SPIS TREŚCI. Dzień Przedsiębiorczości Akademickiej na UWM w Olsztynie / 4-11. Staże w przedsiębiorstwach i na UWM / 12-13. Słownik pojęć / 14-26

SPIS TREŚCI Dzień Przedsiębiorczości Akademickiej na UWM w Olsztynie / 4-11 Staże w przedsiębiorstwach i na UWM / 12-13 Słownik pojęć / 14-26 Informacje, wydarzenia, zaproszenia / 27 REDAKCJA: zespół pracowników CIiTT

SŁOWO WSTĘPNE Szanowni Czytelnicy, Z przyjemnością wydajemy trzeci numer Biuletynu Centrum Innowacji i Transferu Technologii. Tematem przewodnim bieżącego numeru jest Dzień Przedsiębiorczości Akademickiej (DPA) na Uniwersytecie Warmińsko-Mazurskim w Olsztynie. W tym roku po raz pierwszy zorganizowaliśmy imprezę, której celem jest umożliwienie dyskusji na temat tego czy warto i w jaki sposób zajmować się biznesem oraz jak wykorzystywać wiedzę zdobywaną na uczelni oraz wyniki prowadzonych badań w prowadzeniu własnej fi rmy. W seminariach, warsztatach i panelach dyskusyjnych zorganizowanych w ramach DPA wzięło udział 65 studentów i pracowników naukowych Uniwersytetu. Imprezie towarzyszyły Targi Przedsiębiorczości i Wolontariatu zorganizowane przez działającą przy UWM organizację studencką AIESEC. Szersza relacja została zamieszczona na kolejnych stronach Biuletynu. W bieżącym numerze biuletynu CIiTT w sposób szczególny skupiliśmy się także na zaprezentowaniu możliwości odbywania przez pracowników naukowych UWM staży w przedsiębiorstwach oraz przez przedsiębiorców i pracowników regionalnych firm staży na Uniwersytecie. W ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki realizujemy bowiem projekt związany z kształtowaniem i promocją postaw przedsiębiorczych wśród studentów i pracowników naszej uczelni, m.in. właśnie poprzez staże w przedsiębiorstwach. Drugą część biuletynu poświęciliśmy zaprezentowaniu słownika pojęć opisujących różne aspekty prowadzenia projektów naukowo-badawczych, transferu i komercjalizacji wiedzy i technologii oraz zarządzania własnością intelektualną. Wojciech Samulowski z Zespołem pracowników 3

DZIEŃ PRZEDSIĘBIORCZOŚCI AKADEMICKIEJ NA UWM W OLSZTYNIE W celu promocji postaw przedsiębiorczych i świadomych decyzji zawodowych w tym roku (21 maja 2009 r.) po raz pierwszy zorganizowaliśmy na Uniwersytecie Dzień Przedsiębiorczości Akademickiej (DPA). Dzień Przedsiębiorczości Akademickiej to cykl nieodpłatnych warsztatów, otwartych seminariów i spotkań panelowych, podczas których studenci i pracownicy naukowi Uniwersytetu myślący o rozpoczęciu własnej działalności gospodarczej mogli dowiedzieć się jak robi się biznes. Dzień Przedsiębiorczości Akademickiej to impreza, która została zorganizowana z myślą o tych wszystkich przedstawicielach społeczności akademickiej UWM, którzy chcą założyć własną firmę, ale nie wiedzą jak to zrobić, boją się, że nie dadzą sobie rady, albo po prostu chcą sprawdzić czy są dobrym materiałem na przedsiębiorcę. Postanowiliśmy zaprezentować społeczności akademickiej dobre praktyki biznesowe, tj. doświadczenia studentów i absolwentów naszej uczelni, którzy otwierają fi rmy oparte na wiedzy zdobytej podczas studiów czy doświadczenia związane z uruchamianiem i rozwojem działalności gospodarczej regionalnych przedsiębiorców, którzy osiągnęli sukces. Podczas Dnia Przedsiębiorczości Akademickiej można było dowiedzieć się także jak założyć własną działalność gospodarczą, jak zdobyć pieniądze na start własnego biznesu czy jak budować wizerunek fi rmy i pozyskiwać klientów? 4 Dzień Przedsiębiorczości Akademickiej zorganizowano w budynku Biblioteki Głównej UWM

