PRZEMYSŁ i HANDEL NAFTOWY w ROKU 2014

Transkrypt

1 PRZEMYSŁ i HANDEL NAFTOWY w ROKU 2014

2 Podsumowanie informacji o polskim rynku paliw ciekłych w oparciu o dane monitoringu Polskiej Organizacji Przemysłu i Handlu Naftowego Przemysł i Handel Naftowy 2014 / 2

3 Najważniejsze dla sektora w roku 2014 Trzeci rok z rzędu nie notowano oficjalnego wzrostu popytu na paliwa ciekłe; Intensywny spadek notowań ropy i paliw gotowych w II połowie roku; Ceny detaliczne paliw silnikowych niższe, niż w roku poprzednim; Wzrost oficjalnego importu paliw; Szara strefa nadal utrudniała funkcjonowanie legalnie działającym przedsiębiorcom i uszczuplała dochody budżetu państwa; Znowelizowano ustawę o zapasach obowiązkowych i Prawo energetyczne, wprowadzając koncesje WPC i OPZ, kaucje, opłatę zapasową oraz zmieniono proporcje w utrzymywaniu zapasów obowiązkowych w relacji państwo/przedsiębiorca; Zmniejszeniu uległa ilość stacji paliw w reakcji na wprowadzenie nowych wymagań technicznych; Stacje paliw przy autostradach zmieniają geografię tankowania pojazdów. Przemysł i Handel Naftowy 2014 / 3

4 Konsumpcja krajowa paliw ciekłych (BS, ON, LOO, LPG) w latach w tys. ton < (-1%) Źródło: dane własne POPiHN Przemysł i Handel Naftowy 2014 / 4

5 Szacunek konsumpcji krajowej paliw ciekłych w latach 2013 i 2014 [w tys. m 3 ] % Udział importu w konsumpcji paliw: Benzyny 13% z 12% w 2013 ON 11% z 8% w 2013 LPG 87% z 87% w % -1% % -15% -18% 0 BS ON JET LPG LOO COO Opracowano na podstawie monitoringu POPiHN Przemysł i Handel Naftowy 2014 / 5

6 Popyt na paliwa ciekłe w latach [w mln m 3 ] Przemysł i Handel Naftowy 2014 / 6

7 PRODUKCJA PALIW Produkcja i oficjalny import paliw ciekłych w 2014 IMPORT PALIW tys. m tys. m BS ON LPG JET LOO COO 0 BS ON LPG JET LOO COO Zmiany w produkcji krajowej: Benzyny silnikowe -4% Olej napędowy -2% Gaz płynny LPG +3% Paliwo JET +32% Lekki olej opałowy -27% Ciężki olej opałowy +7% Razem -1% Import benzyn wzrost o 8% Import ON wzrost o 37% Import łącznie wzrost o 6% Całkowita produkcja wyniosła 24,1 mln m 3 Całkowity import wyniósł 5,9 mln m 3 Źródło: Na bazie danych Ministerstwa Finansów i monitoringu POPiHN Przemysł i Handel Naftowy 2014 / 7

8 ON: Holandia 4% ON: W. Brytania 3% Kierunki oficjalnego importu paliw ciekłych w 2014 BS: Niemcy 29% ON: Niemcy 46% BS: Litwa 15% ON: Litwa 13% ON: Łotwa 4% ON: Rosja 17% ON: Białoruś 6% Źródło: Na bazie danych Ministerstwa Finansów i monitoringu POPiHN BS: Słowacja 42% BS: Węgry 8% ON: Słowacja 5% Przemysł i Handel Naftowy 2014 / 8

9 Bilans obrotów międzynarodowych w tys. m Import netto Import i nabycia w-w Eksport i dostawy w-w Różnica (I - E) Źródło: Na bazie danych Ministerstwa Finansów i monitoringu POPiHN Przemysł i Handel Naftowy 2014 / 9

