... pieczątka nagłówkowa szkoły... kod pracy ucznia KONKURS PRZEDMIOTOWY Z HISTORII DLA UCZNIÓW GIMNAZJUM ETAP SZKOLNY Drogi Uczniu, witaj na I etapie konkursu historycznego. Przeczytaj uważnie instrukcję i postaraj się prawidłowo odpowiedzieć na wszystkie pytania. Arkusz liczy 14 stron i zawiera 45 zadań. Przed rozpoczęciem pracy sprawdź czy Twój test jest kompletny. Jeżeli zauważysz usterki, zgłoś Komisji Konkursowej. Zadania czytaj uważnie i ze zrozumieniem. Odpowiedzi wpisuj czarnym lub niebieskim długopisem bądź piórem. Dbaj o czytelność pisma i precyzję odpowiedzi. Nie używaj korektora. Jeśli się pomylisz przekreśl błędną odpowiedź i wpisz poprawną. W przypadku testu wyboru prawidłową odpowiedź zaznacz stawiając znak X na literze poprzedzającej treść wybranej odpowiedzi. Jeżeli pomylisz się, błędne zaznaczenie otocz kółkiem i zaznacz znakiem X inną odpowiedź. Oceniane będą tylko odpowiedzi, które zostały umieszczone w miejscu do tego przeznaczonym. Czas pracy: 60 minut Liczba punktów możliwych do uzyskania: 100 Pracuj samodzielnie. Powodzenia! Strona 1 z 14
Zadanie 1. (0-2 pkt.) Państwo jest terytorialną, przymusową oraz polityczną organizacją.., wyposażoną w suwerenną... Zadanie 2. (0-1 pkt.) Monarchia despotyczna to: a. państwo, w którym monarcha sprawuje władzę przy współudziale społeczeństwa b. państwo, w którym monarcha sprawuje władzę przy pomocy urzędników, ustanawia prawa, którym sam nie podlega, jego władza jest dziedziczna c. państwo, w którym monarcha sprawuje władzę dożywotnio, jest najwyższym bogiem lub kapłanem, do niego należy dowództwo nad wojskiem, stanowi prawa, którym sam nie podlega. Posiada władzę nieograniczoną d. państwo, w którym monarcha sprawuje władzę tylko reprezentacyjną, faktycznie władzę w państwie sprawują urzędnicy Zadanie 3. (0-1 pkt.) Polis to: a. nazwa jednego z bogów greckich b. naczynie greckie c. wspólnota obywateli d. inaczej polityka Zadanie 4. (0-1 pkt.) Kto był twórcą terminu demokracja? a. Militiades b. Arystoteles c. Klejstenes d. Perykles Strona 2 z 14
Zadanie 5. (0-4 pkt.) Połącz pojęcia z ich znaczeniami. Do litery w miejsce wykropkowane dobierz cyfrę. a. Zgromadzenie Ludowe ( ) 1. Ateński rząd, załatwiał bieżące sprawy. b. Rada Pięciuset ( ) 2. Wybierano ich w liczbie 6 tys. drogą losowania na 1 rok. c. Urzędnicy, w tym 10 strategów (... ) 3. Decydowano o najważniejszych sprawach państwa, w obradach mógł brać udział każdy wolny obywatel miasta (z wyjątkiem kobiet, przybyszów, niewolników) obradowano 4 razy w miesiącu, głosowano przez podniesienie ręki. d. Sądy przysięgłych ( ) 4. Wybierani byli na 1 rok, za swoją działalność odpowiadali przed zgromadzeniem, gdy nie wywiązywali się ze swoich funkcji mogli być ukarani. Zadanie 6. (0-1 pkt.) Demagog to: a. grecka nazwa nauczyciela b. dowódca armii greckiej, naczelny wódz wiodący armię do boju c. człowiek, który poprzez swoje przemówienia i wnioski wpływał na decyzje zgromadzenia ludowego d. człowiek, który przewodził chórowi podczas widowisk teatralnych Zadanie 7. (0-2 pkt.) Ostracyzm to...., podczas którego w drodze głosowania wskazywano obywateli zagrażających dobru państwa. Musieli oni... Ateny. Strona 3 z 14
Zadanie 8. (0-2 pkt.) W starożytnej Sparcie wychowaniem przyszłych obywateli zajmowało się.... Po urodzeniu się dziecka zbierała się......, która postanawiała o jego dalszym losie. Zadanie 9. (0-1 pkt.) Starożytna Sparta była państwem o typie ustroju: a. demokratycznym b. oligarchicznym c. despotycznym d. republikańskim Zadanie 10. (0-1 pkt.) W starożytnej Grecji specyficzna forma rządów występowała wówczas, gdy władzę objął ktoś, kto nie miał do tego żadnego prawa, nazywano ją: a. dyktaturą b. tyranią c. strategią d. hipokryzją Strona 4 z 14
