1 Opracowanie: Maria Jaśko-Kubiak PPP Jaworzno Anna Skrzydłowska PPP Jaworzno
Wybór szkoły ponadgimnazjalnej jest jedną z pierwszych kluczowych decyzji podejmowanych przez młodego człowieka. Determinuje on w dużym stopniu jego przyszłą karierę zawodową, wpływa na jakość życia, jest także znaczącym elementem planowania ścieżki edukacyjno - zawodowej. Wspierając pedagogów i młodzież w procesie planowania przyszłości zawodowej opracowany został już po raz trzeci Raport dotyczący wyborów edukacyjno-zawodowych uczniów gimnazjów miasta Jaworzna. Stanowi on zbiór informacji o preferencjach w wyborach szkół ponadgimnazjalnych i zawodów przez trzecioklasistów oraz ich potrzeb z zakresu doradztwa edukacyjnozawodowego. 2
Raport powstał w oparciu o wyniki z ankiet przeprowadzonych w szkołach wśród uczniów klas III gimnazjów miasta Jaworzna. W badaniach wzięło udział 9 z 11 gimnazjów. Łącznie badaniem ankietowym objęto 333 uczniów. 3
Liczba ankietowanych uczniów wg szkoły 4
5
23% ankietowanej młodzieży wie już jaką szkołę w przyszłości wybierze, 50% raczej wie gdzie będzie się kształcić po ukończeniu gimnazjum. Pozostałe 27% z badanych to uczniowie, którzy wahają się w podjęciu konkretnej decyzji edukacyjno - zawodowej. Potrzebują oni wsparcia oraz pomocy doradczej w tym zakresie. Uzyskane wyniki wskazują, że prawie 74% uczniów klas III gimnazjów posiada sprecyzowane plany edukacyjne. Jest to wzrost w stosunku do roku ubiegłego o blisko 10%. 6
Kryteria wyboru szkoły ponadgimnazjalnej i kierunku kształcenia 7
Podobnie jak w ubiegłym roku największy procent ankietowanych wskazywało na zainteresowania (25,8%), możliwości zdobycia zawodu (12,9%), własne zdolności ( 11,6%) i znalezienie pracy po skończeniu szkoły (11%), jako najważniejsze kryteria wyboru szkoły ponadgimnazjalnej. Natomiast, za mało istotnie ponownie uznali stan zdrowia. 8
9
Czy potrzebujesz pomocy w wyborze szkoły ponadgimnazjalnej lub zawodu? 10
Jedynie 10,8% ankietowanych uznało za niepotrzebne radzenie się w wyborze szkoły. Znacząca większość uważa doradztwo w kwestii wyboru szkoły jako potrzebne (43,5%), pożądane (28,8%), konieczne (16,8%). Spośród wszystkich ankietowanych 48,4% potrzebuje pomocy doradczej. 11
Do kogo zwrócił(a)byś się o pomoc w wyborze szkoły ponadgimnazjalnej lub zawodu? 12
Ankietowani za swoich głównych doradców uważają rodziców, szkolnych doradców zawodowych oraz starszych kolegów i koleżanki. 13
Jakiej pomocy oczekujesz od doradcy zawodowego? 14
Uzyskane wyniki wskazują, że trzecioklasiści oczekują od doradcy zawodowego ponadgimnazjalnych zwłaszcza (27,8%) i informacji o zawodach o szkołach (24,6%). W mniejszym stopniu deklarują potrzebę uzyskania informacji o sobie, swoich predyspozycjach, zainteresowaniach, osobowości (17,2%) oraz o sytuacji na rynku pracy (16,2%). Natomiast niewielu z badanych wskazuje wprost, że oczekuje wsparcia doradcy w podjęciu przez nich decyzji edukacyjnozawodowej (13%). 15
Jakiej formy pomocy oczekujesz? 16
Podobnie jak w ubiegłym roku spośród różnych form pomocy doradczej uczniowie wskazują na porady indywidualne (17,7%), warsztaty zawodowe (14,1%), wizyty w zakładach pracy(12%). Najmniej zainteresowani są udziałem w Światowym Tygodniu Przedsiębiorczości, Ogólnopolskim uczestnictwem badaniach w Tygodniu predyspozycji Karier oraz zawodowych prowadzonych przez pracowników PPP. 17
18
Z przeprowadzonych badań wynika, że spośród istniejących typów szkół ponadgimnazjalnych 42,3% uczniów planuje kontynuację nauki w liceum ogólnokształcącym. Na drugim miejscu pod względem częstotliwości wyborów dokonanych przez uczniów znalazło się technikum (40,2%), w dalszej kolejności zasadnicza szkoła zawodowa (9,3%) i szkoła poza Jaworznem. Za istotne można uznać wzrost odsetka uczniów zainteresowanych kształceniem w technikum i zasadniczej szkole zawodowej w stosunku do poprzednich lat. 19
20
Najpopularniejsze klasy wśród LO (liczba osób, która zadeklarowała wybór klasy) 21
22
Najpopularniejsze zawody w ZSP (liczba osób, która zadeklarowała wybór klasy) 23
W stosunku do ubiegłego roku nie zaszły istotne zmiany w wyborze dalszego kształcenia w liceum ogólnokształcącym. Nadal największy procent ankietowanych zainteresowanych jest kształceniem w I LO w klasie z rozszerzonymi przedmiotami: język polski, historia, wos. Jeśli chodzi o kształcenie w technikach to od ubiegłego roku deklarowane wybory uległy zmianie. Aż 29,2% młodzieży w chwili obecnej decyduje się na kontynuowanie nauki w ZSP 3, 21,7% w ZSP 5, a 19,3% w ZSP 4. Wśród zawodów jakie by chcieli wykonywać w przyszłości najczęściej wskazywanymi były: technik informatyk (ZSP5), technik usług fryzjerskich (ZSP3), mechatronik (TE), technik żywienia i usług gastronomicznych (ZSP4) i mechanik pojazdów samochodowych (ZSP 3 ZSZ). 24
25
Prawie 49,9% ankietowanej młodzieży wybierając szkołę ponadgimnazjalną nie posiada konkretnych planów zawodowych, a mimo to wielu z nich decyduje się na kształcenie w określonym zawodzie. Można przypuszczać, że kontynuując naukę w konkretnym technikum lub zasadniczej szkole zawodowej nie postrzegają swojego wyboru w kontekście przyszłej pracy zawodowej, a interesuje ich przede wszystkim najbliższa przyszłość edukacyjna. 26
WNIOSKI KOŃCOWE omłodzież gimnazjalna potrzebuje pomocy w zakresie planowania dalszej kariery edukacyjno-zawodowej. oszkolni doradcy zaplanować zawodowi pracę powinni w swoich informacyjno-doradczą z działaniach rodzicami gimnazjalistów, gdyż są to osoby mocno wpływające na decyzje edukacyjno-zawodowe swoich dzieci. ow szkołach należy kontynuować podejmowane przez doradców zawodowych działania kierowane do młodzieży, w szczególności porady indywidualne, warsztaty zawodowe oraz wizyty w zakładach pracy. 27
Nadal należy propagować wśród gimnazjalistów naukę w szkołach zawodowych technikach i zasadniczych szkołach zawodowych. Dalej należy uwrażliwiać młodzież na konieczność uwzględniania kryteriów zdrowotnych przy wyborze szkoły ponadgimnazjalnej i zawodu. 28