Rozkład maeriału Świa fizyki Gimnazjum Rozkład maeriału Wersja 4 (do siaki godzin 2-1-1) 1
Rozkład maeriału Ogólny przydział godzin na realizację poszczególnych rozdziałów z podręcznika przy 4 godzinach w cyklu nauczania W nawiasach podano numery wymagań szczegółowych, przekrojowych i doświadczalnych z podsawy programowej realizowanych w danym rozdziale. Nr godziny w cyklu nauczania 1 i 2 3 4 Tyuł działu Liczba godzin lekcyjnych Część podręcznika Lekcja wsępna 1 1. Wykonujemy pomiary (1.9, 3.3, 3.4, 3.6, 8.1 8.12, 9.1) 2. Niekóre właściwości fizyczne ciał (2.9, 8.1 8.12) 3. Cząseczkowa budowa ciał (3.1, 3.5, 3.6, 8.1 8.12) 4. Jak opisujemy ruch? (1.1, 1.2, 1.5, 1.6, 8.1 8.12, 9.2) 5. Siły w przyrodzie (1.3, 1.4, 1.7, 1.8, 1.10, 1.12, 3.6 3.9, 8.1 8.12, 9.3) 6. Praca, moc, energia mechaniczna (2.1 2.5, 1.11, 8.1 8.12, 9.4) Razem godzin 65 7. Przemiany energii w zjawiskach cieplnych (2.6 2.11, 8.1 8.12) 8. Drgania i fale sprężyse (6.1 6.7, 8.1 8.12, 9.12, 9.13) 9. O elekryczności saycznej (3.2, 4.1 4.5, 8.1 8.12, 9.6) 10. O prądzie elekrycznym (4.6 4.13, 8.1 8.12, 9.5, 9.7 9.9) Razem godzin 32 11. O zjawiskach magneycznych (5.1 5.6, 7.1, 7.12, 8.1 8.12, 9.10) 12. Opyka, czyli nauka o świele (7.2 7.11, 8.1 8.12, 9.11, 9.14) 15 1 6 1 8 1 12 1 14 2 9 2 9 2 6 2 6 3 11 3 6 3 12 3 13. Przygoowanie do egzaminu 8 3 Zajęcia po egzaminie 7 Razem godzin 33 Liczba godzin w cyklu nauczania 130 2
Rozkład maeriału Szczegółowy rozkład maeriału Tema 1. Wykonujemy pomiary 15 godzin Liczba godzin lekcyjnych 1. Wielkości fizyczne, kóre mierzysz na co dzień 3 2. Pomiar warości siły ciężkości (ciężaru ciała) 2 3. Wyznaczanie gęsości subsancji 4 4. Pomiar ciśnienia 2 5. Sporządzamy wykresy 2 2. Niekóre właściwości fizyczne ciał 6 godzin 1. Trzy sany skupienia ciał 1 2. Zmiany sanów skupienia ciał 2 3. Rozszerzalność emperaurowa ciał 1 3. Cząseczkowa budowa ciał 8 godzin 1. Sprawdzamy prawdziwość hipoezy o cząseczkowej budowie ciał 2 2. Siły międzycząseczkowe 2 3. Różnice w cząseczkowej budowie ciał sałych, cieczy i gazów 1 4. Od czego zależy ciśnienie gazu w zamknięym zbiorniku? 1 4. Jak opisujemy ruch? 12 godzin 1. Układ odniesienia. Tor ruchu, droga 1 2. Ruch prosoliniowy jednosajny 2 3. Warość prędkości (szybkość) ciała w ruchu jednosajnym prosoliniowym 1 4. Prędkość w ruchu jednosajnym prosoliniowym 1 5. Średnia warość prędkości (średnia szybkość) i jej wyznaczanie. Prędkość chwilowa i jej warość 2 6. Ruch prosoliniowy jednosajnie przyspieszony 1 7. Przyspieszenie ciała w ruchu prosoliniowym jednosajnie przyspieszonym 2 3
Rozkład maeriału Tema 5. Siły w przyrodzie 14 godzin Liczba godzin lekcyjnych 1. Rodzaje i skuki oddziaływań 1 2. Wypadkowa sił działających na ciało. Siły równoważące się 1 3. Pierwsza zasada dynamiki Newona 2 4. Trzecia zasada dynamiki Newona 2 5. Siła oporu powierza i siła arcia 1 6. Siła parcia cieczy i gazów na ścianki zbiornika. Ciśnienie hydrosayczne 1 7. Siła wyporu i jej wyznaczanie. Prawo Archimedesa 2 8. Druga zasada dynamiki Newona 2 6. Praca, moc, energia mechaniczna 9 godzin 1. Praca mechaniczna 1 2. Moc 1 3. Energia mechaniczna 1 4. Energia poencjalna i kineyczna 1 5. Zasada zachowania energii mechanicznej 1 6. Dźwignia jako urządzenie uławiające wykonywanie pracy. Wyznaczanie masy ciała za pomocą dźwigni dwusronnej 2 7. Przemiany energii w zjawiskach cieplnych 9 godzin 1. Energia wewnęrzna i jej zmiana przez wykonanie pracy 1 2. Cieplny przepływ energii. Rola izolacji cieplnej 1 3. Zjawisko konwekcji 1 4. Ciepło właściwe 2 5. Przemiany energii w zjawisku opnienia. Wyznaczanie ciepła opnienia lodu 1 6. Przemiany energii w zjawiskach parowania i skraplania 1 8. Drgania i fale sprężyse 6 godzin 1. Ruch drgający 1 2. Wahadło. Wyznaczanie okresu i częsoliwości drgań 1 3. Fala sprężysa 1 4
Rozkład maeriału Tema Liczba godzin lekcyjnych 4. Dźwięki i wielkości, kóre je opisują 1 9. O elekryczności saycznej 6 godzin 1. Elekryzowanie ciała przez arcie i zeknięcie z ciałem naelekryzowanym. Ładunek elemenarny i jego wielokroności 1 2. Siły wzajemnego oddziaływania ciał naelekryzowanych 1 3. Przewodniki i izolaory. Elekryzowanie przez indukcję 1 4. Zasada zachowania ładunku. Pole elekryczne 1 Uwaga, w realizacji zosaną wspomniane reści nadobowiązkowe, j. elekryzowane przez indukcję i pole elekryczne. 