DZIEŃ PRZEDSIĘBIORCZOŚCI AKADEMICKIEJ NA UWM W OLSZTYNIE Wszystkie osoby uczestniczące w DPA szukały odpowiedzi na następujące pytania: Jak wygląda procedura rejestracji działalności gospodarczej? Zagadnienia związane z realizacją procedury rejestracji działalności fi rmy przybliżyli uczestnikom DPA przedstawiciele Urzędu Miasta Olsztyn, Urzędu Skarbowego w Olsztynie oraz olsztyńskiego oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Goście przeprowadzili prezentacje nt. procedury rejestracji i prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie ewidencji prowadzonej przez reprezentowany przez siebie urząd. Uczestnicy seminarium dowiedzieli się ponadto jakie są formy prowadzenia działalności gospodarczej oraz konsekwencje formalno-prawne wyboru danej formy prawnej, uregulowania dotyczące prowadzenia działalności koncesjonowanej i regulowanej, jakie są zobowiązania przedsiębiorcy jako płatnika składek ZUS oraz jakie są formy opodatkowania działalności gospodarczej oraz skutki podatkowe wyboru określonej formy. 5

DZIEŃ PRZEDSIĘBIORCZOŚCI AKADEMICKIEJ NA UWM W OLSZTYNIE Jak pozyskać kapitał niezbędny do uruchomienia i rozwijania własnej działalności gospodarczej? Większość osób, które myślą o założeniu firmy nie ma większego problemu z określeniem zakresu działalności, którą chcą prowadzić. Problemy zaczynają się, gdy muszą zmierzyć się z brakiem wystarczających środków na jej rozpoczęcie. Stąd w programie DPA znalazło się także seminarium poświęcone zaprezentowaniu możliwości pozyskania zewnętrznego kapitału fi nansowanego na uruchomienie i rozwój własnej fi rmy. Pani Janina Migdalewicz Dyrektor Urzędu Pracy Powiatu Olsztyńskiego przybliżyła uczestnikom seminarium ofertę UPPO w zakresie wspomagania młodzieży na rynku pracy, w tym w szczególności kryteria i zasady udzielania jednorazowych dotacji na podjęcie działalności gospodarczej. Ofertę Regionalnego Funduszu Pożyczkowego Warmińsko-Mazurskiej Agencji Rozwoju Regionalnego S.A., który stwarza szansę na rozpoczęcie lub rozwój działalności gospodarczej w sytuacji, w której specyfi ka przedsięwzięcia uniemożliwia pozyskanie środków z innych instytucji fi nansowych, zaprezentowała p. Barbara Rusiłowicz- Poluszczyk Dyrektor Regionalnego Funduszu Pożyczkowego WMARR S.A. w Olsztynie. Ponadto w ramach seminarium zaprezentowane zostały jeszcze możliwości ubiegania się o wsparcie ze środków Funduszy Strukturalnych UE na podjęcie i rozwój działalności gospodarczej. Pani Joanna Kruszewska-Papuszka Dyrektor Wydziału Regionalnej Instytucji Finansującej WMARR S.A. zaprezentowała dostępne programy wsparcia inwestycyjnego dla sektora MŚP w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka i Regionalnego Programu Operacyjnego Warmia i Mazury. 6 Zaproszeni goście z Urzędu Miasta Olsztyn, Urzędu Skarbowego w Olsztynie, Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Urzędu Pracy Powiatu Olsztyńskiego i WMARR S.A. w Olsztynie przez cały dzień pełnili także dyżur ekspercki w punkcie informacyjnym usytuowanym przy stoisku naszego Centrum w holu Biblioteki. W trakcie dyżuru uczestnicy DPA mogli indywidualnie zaciągnąć konsultacji w kwestiach dotyczących uruchamiania i prowadzenia działalności gospodarczej.

