku o płatność co najmniej raz na 3 miesiące biorąc pod uwagę datę podpisania umowy o dofinansowanie. Procedura sporządzania sprawozdań końcowy zobowiązany jest do monitorowania i sprawozdawania z realizacji projektu okresowo (co najmniej raz na kwartał), roczne i na koniec realizacji projektu. Sprawozdania z realizacji przedkłada Instytucji Wdrażającej. Po weryfikacji otrzymanych sprawozdań i danych generowanych w systemie informatycznym Instytucja Wdrążająca sporządza sprawozdanie z realizacji działania/priorytetu okresowo (co najmniej raz na kwartał), rocznie i na koniec realizacji i przekazuje je do Instytucji Zarządzającej LRPO. Instytucja Zarządzająca LRPO sporządza sprawozdanie z realizacji LRPO okresowo (co najmniej raz na kwartał), rocznie i na zakończenie realizacji Programu. Sprawozdania kwartalne roczne i na zakończenie realizacji LRPO zatwierdza Komitet Monitorujący. Monitorowanie Lubuskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007-2013 służy zapewnieniu odpowiedniej jakości wdrażania programu operacyjnego. Jest ono prowadzone przez Instytucję Zarządzającą oraz Komitet Monitorujący, pracujący pod przewodnictwem przedstawiciela Instytucji Zarządzającej. Monitorowanie prowadzone jest w oparciu o wskaźniki finansowe oraz wskaźniki produktu i rezultatu określone dla każdego priorytetu i działania. Komitet Monitorujący Komitet Monitorujący zostanie powoływany przez Zarząd Województwa, w drodze uchwały w celu zapewnienia bezstronności prac Komitetu, a zgodnie art. 60 lit. h Rozporządzenia 9

Rady (WE) nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006 r. w ciągu trzech miesięcy od daty przekazania Polsce decyzji o zatwierdzeniu programu przez Komisję Europejską. Przewodniczącym Komitetu Monitorującego zostanie wybrany przedstawiciel Instytucji Zarządzającej. W skład Komitetu Monitorującego wejdą: Marszałek Województwa Lubuskiego albo jego przedstawiciel, przedstawiciel Instytucji Zarządzającej NSRO, przedstawiciele Instytucji Zarządzającej Lubuskim Regionalnym Programem Operacyjnym na lata 2007 2013, Wojewoda albo jego przedstawiciel, przedstawiciele jednostek samorządu terytorialnego, przedstawiciele partnerów społecznych i gospodarczych z terenu województwa lubuskiego. Ponadto w pracach Komitetu Monitorującego mogą uczestniczyć z głosem doradczym przedstawiciele Komisji Europejskiej. Komitet Monitorujący LRPO czuwa nad efektywnością i jakością zarządzania i realizacji LRPO (zgodnie z art. 65 Rozporządzenia Rady nr 1083/2006). Komitet Monitorujący funkcjonuje w oparciu o Regulamin Pracy Komitetu Monitorującego, który zatwierdza na pierwszym posiedzeniu. Do głównych zadań Komitetu Monitorującego należy m. in.: analiza i zatwierdzanie kryteriów wyboru projektów, dokonywanie okresowego przeglądu postępów na drodze do osiągnięcia konkretnych celów programu operacyjnego na podstawie dokumentów przedkładanych przez Instytucję Zarządzającą, analiza wyników wdrażania, w szczególności osiągnięcia celów określonych dla każdego priorytetu, zatwierdzanie rocznych i końcowych sprawozdań z realizacji programu przygotowywanych przez Instytucję Zarządzającą, jest informowany o treści rocznego sprawozdania audytowego lub jego części odnoszącej się do regionalnego programu operacyjnego i o wszelkich istotnych uwagach, jakie Komisja może przedstawić po przeanalizowaniu tego sprawozdania lub odnoszących się do tej części sprawozdania, może występować do instytucji zarządzającej z wnioskiem o przeprowadzanie wszelkiego rodzaju przeglądów lub analizy programu operacyjnego mogących prawdopodobnie przyczynić się do osiągnięcia celów funduszy, o których mowa w art. 3 rozporządzenia Rady nr 1083/2006, lub do usprawnienia jego zarządzania programem, w tym zarządzania finansowego, analiza i zatwierdzanie wszelkich wniosków o zmianę treści decyzji Komisji w sprawie wkładu funduszy, opiniowanie zmian w Lubuskim Regionalnym Programie Operacyjnym, opiniowanie i zatwierdzanie zmian w alokacji środków w podziale na działania. Zasady i tryb sprawozdawczości beneficjentów, w tym zakres raportów będą określone w podręczniku wdrażania. 1.3 Wymiana danych elektronicznych w celu spełnienia wymogów dotyczących płatności, monitoringu i oceny Minister właściwy do spraw rozwoju regionalnego odpowiada za zapewnienie funkcjonowania bezpiecznego systemu elektronicznej wymiany informacji z Komisją Europejską oraz udzielanie akredytacji dostępu do systemu instytucjom zaangażowanym 10

