Stan akustyczny środowiska miasta Nidzica w świetle badań monitoringowych hałasu komunikacyjnego w 2013 roku Opracowanie przygotował: Grzegorz Popławski Pomiary wykonał: Grzegorz Popławski Warmińsko-Mazurski Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska Bogdan Meina Olsztyn, Październik 2014
SPIS TREŚCI 1. Wstęp.3 2. Charakterystyka obszaru podlegającego ocenie...3 3. Podstawowe zasady metodyczne badań monitoringowych hałasu..3 4. Zastosowana aparatura pomiarowa...7 5. Procedura obliczeniowa...8 6. Wyniki pomiarów..9 7. Wnioski. 12 8. Zestawienie podstawowych aktów prawnych...12 2
1. Wstęp Monitoring hałasu służy pozyskaniu danych, ocenie i obserwacji stanu akustycznego środowiska. Realizowany jest w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska poprzez badanie w środowisku poziomów dźwięku A emitowanego przez źródła komunikacyjne i przemysłowe. Dane z pomiarów stanowią podstawę wyznaczenia obszarów, na których dochodzi do przekroczenia dopuszczalnych poziomów hałasu oraz podjęcia stosownych działań naprawczych (program ochrony przed hałasem). 2. Charakterystyka obszaru podlegającego ocenie Nidzica położona jest w południowej części województwa warmińsko- mazurskiego nad rzeką Nidą. Zamieszkuje ją około 14300 osób (dane z 2012 r.), na powierzchni 6,86 km 2, co przekłada się na gęstość zaludnienia wynoszącą około 2083 os./km 2. Przez miasto przechodzi linia kolejowa 216 Olsztyn Główny - Działdowo oraz krzyżują się drogi krajowe i ekspresowe: - droga wojewódzka nr 545 o długości ok. 51 km, łącząca Jedwabno z Działdowem, - droga wojewódzka nr 604 o długości ok. 39 km, łącząca DW545 z DK57 na odcinku Nidzica-Wielbark, - droga ekspresowa nr 7 o łącznej długości 720 km, łącząca Gdańsk z Rabką-Zdrój, przebiegająca przy zachodniej granicy miasta Nidzica. 3. Podstawowe zasady metodyczne badań monitoringowych hałasu Ocenę stanu akustycznego środowiska dla Nidzicy dokonano na podstawie przeprowadzonych w 2013 roku pomiarów poziomu dźwięku A, generowanego przez pojazdy na wybranych drogach lokalnych na terenie miasta. Hałas mierzono w trzech punktach, które są reprezentatywne dla jednorodnego odcinka drogi w otoczeniu punktu: 3
Źródło:www.geoportal.gov.pl
Pkt 1 - ul. Warszawska 13, współrzędne punktu : 20º25 34,1 E, 53º21 27,3 N Pkt. 2 - ul. Olsztyńska 35, współrzędne punktu : 20º24 18,2 E, 53º22 04,8 N 5
Pkt. 3 - ul. 1 Maja 32, współrzędne punktu : 20º25 41,35 E, 53º21 53,7 N Punkty pomiarowe zlokalizowano w obszarach o największej ekspozycji na hałas oraz/lub w pobliżu obiektów objętych szczególnymi wymogami akustycznymi. Założeniem było rozpoznanie charakterystyk zmienności źródła hałasu oraz klimatu akustycznego terenów podlegających ochronie przed hałasem. Badania prowadzono według zasad metodyki referencyjnej, wyszczególnionych w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 16 czerwca 2011 r. w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów poziomów substancji lub energii w środowisku przez zarządzającego drogą, linią kolejową, linią tramwajową, lotniskiem lub portem (Dz. U. Nr 140, poz. 824). Pomiary wykonano metodami: 1) pomiarów poziomów ekspozycyjnych dźwięku, 2) pomiarów ciągłych w określonym czasie odniesienia T. Wyznaczono krótkookresowe poziomy: 1) L Aeq D - przedział czasu odniesienia równy 16 godzinom dla pory dnia (6.00-22.00), 2) L Aeq N - przedział czasu odniesienia równy 8 godzinom (22.00 6.00) dla nocy, dla ulic Olsztyńskiej i 1 Maja. Wyliczono długookresowe średnie poziomy dźwięku A wyrażone wskaźnikami: 1) L DWN przedział czasu odniesienia równy wszystkim dobom w roku, 2) L N przedział czasu odniesienia równy wszystkim porom nocy, dla ulicy Warszawskiej. Pomiary prowadzono na wysokości 4 m (±0,2 m) nad poziomem terenu w odległości do 10 m od źródła dźwięku. Warunkiem przeprowadzenia badań było spełnienie granicznych warunków meteorologicznych. Wiosną i jesienią właściwymi warunkami atmosferycznymi dla wykonania pomiarów były: 6
