Krajowe doświadczenia zastosowania LNG w transporcie Przemysłowy Instytut Motoryzacji PIMOT III Ogólnopolska Konferencja Naukowo-Techniczna Program gazyfikacji kraju Wyspowe stacje regazyfikacji LNG na terenie powiatów i gmin dźwignią rozwoju gospodarczego kraju Radomska Rada Federacji Stowarzyszeń Naukowo-Technicznych NOT Warszawa, 20 listopada 2017 r. 1
Niektóre właściwości fizyko-chemiczne skroplonego gazu ziemnego LNG (1) (1) Bezbarwny; (2) Bezwonny; (3) Nietoksyczny; (4) Niepowodujący korozji; (5) Nie rozpuszcza się w wodzie; (6) Brak niebezpiecznych produktów rozkładu; (7) Temperatura kriogeniczna (> - 150 C) Wzór sumaryczny: CH⁴ 2
Niektóre właściwości fizyko-chemiczne skroplonego gazu ziemnego LNG (2) LNG 600 raz mniejsza objętość niż postaci gazowej Gęstość i stan skupienia: masa - 0,4 g/cm 3 ( 162 C); Gęstość par metanu (LNG) względem powietrza: 1,5 przy temperaturze -162º C 1,0 przy temperaturze -112º C 0,55 przy temperaturze + 21º C Temperatura zapłonu (metan): 58 C Minimalna energia zapłonu: Emin = 0,25 mj (dla metanu) Pary gazu, w pomieszczeniu, mogą tworzyć mieszaninę wybuchową (DGW>5%; GGW<15%) 3
LNG jako paliwo samochodowe Rys. foto własne Niska emisja zanieczyszczeń środowiskowych procesu spalania Niska emisja zanieczyszczeń podczas procesu tankowania Brak wody w paliwie Brak zanieczyszczeń olejowych Wysoka temperatura spalania Skuteczne chłodzenie silnika Stosunkowo duża gęstość: 1 l ON ~ 1,8 l LNG ~ 5 l CNG Konieczność stosowania zbiorników kriogenicznych Specyficzny proces napełniania i kontroli pracy zbiornika zamontowanego w pojeździe samochodowym 4
ZASTOSOWANIA LNG DO NAPĘDU ŚRODKÓW TRANSPORTU (1) (WYDARZENIA HISTORYCZNIE) 1. Lata 90-te, dostawy LNG do Skandynawii dla prowadzenia testów silników okrętowych 2. 2008 r., próba zastosowania LNG do napędu autobusów miejskich, Kraków 3. 2009 r., budowa 1. promu o napędzie LNG, Remontowa Shipbuilding SA (d. Stocznia Północna), Gdańsk 4. 2010-2012 l., eksploatacja dozorowana 12 m autobusów miejskich zasilanych LNG marki Solbus 5. 2013 r., obsługa 1. linii komunikacji miejskiej autobusami LNG. Olsztyn 6. 2015 r., dostawa 35 przegubowych 18 m autobusów miejskich zasilanych LNG + dostawa paliwa = budowa stacji tankowania LNG i CNG, Warszawa 7. 2015 r., budowa stacji tankowania LNG/CNG + dostawa paliwa, Śrem 8. 2016 r., testy ciągnik IVECO - LNG 9. 2017 r., testy ciągnika SCANIA LNG 5
ZASTOSOWANIA LNG DO NAPĘDU ŚRODKÓW TRANSPORTU (2) (LOKALIZACJE STACJI TANKOWANIA LNG) Rys. Google, oznaczenia własne 6
Dostawa i przetworzenie LNG na stacji tankowania Rys. Chart Ferox 7
STACJE TANKOWANIA LNG (1) Stacja tankowania LNG na terenie zajezdni MZA, Warszawa, ul. Ostrobramska 38 Technologia LCNG Pojemność zbiorników 72 t 3 dystrybutory LNG 2 dystrybutory CNG 35 autobusów LNG Wydajność tankowania - 52-54 kg LNG/min Średniomiesięczna liczba operacji tankowani - 820 Średniomiesięczny wolumen zużycia LNG 139 t. Liczba dostaw LNG w miesiącu 8-10 Foto: własne 8