Zadanie 11. (0-6 pkt.) Połącz pojęcia z ich znaczeniami. Do litery w miejsce wykropkowane dobierz cyfrę. a. Konsulowie ( ) 1. Był powoływany w przypadku zagrożenia państwa lub szczególnych trudności, mógł on pełnić swoją funkcję najwyżej przez pół roku, posiadał nieograniczoną władzę, a od jego decyzji nie było odwołania. b. Senat ( ) 2. Należało do nich przeprowadzanie cenzusu, czyli spisu wolnej ludności, wycena jej majątków, ustalanie listy senatorów oraz nadzór nad obyczajami. c. Cenzorzy ( ) 3. Na czele państwa stało ich dwóch wybieranych przez zgromadzenie ludowe na okres 1 roku. Na nich przeszła cała władza królewska. Kierowali bieżącą polityką państwa, dowodzili armią a także powoływali senat. d. Zgromadzenie Ludowe (... ) 4. Zadaniem ich było bronienie interesów ludzi ubogich przed nadużyciami urzędników. Posiadanie prawa weta wobec uchwał senatu i zarządzeń urzędników dawało im dużą władzę, osoby te były nietykalne. e. Trybuni Ludowi (... ) 5. Składał się z członków którzy swą godność piastowali dożywotnio. Zasiadali w nim obywatele pełniący wcześniej wyższe urzędy, doświadczeni, zasłużeni dla państwa. Z najlepszych rodów rzymskich. f. Dyktator ( ) 6. Decydowano o sprawach najważniejszych, np. o wojnie i pokoju, o nowych prawach. Nie mogło jednak zmieniać przedstawianych mu przez konsula wniosków ani wysuwać własnych. Uchwały te rozpatrywał i zatwierdzał później senat. Strona 5 z 14
Zadanie 12. (0-1 pkt.) Pryncypat to: a. inaczej władza nad państwem rzymskim, polegająca na pełnej akceptacji poddanych, władza dziedziczna, władca traktowany jest jak ojciec b. jeden z urzędów w cesarstwie rzymskim c. forma ustrojowa państwa rzymskiego, w której cesarz posiada władzę nieograniczoną, rządzi sam, otaczany był boskim kultem d. forma ustrojowa państwa rzymskiego, w której cesarz, występując tylko jako pierwszy wśród senatorów i obywateli, zachował urzędy i instytucje republikańskie w istocie był jedynowładcą Zadanie 13. (0-1 pkt.) W III wieku w cesarstwie rzymskim powstaje system rządów podkreślający nieograniczoną władzę cesarza zwany dominatem, system ten wprowadza cesarz: a. Kaligula b. Neron c. Dioklecjan d. Marek Aureliusz Zadanie 14. (0-1 pkt.) Jak nazywamy system, w którym władza świecka podporządkowuje sobie władze kościelną? a. teokratyzm b. cezaropapizm c. oligarchia d. totalitaryzm Zadanie 15. (0-1 pkt.) Pierwszym władcą z dynastii Karolingów był: a. Chlodwig b. Karol Młot c. Childeryk III d. Pepin Mały Strona 6 z 14
Zadanie 16. (0-2 pkt.) W roku... papież..... koronował Karola Wielkiego na cesarza. Zadanie 17. (0-5 pkt.) Państwo Karola Wielkiego, po zawarciu traktatu w..... w roku..., zostało podzielone na trzy części: (dopisz władcę do terytorium lub terytorium do władcy) władca terytorium Italia, Burgundia, Lotaryngia, Fryzja Ludwik Niemiecki Państwo zachodniofrankijskie późniejsza Francja Zadanie 18. (0-1 pkt.) Monarchię, w której władca traktował państwo jako własność prywatną, miał prawo podzielić państwo między swoich spadkobierców nazywamy: a. stanową b. despotyczną c. patrymonialną d. konstytucyjną Zadanie 19. (0-1 pkt.) Drabina zależności feudalnej obejmowała kilka szczebli, a na jej szczycie znajdował się: a. princeps b. suweren c. margrabia d. baron Zadanie 20. (0-1 pkt.) Czy wasal w średniowieczu mógł być jednocześnie seniorem? a. tak b. nie Strona 7 z 14