DZIEŃ PRZEDSIĘBIORCZOŚCI AKADEMICKIEJ NA UWM W OLSZTYNIE Jak osiągnąć sukces w biznesie? Jak rozwijać firmę wśród bezwzględnych i często znacznie silniejszych konkurentów? Wiele emocji wywołało także spotkanie z p. Piotrem Parysem współwłaścicielem Klinki Weterynaryjnej OLWET s.c oraz p. Andrzejem Dowgiałło właścicielem Anders Group (tj. Biura Podróży Traveland, hoteli Anders i Miłomłyn, osady Guzowy Piec czy Karczmy Warmińskiej). Goście przedstawili swoją drogę do sukcesu w biznesie. Zaprezentowali profi l prowadzonej działalności gospodarczej oraz podjęli próbę określenia na przykładzie prowadzonych przez siebie firm kluczowych czynników osiągnięcia sukcesu. Próbowali także zdefi niować największe ich zdaniem trudności i przeszkody w prowadzeniu oraz rozwoju działalności fi rmy (w tym określić sposoby radzenia sobie z działającą na rynku konkurencją czy źródła pozyskiwania kapitału na rozwój fi rmy). 7

DZIEŃ PRZEDSIĘBIORCZOŚCI AKADEMICKIEJ NA UWM W OLSZTYNIE Kiedy (w trakcie studiów, po ukończeniu studiów) najlepiej zainteresować się uruchomieniem własnej działalności gospodarczej? Próbę odpowiedzi na to pytanie podjęli młodzi, zeszłoroczni absolwenci UWM w Olsztynie, tj. p. Maryla Chmielewska - absolwentka Wydziału Nauk Społecznych, właścicielka firmy Studio reklamowe FLAMING Maryla Chmielewska i p. Arkadiusz Marchewski absolwent Wydziału Geodezji i Gospodarki Przestrzennej, właściciel firmy Usługi Geodezyjne GEOMAR mgr inż. Arkadiusz Marchewicz, którzy to dopiero stawiają pierwsze kroki w biznesie. W trakcie swoich prezentacji podzielili się oni swoimi doświadczeniami przy uruchamianiu i początkach rozwijania działalności fi rmy, tj. przedstawili profil prowadzonej przez siebie fi rmy, określili źródło pomysłu na biznes, źródło pozyskania środków fi nansowych na rozpoczęcie działalności gospodarczej, a także podjęli próbę zdefi niowania największych trudności i przeszkód w uruchomieniu i prowadzeniu działalności gospodarczej. Spróbowali ponadto na własnym przykładzie określić czy i w jaki sposób wiedza i umiejętności zdobywane w trakcie studiów były i są wykorzystywane przy uruchamianiu i prowadzeniu własnej działalności gospodarczej. 8

DZIEŃ PRZEDSIĘBIORCZOŚCI AKADEMICKIEJ NA UWM W OLSZTYNIE Jak budować wizerunek tworzonej firmy? Osoby zainteresowane zdobyciem praktycznych umiejętności w zakresie tworzenia wizerunku fi rmy mogły wziąć udział w zorganizowanym na ten temat warsztacie, który został poprowadzony przez praktykującego marketingowca. Uczestnicy warsztatów poznali czynniki kształtowania pozytywnego wizerunku firmy, a także dowiedzieli się jakie znaczenie dla budowania wizerunku przedsiębiorstwa ma strategia marketingowa fi rmy. Poznali podstawowe narzędzia kształtowania wizerunku fi rmy, tj. narzędzie promocji i reklamy oraz dowiedzieli się jaka jest istota Public Relations i jakie jest znaczenie PR w tworzeniu wizerunku fi rmy. Jak pozyskać klientów? Jak skutecznie wejść na rynek i zacząć sprzedawać? Uczestnicy kolejnego warsztatu zorganizowanego w trakcie DPA poznali źródła i metody pozyskiwania klientów oraz dowiedzieli się jak przebiega proces sprzedaży badanie potrzeb, sposób prezentacji oferty i dostosowywania formy prezentacji oferty do potrzeb klienta. Ponadto poznali podstawowe techniki rozmowy z klientem, techniki budowania pozytywnych relacji w kontakcie z klientem, a także dowiedzieli się czym charakteryzują się poszczególne typy zachowań klientów. 9

