PRZEMYSŁ i HANDEL NAFTOWY w ROKU 2016

PRZEMYSŁ i HANDEL NAFTOWY w ROKU 2016

Główne problemy branży w 2016 Przestępczość w obrocie paliwami. Jakość paliw (w tym biopaliwa). Logistyka paliwowa; problemy związane z bezpieczeństwem. Kradzieże na stacjach paliw, bezpieczeństwo na MOP. Oleje i smary szara strefa + jednolita stawka na wszystkie oleje i smary. Współpraca z FuelsEurope (konkurencyjność przemysłu rafineryjnego, polityka klimatyczna UE, kształtowanie cen paliw etc.). Obrót towarami pozapaliwowymi na stacjach paliw (leki, alkohol). Podatek od sprzedaży detalicznej, handel w niedziele. Przemysł i Handel Naftowy 2016 / 2

Przestępczość w obrocie paliwami Od 2011 rozwój przestępczości w obrocie paliwami - wzrost liczby ofert sprzedaży paliwa głównie ON - w cenie niemożliwej do zaoferowania przez firmy, wywiązujące się ze wszystkich zobowiązań podatkowych i publiczno-prawnych. 2013 raport EY, analizujący sytuację w 2012; strefa wyłudzeń podatku VAT na rynku ON w 2012 na poziomie przynajmniej 12,6% (ponad 2 mln. M3 ON). W 2013 r. dalszy wzrost do poziomu min. 18% rynku. Straty dla budżetu tylko z tytułu wyłudzeń VAT na ON rzędu 4,3-5,8 mld PLN. Nasze szacunki odnośnie do roku 2015: wyłudzenia rzędu 10 mld PLN. PwC oszacowała wyłudzenia VAT w 2014 roku na poziomie 50 mld PLN, z czego 20% w paliwach. Mechanizm uproszczonej transakcji trójstronnej. Oprócz strat dla budżetu zaburzenie konkurencji, obniżenie rentowności uczciwych firm. Przemysł i Handel Naftowy 2016 / 3

Prawne próby eliminacji przestępczości w obrocie paliwami Ustawa z dnia 26 lipca 2013 r. o zmianie ustawy od podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw: mechanizm solidarnej odpowiedzialności nabywcy za zobowiązania podatkowe dostawcy. Jednocześnie wprowadzono mechanizm kaucji gwarancyjnej (200 tys. PLN 3 mln PLN), której wpłacenie gwarantuje umieszczenie dostawcy w rejestrze MF, a co za tym idzie zwalnia nabywcę z solidarnej odpowiedzialności. W 2015 roku ustawę zmieniono, podnosząc wysokość kaucji minimalnej do 1 mln PLN, zaś maksymalnej do 10 mln PLN. W ramach ustawy z dnia 30 maja 2014 r. o zmianie ustawy o zapasach ropy naftowej, produktów naftowych i gazu ziemnego oraz zasadach postępowania w sytuacjach zagrożenia bezpieczeństwa paliwowego państwa i zakłóceń na rynku naftowym oraz niektórych innych ustaw umieszczono zapisy w Prawie energetycznym, wprowadzające koncesję na obrót paliwami z zagranicą (OPZ), oraz koncesję na wytwarzanie paliw ciekłych (WPC), których wydanie jest uwarunkowanie złożeniem zabezpieczenia majątkowego w wysokości 10 mln PLN. Jednocześnie wprowadzono obowiązek rejestracji i uiszczania opłaty zapasowej przez podmioty, dokonujące produkcji i importu paliw do kraju. Ustawa z dnia 24 lipca 2015 r. o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw nałożyła na podmioty prowadzące skład podatkowy nowe obowiązki związane z ustaleniem właściciela wyrobów akcyzowych oraz weryfikacją posiadania wymaganych koncesji przez podmioty, na rzecz których świadczone są usługi). Obowiązek weryfikacji przez S.C. posiadania koncesji przez podmiot sprowadzający. Przepisy te weszły w życie od 01.01.2016. Przemysł i Handel Naftowy 2016 / 4

Pakiet paliwowy i pakiet energetyczny Dwa akty prawne o zasadniczym znaczeniu dla walki z przestępczością w obrocie paliwami: Ustawa z dnia 7 lipca 2016 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (tzw. pakiet paliwowy); Ustawa z dnia 22 lipca 2016 r. o zmianie ustawy Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw (tzw. pakiet energetyczny). Przemysł i Handel Naftowy 2016 / 5