we wdrażanie programów operacyjnych. Minister właściwy do spraw rozwoju regionalnego prowadzi nadzór nad systemem informatycznym i określa standardy w zakresie gromadzenia danych przez wszystkich uczestników systemu realizacji NSRO. Minister właściwy do spraw finansów publicznych odpowiada za budowę i rozwój systemu informatycznego na podstawie standardów w zakresie gromadzenia danych określonych przez ministra właściwego do spraw rozwoju regionalnego. Instytucja Zarządzająca LRPO we współpracy z koordynatorem NSRO odpowiada za wprowadzanie danych do systemu informatycznego, w tym do systemu lokalnego. System informatyczny i wymiana danych Zgodnie z regulacjami wspólnotowymi na lata 2007-13, wszelka wymiana informacji pomiędzy Komisją Europejską a Państwem Członkowskim odbywa się drogą elektroniczną, poprzez komputerowy system wymiany danych zbudowany przez Komisję Europejską we współpracy z Państwami Członkowskimi SFC2007. Wymiana danych może odbywać się na dwa sposoby: poprzez wprowadzenie danych do aplikacji internetowej przez uprawnionych i posiadających prawa dostępu pracowników Instytucji Zarządzającej, poprzez eksport danych z systemu krajowego za pomocą utworzonego w tym celu interfejsu. Zadaniem krajowego systemu informatycznego ds. monitorowania wykorzystania funduszy strukturalnych jest: zapewnienie zdolności agregacji danych w zakresie i formacie wymaganym przez Komisję Europejską na mocy regulacji wspólnotowych na lata 2007-13; wsparcie bieżącego procesu zarządzania i monitorowania na poziomie krajowym w zakresie programów współfinansowanych z funduszy strukturalnych. Założenia krajowego systemu informatycznego są następujące: a) System gromadzi minimalny zakres danych niezbędnych z punktu widzenia regulacji unijnych oraz potrzeb w zakresie monitorowania wykorzystania środków na poziomie krajowym. b) System składa się ze wspólnej dla wszystkich programów operacyjnych części minimalnej, określonej przez IK NSRO we współpracy z Instytucjami Zarządzającymi oraz części dedykowanych poszczególnym programom, w których Instytucje Zarządzające mogą gromadzić szerszy zakres danych. c) Za wprowadzanie danych do systemu w ramach programu operacyjnego odpowiedzialne są instytucje wdrażające, instytucje pośredniczące i instytucja zarządzająca, w zależności od nadanych uprawnień. d) System zawiera w części wspólnej sprawozdania okresowe z realizacji programu operacyjnego, w formatach odpowiadających wersjom papierowym określonym w niniejszych wytycznych. e) System zawiera w części wspólnej wnioski o płatność składane przez beneficjentów, natomiast informacje gromadzone w części sprawozdawczej w/w wniosków mogą być gromadzone w częściach dedykowanych programom operacyjnym na zasadach określonych przez instytucje zarządzające, przy założeniu zachowania zdolności agregowania danych w formatach wymaganych w części wspólnej systemu. 11

Regionalny system informatyczny funkcjonuje we wszystkich instytucjach odpowiedzialnych za zarządzanie i wdrażanie LRPO. Wspomaga pracę instytucji poprzez udostępnienie narzędzi do zarządzania wykonywanymi zadaniami przez osoby zaangażowane w realizację LRPO. Gromadzi dane umożliwiające przeprowadzanie różnorodnych analiz. Ułatwia przygotowywanie sprawozdań, które są przekazywane instytucjom zewnętrznym. Za jego wdrożenie odpowiada Instytucja Zarządzająca LRPO. Zapewniona jest wymienność danych z innymi systemami w sytuacjach, dla których zostały określone standardy wymiany. 