Potencjał wzrostu zapotrzebowania na gaz ziemny a podstawowe ograniczenia wynikające z braku infrastruktury przesyłowej. owej. 14 grudnia 2010 roku, Ministerstwo Gospodarki RP, Warszawa 1
Plan prezentacji - zagadnienia Ile gazu ziemnego potrzebuje UE? Dostępne prognozy wydobycia, importu i konsumpcji gazu w Polsce. Czy grozi nam liberalizacja bez dywersyfikacji? Przepływy gazu w UE. Infrastruktura (Opal; Jamał)- szansa czy zagroŝenia dla rynku polskiego? Rewers na Jamale a sprawa Polska. Przepływy gazu w sieci polskich TSO i DSO. Oszacujmy potencjał wzrostu zapotrzebowania na gaz ziemny w Polsce. Jak prześlemy gaz łupkowy w przypadku sukcesu - shale gas boom in Poland Wnioski? 2
Prognoza spoŝycia gazu w UE. mld m 3 600 500 515 484 535 538 551 537 530 400 300 200 100 0 2008 2009 2010E 2015E 2020E 2025E 2030E Niemcy Francja Wielka Brytania Włochy Hiszpania Polska Holandia Belgia Szwecja Czechy Rumunia Finlandia Austria Grecja Węgry Portugalia Dania Bułgaria Słowacja Irlandia Litwa Słowenia Estonia Łotwa Luksemburg Cypr Malta Źródło: Opracowanie własne na podstawie Model PRIMES Baseline 2009, Eurostat & CERA 3
Prognoza spoŝycia gazu w UE. Źródło: Capros P., Overview of Energy Economic Analysis for the EC, 2009 4
Prognozy wydobycia, importu i konsumpcji gazu w Polsce. mld m 3 30 Koncesje E&P w Polsce. 25 20 15 10 5 0 2008 2009 2010E 2015E 2020E 2025E 2030E Baseline 2009 import n. CERA Low Case import n. CERA Base Case import n. CERA High Case import n. Baseline 2007 import n. ARE import n. Baseline 2009 konsumpcja CERA Low Case konsumpcja CERA Base Case konsumpcja CERA High Case konsumpcja Baseline 2007 konsumpcja ARE konsumpcja Baseline 2009 wydobycie CERA Low Case wydobycie CERA Base Case wydobycie CERA High Case wydobycie Source: Ministry of the Environment Baseline 2007 wydobycie ARE wydobycie Źródło: Obliczenia własne na podstawie: PRIMES Baseline 2009 &2007, IHS CERA, Eurostat 5
Przepływ gazu i giełdy gazowe w Europie Źródło: Jos Bijkersma Workshop on The Regulation on Gas Hubs. Florencja, marzec 2010 6
Przepływ gazu i giełdy gazowe w Europie (2) Źródło: Jan Nehoda, Net4Gas Infrastructure projects supporting the development of gas market in the Czech Republic 7
Przepływ gazu i giełdy gazowe w Europie (3) i i rewers na Jamale. Źródło: Jan Nehoda, Net4Gas Infrastructure projects supporting the development of gas market in the Czech Republic 8
i rewers na Jamale. Potencjał wzrostu zapotrzebowania na gaz ziemny Źródło: Mapa OGP-GAZ SYSTEM S.A. Zaznaczenia Gazoprojekt S.A. 9
Teoretyczna substytucja węgla, w LPG i LOO w gospodarstwach domowych 16% 20% 11% 14% 19% 14% 14% 10% 15% 23% 14% 15% 23% 13% Teoretyczna całkowita substytucja węgla kamiennego oraz LPG i LOO w województwach pomorskim,kujawskopomorskim,mazowiecki i lubelskim to ponad 2,15 mld m 3 gazu ziemnego wysokometanowego, [ok. 15% (320 mln m 3 ) przypada na paliwa płynne]. 