Pakiet paliwowy wprowadzenie zasady, że w procedurze zawieszenia poboru akcyzy płatnikiem należnego podatku VAT będzie skład podatkowy lub zarejestrowany odbiorca. Obowiązek zapłaty powstaje w terminie 5 dni od wprowadzenia paliwa do kraju; wymóg posiadania dla potrzeb koncesji OPZ siedziby na terenie kraju lub oddziału w przypadku podmiotu zagranicznego; niemożność uzyskania koncesji przez podmioty, których osoby zarządzające skazano za przestępstwa skarbowe w obszarze energii; kwartalne informacje Prezesa ARM do Prezesa URE o umowach, dotyczących zapasów. Przemysł i Handel Naftowy 2016 / 6

Pakiet energetyczny oparcie definicji paliw ciekłych na statystyce energii; obowiązek prowadzenia przez przedsiębiorstwa energetyczne i udostępniania w internecie wykazu przedsiębiorstw energetycznych, którym świadczyli w ciągu ostatnich 12 miesięcy usługi magazynowania, przeładunku, przesyłania lub dystrybucji; ponadto dane te mają być przekazywane w cyklu miesięcznym do Prezesa URE oraz Prezesa ARM; wymóg koncesji na przeładunek paliw ciekłych; zwiększenie kar za działalność bez koncesji (kara grzywny do 5 mln PLN lub kara pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 5); kara za dokonywanie przewozu paliw ciekłych bez wymaganego wpisu do rejestru w wysokości do 2,5 mln PLN; zmiana definicji podmiotu realizującego NCW (objęcie m.in. podmiotów sprowadzających na użytek własny); wprowadzenie obowiązku realizacji NCW poprzez blending z paliwami normatywnymi na poziomie 50% obowiązku; zmiany w ustawie o zapasach obowiązkowych (definicja handlowca, likwidacja tzw. podwójnego naliczania); stworzenie rejestru infrastruktury paliwowej, prowadzonej przez Prezesa URE, rejestru podmiotów przewożących, a także upublicznienie danych o podmiotach, realizujących NCW; upublicznienie rejestru stacji i baz, prowadzonego przez IH UOKiK; obowiązek weryfikacji posiadania koncesji przy okazji kontroli, prowadzonych przez inne organy; ograniczenie możliwości korzystania ze stacji kontenerowych; Przemysł i Handel Naftowy 2016 / 7

Efekty pakietu paliwowego i energetycznego Zasadniczy wzrost oficjalnej konsumpcji o około 13% (ON o 15%, benzyny o 10%). Wzrost wydań z krajowych baz paliwowych. Istotne zmniejszenie ruchu polskich cystern na zachodniej granicy. Spadek liczby podmiotów, posiadających koncesję OPC. Rola organów ścigania w eliminacji przestępczych podmiotów z rynku paliw. Próby nowych rozwiązań ze strony szarej/czarnej strefy. Przemysł i Handel Naftowy 2016 / 8

Propozycje POPiHN Powołanie koordynatora działań międzyresortowych na poziomie pełnomocnika Prezesa Rady Ministrów lub zlecenie całości nadzoru jednemu resortowi. Stworzenie elektronicznej bazy danych rejestru paliwowego (obowiązek samorejestracji podmiotów) konieczność spójności danych: dostęp dla służb ścigania, podległych MF i MSW dostęp dla innych organów kontrolnych (URE, ARM, UDT, IH etc.) otwarty dostęp dla przedsiębiorców i klientów. Wykorzystanie mechanizmów związanych z zapasami obowiązkowymi i NCW (olbrzymie kary finansowe). Zmiana ustawy o VAT (rezygnacja z rejestru dotyczącego solidarnej odpowiedzialności, Prawo naftowe). Przemysł i Handel Naftowy 2016 / 9

Nowe zagrożenia regulacje dotyczące stacji paliw Nie uwzględniają specyfiki handlu paliwami, grożą pogorszeniem konkurencyjności przedsiębiorców branży paliwowej działających zgodnie z prawem. Zakaz handlu w niedziele. Ograniczenia w asortymencie leków bez recepty. Ograniczenia w sprzedaży alkoholu (takie same regulacje powinny dotyczyć wszystkich kanałów dystrybucji). Regulacje prawa budowlanego pomieszczenie do przewijania i karmienia dzieci (takie same regulacje powinny dotyczyć wszystkich podmiotów handlowych). Przemysł i Handel Naftowy 2016 / 10