1.4 Procedury audytu i kontroli Podstawy prawne Zapewnienie prawidłowego i zgodnego z prawem wdrażania projektów realizowanych w ramach LRPO wspierane jest dodatkowo przez kontrolę finansową i rzeczową, której ogólne zasady określają: 1) Rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006 ustanawiające przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności (art. 58 określa ogólne zasady systemów zarządzania i kontroli, art. 59 wyszczególnia instytucje odpowiedzialne za realizację obowiązków w zakresie kontroli, art. 60 określa funkcje instytucji zarządzającej, w tym lit. a i lit. b w zakresie kontroli oraz art. 70 zobowiązuje Państwa Członkowskie do ustanowienia systemów zarządzania i kontroli zgodnie z art. 58-62 rozporządzenia). 2) Rozporządzenie Komisji (WE) nr 1828/2006 ustanawiające szczegółowe zasady wykonania Rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 ustanawiającego ogólne przepisy dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego i Funduszu Spójności oraz Rozporządzenia (WE) nr 1080/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego2 (art. 12 nakazuje sformalizowanie zlecania zadań Instytucji Pośredniczącej przez IZ, art. 13 określa obowiązki IZ w zakresie realizacji postanowień art. 60 rozporządzenia ogólnego). 3) Ustawa z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzeniu polityki rozwoju3 - art. 35 ust. 3 pkt 9, a także art. 26 ust. 1 pkt 14, art. 27 ust. 1 pkt 5 oraz art. 35 ust. 2 pkt 5. System zarządzania finansowego i kontroli sporządzono w oparciu o wymogi określone w rozporządzeniu Rady (WE) nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006 r. ustanawiającym przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności i uchylającym rozporządzenie (WE) nr 1260/1999, oraz opisie systemu zarządzania i kontroli na poziomie Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia opracowanym przez Instytucję Koordynującą (IK DPW). Państwa członkowskie są odpowiedzialne za zarządzanie programami operacyjnymi i ich kontrolę, w szczególności za pomocą następujących działań: a) zapewnienia, że systemy zarządzania i kontroli programów operacyjnych są ustanowione zgodnie z art. 58 62 i że funkcjonują skutecznie; b) zapobiegania, wykrywania i korygowania nieprawidłowości oraz odzyskiwania kwot nienależnie wypłaconych wraz z odsetkami z tytułu zaległych płatności w stosownych przypadkach. Państwa członkowskie zgłaszają te nieprawidłowości Komisji i informują Komisję na bieżąco o przebiegu postępowań administracyjnych i prawnych. 12

Kontrola Za zarządzanie finansowe oraz kontrolę współfinansowania odpowiada łącznie Instytucja Zarządzająca i Instytucja Certyfikująca. Dla zapewnienia prawidłowego i zgodnego z prawem wdrażania projektów realizowanych w ramach RPO, prowadzi się kontrolę finansową, której ogólne zasady określa ustawa o finansach publicznych (art. 46 47). Kontrola środków w ramach LRPO wykonywana jest na trzech poziomach: kontrola finansowa i audyt wewnętrzny, kontrole zewnętrzne, kontrole przeprowadzane w ramach poświadczenia zamknięcia pomocy. Podział funkcji w zakresie kontroli w jednostkach zaangażowanych w zarządzanie i wdrażanie LRPO wygląda następująco: Ministerstwo Rozwoju Regionalnego (Instytucja Koordynująca) Ministerstwo Rozwoju Regionalnego (Instytucja Certyfikująca) i Wojewoda (Instytucja Pośrednicząca w Certyfikacji) Do zadań Instytucji Certyfikującej w zakresie kontroli należy w szczególności: weryfikacja zbiorczych wniosków o płatność otrzymanych od Instytucji Zarządzającej RPO, certyfikowanie wobec KE, że zbiorcze wnioski o płatność w ramach LRPO są przygotowane na bazie wiarygodnych i weryfikowalnych dokumentów, zgodnie z wymogami określonymi w art. 60 Rozporządzenia 1083/2006, prowadzenie ewidencji kwot podlegających procedurze odzyskiwania i kwot wycofanych po anulowaniu całości lub części wkładu dla operacji, utrzymywanie w formie elektronicznej zapisów księgowych dotyczących wydatków zadeklarowanych Komisji. Instytucja Zarządzająca LRPO Zgodnie z art. 60 rozporządzenia nr 1083/2006 Instytucja Zarządzająca LRPO w zakresie kontroli jest odpowiedzialna przede wszystkim za: wdrożenie systemu zarządzania i kontroli gwarantującego prawidłowość