10 90,0 80,0 % 78,5 76,5 Udział w zaopatrzeniu rynku (BS, ON, LPG i LOO łącznie) w 2013 i ,3 80,6 70,0 60,0 50,0 Rok ,0 Rok ,0 20,0 15,7 19,4 10,0 5,8 4,1 0,0 Koncerny krajowe Koncerny zagraniczne Operatorzy niezależni Razem firmy POPiHN Źródło: Monitoring POPiHN Przemysł i Handel Naftowy 2014 / 10

11 2,05 2,01 1,84 2,17 2,22 2,61 2,51 2,79 2,57 3,82 3,76 3,67 3,98 4,22 4,14 4,32 4,24 4,28 4,56 5,13 5,06 5,49 5,26 5,50 5,22 5,71 5,69 Ceny detaliczne EU95, ON i autogazu w latach ,00 5,50 5,00 4,50 4,00-4% -5% ,50 +2% , , ,00 EU 95 ON LPG Tankując miesięcznie 100 litrów paliwa, w 2014 przeciętny kierowca wydał: mniej o 276 PLN za benzynę EU95 mniej o 336 PLN za olej napędowy więcej o 72 PLN za autogaz w stosunku do Źródło: Opracowanie własne na bazie danych e-petrol.pl, WNP i ARE Różnica w cenie EU95 i ON [gr/l] (-1) 4 Różnica w cenie EU95 i autogazu w PLN/l ,34 2,52 2,92 2,98 2,69 Przemysł i Handel Naftowy 2014 / 11

12 USD/bbl PLN Dlaczego ceny paliw w Polsce maleją? Wskaźnik R*K (notowania ropy * kurs USD) 400,00 350,00 300,00 Notowania ropy Brent i kurs dolara US 120,00 w roku ,6 110,00 3,5 100,00 3,4 Ropa Brent (lewa skala) 90,00 Notowania USD (prawa 3,3 skala) 80,00 3,2 70,00 3,1 60, ,00 2,9 250,00 200,00 150,00 100,00 PLN/bbl 50,00 Źródło: Opracowanie własne na bazie danych e-petrol.pl Przemysł i Handel Naftowy 2014 / 12

13 Ceny detaliczne EU95, ON, autogazu i LOO w latach Ceny detaliczne paliw w Polsce - czy trend się utrzyma? 6 000, ,0 PLN / 1000 litrów 5 600,0 Cena det. EU ,0 Cena det. ON 5 200,0 Cena det. LPG 5 000,0 Cena det. LOO 4 800, , , , , , , , , , , , , , , , , Źródło: Opracowanie własne na bazie danych e-petrol.pl Przemysł i Handel Naftowy 2014 / 13

14 Struktura rynku stacji paliw 2014 Stacje niezależne pozostałe AS 24 SSS (dawne Neste) Stacje przymarketowe Lukoil Statoil Stacje w sieciach prywatnych Shell BP Grupa LOTOS PKN ORLEN Liczba stacji paliw w Polsce: Źródło: Opracowanie POPiHN 30,2% 11,5% 2,6% 21,6% 34,1% Koncerny krajowe Koncerny zagraniczne Sieci operatorów niezależnych Pozostali operatorzy niezależni Hipermarkety Przemysł i Handel Naftowy 2014 / 14

15 Udział w rynku detalicznym (BS, ON, LPG łącznie) w 2014 [w %] ,4 6,2 36,8 Koncerny krajowe Koncerny zagraniczne Operatorzy niezależni 2013 Hipermarkety 34,5 6,0 35,1 23,6 Średnia roczna sprzedaż paliw na stacji: - w kraju 3,0 mln litrów - POPiHN 3,3 mln litrów - stacja niezależna 2,7 mln litrów 24,3 Źródło: dane z monitoringu POPiHN Przemysł i Handel Naftowy 2014 / 15

