Poekstrakcyjna śruta rzepakowa - wciąż niedoceniane źródło białka dla bydła mlecznego. Czy tak musi być? Zbigniew Lach Ośrodek Hodowli Zarodowej Osięciny Sp. z o.o.
Genotyp i środowisko, a produkcja mleka 15% 35% genotyp 50% środowisko
ŻYWIENIE A WYKORZYSTANIE POTENCJAŁU GENETYCZNEGO Genetyczny potencjał stada Słaby odchów jałówek Żywienie przed porodem Żywienie w szczycie laktacji Żywienie po szczycie laktacji Rozród Totalne straty żywieniowe 100% 12-20% 10-15% 20-30% 9-15% 4-10% 55% + 10,000 litrów 1,200 litrów 1,000 litrów 2,000 litrów 900 litrów 400 litrów 5,500 litrów L. Sandles 1999
Dobre żywienie czy złe żywienie? Drogie żywienie czy tanie żywienie?
Czy żywienie pokrywa zapotrzebowanie zwierzęcia? Rasa, wiek, masa, faza laktacji, BCS, ilość mleka i jego skład, PbSM, temperatura, ruch.
CZY KROWY JEDZĄ WŁAŚCIWIE?!
ZASPOKOJENIE POKARMOWYCH POTRZEB ZWIERZĄT PRZY JEDNOCZESNYM ZAPEWNIENIU IM ZDROWIA DAJE HODOWCY NAJWIĘKSZĄ RENTOWNOŚĆ
CZY: WOZY PASZOWE SĄ POTRZEBNE? POEKSTRAKCYJNA ŚRUTA SOJOWA, RZEPAKOWA SĄ POTRZEBNE? DODATKI MINERALNO-WITAMINOWE SĄ POTRZEBNE?
SEKTOR PUBLICZNY 9 819 KG ANR 10 275 KG OSIĘCINY 12 200 KG
TAK WOZY PASZOWE SĄ POTRZEBNE. POEKSTRAKCYJNA ŚRUTA SOJOWA, RZEPAKOWA SĄ POTRZEBNE. DODATKI MINERALNO-WITAMINOWE SĄ POTRZEBNE.
60 50 40 30 3,25 g BTJ na 1 kg metabolicznej MC 20 70 kcal na 1 kg metabolicznej MC 10 0 2000 2004 2008 2012 Mcal MP
40 % 10700 11600 9700 8300 WYDAJNOŚĆ PbSM 25,5 27,0 28,0 29,0 13 % 2000 2004 2008 2012
KETOZA KWASICA LDA ZALEGANIE POPORODOWE ZATRZYMANIE ŁOŻYSKA KULAWIZNA
ROZKŁAD KOSZTÓW PASZ Z ZAKUPU 7% 3% 3% 7% 2% 49% 10% 18% białko energia mm komponenty funkcyjne PMZ siano startery
POPULARNE TREŚCIWE PASZE BIAŁKOWE DLA BYDŁA MLECZNEGO PASZA POZIOM BO (w s.m.) PŚ SOJOWA 51 % PŚ RZEPAKOWA 39 % MAKUCH RZEPAKOWY 30 34 % SOYAX 51 % MŁÓTO BROWARNIANE 26 % PŚ SŁONECZNIKOWA 26 49 % DDGS 28 30 % MOCZNIK PASZOWY 281 % MOCZNIK PASZOWY CHRONIONY 281 %
TREŚCIWE PASZE BIAŁKOWE DLA BYDŁA MLECZNEGO O ZNACZENIU MARGINALNYM PASZA POZIOM BO (w s.m.) NASIONA RZEPAKU 20 % GROCH 24 % ŁUBIN 34 36 % BOBIK 30 % substancje antyżywieniowe (alkaloidy, taniny) wydajność z ha jakość białka >> tempo degradacji w żwaczu
Dlaczego istnieje niechęć do stosowania PŚR? bo z Polski dostępność odpad? (1t rzepaku>>540 kg Pśr) kolor i smak relacja cen serwis łatwiej z PŚS niż PŚR brak promocji 27 lat
ZROZUMIEĆ ŻWACZ!!!! protozoa stanowią do 50% biomasy 10 10 bakterii 10 6 pierwotniaków 10 3 grzybów ph 5,7 7,3 36 41 0 C brak tlenu
1996 INRA REWOLUCJA W PODEJŚCIU DO ŻYWIENIA KRÓW MLECZNYCH. ZWŁASZCZA ŻYWIENIA BIAŁKOWEGO!!! BIAŁKO OGÓLNE