Wyzwania, związane z paliwami odnawialnymi W celu eliminacji z rynku biopaliwa B100, służącego często do wyłudzeń VAT oraz omijania konieczności realizacji NCW, proponujemy obniżenie Narodowego Celu Wskaźnikowego do poziomu możliwego do realizacji za pomocą paliw normatywnych. Postulujemy także jak najszybsze wprowadzenie kwartalnego rozliczenia obligatoryjnego blendingu. Uważamy za niezbędne wprowadzenie możliwości rozliczania NCW bilansem masy biometanu, biowodoru, współuwodornienia, jak również dopuszczenie do podwójnego rozliczania biokomponentów wytworzonych z surowców wymienionych w załączniku IX część A i B Dyrektywy 2015/1513/WE bez ograniczeń ilościowych, z wyjątkiem wymienionego w projekcie przedmiotowej Dyrektywy ograniczenia 1,7% dla biokomponentów/biopaliw wytworzonych z surowców wymienionych w załączniku IX B do Dyrektywy 2015/1513/WE. Nowelizacja ustawy o biopaliwach i biokomponentach ciekłych oraz o systemie monitorowania jakości paliw powinna uwzględniać stanowisko branży i wprowadzić takie mechanizmy minimalizujące koszty, jak dwuletni okres rozliczeniowy NCW oraz handel nadwyżkami w realizacji NCW. Przemysł i Handel Naftowy 2016 / 11

Najważniejsze dla sektora w roku 2016 Szara strefa nadal utrudniała funkcjonowanie legalnie działającym przedsiębiorcom i uszczuplała dochody budżetu państwa. Wprowadzenie przepisów prawnych do walki z szarą i czarną strefą (pakiet paliwowy i pakiet energetyczny). Duży wzrost oficjalnego popytu na paliwa ciekłe. Kontynuacja wzrostu oficjalnego popytu na benzyny silnikowe. Spadek notowań ropy i paliw gotowych w relacji rok do roku. Ceny detaliczne paliw silnikowych w Polsce niższe, niż w roku poprzednim. Duży wzrost oficjalnego importu paliw. Wzrost ilości stacji paliw rozpoznanych przez POPiHN (nadal brak oficjalnej bazy danych dotyczących logistyki paliwowej). Wzrost sprzedaży w sklepach stacji paliw. Przemysł i Handel Naftowy 2016 / 12

Podsumowanie informacji o polskim rynku paliw ciekłych w oparciu o dane monitoringu Polskiej Organizacji Przemysłu i Handlu Naftowego Przemysł i Handel Naftowy 2016 / 13

Oficjalna konsumpcja krajowa paliw ciekłych (BS, ON, LOO, LPG) w latach 2000-2016 w tys. ton 2016 (+12%) Źródło: dane własne POPiHN Przemysł i Handel Naftowy 2016 / 14

Szacunki oficjalnej konsumpcji krajowej paliw ciekłych w latach 2015 i 2016 [w tys. m 3 ] Udział importu w konsumpcji paliw: +15% Benzyny 9% z 11% w 2015 ON 26% z 16% w 2015 LPG 84% z 85% w 2015 +8% +8% +11% +0% -2% Opracowano na podstawie monitoringu POPiHN Przemysł i Handel Naftowy 2016 / 15

Oficjalny popyt na paliwa ciekłe w latach 2006 2016 [w mln m 3 ] Przemysł i Handel Naftowy 2016 / 16

Porównanie oficjalnego popytu na paliwa (BS, ON, LPG, LOO) 2016 do 2015 Źródło: Na bazie danych Ministerstwa Finansów i monitoringu POPiHN Przemysł i Handel Naftowy 2016 / 17

Porównanie oficjalnego popytu na paliwa silnikowe (BS, ON, LPG) 2016 do 2015 Źródło: Na bazie danych Ministerstwa Finansów i monitoringu POPiHN Przemysł i Handel Naftowy 2016 / 18

PRODUKCJA PALIW Produkcja i oficjalny import paliw ciekłych w 2016 IMPORT PALIW tys. m 3 tys. m 3 Zmiany w produkcji krajowej: Benzyny silnikowe +1% Olej napędowy -3% Gaz płynny LPG +17% Paliwo JET +8% Lekki olej opałowy +16% Ciężki olej opałowy -12% Razem -2% Import benzyn -12% Import ON +93% Import łącznie +34% Całkowita produkcja wyniosła 25,1 mln m 3 Całkowity import wyniósł 9,1 mln m 3 Źródło: Na bazie danych Ministerstwa Finansów i monitoringu POPiHN Przemysł i Handel Naftowy 2016 / 19