16 0,0-0,5-1,0-0,1 BS ON LPG Razem paliwa -0,8 Zmiana sprzedaży paliw ciekłych w 2014 [%] -1,5-2,0-2,5-3,0-3,5-1,7-1,5-0,6-2,3 Sprzedaż na stacjach paliw Sprzedaż poza stacjami paliw -4,0-4,5-4,1 4,0 3,9-5,0-5,0 3,0 2,0 1,0 0,0-1,0-2,0-3,0 0,8 0,5-0,2 BS ON LPG Razem paliwa -1,5 Sprzedaż na niezależnych stacjach paliw Sprzedaż na stacjach POPiHN Opracowanie: POPiHN -4,0-5,0-5,0-4,1-2,8 Przemysł i Handel Naftowy 2014 / 16

17 Czy kontrole są skuteczne? Porównanie oficjalnego popytu w roku 2014 na benzyny silnikowe, olej napędowy, LPG i lekki olej opałowy łącznie do popytu w roku % Opracowanie: POPiHN Przemysł i Handel Naftowy 2014 / 17

18 Przyszłość krajowego rynku paliw 30,0 29,0 28,0 Scenariusz konsumpcji paliw ciekłych (BS, ON, LPG, LOO łącznie ) do roku 2025 mln m3 27,0 26,0 25,0 24,0 23,0 22,0 21,0 20,0 Wariant bazowy Wariant opytymistyczny Wariant pesymistyczny Opracowanie: POPiHN Przemysł i Handel Naftowy 2014 / 18

19 ton Wzrost +3% rdr -6% vs Europa Zachodnia: średnio -20%, Europa Środkowa i Wschodnia: średnio -15% Przemysł i Handel Naftowy 2014 / 19

20 Silna korelacja z PKB Polski Szczyt w roku 2007 ( ton) Zmienne reakcje na spowolnienia 2009 i Stabilizacja od 2010 Przemysł i Handel Naftowy 2014 / 20

21 Przemysł i Handel Naftowy 2014 / 21

22 Motoryzacja ton Spadek: -1,5% rdr, -18,93% vs Wzrost olejów syntetycznych dłuższe przebiegi między wymianami, szara strefa Wzrost ilości pojazdów, rozwój gospodarczy, taniejące paliwa Przemysł ton Wzrost: +3,43% rdr, -3,28% vs Silna korelacja z PKB Odporność na spowolnienie lat Polska i Niemcy: najniższy w UE ubytek rynku od 2007 Przemysł i Handel Naftowy 2014 / 22

23 Przemysł i Handel Naftowy 2014 /23

24 MINUSY 2014 Klasyfikowanie przez S.C. olejów CN3403 jako mineralnych Wyrok ETS w/s zasadności objęcia przez Polskę olejów akcyzą Wstrzymanie prac nad ETD brak harmonizacji opodatkowania olejów Eksport z Polski olejów mineralnych wyniósł ok ton CN : t Słowenia, t Grecja, t Węgry PLUSY 2014 Polski rynek (obok niemieckiego) najbardziej odporny na kryzys w UE Rewizja klasyfikacji CN przez Komisję Europejską Przegląd procedur celnych dla produktów naftowych przez KE Wyjaśnienie przez MŚ wątpliwości dotyczących opłaty produktowej: Obowiązków zbiórki i recyklingu dla smarów (poziom 0 do 2017) Poziomów zbiórki dla preparatów smarowych ścieżka dojścia do 2020 Poziomów obowiązujących w roku 2014/2015 Wydzielenie w CRR olejów smarowych jako osobny obszar zagrożeń z kategorii benzyny i oleje, ale obniżenie z pozycji 3 na 11 w hierarchii zagrożeń bezp. państwa CRR Porażka wniosku POL-LIT w/s objęcia systemem EMCS olejów w UE Prace nad WFD: % zbiórki zużytych olejów i 60%recyklingu do 2020 roku Przemysł i Handel Naftowy 2014 / 24