operacji oraz opracowanie wytycznych dla Instytucji Pośredniczących i Instytucji Wdrażających dla potrzeb tworzenia systemu zarządzania i kontroli, weryfikację formalno-finansową i merytoryczną zbiorczych wniosków o płatność przedstawianych przez Instytucje Pośredniczące i / lub Instytucje Wdrażające a także wniosków beneficjentów o refundację oraz ich poświadczanie wobec Instytucji Certyfikującej, uczestniczenie w systemie raportowania o nieprawidłowościach poprzez zbieranie i weryfikację raportów o nieprawidłowościach od Instytucji Pośredniczących i Wdrażających, zapewnienie, że operacje są wybierane do finansowania zgodnie z kryteriami mającymi zastosowanie do programu oraz że spełniają one mające zastosowanie zasady wspólnotowe i krajowe przez cały okres ich realizacji, zapewnienie i obsługa systemu informatycznego rejestracji i przechowywania zapisów księgowych dla każdej operacji w ramach LRPO, 13

zapewnienie, że dane na temat realizacji, niezbędne dla celów zarządzania finansowego, monitorowania, weryfikacji, audytu i oceny są gromadzone, weryfikację i zatwierdzenie podręczników procedur instytucji znajdujących się poniżej w systemie wdrażania LRPO, w tym w szczególności ścieżki audytu dla poszczególnych procesów, przedstawianie rekomendacji dotyczących usprawniania systemu na podstawie informacji o wszelkich kontrolach/audytach przeprowadzonych w instytucjach zaangażowanych we wdrażanie LRPO, jak również informacji zidentyfikowanych w procesie monitorowania. System kontroli w ramach Lubuskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007-2013, realizowany przez Instytucję Zarządzającą opiera się na następujących elementach: kontrole systemu zarządzania i kontroli prowadzone przez Instytucję Zarządzającą, kontrole projektów współfinansowanych w ramach LRPO na dokumentach oraz w miejscu ich realizacji. Celem kontroli systemu zarządzania i kontroli jest uzyskanie uzasadnionej pewności, że system zarządzania i kontroli funkcjonuje prawidłowo, efektywnie i zgodnie z prawem. Realizacja tego celu zapewniana jest poprzez skupienie się kontroli systemu zarządzania i kontroli przede wszystkim na sprawdzeniu: stosowania obowiązujących procedur związanych z wyborem projektów i podpisywaniem umów dofinansowania projektów, wywiązywania się z nałożonych dokumentami programowymi oraz zawartymi umowami i porozumieniami obowiązków związanych ze sprawozdawczością oraz prowadzeniem weryfikacji wydatków i kontroli na miejscu, weryfikacji wydatków w formie kontroli na dokumentach oraz kontroli na miejscu realizacji projektów (na próbie co najmniej 5% wartości realizowanych projektów w ramach danego priorytetu). Instytucie Pośredniczące w zarządzaniu LRPO W chwili obecnej nie podjęto decyzji o wyznaczeniu Instytucji Pośredniczących w ramach LRPO oraz zakresie zadań zleconych im przez Instytucję Zarządzającą. Instytucje Pośrednicząca II stopnia Instytucje Pośredniczą uczestniczące we wdrażaniu projektów w ramach LRPO są w zakresie kontroli odpowiedzialne za: kontrolę merytoryczną i formalną wniosków o płatność przedstawianych przez beneficjentów, wykrywanie nieprawidłowości występujących w ramach działania i sprawozdawanie ich do Instytucji Zarządzającej oraz odzyskiwanie od beneficjentów niewłaściwie wydatkowanych kwot lub środków przekazanych w nadmiernej wysokości, przeprowadzanie kontroli dokumentów oraz kontroli na miejscu realizacji projektu. Kontrola na miejscu realizacji projektu służy przede wszystkim: sprawdzeniu czy fundusze są wykorzystywane w celach, którym miały służyć i czy dotrzymywane są warunki udzielenia wsparcia, upewnieniu się, że projekt jest realizowany prawidłowo i można oczekiwać, że będzie tak nadal realizowany, szczególnie, że jest realizowany zgodnie z umową, 14