10. O prądzie elekrycznym 11 godzin 1. Prąd elekryczny w mealach. Napięcie elekryczne 1 2. Źródła prądu. Obwód elekryczny 1 3. Naężenie prądu elekrycznego 1 4. Prawo Ohma. Wyznaczanie oporu elekrycznego opornika 2 5. Obwody elekryczne i ich schemay 1 6. Praca i moc prądu elekrycznego 1 7. Wyznaczanie mocy żarówki 1 8. Zmiana energii elekrycznej w inne formy energii. Wyznaczanie ciepła właściwego wody za pomocą czajnika elekrycznego 1 11. O zjawiskach magneycznych 6 godzin 1. Właściwości magnesów rwałych 1 2. Badanie działania przewodnika z prądem na igłę magneyczną 1 3. Elekromagnes i jego zasosowania 1 4. Zasada działania silnika elekrycznego zasilanego prądem sałym 1 5. Fale elekromagneyczne 1 Uwaga: W realizacji zosaną wspomniane reści nadobowiązkowe, j. pole magneyczne. 12. Opyka, czyli nauka o świele 12 godzin 1. Źródła świała. Prosoliniowe rozchodzenie się świała 1 2. Odbicie świała. Obrazy orzymywane w zwierciadle płaskim 1 5
Rozkład maeriału Tema Liczba godzin lekcyjnych 3. Obrazy orzymywane za pomocą zwierciadeł kulisych 1 4. Załamanie świała na granicy dwóch ośrodków 2 5. Przejście świała białego przez pryzma. Barwy 1 6. Soczewki 1 7. Obrazy orzymywane za pomocą soczewek 1 8. Wady wzroku. Krókowzroczność i dalekowzroczność 1 9. Porównujemy fale mechaniczne i elekromagneyczne. Maksymalna szybkość przekazu informacji w przyrodzie 1 13. Przygoowanie do egzaminu 8 godzin 1. Zjawiska fizyczne 1 2. Wielkości fizyczne i ich jednoski 1 3. Prawa fizyczne 1 4. Wzory fizyczne 1 5. Jednoski wielkości fizycznych 1 6. Doświadczenia. Pomiary. Przyrządy pomiarowe 1 7. Tabele, diagramy i wykresy 2 6
do siaki godzin 2-1-1 1 Lekcja wsępna 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Wielkości fizyczne, kóre mierzysz na co dzień Pomiar warości siły ciężkości (ciężaru ciała) Wyznaczanie gęsości subsancji wymienia przyrządy, za pomocą kórych mierzymy długość, emperaurę, czas, szybkość i masę wymienia jednoski mierzonych wielkości podaje zakres pomiarowy przyrządu podaje dokładność przyrządu oblicza warość najbardziej zbliżoną do rzeczywisej warości mierzonej wielkości jako średnią arymeyczną wyników przelicza jednoski długości, czasu i masy mierzy warość siły w niuonach za pomocą siłomierza wykazuje doświadczalnie, że warość siły ciężkości jes wpros proporcjonalna do masy ciała oblicza warość ciężaru posługując się wzorem F = c mg uzasadnia porzebę wprowadzenia siły jako wielkości wekorowej (I) odczyuje gęsość subsancji z abeli wyznacza doświadczalnie gęsość ciała sałego o regularnych kszałach mierzy objęość ciał o nieregularnych kszałach za pomocą menzurki wyznacza doświadczalnie gęsość cieczy oblicza gęsość subsancji ze związku = m V szacuje niepewności pomiarowe przy pomiarach masy i objęości 1. Wykonujemy pomiary wyjaśnia na przykładach przyczyny wysępowania niepewności pomiarowych zapisuje różnice między warością końcową i począkowa wielkości fizycznej (np. l ) wyjaśnia, co o znaczy wyzerować przyrząd pomiarowy wyjaśnia pojęcie szacowania warości wielkości fizycznej podaje cechy wielkości wekorowej (I) przekszałca wzór F = c mg i oblicza masę ciała, znając warość jego ciężaru rysuje wekor obrazujący siłę o zadanej warości (przyjmując odpowiednią jednoskę) przekszałca wzór = m V i oblicza każdą z wielkości fizycznych w ym wzorze przelicza gęsość wyrażoną w kg/m 3 na g/cm 3 i na odwró odróżnia mierzenie wielkości fizycznej od jej wyznaczania (pomiaru pośredniego) zaokrągla wynik pomiaru pośredniego do dwóch cyfr znaczących 7
11 12 13 14 15 16 Pomiar ciśnienia Sporządzamy wykresy Powórzenie. Sprawdzian 17 Trzy sany skupienia ciał 18 19 Zmiany sanów skupienia ciał wykazuje, że skuek nacisku na podłoże, ciała o ciężarze F c zależy od wielkości powierzchni zeknięcia ciała z podłożem oblicza ciśnienie za pomocą wzoru F p = S podaje jednoskę ciśnienia i jej wielokroności przelicza jednoski ciśnienia mierzy ciśnienie w oponie samochodowej mierzy ciśnienie amosferyczne za pomocą baromeru na podsawie wyników zgromadzonych w abeli sporządza wykres zależności jednej wielkości fizycznej od drugiej wymienia sany skupienia ciał i podaje ich przykłady podaje przykłady ciał kruchych, sprężysych i plasycznych opisuje sałość objęości i nieściśliwość cieczy wykazuje doświadczalnie ściśliwość gazów wymienia i opisuje zmiany sanów skupienia ciał podaje przykłady opnienia, krzepnięcia, parowania, skraplania, sublimacji i resublimacji odróżnia wodę w sanie gazowym (jako niewidoczną) od mgły i chmur podaje emperaury krzepnięcia wrzenia wody odczyuje z abeli emperaury opnienia i wrzenia 2. Niekóre właściwości fizyczne ciał F przekszałca wzór p = i oblicza każdą S z wielkości wysępujących w ym wzorze