Bilans obrotów międzynarodowych 2016 tys. m 3 tys. m 3 Źródło: Na bazie danych Ministerstwa Finansów i monitoringu POPiHN Przemysł i Handel Naftowy 2016 / 20

Udział w oficjalnym zaopatrzeniu rynku (BS, ON, LPG i LOO łącznie) w 2015 i 2016 Źródło: Monitoring POPiHN Przemysł i Handel Naftowy 2016 / 21

Ceny detaliczne EU95, ON i autogazu w latach 2006-2016 -6% -8% -8% Różnica w cenie EU95 i ON [gr/l] 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 28 7 2 (-1) 4 13 22 Różnica w cenie EU95 i autogazu w PLN/l 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2,34 2,52 2,92 2,98 2,69 2,65 2,54 Źródło: Opracowanie własne na bazie danych e-petrol.pl, WNP i ARE Przemysł i Handel Naftowy 2016 / 22

Struktura rynku stacji paliw 2016 Liczba stacji paliw w Polsce*: 2006 6 875 2016 6 803 *- ogólnodostępne i sprzedające co najmniej 2 gatunki paliw. Źródło: Opracowanie POPiHN Przemysł i Handel Naftowy 2016 / 23

2016 Udział w oficjalnym rynku detalicznym (BS, ON, LPG łącznie) w 2016 [w %] 2015 Szacunkowa średnia roczna sprzedaż paliw na stacji: - w kraju 3,1 mln litrów - POPiHN 3,7 mln litrów - stacja niezależna 2,4 mln litrów Źródło: dane z monitoringu POPiHN Przemysł i Handel Naftowy 2016 / 24

Zmiany w oficjalnej sprzedaży paliw ciekłych w 2016 [%] Ilość oficjalnie sprzedanego paliwa: - na stacjach paliw: 23,5 mld litrów. - poza stacjami paliw: 3,8 mld litrów. Ilość oficjalnie sprzedanego paliwa: - na stacjach POPiHN: 13,2 mld litrów. - na stacjach poza POPiHN: 10,3 mld litrów. Opracowanie: POPiHN Przemysł i Handel Naftowy 2016 / 25

Zmiany [%] 2016 do 2015 w: oficjalnej sprzedaży detalicznej paliw, ilości stacji paliw, sprzedaży w sklepach na stacjach paliw Opracowanie: POPiHN Przemysł i Handel Naftowy 2016 / 26

223 402 ton Spadek 1,58% rdr Rynek olejów smarowych w 2016 Źródło: dane z monitoringu POPiHN Przemysł i Handel Naftowy 2016 / 27

Struktura polskiego rynku olejów smarowych Smary plastyczne Inne przemysłowe Izolacyjne Antykorozyjne Do form Obróbkowe Przekładniowe Białe Hydrauliczne Turbinowe Sprężarkowe Do silników gazowych Do silników okrętowych ATF - autom. przekładnie Inne motoryzacyjne Przekładniowe Silnikowe jednosezonowe Ciężarowe Osobowe 0 10 000 20 000 30 000 40 000 50 000 60 000 70 000 2007 2016 Źródło: dane z monitoringu POPiHN Przemysł i Handel Naftowy 2016 / 28

Struktura polskiego rynku olejów smarowych Źródło: dane z monitoringu POPiHN Przemysł i Handel Naftowy 2016 / 29

Oleje silnikowe dla pojazdów osobowych 2016 2015 2007 14% 18% 27% 48% Osobowe 0W-X, 5W-X 27% 59% 26% 56% 25% Osobowe 10W-X Osobowe 15W-X, 20W-X Źródło: dane z monitoringu POPiHN Przemysł i Handel Naftowy 2016 / 30

Oleje silnikowe dla pojazdów ciężarowych 8% 2016 2015 2007 6% 2% 12% Ciężarowe 0W-X, 5W-X 34% 35% Ciężarowe 10W-X 58% 59% 86% Ciężarowe 15W-X, 20W-X Źródło: dane z monitoringu POPiHN Przemysł i Handel Naftowy 2016 / 31