sprawdzeniu, czy są stosowane obowiązujące systemy i procedury, upewnieniu się, że refundacja miała miejsce i że istnieje przejrzysty zapis przebiegu transakcji. Kontrola na miejscu służy również upewnieniu się, czy projekt rzeczywiście funkcjonuje, czy następuje postęp w jego realizacji zgodnie z przedłożonymi wnioskami o płatność oraz sprawozdaniami z realizacji i czy jego wyniki, przedstawiane przez beneficjenta w sprawozdaniach są autentyczne, a wskaźniki monitorowane prawidłowe. Kontrola skarbowa Cele, zadania, kompetencje i organizację kontroli skarbowej reguluje ustawa z dnia 28 września 1991 r. o kontroli skarbowej (Dz. U. z 2004 r. Nr 8, poz. 65, z późn. zm.93). Ustawie z dnia 28 września 1991 r. o kontroli skarbowej podlegać będą: wydatkujący, przekazujący i otrzymujący środki pochodzące z UE. Do zadań kontroli skarbowej należy w szczególności: kontrola celowości i zgodności z prawem gospodarowania środkami pochodzącymi z UE, a także kontrola wywiązywania się z warunków finansowania pomocy z tych środków, certyfikacja i wydawanie poświadczenia zamknięcia pomocy dla środków pochodzących z UE. Inne instytucje upoważnione do kontroli Do kontroli środków finansujących projekty realizowane w ramach LRPO upoważnione są również inne instytucje krajowe działające na podstawie odrębnych uregulowań prawnych: Najwyższa Izba Kontroli (ustawa o Najwyższej Izbie Kontroli), Regionalne Izby Obrachunkowe. Stosownie do zobowiązań Polski wynikających z prawa Wspólnoty odpowiednie kontrole zewnętrzne dokonywane są również przez instytucje Wspólnoty. W szczególności są to: Europejski Trybunał Obrachunkowy, Europejskie Biuro do spraw Przeciwdziałania Oszustwom (OLAF). Audyt wewnętrzny Audytem wewnętrznym jest ogół działań obejmujących niezależne badanie systemów zarządzania i kontroli w jednostce, w tym procedur kontroli finansowej, w wyniku której kierownik jednostki uzyskuje obiektywną i niezależną ocenę adekwatności, efektywności i skuteczności tych systemów. Audyt wewnętrzny obejmuje także czynności doradcze, w tym składanie wniosków, mające na celu usprawnienie funkcjonowania jednostki. Instytucja Zarządzająca oraz Jednostka Finansująca zobowiązane są do prowadzenia audytu wewnętrznego, zgodnie z zasadami określonymi w ustawie o finansach publicznych (Dz.U. z 2005 r., Nr 249, poz. 2104) art. 48 67. Pozostałe podmioty zaangażowane w realizację Lubuskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007-2013 tj. Instytucja Pośrednicząca II stopnia, w przypadku decyzji o ich wprowadzeniu do systemu realizacji programu, zobowiązane zostaną do prowadzenia audytu wewnętrznego na podstawie umów podpisywanych z Instytucją Zarządzającą. Audyt wewnętrzny koncentruje swe zadania w obszarze niezależnego badania systemów zarządzania i kontroli w zaangażowanych jednostkach, w tym procedur kontroli finansowej, w wyniku czego uzyskuje się obiektywną i niezależną ocenę adekwatności, efektywności 15

i skuteczności tych systemów. Ponadto audyt wewnętrzny wykonuje czynności doradcze, mające na celu usprawnienie funkcjonowania jednostki / systemu. Komórka audytu wewnętrznego posiada organizacyjną odrębność wykonywania zadań. Organem administracji rządowej właściwym w sprawach koordynacji kontroli finansowej i audytu wewnętrznego w jednostkach sektora finansów publicznych jest Minister Finansów, który powyższe zadania wykonuje przy pomocy Głównego Inspektora Audytu Wewnętrznego, zatrudnionego w Ministerstwie Finansów, oraz komórki organizacyjnej wyodrębnionej w strukturze Ministerstwa. Instytucja Zarządzająca LRPO odpowiedzialna jest w zakresie audytu wewnętrznego za: określenie wytycznych do opracowania ścieżek audytu, koordynację audytu wewnętrznego w zakresie LRPO, analizę sprawozdań z audytów oraz informacji o stanie realizacji zadań audytowych odnoszących się do wdrażania LRPO, prowadzenie audytów w instytucjach znajdujących się poniżej w systemie wdrażania programu, wydawanie zaleceń służących usprawnieniu funkcjonowania systemu audytu wewnętrznego, przedstawianie propozycji obszarów związanych z realizacją LRPO, które należałoby uwzględnić w planie audytu na dany lub kolejny rok. System raportowania o nieprawidłowościach Państwo członkowskie odpowiedzialne jest za zapobieganie, wykrywanie i korygowanie nieprawidłowości oraz odzyskiwanie kwot nienależnie wypłaconych wraz z odsetkami z tytułu zaległości płatności w stosownych przypadkach, zgodnie z zapisami art. 70 Rozporządzenia Rady nr 1083/2006, Rozporządzenia Komisji ustanawiające przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności Rozdział 4. Zasady raportowania o nieprawidłowościach w ramach LRPO tworzone są w oparciu o zasady określone przez Ministra Finansów. 16