opisuje zależność ciśnienia amosferycznego od wysokości nad poziomem morza rozpoznaje w swoim ooczeniu zjawiska, w kórych isoną rolę odgrywa ciśnienie amosferyczne i urządzenia, do działania, kórych jes ono niezbędne wyznacza doświadczalnie ciśnienie amosferyczne za pomocą srzykawki i siłomierza wykazuje, że jeśli dwie wielkości są do siebie wpros proporcjonalne, o wykres zależności jednej od drugiej jes półprosą wychodzącą z począku układu osi wyciąga wnioski o warościach wielkości fizycznych na podsawie kąa nachylenia wykresu do osi poziomej opisuje właściwości plazmy wykazuje doświadczalnie zachowanie objęości ciała sałego przy zmianie jego kszału podaje przykłady zmian właściwości ciał spowodowanych zmianą emperaury i skuki spowodowane przez ę zmianę opisuje zależność emperaury wrzenia od ciśnienia opisuje zależność szybkości parowania od emperaury wyjaśnia przyczyny skraplania pary wodnej zawarej w powierzu, np. na okularach, szklankach i powierdza o doświadczalnie wykazuje doświadczalnie zmiany objęości ciał podczas krzepnięcia 8
20 Rozszerzalność emperaurowa ciał 21 22 23 24 25 26 Powórzenie. Sprawdzian Sprawdzamy prawdziwość hipoezy o cząseczkowej budowie ciał Siły międzycząseczkowe 27 Różnice w cząseczkowej budowie ciał sałych, cieczy i gazów 28 Od czego zależy ciśnienie gazu w zamknięym zbiorniku? podaje przykłady rozszerzalności emperaurowej ciał sałych, cieczy i gazów podaje przykłady rozszerzalności emperaurowej w życiu codziennym i echnice opisuje anomalną rozszerzalność wody i jej znaczenie w przyrodzie opisuje zachowanie aśmy bimealicznej przy jej ogrzewaniu opisuje doświadczenie uzasadniające hipoezę o cząseczkowej budowie ciał opisuje zjawisko dyfuzji przelicza emperaurę wyrażoną w skali Celsjusza na ę samą emperaurę w skali Kelvina i na odwró podaje przyczyny ego, że ciała sałe i ciecze nie rozpadają się na oddzielne cząseczki na wybranym przykładzie opisuje zjawisko napięcia powierzchniowego, demonsrując odpowiednie doświadczenie wyjaśnia rolę mydła i deergenów podaje przykłady aomów i cząseczek podaje przykłady pierwiasków i związków chemicznych opisuje różnice w budowie ciał sałych, cieczy i gazów wyjaśnia, dlaczego na wewnęrzne ściany zbiornika gaz wywiera parcie podaje przykłady sposobów, kórymi można zmienić ciśnienie gazu w zamknięym zbiorniku 3. Cząseczkowa budowa ciał za pomocą symboli l i lub V i zapisuje fak, że przyros długości druów lub objęości cieczy jes wpros proporcjonalny do przyrosu emperaury wyjaśnia zachowanie aśmy bimealicznej podczas jej ogrzewania wymienia zasosowania prakyczne aśmy bimealicznej wykorzysuje do obliczeń prosą proporcjonalność przyrosu długości do przyrosu emperaury wykazuje doświadczalnie zależność szybkości dyfuzji od emperaury opisuje związek średniej szybkości cząseczek gazu lub cieczy z jego emperaurą uzasadnia wprowadzenie skali Kelvina podaje przykłady działania sił spójności i sił przylegania wyjaśnia zjawisko menisku wklęsłego i włoskowaości podaje przykłady wykorzysania zjawiska włoskowaości w przyrodzie wyjaśnia pojęcia: aomu, cząseczki, pierwiaska i związku chemicznego objaśnia, co o znaczy, że ciało sałe ma budowę krysaliczną doświadczalnie szacuje średnicę cząseczki oleju wymienia i objaśnia sposoby zwiększania ciśnienia gazu w zamknięym zbiorniku 9
31 Układ odniesienia. Tor ruchu, droga 32 33 Ruch prosoliniowy jednosajny 34 Warość prędkości (szybkość) ciała w ruchu jednosajnym prosoliniowym 35 Prędkość w ruchu jednosajnym prosoliniowym 36 37 Średnia warość prędkości (średnia szybkość) i jej wyznaczanie. Prędkość chwilowa i jej warość 38 Ruch prosoliniowy jednosajnie przyspieszony opisuje ruch ciała w podanym układzie odniesienia klasyfikuje ruchy ze względu na kszał oru rozróżnia pojęcia oru ruchu i drogi wymienia cechy charakeryzujące ruch prosoliniowy jednosajny na podsawie różnych wykresów s() odczyuje drogę przebywaną przez ciało w różnych odsępach czasu zapisuje wzór = s i nazywa wysępujące w nim wielkości oblicza drogę przebyą przez ciało na podsawie wykresu zależności ( ) oblicza warość prędkości ze wzoru = s warość prędkości w km/h wyraża w m/s i na odwró uzasadnia porzebę wprowadzenia do opisu ruchu wielkości wekorowej prędkości na przykładzie wymienia cechy prędkości, jako wielkości wekorowej oblicza średnią warość prędkości s [r = planuje czas podróży na podsawie mapy i oszacowanej średniej szybkości pojazdu odróżnia średnią warość prędkości od chwilowej warości prędkości wyznacza doświadczalnie średnią warość