prędkość wiatru w zakresie 0-5m/s, wilgotność względna od 25% do 98%, temperatura w zakresie -10 ºC do 50 ºC, ciśnienie atmosferyczne w zakresie od 900 hpa do 1100 hpa, brak opadów atmosferycznych. Jednocześnie z pomiarem hałasu prowadzono obserwacje natężenia ruchu z uwzględnieniem struktury strumienia przejeżdżających (pojazdy osobowe, pojazdy ciężarowe). 4. Zastosowana aparatura pomiarowa Wszystkie pomiary wykonano za pomocą automatycznego systemu mobilnego monitoringu hałasu, w którego skład wchodzą: samochód Ford Transit, miernik poziomu dźwięku SVAN 959, kalibrator akustyczny G.R.A.S. 42AB, modułowy system warunków atmosferycznych VAISALA WXT 520, radar Autoscope RTMS, kamera VIVOTEK, dalmierz laserowy LEICA, przenośny komputer z zainstalowanym oprogramowaniem do zarządzania pomiarami, maszt do montażu sprzętu, system zasilający. Każdy pomiar poprzedzony był i zakończony sprawdzeniem/kalibracją toru z zastosowaniem kalibratora akustycznego. Mikrofon pomiarowy wyposażony był w osłonę przeciwwietrzną. Aparatura pomiarowa poziomu dźwięku posiada pierwszą klasę dokładności i aktualne świadectwa wzorcowania. Pomiary hałasu wykonywano za pomocą miernika ustawionego na charakterystykę korekcyjną A i stałą czasową FAST. W trakcie pomiarów akustycznych w każdym punkcie pomiarowym monitorowano równocześnie panujące warunki atmosferyczne. 7
5. Procedura obliczeniowa Poziom długookresowy Do wyznaczenia poziomów długookresowych zastosowano uproszczoną metodę obliczeniową na podstawie pomiarów krótkookresowych. Pomiary wykonano w porze wiosennej pomiędzy marcem a czerwcem oraz w okresie jesiennym pomiędzy wrześniem a grudniem. W każdej z pór wymienionych pór roku hałas mierzono co najmniej przez dwie doby w dni robocze oraz przez jedną dobę dni weekendowych. Zmienność poziomów dźwięku rejestrowano w przedziale pełnych 24 godzin. Na podstawie uzyskanej puli wyników wyliczono średnie logarytmiczne wartości poziomu dźwięku dla poszczególnych pór: dziennej, wieczornej i nocnej, w rozbiciu na dni powszednie i weekendowe, osobno dla okresu wiosennego, letniego i jesiennozimowego. W związku z tym, że pomiary w okresie letnim mają jedynie charakter pomocniczy odstąpiono od ich wykonania, a do obliczeń dla tego okresu przyjęto wartości z pory wiosennej. Uzyskane wyniki posłużyły do wyznaczenia szacunkowej wartości długookresowego średniego poziomu dźwięku dla wszystkich pór dnia L D, pór wieczornych L W i pór nocy L N w roku. Na ich podstawie oszacowano długookresowy średni poziom dźwięku dzienno-wieczorno-nocny L DWN wg wzoru: L DWN 0,1L ( ) ( ) D 0,1 LW + 5 0,1 L + 10 ( 12 10 + 4 10 + 8 10 ) 1 N = 10log 24 L DWN - długookresowy średni poziom dźwięku A L D średnioroczny poziom dźwięku dla wszystkich dni w roku, L W średnioroczny poziom dźwięku dla wszystkich wieczorów w roku, L N średnioroczny poziom dźwięku dla wszystkich nocy roku Stosując powyższy sposób postępowania nie określa się przedziału niepewności (nie jest on na ogół mniejszy niż ± 5 db). Poziom dobowy (krótkookresowy) Do wyznaczenia poziomów krótkookresowych emitowany hałas mierzono jesienią. Sesje pomiarowe trwały pełne 24 godziny z 16-godzinnym czasem odniesienia dla pory dnia L Aeq D i 8-godzinnym czasem odniesienia dla pory nocy L Aeq N. W badanych rejonach natężenie ruchu nie przekraczało 300 /godzinę, dlatego hałas mierzono metodą pomiarów poziomów ekspozycyjnych dźwięku w odniesieniu do pojedynczych zdarzeń akustycznych. Pomiar pojedynczych zdarzeń dotyczył zapisu dźwięku w czasie imisji do środowiska sygnału akustycznego przez przejeżdżające pojazdy z rozróżnieniem na pojazdy lekkie i ciężkie. Stosując powyższy sposób postępowania określa się przedział niepewności i nie jest on większy niż ± 3 db. 8