STACJE TANKOWANIA LNG (2) Stacja tankowania LNG i CNG Przedsiębiorstwa Gospodarki Komunalnej w Śremie, składowisko odpadów komunalnych w Mateuszewie (droga woj. Śrem Zaniemyśl). Stacja ogólnodostępna Pojemność zbiornika 10-12 t LNG Ciśnienie max 12 bar 1 dystrybutor LNG 1 dystrybutor CNG Tankowanie własnej floty LNG i CNG + rynek Foto. Własne 9
STACJE TANKOWANIA LNG (3) Stacja tankowania LNG KDD Olsztyn, ul. Towarowa 20 (d. baza PKS). Firma wykonuje obsługę transportu miejskiego w Olsztynie, jako operator uzupełniający Pojemność zbiornika 10 12 t Ciśnienie max 12 bar 1 dystrybutor LNG Tankowanie 11 autobusów Stacja otwarta dla tankowania innych pojazdów po wcześniejszym uzgodnieniu warunków Foto. własne 10
GDAŃSK: REMONTOWA LNG SYSTEMS jest jedną z nielicznych firm na świecie produkujących Paliwowe Systemy LNG przeznaczone do instalacji na statkach. W skład systemu wchodzi: (1) kriogeniczny zbiornik paliwowy LNG (cryogenic fuel tank LNG), stacja tankowania (Bunkering Station) oraz instalacja przygotowania gazu (TCS Tank connections space) 11
SZCZECIN: Morska Stocznia Remontowa Gryfia wybuduje prom pasażersko-samochodowy (ro-pax), dla Polskiej Żeglugi Bałtyckiej, zasilanie napędu - LNG 12
Projekt Badania optymalizujące funkcjonowanie i rozmieszczenie stacji paliw alternatywnych sieci bazowej TEN-T Projekt jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach instrumentu Łącząc Europę Connecting Europe Facility (CEF Transport). Wartość projektu wynosi 1 787 000 EUR. Dofinansowanie ze środków Unii Europejskiej 85%. : 1 518 950 EUR. (85%) www.lcng.pimot.eu 13
32 Projekty CNG, LNG w Europie w tym Projekt PIMOT Rys. NGVA Europe 14
Pilotażowa, Modułowa Stacja Tankowania CNG, LNG PIMOT Obiekt o zerowej emisji Najlepsze dostępne technologie i koncepcje Maksymalna wydajność i minimalna przestrzeń Zdalne sterowanie i zarządzanie Pełny zakres saturacji LNG 15
Mapa potencjalnych 30 lokalizacji stacji tankowania paliwami alternatywnymi CNG, LNG wzdłuż korytarzy sieci TEN-T w Polsce Rys. dokumentacja realizowanego projektu 16
Najważniejsze doświadczenia 1. Potrzebna jest wiedza nt. właściwości LNG stosowanego jako paliwo napędowe 2. Potrzebne nowe umiejętności związane z napełniania zbiorników samochodowych i bunkrowania statków 3. Wiedza nt. utrzymania paramentów eksploatacyjnych instalacji tankowania LNG: Saturacja Wykorzystanie fazy gazowej Minimalna ilość LNG w zbiorniku magazynowym 4. Optymalny dobór instalacji zasilania LNG w pojeździe dostosowany do charakterystyki eksploatacyjnej Moc silnika Pojemność zbiorników 17
Perspektywy 1. Transport morski (nie tylko komunikacja promowa) 2. Długodystansowy transport drogowy (HDV) Bazy logistyczne Istniejące stacje paliw ropopochodnych 3. Dalsza perspektywa Wodny transport śródlądowy Kolej 18
Dziękuję za uwagę mgr inż.sławomir Nestorowicz Kierownik Projektu Badania optymalizujące funkcjonowanie i rozmieszczenie stacji paliw alternatywnych sieci bazowej TEN-T Pełnomocnik Dyrektora ds. Paliw Metanowych Tel.: +48 22 7777-331 E-mail: s.nestorowicz@pimot.eu www.lcng.pimot.eu Przemysłowy Instytut Motoryzacji PIMOT ul. Jagiellońska 55, Warszawa 19