prędkości biegu lub pływania lub jazdy na rowerze podaje przykłady ruchu przyspieszonego i opóźnionego opisuje ruch jednosajnie przyspieszony z wykresu zależności ( ) odczyuje przyrosy szybkości w określonych jednakowych odsępach czasu 4. Jak opisujemy ruch? obiera układ odniesienia i opisuje ruch w ym układzie wyjaśnia, co o znaczy, że spoczynek i ruch są względne opisuje położenie ciała za pomocą współrzędnej x oblicza przebyą przez ciało drogę jako s = x x = x 2 1 doświadczalnie bada ruch jednosajny prosoliniowy i formułuje wniosek s ~ sporządza wykres zależności s() na podsawie wyników doświadczenia zgromadzonych w abeli sporządza wykres zależności ( ) na podsawie danych z abeli podaje inerpreację fizyczną pojęcia szybkości przekszałca wzór = s i oblicza każdą z wysępujących w nim wielkości opisuje ruch prosoliniowy jednosajny używając pojęcia prędkości rysuje wekor obrazujący prędkość o zadanej warości (przyjmując odpowiednią jednoskę) wyjaśnia, że pojęcie prędkość w znaczeniu fizycznym o prędkość chwilowa wykonuje zadania obliczeniowe, posługując się średnią warością prędkości sporządza wykres zależności ( ) dla ruchu jednosajnie przyspieszonego opisuje jakościowo ruch opóźniony 10
39 40 41 42 Przyspieszenie w ruchu prosoliniowym jednosajnie przyspieszonym Powórzenie. Sprawdzian 43 Rodzaje i skuki oddziaływań 44 Wypadkowa sił działających na ciało. Siły równoważące się 45 46 47 48 Pierwsza zasada dynamiki Newona Trzecia zasada dynamiki Newona podaje wzór na warość przyspieszenia a = 0 podaje jednoski przyspieszenia posługuje się pojęciem warości przyspieszenia do opisu ruchu jednosajnie przyspieszonego podaje warość przyspieszenia ziemskiego wymienia różne rodzaje oddziaływania ciał na przykładach rozpoznaje oddziaływania bezpośrednie i na odległość podaje przykłady saycznych i dynamicznych skuków oddziaływań podaje przykład dwóch sił równoważących się oblicza warość i określa zwro wypadkowej dwóch sił działających na ciało wzdłuż jednej prosej o zwroach zgodnych i przeciwnych na prosych przykładach ciał spoczywających wskazuje siły równoważące się analizuje zachowanie się ciał na podsawie pierwszej zasady dynamiki podaje przykłady wysępowania sił sprężysości w ooczeniu wymienia siły działające na ciężarek wiszący na sprężynie wykazuje doświadczalnie, że siły wzajemnego oddziaływania mają jednakowe warości, en sam kierunek, przeciwne zwroy i różne punky przyłożenia 5. Siły w przyrodzie przekszałca wzór a = 0 i oblicza każdą wielkość z ego wzoru sporządza wykres zależności a() dla ruchu jednosajnie przyspieszonego podaje inerpreację fizyczna pojęcia przyspieszenia podaje przykłady układów ciał wzajemnie oddziałujących i wskazuje siły wewnęrzne i zewnęrzne w każdym układzie podaje przykład kilku sił działających wzdłuż jednej prosej i równoważących się oblicza warość i określa zwro wypadkowej kilku sił działających na ciało wzdłuż jednej prosej o zwroach zgodnych o przeciwnych opisuje doświadczenie powierdzające pierwszą zasadę dynamiki na przykładzie opisuje zjawisko bezwładności wyjaśnia, że w skuek rozciągania lub ściskania ciała pojawiają się w nim siły dążące do przywrócenia począkowych rozmiarów i kszałów, czyli siły sprężysości na dowolnym przykładzie wskazuje siły wzajemnego oddziaływania, rysuje je i podaje cechy ych sił opisuje wzajemne oddziaływanie ciał posługując się rzecią zasadą dynamiki Newona opisuje zjawisko odrzuu 11
49 Siła oporu powierza i siła arcia 50 Siła parcia cieczy i gazów na ścianki zbiornika. Ciśnienie hydrosayczne 51 52 53 54 55 56 Siła wyporu i jej wyznaczanie. Prawo Archimedesa Druga zasada dynamiki Newona Powórzenie. Sprawdzian podaje przykłady, w kórych na ciała poruszające się w powierzu działa siła oporu powierza podaje przykłady świadczące o ym, że warość siły oporu powierza wzrasa wraz ze wzrosem szybkości ciała wymienia niekóre sposoby zmniejszania i zwiększania arcia wykazuje doświadczalnie, że siły arcia wysępujące przy oczeniu mają mniejsze warości niż przy przesuwaniu jednego ciała po drugim podaje przykłady pożyecznych i szkodliwych skuków działania sił arcia podaje przykłady parcia gazów i cieczy na ściany zbiornika podaje przykłady wykorzysania prawa Pascala wykorzysuje ciężar cieczy do uzasadnienia zależności ciśnienia cieczy na dnie zbiornika od wysokości słupa cieczy opisuje prakyczne skuki wysępowania ciśnienia hydrosaycznego wyznacza doświadczalnie warość siły wyporu działającej na ciało zanurzone w cieczy podaje warunek pływania i