6. Wyniki pomiarów Nr punktu Lokalizacja punktu Średnia dobowa ilość lekkich Struktura ruchu Średnia dobowa ilość ciężkich Średnia ilość lekkich na godzinę Średnia ilość ciężkich na godzinę 1 ul. Warszawska 6092 50 254 2 Nr punktu Lokalizacja punktu 2 ul. Olsztyńska 3 ul. 1 Maja Pora doby Całkowita ilość lekkich Struktura ruchu Całkowita ilość ciężkich Ilość lekkich na godzinę Ilość ciężkich na godzinę dzień 3018 325 189 41 noc 157 39 10 5 dzień 8907 509 557 64 noc 450 47 28 3,5 Nr punktu Lokalizacja punktu 1 ul. Warszawska Wskaźnik Wartość równoważnego poziomu dźwięku A [db] Wartość przekroczenia dopuszczalnego poziomu hałasu [db] L DWN 63,9 Brak L N 54,0 Brak Nr punktu Lokalizacja punktu 2 ul. Olsztyńska 3 ul. 1 Maja Wskaźnik Wartość równoważnego poziomu dźwięku A [db] Wartość przekroczenia dopuszczalnego poziomu hałasu [db] L Aeq D 63,7 2,7 L Aeq N 55,7 Brak L Aeq D 61,7 0,7 L Aeq N 53,0 Brak 9
Wartości dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku odnoszą się do następującej zabudowy w badanych rejonach: pkt 1) ul. Warszawska - 68dB/59dB (pora dnia/pora nocy) dla zabudowy wielorodzinnej, pkt 2) ul. Olsztyńska - 65dB/56dB (pora dnia/pora nocy) dla zabudowy wielorodzinnej, 61dB/56dB (pora dnia/pora nocy) dla zabudowy jednorodzinnej, pkt 3) ul. 1 Maja - 65dB/56dB (pora dnia/pora nocy) dla zabudowy wielorodzinnej, 61dB/56dB (pora dnia/pora nocy) dla zabudowy jednorodzinnej. Natężenie ruchu w trakcie pomiarów hałasu drogowego w Nidzicy w 2013 roku: Zestawienie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku z równoważnym poziomem dźwięku A [db]: 1) ul. Warszawska 10
2) ul. Olsztyńska zabudowa jednorodzinnna 3) ul. 1 Maja zabudowa jednorodzinna 11
7. Wnioski Wyniki pomiarów przeprowadzonych na ulicach Nidzicy pokazały, że hałas drogowy może stanowić problem dla niektórych mieszkańców miasta. Na przebadanych reprezentatywnych odcinkach dróg znajdują się miejsca, w których występują przekroczenia wartości dopuszczalnych i hałas może być uciążliwy. Największe przekroczenie o 2,7 db w porze dnia stwierdzono przy ul. Olsztyńskiej dla zabudowy jednorodzinnej. Głównym źródłem hałasu przy tej ulicy są przejazdy samochodów ciężarowych. Przekroczenie wartości dopuszczalnej o 0,7 db zaobserwowano również przy ul.1 Maja także dla zabudowy jednorodzinnej. Ze względu na przekroczenia należy rozważyć zastosowanie rozwiązań, które mogą ograniczyć emisję hałasu. Potencjalnymi rozwiązaniami, które można wprowadzić w celu redukcji hałasu są: - remonty ulic, - zmiana struktury ruchu, - tworzenie pasów zwartej zieleni ochronnej, - zastosowanie nawierzchni o dobrych parametrach akustycznych, - ograniczanie prędkości ruchu, - budowa ekranów akustycznych. - ograniczenie ruchu ciężkich w miejscowości 8. Zestawienie podstawowych aktów prawnych 1) Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (t.j. Dz. U. z 2013 r. poz. 1232 z późn. zm.), 2) Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. Nr 120 poz. 826 z późn. zm.), 3) Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 21 czerwca 2011 r.. w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów poziomów substancji lub energii w środowisku przez zarządzającego drogą, linią kolejową, linią tramwajową, lotniskiem lub portem (Dz. U. Nr 140, poz. 824). 12