P A S Z A Białko ogólne (g/kg s.m.) BTJN (g/kg s.m.) BTJE (g/kg s.m.) Śruta z nasion rzepaku 220 124 24 Poekstrakcyjna śruta rzepakowa 391 253 160 Poekstrakcyjna śruta sojowa 505 360 249 Groch 259 155 100 Młóto browarniane suszone 300 223 189 65% 71%
P A S Z A Białko ogólne (g/kg s.m.) BTJN (g/kg s.m.) BTJE (g/kg s.m.) Fermentowane ziarno kukurydzy OSA 101 69 102 Śruta jęczmienna OSA 122 80 101 Kiszonka z kukurydzy OSA 96 59 70 Wysłodki suszone 114 69 70
Np. kiszonka z kukurydzy BTJE BTJN BTJE BTJN Np. poekstrakcyjna śruta rzepakowa
BTJE BTJE BTJN BTJN
MODEL BIOLOGICZNY CNCPS v 5.1 vs CNCPS v 6.1
Wieloródka: 50 kg mleka, 100 dd, 670 kg mc, BCS-3,02 CNCPS v 5.1 PASZA KG S.M. KIKU 7,5 SKL 3,0 CCS 6,2 WYSŁODKI S. 3,3 PŚR 0,4 PŚS 2,2 SOYAX 1,5 MELASA 0,7 BLEND 1,3 MOCZNIK 0,1 SŁOMA 1,0 SIANO 1,5 TŁUSZCZ 0,0 SKŁADNIK BILANS ME mcal/d 0 MP g/d 0 CP (%) 16,4 RUP (%BO) 39,5 SP/RDP 0,65 SKROBIA 26,8
Wieloródka: 50 kg mleka, 100 dd, 670 kg mc, BCS-3,02 CNCPS v 6.1 PASZA KG S.M. KIKU 7,5 SKL 3,0 CCS 6,2 WYSŁODKI S. 3,3 PŚR 0,4 PŚS 2,2 SOYAX 1,5 MELASA 0,7 BLEND 1,3 MOCZNIK 0,1 SŁOMA 1,0 SIANO 1,5 TŁUSZCZ 0,0 SKŁADNIK BILANS ME mcal/d -0,7 MP g/d 165 CP (%) 16,4 RUP (%BO) 42,0 SP/RDP 0,64 SKROBIA 26,8
Wieloródka: 50 kg mleka, 100 dd, 670 kg mc, BCS-3,02 CNCPS v 6.1 PASZA KG S.M. KG S.M. KIKU 7,5 7,0 SKL 3,0 3,0 CCS 6,2 6,5 WYSŁODKI S. 3,3 2,5 PŚR 0,4 2,0 PŚS 2,2 2,0 SOYAX 1,5 0,6 MELASA 0,7 0,7 BLEND 1,3 1,3 MOCZNIK 0,1 0,05 SŁOMA 1,0 1,1 SIANO 1,5 1,8 TŁUSZCZ 0,0 0,3 6 % TANIEJ
Pamiętajmy: Najtrudniejszym do pokrycia elementem dawki dla krowy wysokowydajnej jest energia Najbardziej kosztotwórczym elementem dawki dla krowy wysokowydajnej jest białko
ZMIANY ZACHODZĄCE W PRODUKCJI MLEKA, POBRANIU PASZY I MASIE CIAŁA KROWY PODCZAS LAKTACJI 10 9 PRODUKCJA MLEKA 8 POBRANIE PASZY 7 6 5 4 MASA CIAŁA 3 2 1 TYGODNIE 0 0 10 20 30 40 45 50
Produkcja mleka, a utrata masy ciała Energia: możliwa utrata masy ciała w 10-12 tygodniach laktacji wynikająca z wykorzystania rezerw tłuszczu to do 60 kg czyli 420 Mcal NEL To energia niezbędna do produkcji około 550 kg mleka Białko: możliwa utrata masy ciała w 10-12 tygodniach laktacji wynikająca z wykorzystania rezerw białko to do 8-10 kg To białko niezbędne do produkcji 160-200 kg mleka
60 Krzywe laktacji dla różnych wydajności rocznych 50 40 30 20 10 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 6000 kg 7500 kg 9800 kg 10300 kg
ANALIZA PASZY: ANALIZA KROWY: sucha masa białko ogólne ADF NDF pendf skrobia tłuszcz surowy popiół surowy wieloródka 55 mc życia 620 kg BW 3,1 BCS 120 dni laktacji 42 kg mleka 3,9 % tł 3,3 % b. 28 kg PbSM