onięcia ciała zanurzonego w cieczy opisuje ruch ciała pod działaniem sałej siły wypadkowej zwróconej ak samo jak prędkość zapisuje wzorem drugą zasadę dynamiki i odczyuje en zapis podaje przyczyny wysępowania sił arcia wykazuje doświadczalnie, że warość siły arcia kineycznego nie zależy od pola powierzchni syku ciał przesuwających się względem siebie, a zależy od rodzaju powierzchni ciał rących o siebie i warości siły dociskającej e ciała do siebie objaśnia zasadę działania podnośnika hydraulicznego i hamulca samochodowego oblicza ciśnienie słupa cieczy na dnie cylindrycznego naczynia p = gh wykorzysuje wzór na ciśnienie hydrosayczne w zadaniach obliczeniowych podaje wzór na warość siły wyporu i wykorzysuje go do wykonywania obliczeń wyjaśnia pływanie i onięcie ciał, wykorzysując pierwszą zasadę dynamiki wyjaśnia pochodzenie siły nośnej i zasadę unoszenia się samolou (III) oblicza każdą z wielkości we wzorze F = ma podaje wymiar 1 niuona 1N=1 kg m 2 s przez porównanie wzorów F = ma i Fc = mg uzasadnia, że współczynnik g o warość przyspieszenia, z jakim spadają ciała wyjaśnia, co o znaczy, że ciało jes w sanie nieważkości (III) 12
57 Praca mechaniczna podaje przykłady wykonania pracy w sensie fizycznym podaje warunki konieczne do ego, by w sensie fizycznym była wykonywana praca oblicza pracę ze wzoru W = Fs podaje jednoskę pracy sporządza wykres zależności W( s) oraz F( s), odczyuje i oblicza pracę na podsawie ych wykresów 58 Moc wyjaśnia, co o znaczy, że urządzenia pracują z różną mocą podaje przykłady urządzeń pracujących z różną mocą oblicza moc na podsawie wzoru podaje jednoski mocy i przelicza je 59 Energia mechaniczna 60 Energia poencjalna i kineyczna 61 Zasada zachowania energii mechanicznej 62 63 64 65 Dźwignia jako urządzenie uławiające wykonywanie pracy. Wyznaczanie masy ciała za pomocą dźwigni dwusronnej Powórzenie. Sprawdzian podaje przykłady energii w przyrodzie i sposoby jej wykorzysywania wyjaśnia, co o znaczy, że ciało posiada energię mechaniczną podaje przykłady ciał posiadających energię poencjalną ciężkości i energię kineyczną wymienia czynności, kóre należy wykonać, by zmienić energię poencjalną podaje przykłady przemiany energii poencjalnej w kineyczną i na odwró, posługując się zasadą zachowania energii mechanicznej opisuje zasadę działania dźwigni dwusronnej podaje warunek równowagi dźwigni dwusronnej wyznacza doświadczalnie nieznaną masę za pomocą dźwigni dwusronnej, linijki i ciała o znanej masie 6. Praca, moc, energia mechaniczna 2 1kg m wyraża jednoskę pracy 1J = 2 s podaje ograniczenia sosowalności wzoru W = Fs oblicza każdą z wielkości we wzorze W = Fs objaśnia sens fizyczny pojęcia mocy oblicza każdą z wielkości ze wzoru W P = oblicza moc na podsawie wykresu zależności W() wyjaśnia pojęcia układu ciał wzajemnie oddziałujących oraz sił wewnęrznych w układzie i zewnęrznych spoza układu wyjaśnia i zapisuje związek E = W z oblicza energię poencjalną ciężkości ze wzoru i E = mgh kineyczną ze wzoru m 2 E = 2 oblicza energię poencjalną względem dowolnie wybranego poziomu zerowego sosuje zasadę zachowania energii mechanicznej do rozwiązywania zadań obliczeniowych objaśnia i oblicza sprawność urządzenia mechanicznego opisuje zasadę działania bloku nieruchomego i kołowrou wyjaśnia, w jaki sposób maszyny prose uławiają nam wykonywanie pracy 13
66 Energia wewnęrzna i jej zmiana przez wykonanie pracy 67 Cieplny przepływ energii. Rola izolacji cieplnej 68 Zjawisko konwekcji 69 70 Ciepło właściwe 71 Przemiany energii w zjawisku opnienia. Wyznaczanie ciepła opnienia lodu 7. Przemiany energii w zjawiskach cieplnych wymienia składniki energii wewnęrznej podaje przykłady, w kórych na skuek wykonania pracy wzrosła energia wewnęrzna ciała opisuje przepływ ciepła (energii) od ciała o wyższej emperaurze do ciała o niższej emperaurze, nasępujący przy zeknięciu ych ciał podaje przykłady przewodników i izolaorów opisuje rolę izolacji cieplnej w życiu codziennym podaje przykłady wysępowania konwekcji w przyrodzie opisuje proporcjonalność ilości dosarczonego ciepła do masy ogrzewanego ciała i przyrosu jego emperaury odczyuje z abeli warości ciepła właściwego analizuje znaczenie dla przyrody, dużej warości ciepła właściwego wody oblicza ciepło właściwe na podsawie Q wzoru c = w m T opisuje zjawisko opnienia (sałość emperaury, zmiany energii wewnęrznej opniejących ciał) podaje przykład znaczenia w przyrodzie dużej warości ciepła opnienia lodu opisuje proporcjonalność ilości dosarczanego ciepła