DZIEŃ PRZEDSIĘBIORCZOŚCI AKADEMICKIEJ NA UWM W OLSZTYNIE W warsztatach, seminariach, panelach dyskusyjnych zorganizowanych w trakcie Dnia Przedsiębiorczości Akademickiej wzięło w sumie udział ponad 65 osób. Warsztatom i seminariom towarzyszyły ponadto TARGI PRZEDSIĘBIORCZOŚCI I WOLONTARIATU zorganizowane przez działającą przy UWM międzynarodową organizację studencką AIESEC. W targach udział wzięło ponad 20 przedsiębiorstw i organizacji pozarządowych z woj. warmińsko-mazurskiego. 10

DZIEŃ PRZEDSIĘBIORCZOŚCI AKADEMICKIEJ NA UWM W OLSZTYNIE Dzień Przedsiębiorczości Akademickiej pokazał, jak duży potencjał niesieni ze sobą korzystanie z doświadczeń przedsiębiorstw aktywnie działających na rynku. Zarówno zaproszeni goście, jak i uczestniczący w DPA studenci i pracownicy naukowi Uniwersytetu podkreślali, że tego typu imprezy są najlepszą formą wyboru drogi rozwoju zawodowego, poszukiwania swojego miejsca na rynku pracy. Dzień Przedsiębiorczości Akademickiej zorganizowany został w ramach projektu pt. Komercjalizacja wyników badań oraz kreowanie postaw przedsiębiorczych przez UWM w Olsztynie poprzez staże, szkolenia i działania uświadamiające z zakresu przedsiębiorczości akademickiej. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 11

STAŻE W PRZEDSIĘBIORSTWACH I NA UWM Centrum Innowacji i Transferu Technologii oraz Fundacja Rozwoju Demokracji Lokalnej Ośrodek Samorządu Lokalnego w Olsztynie zapraszają pracowników naukowych UWM oraz przedsiębiorców i pracowników regionalnych firm do uczestnictwa w stażach. Staże pracowników naukowych UWM Pracownicy naukowi Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie mają możliwość odbycia jedno- lub dwu-miesięcznych staży w przedsiębiorstwach. Preferowane będą staże w firmach zarejestrowanych na terenie województwa warmińsko-mazurskiego, ale nie wyklucza się stażu w przedsiębiorstwie działającym poza województwem. Kandydat może sam zaproponować firmę, w której chciałby odbyć staż. Jeśli tego nie uczyni, zostanie mu ona zaproponowana. Warunkiem ubiegania się o przyjęcie na staż jest zameldowanie w województwie warmińsko-mazurskim. Staże przedsiębiorców i pracowników przedsiębiorstw Właściciele i pracownicy fi rm zarejestrowanych w województwie warmińsko-mazurskim mają możliwość odbycia 14-dniowego stażu na Uniwersytecie Warmińsko-Mazurskim. Kandydat sam może zaproponować miejsce odbycia stażu w UWM instytut, katedrę lub zakład. Jeśli tego nie uczyni, zostanie mu ono zaproponowane. Do udziału w stażach mogą zgłaszać się osoby zameldowane na terenie woj. warmińsko-mazurskiego oraz posiadające wyższe wykształcenie. Osobom odbywającym staż w UWM oferujemy: możliwość pracy z naukowcami nad innowacyjnymi rozwiązaniami, możliwość nawiązania stałej współpracy ze środowiskiem naukowym. 12