25 Główne problemy branży w 2014 Wyłudzenia podatkowe w obrocie paliwami Elektroniczne instrumenty płatnicze Energia odnawialna i biopaliwa Zapasy obowiązkowe Szara strefa i opodatkowanie olejów Nowelizacja rozporządzenia w sprawie urządzeń NO Regulacje podatkowe (paliwa oraz oleje i smary); Przemysł i Handel Naftowy 2014/25

26 Osiągnięcia w 2014 Weszło w życie rozp. Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia 5 sierpnia 2014 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków technicznych dozoru technicznego, jakim powinny odpowiadać urządzenia do napełniania i opróżniania zbiorników transportowych (rozporządzenie NO). Znowelizowano ustawę o zapasach obowiązkowych i Prawo energetyczne, wprowadzając koncesje WPC i OPZ, kaucje, opłatę zapasową oraz zmieniono proporcje w utrzymywaniu zapasów obowiązkowych w relacji państwo/przedsiębiorca; Nowelizacja ustawy o usługach płatniczych z dnia 28 listopada 2014 r. wprowadziła maksymalny poziom IF 0,2% dla kart debetowych oraz 0,3% dla kart kredytowych oraz nowe obowiązki informacyjne dla agentów rozliczeniowych. Przyj Weszły w życie wymagania w zakresie ochrony środowiska na stacjach paliw, określone w rozp. Ministra Gospodarki z dnia 21 listopada 2005 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać bazy i stacje paliw płynnych, rurociągi przesyłowe dalekosiężne służące do transportu ropy naftowej i produktów naftowych i ich usytuowanie. GDDKiA zaproponowała nowe warunki dzierżawy MOP. W znacznym stopniu poprawi to opłacalność inwestycji autostradowych Przemysł i Handel Naftowy 2014/26

27 Oszustwa podatkowe zasadnicze fakty Począwszy od 2011 r. nastąpił gwałtowny wzrost wyłudzeń podatku VAT w handlu paliwami głównie ON; Raport Ernst & Young Strefa wyłudzeń na polskim rynku oleju napędowego, a następnie suplement do Raportu; W 2014 dalszy wzrost strefy wyłudzeń; dla ON powyżej 20%! Na mniejszą skalę zjawisko dotyczyło benzyn i LPG, a także obejmowało podatek akcyzowy, NCW, zapasy obowiązkowe i opłatę paliwową; Przemysł i Handel Naftowy 2014 /27

28 Mechanizm działania przestępców Kluczowym mechanizmem jest wyłudzanie VAT z wykorzystaniem tzw. znikającego podmiotu (ang. MTIC missing trader intra-community) Ponadto: Uchylanie się od płatności akcyzy poprzez: zmianę przeznaczenia oleju opałowego zmianę przeznaczenia olejów smarowych Przemyt ON (unikanie akcyzy i VAT): transport paliwa cysternami Paliwo do szarej strefy trafia do Polski z tych samych kierunków, co oficjalny import (Niemcy, Litwa) Przemysł i Handel Naftowy 2014/28

29 Zdecydowany wzrost aktywności kontroli podatkowej i organów ścigania Porozumienie z dnia 20 stycznia 2014 pomiędzy Ministrem Finansów, Ministrem Spraw Wewnętrznych oraz Prokuratorem Generalnym w sprawie wspólnych działań przy zwalczaniu wyłudzeń podatkowych; List ostrzegawczy Ministra Finansów i Ministra Gospodarki w sprawie wyłudzeń podatkowych w obrocie paliwami; Cykliczne akcje w pobliżu granic (czerwiec, wrzesień, grudzień) Komunikat MF: w ciągu 3 kwartałów 2014 r. inspektorzy wykryli próby wyłudzenia podatków (VAT i akcyzy) na prawie 2 mld złotych; Przemysł i Handel Naftowy 2014/29