Zadanie 21. (0-2 pkt.) Wasal otrzymywał od..... posiadłość wraz z osadzonymi tam chłopami. Przyjmując nadanie składał mu....... obiecując wierną służbę w każdej sprawie, która nie uwłacza godności rycerza. Zadanie 22. (0-1 pkt.) Otto I koronował się w Rzymie na cesarza w roku: a. 962 b. 951 c. 961 d. 960 Zadanie 23. (0-1 pkt.) Nazwa Święte Cesarstwo Rzymskie Narodu Niemieckiego pojawiło się w: a. X wieku b. XII wieku c. XIII wieku d. XIV wieku Zadanie 24. (0-4 pkt.) Otto III uważał, że cesarstwo powinno składać się z czterech równoprawnych części: a.... b.... c.... d.... Zadanie 25. (0-2 pkt.) W... roku Mieszko I z dynastii piastowskiej przyjął chrzest. Państwo polskie stało się jednym z krajów świata.... W okresie panowania Mieszka I zostały wyznaczone podstawy terytorialne przyszłego państwa polskiego. Strona 8 z 14
Zadanie 26. (0-3 pkt.) Jakie konkretne korzyści dla państwa polskiego miał zjazd w Gnieźnie w 1000 roku? Jedna lub więcej odpowiedzi jest poprawna. a. koronację Bolesława Chrobrego b. utworzenie arcybiskupstwa w Gnieźnie c. zgodę Ottona III na przyłączenie ziemi Prusów do Polski d. uznanie przez cesarza suwerenności Polski e. utworzenie biskupstw w Krakowie, Wrocławiu i Kołobrzegu Zadanie 27. (0-4 pkt.) Testament (statut) Bolesława Krzywoustego z 1138 roku regulował sprawę następstwa tronu po jego śmierci. Przyporządkuj ziemie przyznane spadkobiercom. Do litery w miejsce wykropkowane dobierz cyfrę. a. Władysław II Wygnaniec ( ) 1. Mazowsze b. Bolesław IV Kędzierzawy ( ) 2. Wielkopolska c. Mieszko III Stary ( ) 3. Ziemia Sandomierska d. Henryk ( ) 4. Śląsk, dzielnica senioralna Zadanie 28. (0-1 pkt.) Zasada senioratu ustanowiona przez Bolesława Krzywoustego określała, że: a. Zawsze najstarszy książę z dynastii piastowskiej (senior) miał zarządzać dzielnicą senioralną i sprawować władzę zwierzchnią nad braćmi w innych dzielnicach, reprezentować Polskę na zewnątrz i sprawować zwierzchnictwo nad Pomorzem Gdańskim. b. Salomea księżna wdowa miała wyznaczać panującego księcia seniora, a po jej śmierci możni polscy. c. Zawsze najstarszy książę (senior) panujący w dzielnicy senioralnej mógł przekazać władzę najstarszemu swojemu synowi. d. Zawsze najstarszy książę musiał dzielić się swoją władzą z pozostałymi młodszymi braćmi, wspólnie z nimi decydować o polityce zagranicznej, polityce wewnętrznej nad całym terytorium państwa. Strona 9 z 14
Zadanie 29. (0-6 pkt.) Uporządkuj w kolejności chronologicznej władców, którzy podjęli próby zjednoczenia ziem polskich. W miejsce kropek wpisz cyfry od 1 do 6. a. Przemysł II ( ) b. Henryk IV Probus ( ) c. Władysław Łokietek ( ) d. Henryk Pobożny ( ) e. Henryk Brodaty ( ) f. Wacław II ( ) Zadanie 30. (0-1 pkt.) Ostatecznie w Polsce monarchia stanowa ukształtowała się za panowania: a. Wacława II b. Władysława Łokietka c. Kazimierza Wielkiego d. Ludwika Węgierskiego Zadanie 31. (0-1 pkt.) Rzeczpospolita szlachecka to: a. monarchia b. republika Zadanie 32. (0-8 pkt.) Dobierz przywileje do władcy, który go nadał. Do litery w miejsce wykropkowane dobierz cyfrę. a. koszycki 1374 r. (... ) 1. Władysław Jagiełło b. piotrkowski 1388 r. (... ) 2. Kazimierz Jagiellończyk c. czerwiński 1422 r. (... ) 3. Ludwik Węgierski d. warecki 1423 r. (... ) 4. Jan Olbracht e. jedlneńsko krakowskie 1430 1433 (... ) 5. Aleksander Jagiellończyk f. cerkiewicko nieszawskie 1454 r. (... ) g. piotrkowski 1496 r. (... ) h. radomski 1505 r. (konstytucja nihil novi ) (... ) Strona 10 z 14