1.5 Przepływy finansowe Środki przekazywane są przez Komisję Europejską jako zaliczki oraz płatności pośrednie. Warunkiem niezbędnym otrzymania z KE refundacji poniesionych wydatków jest weryfikacja i potwierdzenie wniosków o płatność przez instytucje zaangażowane w proces przepływu środków. Płatności na rzecz ów LRPO dokonuje Instytucja Zarządzająca w oparciu o umowę dofinansowania projektu oraz o poprawnie wypełniony i zatwierdzony wniosek o płatność. Środki będą przekazywane na wskazane przez beneficjentów rachunki, głównie w formie refundacji. W uzasadnionych przypadkach, jeżeli przemawia za tym istotny interes kategorii beneficjentów lub specyfika projektów (działań), środki będą mogły być przekazywane w formie zaliczki. W przypadku projektów własnych IZ środki będą przyznawane na podstawie uchwały Zarządu Województwa., po poniesieniu wydatków związanych z realizacją projektu, występuje o ich refundację do Instytucji Zarządzającej/Pośredniczącej II stopnia składając wniosek o płatność nie częściej niż raz na miesiąc. Instytucja Zarządzająca/Pośrednicząca II stopnia dokonuje szczegółowej weryfikacji wniosków płatniczych zarówno pod względem formalnym, jak i merytorycznym. Po zatwierdzeniu wniosków, Instytucja Zarządzająca dokonuje refundacji wydatków poniesionych przez poszczególnych beneficjentów. Refundacja dokonywana jest z konta programowego Instytucji Zarządzającej, na którym gromadzone są środki zaliczki oraz płatności okresowe z KE. Po zakończeniu weryfikacji Instytucja Zarządzająca w ustalonych okresach (co najmniej raz na kwartał) sporządza zbiorczy wniosek o płatność dla LRPO oraz przekazuje go do Instytucji Certyfikującej, która po weryfikacji wnioskuje o refundację do KE. Współfinansowanie krajowe z budżetu państwa Wojewoda wnioskuje o uruchomienie środków na współfinansowanie projektu do Ministra Rozwoju Regionalnego na zasadach określonych w corocznie uchwalanej procedurze. W przypadku, gdy współfinansowanie zapewnia inny dysponent części budżetowej, środki przekazywane są na zasadach określonych przez tego dysponenta. 17

Schemat przepływów finansowych w ramach LRPO KOMISJA EUROPEJSKA Przekazanie zaliczki oraz płatności okresowych (refundacja wydatków) Certyfikowane zestawienie wydatków i wnioski o płatność INSTYTUCJA PŁATNICZA PRZEKAZUJĄCA ŚRODKI Ministerstwo Finansów INSTYTUCJA CERTYFIKUJĄCA Zbiorczy wniosek o płatność Przekazanie zaliczki na podstawie wniosku o zaliczkę oraz środków refundacji na podstawie zweryfikowanego i potwierdzonego wniosku INSTYTUCJA ZARZĄDZAJĄCA Zarząd Województwa Lubuskiego Wniosek o płatność (wydatki w ramach Działania/Priorytetu) Refundacja poniesionych wydatków INSTYTUCJA POŚREDNICZĄCA II STOPNIA Wniosek o płatność (wydatki w ramach jednego projektu) Refundacja poniesionych wydatków BENEFICJENT 18

1.6 Informacja i promocja Instytucja Zarządzająca Lubuskim Regionalnym Programem Operacyjnym na lata 2007-2013 jest odpowiedzialna za przestrzeganie rozporządzenia Komisji nr 1083/2006 ustanawiającego przepisy ogólne dla EFRR, EFS, FS oraz rozporządzenia Komisji nr 1828/2006 ustanawiającego szczegółowe zasady wykonania rozporządzenia nr 1083/2006 w zakresie działań informacyjnych i promocyjnych w państwach członkowskich w związku z wykorzystywaniem funduszy strukturalnych. Działania promocyjne i informacyjne mają na celu przede wszystkim informowanie potencjalnych i aktualnych beneficjentów o możliwościach i sposobach korzystania ze wsparcia na realizację projektów w ramach Lubuskiego Regionalnego Programu Operacyjnego, jak również informowania opinii publicznej o zasięgu i rozmiarze wsparcia wspólnotowego dla poszczególnych projektów oraz rezultatach