1,72 mld m 3, z czego 260 mln m 3 przypada na paliwa płynne, oferują województwa sąsiadujące: wielkopolskie, łódzkie, podkarpackie i świętokrzyskie [1]. powyżej 500 mln m 3 od 500 do 800 mln m 3 od 300 do 500 mln m 3 poniżej 300 mln m 3 główny obszar poszukiwań shale gas [1] Blisko położone są też województwa zachodniopomorskie, warmińsko-mazurskie i podlaskie, ale w tych regionach konieczne byłyby istotne nakłady na rozwój infrastruktury przesyłowej i dystrybucyjnej 9% 6% XX% udział LPG i LOO w całości Oznacza to, iż można, bez znaczących nakładów na infrastrukturę, uplasować w sektorze gospodarstw domowych od 600 do 1,2 mld m 3 gazu ziemnego wysokometanowego. Większe wolumeny wymagać będą znaczącego rozwoju sieci przesyłowych i dystrybucyjnych. Źródło: Kaliski M. Krupa M. Sikora A. Ograniczenia i bariery polskiego rynku oraz infrastruktury gazowej w kontekście moŝliwego rozwoju wydobycia gazu łupkowego w Polsce. ISBN 978-83-62511-25-9; Kraków 2010 str.807 826. 10
Potencjał wzrostu zapotrzebowania na gaz ziemny w poszczególnych obszarach polskiej gospodarki oraz segmencie gospodarstw domowych. Teoretyczny potencjał w mln m 3 (36 MJ/m 3 ) Łączne zapotrzebowanie na paliwa i nośniki (baza rok 2008) Konsumpcja gazu ziemnego (rok 2008) wzrostu (zuŝycie pozostałych paliw i nośników bez gazu Efektywny potencjał substytucji - scenariusz optymistyczny Efektywny potencjał substytucji - scenariusz pośredni ziemnego) Energetyka 46 392 1 323 45 069 9 750 2 720 Przetwórstwo przemysłowe (cele energetyczne) 10 722 4 337 6 385 1 270 280 ZuŜycie pozaenergetyczne (chemia) 2 312 2 312 0 0-400 Pozostałe działy gospodarki 6 406 2 445 3 962 1 190 1 000 Gospodarstwa domowe* 10 339 3 651 10 339 3 100 1 200 ZuŜycia własne (wydobycie i transport) 269 269 0 0 0 RAZEM 76 440 14 337 65 754 15 310 4 800 * bez ciepła z elektrociepłowni Źródło: Kaliski M. Krupa M. Sikora A. Ograniczenia i bariery polskiego rynku oraz infrastruktury gazowej w kontekście moŝliwego rozwoju wydobycia gazu łupkowego w Polsce. ISBN 978-83-62511-25-9; Kraków 2010 str.807 826. Obliczenia własne autorów na podstawie przedstawionych załoŝeń oraz danych GUS 11
Wizualizacja przepływ ywów w gazu w Polsce stan na 2010 r. Kamminke Słubice 0,1 0,1 Gubin Płoty Szczecin 1,0 Lwówek 0,1 1,1~1,2 1,5~2,0 0,6~0,7 0,3~0,4 0,3~0,4 Włocławek 1,5~1,7 0,8~1,0 1,1~1,3 1,5~1,7 1,0 Tietierowka 0,1 2,5~3,0 Wysokoje 1,0 Lasów Połączenia w mld m 3 /rok Rozpływ gazu 1,0 1,0 1,0 Import gazu 1,0 Wydobycie gazu 0,3~0,4 0,1 0,4~0,5 Głuchołazy Branice 0,6~0,7 0,3~0,4 2,0~2,5 1,5~2,0 0,7~1,0 Drozdowicze 0,7~1,0 3,0~4,0 0,2 Hrubieszów Źródło: Wizualizacja typowych zdolności przesyłowych na mapie systemu przesyłowego (gaz wysokometanowy E). Opracowanie własne. 12
Przepływ gazu i giełdy gazowe w Europie (?) Źródło: Rafał Wittman, OGP-GAZ SYSTEM S.A. IV4 countries in the prospect of new European infrastructure projects Wisła 2010.10.27 13
Przepływ gazu w Polsce 2015 Potencjał wzrostu zapotrzebowania na gaz ziemny Źródło: Mapa OGP-GAZ SYSTEM S.A. Zaznaczenia Gazoprojekt S.A. Prezentacja A. Matkowski Wisła 2010.10.27 14
Wnioski? 15
A. Katedra Ekonomiki i Organizacji Przedsiębiorstw Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, ISBN 978-83-62511-25-9; Kraków 2010 str.792-806. www.ise.com.pl ul. Śniadeckich 17 00-654 Warszawa tel.: +48 (22) 629.97.46 fax : +48 (22) 621.74.88 B. Katedra Ekonomiki i Organizacji Przedsiębiorstw Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, ISBN 978-83-62511-25-9; Kraków 2010 str.807 826. 16
O Instytucie Studiów w Energetycznych Instytut Studiów Energetycznych (ISE) jest polską firmą konsultingową wyspecjalizowaną w doradztwie dla sektora naftowo-gazowego-energetycznego oraz cięŝkiej chemii. Oferta na: www.ise.com.pl ul. Śniadeckich 17 00-654 Warszawa tel.: +48 (22) 629.97.46 fax/tel: +48 (22) 621.74.88 17