3,5 kg
Modelowanie dawki pokrycie potrzeb MP udział białka bakteryjnego w MP poziom RUP sugerowany poziom mocznika sugerowany koszt utylizacji mocznika wybór wersji poprawnej, ale najtańszej
BIAŁKO W DAWCE WCIĄŻ NIEBEZPIECZNE
Metabolizm tkanek Krew Pęcherzyk dominujący Owulacja Laktacja Śmiertelność zarodków Jakość zarodków The consequences of metabolic changes in high-yielding dairy cows on oocyte and embryo quality Leroy i in. 2008
Nadmiar białka to problem energetyczny dla krowy Utylizacja 100 g nadmiaru białka ogólnego kosztuje 0,2 Mcal!!!!!!!! Nadmiar 500 g BO to 1 Mcal 10 % energii na byt krowy o masie 600 kg!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
MOCZNIK PROGESTERON
Przykłady: Duże mleko Średnie mleko Małe mleko Zasuszone Młodzież
MŁODZIEŻ JAKI MASZ CEL? masa dorosłej krowy 740 kg masa urodzeniowa cieliczki 42 kg index inseminacyjny 1,7 wiek pierwszego wycielenia 24 mc
MASA CIAŁA MŁODZIEŻ JAKI MASZ CEL? JAKIE MASZ WYNIKI? 800 700 jałówki 600 500 400 300 200 100 0 0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 22 24 26 28 WIEK JAŁÓWEK
MŁODZIEŻ 9 mc; 12 mc; 15 mc; 270 kg; 350kg; 420 kg; BCS = 3,0 BCS = 3,0 BCS = 3,0 Pobranie SM 6,9 7.3 10,7 KIKU 3,2 2,5 3,90 SKL 1,0 2,0 3,5 SIANO 0,5 0,9 0,9 PŚR 0,6 0,8 1,1 INNE 1,6 1,1 1,3
3,5 kg Czy można więcej?
BUDUJ TAK?! ALE BUDUJ APETYT NAJLEPIEJ MEGA APETYT
Pobranie S.M.,% masy ciała 2 Krowa szczupła 1,8 1,6 Krowa tłusta 1,4 1,2 1-21 -18-15 -12-9 -5-3 Dni do wycielenia
Bilans rzepakowy w Polsce Produkcja rzepaku w 2014 >> 3,2 mln t ( w tym PSPO 2,4 mln ton) Produkcja PŚR w 2014/15 >> ~1,5 mln t ( w tym PSPO 1,3 mln ton) Produkcja makuchu w 2014/15 >> około 100 tys. ton W Polsce około 50% PŚR eksportujemy Bilans PŚR w EU (podaż/popyt) jest na zero Podaż 14 mln ton Popyt 14 mln ton?
Co może krowa? Populacja krów mlecznych w Polsce 2,4 mln sztuk Kiszonka z kukurydzy 7 8% BO Sianokiszonka z traw ~14% BO Sianokiszonka z lucerny ~18% BO Potrzeby krów >> 16 >>14 >> 12 Bez dodatku białka z paszy treściwej TRUDNO UŁOŻYĆ POPRAWNĄ DAWKĘ
POTENCJAŁ DLA PŚR Populacja krów mlecznych w Polsce 2,4 mln sztuk 2,4 mln x 1 kg x 365 dni = 865 tys. ton 2,4 mln krów >> ~ 1,6 mln jałówek w tym 1,2 mln jałówek rzepakowych 1,2 mln x 0,5 kg x 365 dni = 220 tys. ton MINIMALNY POTENCJAŁ BYDŁA MLECZNEGO ~ 1,1 MLN TON 1,5 MLN T. >> 0,75 MLN T. >> 1,1 MLN T. BYDŁO MIĘSNE? DRÓB? TRZODA?
PYTANIA FUNDAMENTALNE
PYTANIA FUNDAMENTALNE CZY KROWY MAŁO DOJĄ BO JEDZĄ MAŁO BIAŁKA? CZY KROWY JEDZĄ MAŁO BIAŁKA BO MAŁO DOJĄ?
POMOC DLA LOGA świadomość hodowcy świadomość serwisu promocja PŚR logika ekonomiczna
DZIĘKUJĘ