30 Zmiany prawa w dobrym kierunku W ramach ustawy z dnia 30 maja 2014 r. o zmianie ustawy o zapasach ropy naftowej, produktów naftowych i gazu ziemnego oraz zasadach postępowania w sytuacjach zagrożenia bezpieczeństwa paliwowego państwa i zakłóceń na rynku naftowym oraz niektórych innych ustaw: wprowadzono kaucje dla podmiotów, posiadających koncesje na obrót paliwami z zagranicą (OPZ) oraz koncesje na wytwarzanie paliw ciekłych (WPC); zmiany w systemie zapasów obowiązkowych, mogące pomóc w zwalczaniu przestępczości gospodarczej. W wyniku działań Urzędu Dozoru Technicznego z około 15% do około 4% spadła liczba stacji, działających mimo braku modernizacji zbiorników. Przemysł i Handel Naftowy 2014/30

31 Czynniki sprzyjające strefie wyłudzeń Brak sformalizowanej koordynacji działań wszystkich resortów, organów i służb; Brak kompleksowej regulacji prawnej, dotyczącej produkcji i dystrybucji paliw ciekłych; Brak kompleksowego systemu monitorowania produkcji i dystrybucji paliw ciekłych na rynku działa ok. 10% stacji i punktów dystrybucji bez koncesji (stacje zakładowe, przenośne zbiorniki) są one niewidoczne dla służb kontrolnych! Kontrolowane są firmy działające legalnie szara strefa pozostaje w cieniu Przemysł i Handel Naftowy 2014/31

32 Co się stanie, jeśli podjęte działania nie przyniosą rezultatu? Już dziś paliwa z polskich rafinerii wypierane są z rynku przez paliwo z szarej strefy i rafinerie zmuszone są do lokowania swojej produkcji poza granicami Polski. Dalszą konsekwencją rozrostu szarej strefy będzie postępujący wzrost eksportu polskiego paliwa i tym samym coraz większe uszczuplenie wpływów budżetowych państwa z tytułu należnych podatków od towarów sprzedawanych w kraju. Mniejszy strumień paliw z rafinerii krajowych na rynek wewnętrzny, to konieczność redukcji ilości firm zajmujących się legalnym obrotem paliwami w Polsce i spadek wpływów do budżetu z tytułu podatków i innych opłat. Jakość paliw, dziś skutecznie kontrolowana przez wyspecjalizowane jednostki, będzie coraz gorsza (chęć największego zysku przy minimalnych nakładach), a to przełoży się na konkretne koszty gospodarki i pojedynczego kierowcy. Przemysł i Handel Naftowy 2014/32

33 Nasze propozycje Powołanie koordynatora działań międzyresortowych na poziomie pełnomocnika Prezesa Rady Ministrów; Stworzenie elektronicznej bazy danych platformy paliwowej dostęp dla służb ścigania, podległych MF i MSW dostęp dla innych organów kontrolnych (URE, ARM, UDT, IH etc.) otwarty dostęp dla przedsiębiorców i klientów Wprowadzenie szczególnych regulacji przy przetargach publicznych na paliwa; Wykluczenie możliwości korzystania z wirtualnych biur przy obrocie paliwami; Rozważenie możliwości wprowadzenia zmian w systemie regulowania podatku od towarów i usług (system podzielonej płatności lub centralny rejestr VAT); Odpowiedzialność osób fizycznych za obrót paliwami bez koncesji powinna zostać uregulowana poprzez wykreślenie tego działania z kodeksu wykroczeń i wpisana jako przestępstwo do kodeksu karnego; Obniżenie dopuszczalnej wysokości płatności gotówkowych (obecnie 15 tys. euro) Przemysł i Handel Naftowy 2014/33

34 Nasze działania Polska Organizacja Przemysłu i Handlu Naftowego wkrótce podejmie skierowaną do wszystkich nabywców paliw ciekłych w Polsce kampanię edukacyjno-informacyjną Sprawdź swojego dostawcę paliwa ; O objęcie akcji patronatem zwróciliśmy się do Ministra Gospodarki, Ministra Finansów i szefów innych urzędów, związanych z obrotem paliwami. Przemysł i Handel Naftowy 2014/34

35 DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ Polska Organizacja Przemysłu i Handlu Naftowego