w emperaurze opnienia do masy ciała, kóre chcemy sopić odczyuje z abeli emperaurę opnienia i ciepło opnienia wyjaśnia, dlaczego podczas ruchu z arciem nie jes spełniona zasada zachowania energii mechanicznej wyjaśnia, dlaczego przyros emperaury ciała świadczy o wzroście jego energii wewnęrznej wykorzysując model budowy maerii, objaśnia zjawisko przewodzenia ciepła formułuje jakościowo pierwszą zasadę ermodynamiki wyjaśnia zjawisko konwekcji uzasadnia, dlaczego w cieczach i gazach przepływ energii odbywa się głównie przez konwekcję opisuje znaczenie konwekcji w prawidłowym oczyszczaniu powierza w mieszkaniach na podsawie proporcjonalności Q ~ m, Q ~ T definiuje ciepło właściwe subsancji oblicza każdą wielkość ze wzoru Q = cwm T wyjaśnia sens fizyczny pojęcia ciepła właściwego sporządza bilans cieplny dla wody i oblicza szukaną wielkość (I) opisuje zasadę działania wymiennika ciepła i chłodnicy objaśnia, dlaczego podczas opnienia i krzepnięcia emperaura pozosaje sała, mimo zmiany energii wewnęrznej na podsawie proporcjonalności Q ~ m definiuje ciepło opnienia subsancji oblicza każdą wielkość ze wzoru Q = mc wyjaśnia sens fizyczny pojęcia ciepła opnienia doświadczalnie wyznacza ciepło opnienia lodu 14
72 Przemiany energii w zjawiskach parowania i skraplania 73 74 Powórzenie. Sprawdzian analizuje (energeycznie) zjawisko parowania i wrzenia opisuje zależność szybkości parowania od emperaury opisuje proporcjonalność ilości dosarczanego ciepła do masy cieczy zamienianej w parę odczyuje z abeli emperaurę wrzenia i ciepło parowania podaje przykłady znaczenia w przyrodzie dużej warości ciepła parowania wody 75 Ruch drgający wskazuje w ooczeniu przykłady ciał wykonujących ruch drgający podaje znaczenie pojęć: położenie równowagi, wychylenie, ampliuda, okres, częsoliwość 76 Wahadło. Wyznaczanie okresu i częsoliwości drgań opisuje ruch wahadła i ciężarka na sprężynie oraz analizuje przemiany energii w ych ruchach doświadczalnie wyznacza okres i częsoliwość drgań wahadła i ciężarka na sprężynie 77 Fala sprężysa demonsruje falę poprzeczną i podłużną podaje różnice między ymi falami posługuje się pojęciami długości fali, szybkości rozchodzenia się fali, kierunku rozchodzenia się fali 8. Drgania i fale sprężyse opisuje zależność emperaury wrzenia od zewnęrznego ciśnienia na podsawie proporcjonalności Q ~ m definiuje ciepło parowania oblicza każdą wielkość ze wzoru Q = mc p wyjaśnia sens fizyczny pojęcia ciepła parowania opisuje zasadę działania chłodziarki odczyuje ampliudę i okres z wykresu x () dla drgającego ciała opisuje przykłady drgań łumionych i wymuszonych opisuje zjawisko izochronizmu wahadła wykorzysuje drugą zasadę dynamiki do opisu ruchu wahadła opisuje mechanizm przekazywania drgań jednego punku ośrodka do drugiego w przypadku fali na napięej linie i fal dźwiękowych w powierzu sosuje wzory λ obliczeń = υt oraz λ υ = f do 78 Dźwięki i wielkości, kóre je opisują 79 Ulradźwięki i infradźwięki. Powórzenie opisuje mechanizm wywarzania dźwięku w insrumenach muzycznych wymienia, od jakich wielkości fizycznych zależy wysokość i głośność dźwięku podaje rząd wielkości szybkości fali dźwiękowej w powierzu wyjaśnia, co nazywamy ulradźwiękami i infradźwiękami uzasadnia, dlaczego fale podłużne mogą się rozchodzić w ciałach sałych, cieczach i gazach, a fale poprzeczne ylko w ciałach sałych opisuje doświadczalne badanie związku częsoliwości drgań źródła z wysokością dźwięku podaje cechy fali dźwiękowej (częsoliwość 16 Hz 20 000 Hz, fala podłużna) opisuje wysępowanie w przyrodzie i zasosowania infradźwięków i ulradźwięków (np. w medycynie) 15
80 Sprawdzian 81 Elekryzowanie ciała przez arcie i zeknięcie z ciałem naelekryzowanym. Ładunek elemenarny i jego wielokroności 82 Siły wzajemnego oddziaływania ciał naelekryzowanych 83 Przewodniki i izolaory. Elekryzowanie przez indukcję 84 Zasada zachowania ładunku. Pole elekryczne 85 86 Powórzenie. Sprawdzian 87 Prąd elekryczny w mealach. Napięcie elekryczne opisuje budowę aomu i jego składniki elekryzuje ciało przez arcie i doyk wskazuje w ooczeniu zjawiska elekryzowania przez arcie i doyk bada doświadczalnie oddziaływanie między ciałami naelekryzowanymi przez arcie i formułuje wnioski podaje przykłady przewodników i izolaorów opisuje budowę przewodników i izolaorów (rolę elekronów swobodnych) analizuje przepływ ładunków podczas elekryzowania przez doyk, sosując zasadę zachowania ładunku opisuje przepływ prądu w przewodnikach, jako ruch elekronów swobodnych posługuje