tych działań. Odpowiedzialność za rozpowszechnianie informacji o wspieranych działaniach i projektach oraz rezultatach Lubuskiego Regionalnego Programu Operacyjnego spoczywa na Instytucji Zarządzającej oraz innych instytucjach zaangażowanych we wdrażanie tego programu. IZ koordynuje działania informacyjne i promocyjne na obszarze całego województwa. Odpowiada ona również za współpracę z instytucjami na poziomie krajowym w zakresie spójnego informowania opinii publicznej o zagadnieniach dotyczących funduszy strukturalnych. Jednostka ds. informacji i promocji w IZ jest odpowiedzialna za rozpowszechnianie informacji i promocję. Jednostka ta będzie wykonywała następujące zadania: dostarczanie i rozpowszechnianie informacji dotyczących możliwości uzyskania wsparcia w ramach LRPO; dostarczanie i rozpowszechnianie informacji o projektach realizowanych w województwie w ramach LRPO; inicjowanie i realizacja dodatkowych działań promocyjnych (akcje informacyjne, itp.). Jednostka ds. informacji i promocji oraz punkty informacyjne w innych komórkach i instytucjach w województwie udostępniają informacje potencjalnym beneficjentom oraz przygotowują informacje dla opinii publicznej. IZ i inne instytucje zaangażowane w realizację LRPO zapewniają dostęp do materiałów informacyjnych i formularzy aplikacyjnych. Działania informacyjne i promocyjne podlegają regularnej ewaluacji programu oraz ocenie dokonywanej przez Komitet Monitorujący RPO. 1.7 Zasada partnerstwa Artykuł 11 Rozporządzenia Rady nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006 roku ustanawiającego przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności i uchylającego rozporządzenie (WE) nr 1260/1999 stanowi o zachowaniu zasad współpracy i partnerstwa w procesie przygotowania i realizacji dokumentów programowych w perspektywie budżetowej Unii Europejskiej na lata 2007 2013. Partnerstwo obejmuje przygotowanie, realizację, monitorowanie i ocenę programów operacyjnych. Najistotniejszym elementem zastosowania zasady partnerstwa jest udział partnerów gospodarczych i społecznych w pracach Komitetu Monitorującego, gdzie zasada partnerstwa będzie realizowana przez partycypację partnerów w podejmowaniu istotnych decyzji dotyczących programu, w szczególności w zakresie kryteriów wyboru projektów do wsparcia czy monitorowaniu realizacji programu. 19

2. Finansowanie realizacji Lubuskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007-2013 Podstawowe zasady podziału środków publicznych na województwa w ramach polityki rozwoju regionalnego państwa w latach 2007-2013 określa algorytm wypracowany w ramach prac nad przygotowaniem Narodowych Strategicznych Ramach Odniesienia. Sposób podziału jest kontynuacją algorytmu zastosowanego w Narodowej Strategii Rozwoju Regionalnego na lata 2001-2006 oraz w Programie wsparcia na lata 2001-2003, z uwzględnieniem zaktualizowanych danych statystycznych niezbędnych do jego przygotowania. Jest on wypadkową trzech następujących kryteriów: Kryterium I Cały obszar Polski, z niskim poziomem PKB na mieszkańca w stosunku do średniego poziomu dla UE 25, objęty jest obecnie wsparciem w ramach Celu 1 polityki strukturalnej UE, a w przyszłym okresie planistycznym będzie zaliczony do Celu Konwergencja polityki spójności UE. Uzasadnia to dominującą rolę kryterium ludnościowego w podziale regionalnym środków wsparcia. Dlatego 80% tych środków jest dzielone pomiędzy wszystkie województwa proporcjonalnie do liczby mieszkańców. Kryterium II Ze względu na duże różnice w poziomie rozwoju najbiedniejszych województw, 10% środków jest dzielone proporcjonalnie do liczby mieszkańców pomiędzy województwa, w których poziom produktu krajowego brutto (PKB) na mieszkańca jest niższy od 80% średniego poziomu PKB na mieszkańca w kraju. Kryterium III Ze względu na wysoką stopę bezrobocia, zagrażającą w wielu powiatach trwałą marginalizacją znaczących grup społecznych, 10% środków jest dzielone proporcjonalne do liczby mieszkańców w powiatach, w których stopa bezrobocia przekracza w każdym z ostatnich 3 lat 