Zadanie 33. (0-2 pkt.) Które z podanych niżej postanowień znalazły się w przywilejach jedlneńsko krakowskich? Jedna lub więcej odpowiedzi jest poprawna. a. szlachta została zwolniona z obowiązku uczestniczenia w wyprawach wojennych poza granicami kraju b. gwarantowano szlachcie nietykalność osobistą bez wyroku sądowego c. ograniczono ludziom spoza stanu szlacheckiego dostępu do najwyższych godności w państwie d. zakazano łączenia stanowisk starosty i sędziego ziemskiego Zadanie 34. (0-1 pkt.) Sejm walny składał się z następujących izb: a. izby poselskiej b. izby poselskiej, senatu c. izby poselskiej, senatu, króla d. senatu Zadanie 35. (0-9 pkt.) Unia lubelska z 1569 roku zawarta miedzy Polską i Litwą miała charakter realny czyli ścisły. Od tej pory Polska i Litwa miały: (uzupełnij tabelkę i zdanie poniżej, pojęcia umieszczone w nawiasie pod tabelką pomogą ci ją uporządkować) wspólne osobne 1.... 2.... 3.... 4.... 1.... 2.... 3.... 4.... Państwo przyjęło nazwę Rzeczpospolita......... (urzędy centralne, sejm, elekcja wspólnego władcy, wojsko, sądownictwo, polityka zagraniczna, skarb, pieniądz) Strona 11 z 14
Zadanie 36. (0-1 pkt.) Po zawarciu unii lubelskiej do Korony przyłączono część ziem Wielkiego Księstwa Litewskiego: a. Wołyń, Podlasie, Ukrainę b. Ziemię Smoleńską c. Ziemię Witebską d. Polesie Zadanie 37. (0-1 pkt.) Kto i kiedy po raz pierwszy zerwał sejm używając uprawnienia zwanego liberum veto? a. Krzysztof Opaliński 1650 r. b. Władysław Siciński 1652 r. c. Hieronim Radziejowski 1654 r. d. Lubomirski Jerzy 1665 r. Zadanie 38. (0-1 pkt.) Ruch egzekucyjny to: a. skupianie stanowisk w państwie przez magnaterię b. ruch zwolenników publicznego wykonywania kary śmierci c. opozycja mieszczaństwa i chłopów przeciw dominacji szlachty d. ruch średniej szlachty przeciw dominacji magnaterii Zadanie 39. (0-1 pkt.) Ogólne prawa i ustawy nie jednostek, lecz całego narodu dotyczą przeto na przyszłość nic nowego nie ma być postanowionym przez nas (tj. króla) i naszych następców bez wspólnego senatorów i posłów ziemskich zezwolenia prawo to szlachta otrzymała w przywileju: a. koszyckim b. wareckim c. radomskim (konstytucja nihil novi ) d. nieszawskim Strona 12 z 14
Zadanie 40. (0-1 pkt.) W okresie bezkrólewia w Rzeczypospolitej obowiązki władcy sprawował, jako interrex: a. Hetman wielki koronny b. Wojewoda krakowski c. Prymas d. Kanclerz wielki koronny Zadanie 41. (0-1 pkt.) Artykuły henrykowskie z 1573 roku dotyczyły m.in.: a. osobistych zobowiązań królewskich b. zagwarantowania przywilejów, wolnej elekcji, prawa szlachty do wypowiedzenia posłuszeństwa królowi c. zagwarantowanie mieszczanom prawa uczestniczenia w obradach sejmu jako plenipotenci d. odebrania sejmowi walnemu uprawnień do stanowienia praw na rzecz sejmu elekcyjnego Zadanie 42. (0-7 pkt.) Uporządkuj w kolejności chronologicznej panowanie królów elekcyjnych w Rzeczypospolitej w XVI i XVII wieku (w miejscu kropek wpisz cyfry od 1 do 7) a. Stefan Batory (... ) b. Jan III Sobieski (... ) c. Henryk Walezy (... ) d. Michał Korybut Wiśniowiecki (... ) e. Władysław IV (... ) f. Jan Kazimierz (... ) g. Zygmunt III Waza (... ) Strona 13 z 14
Zadanie 43. (0-1 pkt.) Wielką Kartę Swobód pierwszy dokument wiodący do monarchii parlamentarnej w Anglii wydał w 1215 roku: a. Henryk II Plantagenet b. Ryszard Lwie Serce c. Jan bez Ziemi d. Henryk III Plantagenet Zadanie 44. (0-2 pkt.) W XIV wieku w Anglii ukształtował się parlament składający się z dwu izb, uzupełnij ich nazwę: a. Izba... (niższa) b. Izba.... (wyższa) Zadanie 45. (0-2 pkt.) Rewolucja angielska z XVII wieku była rewolucją..., której czołową postacią był......... Strona 14 z 14