się inuicyjnie pojęciem napięcia elekrycznego podaje jednoskę napięcia (1 V) wskazuje wolomierz, jako przyrząd do pomiaru napięcia 9. O elekryczności saycznej 10. O prądzie elekrycznym określa jednoskę ładunku (1 C) jako wielokroność ładunku elemenarnego wyjaśnia elekryzowanie przez arcie i doyk (analizuje przepływ elekronów) objaśnia pojęcie jon wyjaśnia oddziaływania na odległość ciał naelekryzowanych wyjaśnia, jak rozmieszczony jes, uzyskany na skuek naelekryzowania, ładunek w przewodniku, a jak w izolaorze opisuje budowę krysaliczną soli kuchennej objaśnia elekryzowanie przez indukcję opisuje mechanizm zobojęniania ciał naelekryzowanych (meali i dielekryków) wyjaśnia uziemianie ciał posługuje się pojęciem pola elekrosaycznego wymienia i opisuje skuki przepływu prądu w przewodnikach 16
88 Źródła napięcia. Obwód elekryczny wymienia źródła napięcia: ogniwo, akumulaor, prądnica buduje najprosszy obwód składający się z ogniwa, żarówki (lub opornika) i wyłącznika rysuje schema najprosszego obwodu, posługując się symbolami elemenów wchodzących w jego skład wskazuje kierunek przepływu elekronów w obwodzie i umowny kierunek prądu mierzy napięcie na żarówce (oporniku) 89 Naężenie prądu elekrycznego q oblicza naężenie prądu ze wzoru I = podaje jednoskę naężenia prądu (1 A) buduje najprosszy obwód prądu i mierzy naężenie prądu w ym obwodzie objaśnia proporcjonalność q ~ oblicza każdą wielkość ze wzoru I q = przelicza jednoski ładunku (1 C, 1 Ah, 1 As) 90 91 Prawo Ohma. Wyznaczanie oporu elekrycznego opornika podaje zależność wyrażoną przez prawo Ohma oblicza opór przewodnika na podsawie U wzoru R = I podaje jego jednoskę ( 1Ω ) wykazuje doświadczalnie proporcjonalność I ~ U i definiuje opór elekryczny przewodnika oblicza wszyskie wielkości ze wzoru U R = I 92 Obwody elekryczne i ich schemay buduje obwód elekryczny według podanego schemau mierzy naężenie prądu w różnych miejscach obwodu, w kórym odbiorniki są połączone szeregowo lub równolegle mierzy napięcie na odbiornikach wchodzących w skład obwodu, gdy odbiorniki są połączone szeregowo lub równolegle wykazuje, że w łączeniu szeregowym naężenie prądu jes akie samo w każdym punkcie obwodu, a w łączeniu równoległym naężenia prądu w poszczególnych gałęziach sumują się wykazuje, że w łączeniu równoległym napięcia na każdym odbiorniku są akie same, a w łączeniu szeregowym sumują się na podsawie doświadczenia wnioskuje o sposobie łączenia odbiorników sieci domowej 93 Praca i moc prądu elekrycznego odczyuje dane z abliczki znamionowej odbiornika odczyuje zużyą energię elekryczną na liczniku oblicza pracę prądu elekrycznego ze wzoru W = UI oblicza moc prądu ze wzoru P = UI podaje jednoski pracy oraz mocy prądu i przelicza je podaje przykłady pracy wykonanej przez prąd elekryczny oblicza każdą z wielkości wysępujących we wzorach W = UI 4 W UR 2 = W = I 2 R opisuje przemiany energii elekrycznej w grzałce, silniku odkurzacza, żarówce wyjaśnia rolę bezpiecznika w obwodzie elekrycznym 94 Wyznaczanie mocy żarówki wyznacza opór elekryczny żarówki (lub opornika) przez pomiar napięcia i naężenia prądu wyznacza moc żarówki opisuje doświadczalne wyznaczanie oporu elekrycznego żarówki oraz jej mocy zaokrągla wynik pomiaru pośredniego do rzech cyfr znaczących 17
95 Zmiana energii elekrycznej w inne formy energii. Wyznaczanie ciepła właściwego wody za pomocą czajnika elekrycznego 96 97 Powórzenie. Sprawdzian 98 Właściwości magnesów rwałych 99 Badanie działania przewodnika z prądem na igłę magneyczną 100 Elekromagnes i jego zasosowania 101 Zasada działania silnika elekrycznego zasilanego prądem sałym 102 Fale elekromagneyczne 103 Sprawdzian wykonuje pomiary masy wody, emperaury i czasu ogrzewania wody odczyuje moc z ablicy znamionowej czajnika podaje rodzaj energii, w jaki zmienia się w ym doświadczeniu energia elekryczna podaje nazwy biegunów magneycznych i opisuje oddziaływania między nimi opisuje zachowanie igły magneycznej w pobliżu magnesu opisuje sposób posługiwania się kompasem demonsruje działanie prądu w przewodniku na igłę magneyczną umieszczoną w pobliżu, w ym: zmiany kierunku wychylenia igły przy zmianie kierunku prądu oraz zależność wychylenia igły od pierwonego jej ułożenia względem przewodnika opisuje budowę elekromagnesu opisuje działanie elekromagnesu na znajdujące się w pobliżu przedmioy żelazne i magnesy na podsawie oddziaływania elekromagnesu z magnesem wyjaśnia zasadę działania silnika na prąd sały nazywa rodzaje fal elekromagneycznych (radiowe, promieniowanie podczerwone, świało widzialne, promieniowanie nadfioleowe, rengenowskie) podaje przykłady zasosowania fal elekromagneycznych 11. O zjawiskach magneycznych 12. Opyka, czyli nauka o świele objaśnia sposób dochodzenia do wzoru P c = w m T wykonuje obliczenia zaokrągla wynik do rzech cyfr znaczących opisuje oddziaływanie magnesu na żelazo i podaje przykłady wykorzysania ego oddziaływania do opisu oddziaływania używa pojęcia pola magneycznego wyjaśnia zasadę działania kompasu wyjaśnia zachowanie igły magneycznej, używając pojęcia pola magneycznego wyworzonego przez prąd elekryczny (prąd pole magneyczne) doświadczalnie demonsruje, że zmieniające się pole magneyczne jes źródłem prądu elekrycznego w zamknięym obwodzie (pole magneyczne prąd) opisuje rolę rdzenia w elekromagnesie wskazuje bieguny N i S elekromagnesu buduje model i demonsruje działanie silnika na prąd sały opisuje fale elekromagneyczne jako przenikanie się wzajemne pola magneycznego i elekrycznego podaje niekóre ich właściwości (rozchodzenie się w próżni, szybkość c = 3 10 8 ms, różne długości fal) 18
104 Źródła świała. Prosoliniowe rozchodzenie się świała 105 Odbicie świała. Obrazy orzymywane w zwierciadle płaskim 106 Obrazy orzymywane za pomocą zwierciadeł kulisych 107 108 Załamanie świała na granicy dwóch ośrodków 109 Przejście świała białego przez pryzma. Barwy podaje przykłady źródeł świała opisuje sposób wykazania, że świało rozchodzi się po liniach prosych wskazuje ką padania i odbicia od powierzchni gładkiej opisuje zjawisko rozproszenia świała na powierzchniach chropowaych podaje cechy obrazu powsającego w zwierciadle płaskim szkicuje zwierciadło kulise wklęsłe i wypukłe opisuje oś opyczną główną, ognisko, ogniskową i promień krzywizny zwierciadła wykreśla bieg wiązki promieni równoległych do osi opycznej po odbiciu od zwierciadła wymienia cechy obrazów orzymywanych w zwierciadle kulisym wskazuje prakyczne zasosowania zwierciadeł doświadczalnie bada zjawisko załamania świała i opisuje doświadczenie szkicuje przejście świała przez granicę dwóch ośrodków i oznacza ką padania i ką załamania wyjaśnia rozszczepienie świała w pryzmacie posługując się pojęciem świało białe opisuje świało białe, jako mieszaninę barw rozpoznaje ęczę jako efek rozszczepienia świała słonecznego 110 Soczewki opisuje bieg promieni równoległych do osi opycznej, przechodzących przez soczewkę skupiającą i rozpraszającą posługuje się pojęciem ogniska, ogniskowej i osi głównej opycznej wyjaśnia powsawanie obszarów cienia i półcienia za pomocą prosoliniowego rozchodzenia się świała w ośrodku jednorodnym rysuje konsrukcyjnie obraz punku lub figury w zwierciadle płaskim objaśnia i rysuje konsrukcyjnie ognisko pozorne zwierciadła wypukłego rysuje konsrukcyjnie obrazy w zwierciadle wklęsłym wyjaśnia pojęcie gęsości opycznej (im większa szybkość rozchodzenia się świała w ośrodku ym rzadszy ośrodek) opisuje zjawisko całkowiego wewnęrznego odbicia wyjaśnia budowę świałowodów opisuje ich wykorzysanie w medycynie i do przesyłania informacji wyjaśnia pojęcie świała jednobarwnego (monochromaycznego) i prezenuje je za pomocą wskaźnika laserowego wyjaśnia, na czym polega widzenie barwne doświadczalnie znajduje ognisko i mierzy ogniskową soczewki skupiającej oblicza zdolność skupiającą soczewki ze wzoru z = 1 i wyraża ją w diopriach f 19
111 Obrazy orzymywane za pomocą soczewek 112 Wady wzroku. Krókowzroczność i dalekowzroczność 113 Porównujemy fale mechaniczne i elekromagneyczne. Maksymalna szybkość przekazu informacji w przyrodzie 114 115 Powórzenie. Sprawdzian wywarza za pomocą soczewki skupiającej osry obraz przedmiou na ekranie rysuje konsrukcje obrazów wyworzonych przez soczewki skupiające i rozpraszające rozróżnia obrazy rzeczywise, pozorne, prose, odwrócone, powiększone, pomniejszone wyjaśnia, na czym polegają wady wzroku: krókowzroczności i dalekowzroczności podaje rodzaje soczewek (skupiająca, rozpraszająca) do korygowania wad wzroku wymienia cechy wspólne i różnice w rozchodzeniu się fal mechanicznych i elekromagneycznych wymienia sposoby przekazywania informacji i wskazuje rolę fal elekromagneycznych Lekcje 116 do 130. Przygoowanie do egzaminu, lekcje poegzaminacyjne opisuje zasadę działania prosych przyrządów opycznych opisuje rolę soczewek w korygowaniu wad wzroku podaje znak zdolności skupiającej soczewek korygujących krókowzroczność i dalekowzroczność wykorzysuje do obliczeń związek = c f wyjaśnia ranspor energii przez fale elekromagneyczne 20