150% średniej krajowej stopy bezrobocia. Według danych zamieszczonych w Narodowych Strategicznych Ramach Odniesienia pula środków UE dostępna dla 16 województw na realizację regionalnych programów operacyjnych stanowi ok. 15,9 mld euro. Przyjęty w NSRO algorytm określa dla województwa lubuskiego wskaźnik alokacji środków EFRR w ramach Lubuskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007 2013 na poziomie 2,75%, co daje kwotę 439 173 096 euro na realizację celów programu. Szacunkowy plan finansowy Ogółem na realizacje LRPO w latach 2007 2013 zaangażowanych zostanie 589 140 621 euro. Na kwotę tą składa się 439 173 096 euro pochodzących ze środków z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Krajowy wkład publiczny (m.in. środki z budżetu państwa oraz jednostek samorządu terytorialnego) stanowi 77 501 139 euro, który został oszacowany na poziomie minimalnym 1 w stosunku do wkładu wspólnotowego 15%. Do minimalnego wkładu krajowego nie zostały włączone środki prywatne. 1 Zgodnie z art. 53 ust 1 pkt a Rozporządzenia (WE) nr 1083/2006 ustawiającego przepisy ogólne dotyczące EFRR, EFS i FS przyjęto, że wkład funduszy na poziomie Programu oblicza się w odniesieniu do całkowitej kwoty wydatków kwalifikowalnych, w tym wydatków publicznych i prywatnych. 20

Obok środków publicznych w realizację LRPO zaangażowane zostaną również środki prywatne, których łączna wartość oszacowana została na poziomie 72 466 386 euro wkładu prywatnego. Ostateczna wartość środków prywatnych w ramach LRPO ulegnie z pewnością zmianie, ponieważ opracowując program założono minimalny wkład środków prywatnych. Szacunki dotyczące publicznego oraz prywatnego wkładu krajowego w ramach poszczególnych priorytetów zostały zawarte w Indykatywnej tabeli finansowej dla LRPO (Tabela 2). Środki EFRR przeznaczone na realizację celów Strategii Lizbońskiej (earmarking) w LRPO wyniosą łącznie 158 432 524 euro, co stanowi 36,08% ogółu środków EFRR przeznaczonych na realizację LRPO. Szczegółowy podział środków EFRR w ramach priorytetów LRPO 2007-2013 kształtuje się następująco: Priorytet 1. Rozwój infrastruktury wzmacniającej konkurencyjność regionu 27,20 %, tj. 119 446 252 euro; Priorytet 2. Stymulowanie wzrostu inwestycji w przedsiębiorstwach i wzmocnienie potencjału innowacyjnego 23,89 %, tj. 104 907 448 euro; Priorytet 3. Ochrona i zarządzanie zasobami środowiska przyrodniczego 14,89 %, tj. 65 378 777 euro; Priorytet 4. Poprawa jakości życia mieszkańców 19,38 %, tj. 85 120 228 euro; Priorytet 5. Rozwój lokalny 11,65 %, tj. 51 145 189 euro; Priorytet 6. Pomoc techniczna 3,00 %, tj. 13 175 193 euro. Podział środków LRPO na poszczególne priorytety wynika z założeń strategicznych rozwoju regionu zapisanych w zaktualizowanej Strategii Rozwoju Województwa Lubuskiego z horyzontem czasowym do roku 2020, z jednoczesnym uwzględnieniem: Doświadczeń podmiotów funkcjonujących w regionie zdobytych w trakcie realizacji programów przedakcesyjnych oraz programów finansowanych z funduszy strukturalnych. Szczegółowej analizy wykorzystania dostępnych dla regionu środków ZPORR w latach 2004 2006. Analizy list wysoko ocenionych projektów rezerwowych, które nie otrzymały dofinansowania w ramach ZPORR z powodu ograniczonych środków finansowych. Analizy SWOT zamieszczonej w LRPO. Analizy planowanych do realizacji przedsięwzięć przedstawianych przez jednostki Samorządu terytorialnego województwa lubuskiego podczas konsultacji społecznych programu. Ramy finansowe programu wyznaczone zostały ponadto przez wytyczne MRR. Przy podziale środków na realizację poszczególnych priorytetów zastosowano następujące limity: Działania w sferze produkcyjnej (m.in. wsparcie dla przedsiębiorstw, badania i rozwój, społeczeństwo informacyjne) min. 36% całkowitej przyznanej alokacji. Infrastruktura społeczna i ochrony zdrowia max. 10% całkowitej przyznanej alokacji. Małe projekty infrastrukturalne (niesieciowe, niekompleksowe) max. 20% całkowitej przyznanej alokacji. Projekcja finansowa LRPO została zweryfikowana przez następujące analizy: 21