Segment motoryzacyjny i przemysłowy 140 000 130 000 6,2 7,2 8,0 7,0 6,0 140 000 130 000 6,2 7,2 8,0 7,0 6,0 120 000 4,8 5,0 120 000 4,8 5,0 110 000 3,5 3,9 3,7 3,3 3,6 2,8 3,5 3,3 3,3 4,0 110 000 3,5 3,9 3,7 3,3 3,6 2,8 3,5 3,3 3,3 4,0 100 000 2,6 1,8 1,7 3,0 2,0 100 000 2,6 1,8 1,7 3,0 2,0 90 000 1,0 90 000 1,0 80 000 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 0,0 80 000 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 0,0 Źródło: dane z monitoringu POPiHN, GUS Przemysł i Handel Naftowy 2016 / 32

Ewolucja na tle PKB Polski z prognozą Źródło: dane z monitoringu POPiHN, GUS Przemysł i Handel Naftowy 2016 / 33

Portret polskiego kierowcy 20 mln Polaków ma prawo jazdy (44% to kobiety a 56% mężczyźni); 30-35% kupowanych samochodów to pojazdy nowe (65-70% używane); tylko 13% kierowców mieszkających w miastach tankuje za ponad 400 PLN miesięcznie; dla kobiet najważniejsza odległość od stacji, dla mężczyzn najważniejsza jest marka stacji; kobiety jeżdżą mniej, niż mężczyźni (38% kierowców przejeżdża mniej niż 5 tys. km rocznie). Polski kierowca maksymalnie wydaje na utrzymanie auta 1 tys. PLN miesięcznie; prawie połowa (46%) wydaje na paliwo miesięcznie mniej niż 300 PLN; bardzo zwraca uwagę na ceny paliwa - 41% poszukuje najtańszej stacji; przejeżdża w roku mniej, niż 20 tys. km (najwięcej, bo 30% pokonuje 10-20 tys. km); tylko 19% szacuje wartość swojego auta na ponad 50 tys. PLN (39% to auta o wartości do 10 tys. PLN); w samochodzie spędza średnio 3 lata i 11 miesięcy ze swego życia. Dane na podstawie Puls Biznesu Przemysł i Handel Naftowy 2016 / 34

Portret polskiego kierowcy park samochodowy Park samochodowy w Polsce 2016 11,90% 10,30% 21,70% 56,10% do 4 lat 5 do 10 lat 11 do 20 lat ponad 20 lat Średni wiek auta w Polsce to 11 lat i 10 miesięcy. Dane na podstawie Auto Świat Przemysł i Handel Naftowy 2016 / 35

Portret polskiego kierowcy paliwo Europy Dane na podstawie Motor Przemysł i Handel Naftowy 2016 / 36

Portret polskiego kierowcy park samochodowy W Polsce: W 2016 roku zarejestrowano 417 tys. nowych pojazdów to wzrost o 17,2%. Rejestracje samochodów używanych wyniosły 946 tys. to wzrost o 16,6%. Najwyższy od 2008 roku wzrost nowych rejestracji. Spadek zainteresowania samochodami z silnikami Diesla, a wzrost z silnikami benzynowymi (w szczególności dotyczy samochodów małych i kompaktowych). 59% sprowadzonych aut miało silnik benzynowy pod maską. Duży wzrost procentowy sprzedaży samochodów hybrydowych (Toyota, Kia, Hyundai, Ford, VW). A w Europie: Spadek sprzedaży samochodów zasilanych olejem napędowym o 9%. Wprowadzane ograniczenia ruchu diesli w niektórych miastach europejskich. Zapowiedź zakazu sprzedaży nowych pojazdów zasilanych silnikami spalinowymi od 2025/2030 roku w kilku państwach europejskich (Niemcy, Norwegia, Holandia, Francja). Wzrost sprzedaży samochodów hybrydowych (o 45%) i elektrycznych. Zasięg nowych samochodów elektrycznych to praktyczne 150-300 km. Budowa europejskiej sieci stacji zasilania dla aut elektrycznych do 2025 roku (4000 szybkich stacji). Rośnie popularność wodoru jako paliwa do ogniw samochodowych np.: do 2018 roku sieć stacji tankowania tym paliwem w Niemczech ma wynieść 100). Dane na podstawie Auto Świat Przemysł i Handel Naftowy 2016 / 37

DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ Polska Organizacja Przemysłu i Handlu Naftowego popihn@popihn.pl www.popihn.pl Przemysł i Handel Naftowy 2016 / 38