STAŻE W PRZEDSIĘBIORSTWACH I NA UWM Osoby odbywające staż otrzymają dodatek stażowy. W przypadku odbywania stażu poza miejscem zamieszkania stażysta otrzyma również zwrot kosztów dojazdów, wyżywienia i zakwaterowania. Szczegółowe zasady odbywania staży w przedsiębiorstwach i na UWM określone zostały w Regulaminie dostępnym na stronie internetowej przedsięwzięcia www.uwm.edu.pl/pa. Warunkiem zakwalifi kowania się do uczestnictwa w stażach jest złożenie wypełnionego formularza zgłoszeniowego w wersji papierowej i elektronicznej wraz z wymaganymi załącznikami w siedzibie: Centrum Innowacji i Transferu Technologii UWM w Olsztynie, ul. R. Prawocheńskiego 4, 10-719 Olsztyn lub Fundacji Rozwoju Demokracji Lokalnej Ośrodek Samorządu Lokalnego w Olsztynie, ul. Pieniężnego 10, 10-006 Olsztyn Formularz do pobrania na stronie internetowej projektu www.uwm.edu.pl/pa. Nabór wniosków trwa do wyczerpania środków finansowych. Dodatkowe informacje można uzyskać pod adresem e-mail: pytania.pa@uwm.edu.pl oraz pod numerami telefonów 089 523 39 00 (CIiTT) i 089 521 87 82 (FRDL). Staże realizowane są w ramach projektu pt. Komercjalizacja wyników badań oraz kreowanie postaw przedsiębiorczych przez UWM w Olsztynie poprzez staże, szkolenia i działania uświadamiające z zakresu przedsiębiorczości akademickiej. Projekt współfi nansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 13

SŁOWNIK POJĘĆ Źródło: Innowacje i transfer technologii słownik pojęć, wyd. Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości, Warszawa 2005 ANIOŁY BIZNESU Są jednym z trzech rodzajów dostawców finansowania typu venture capital na rynek. Ich inwestycje odgrywają szczególną rolę w procesie fi nansowania innowacji, gdyż lokowane są w znacznym stopniu we wczesne fazy rozwojowe projektów oraz w porównaniu do inwestycji funduszy inwestycyjnych, obejmują mniejsze kwoty. Taka charakterystyka inwestycji sprawia, że na rynkach rozwiniętych uzupełniają oni niejako działalność funduszy, obsługując inne części rynku. Określenie anioły biznesu odnosi się do osób fizycznych, dostarczających kapitałów udziałowych (lub zbliżonych) bezpośrednio do nowych (młodych) przedsiębiorstw o dużym potencjale wzrostu, z którymi to przedsiębiorstwami łączy ich jedynie interes ekonomiczny. Głównym źródłem zysków inwestora jest wzrost wartości akcji (udziałów). Ze względu na rozproszenie inwestorów oraz potrzebę dyskrecji działalności, znaczna część a. b. prowadzi działalność inwestycyjną wykorzystując wsparcie sieci inwestorów (business angels networks BAN). Posiadają one charakter regionalnych, narodowych lub ponadnarodowych stowarzyszeń, których głównym celem jest wsparcie działalności inwestycyjnej aniołów biznesu. Wśród działań realizowanych przez sieci można wyróżnić: usługi bezpośredniego kojarzenia propozycji inwestycyjnych i inwestorów; usługi polegające na tworzeniu forum, na którym wybrani przedsiębiorcy mogą zaprezentować swoje biznesplany grupom wyselekcjonowanych inwestorów; publikacje zawierające opis propozycji inwestycyjnych, przeznaczone dla subskrybentów lub dla poszczególnych grup inwestorów. Autor: Paweł GŁODEK CENTRUM TRANSFERU TECHNOLOGII Zróżnicowana organizacyjnie grupa nienastawionych na zysk jednostek doradczych, szkoleniowych i informacyjnych, realizujących programy wsparcia transferu i komercjalizacji technologii i wszystkich towarzyszących temu procesowi zadań. Działalność CTT na styku sfery nauki i biznesu (stąd częsta nazwa jednostki pomostowe), ma zaowocować adaptacją nowoczesnych technologii przez działające w regionie małe i średnie fi rmy, a tym samym przyczynić się do podniesienia innowacyjności i konkurencyjności przedsiębiorstw oraz regionalnych struktur gospodarczych. 14

SŁOWNIK POJĘĆ Do podstawowych celów działalności centrów należy zaliczyć: waloryzację potencjału naukowo-innowacyjnego w regionie, tworzenie baz danych i rozwijanie sieci kontaktów między światem nauki i gospodarki; opracowywanie studiów przedinwestycyjnych, obejmujących rozpoznanie zalet nowych produktów i technologii oraz porównanie ich ze znajdującymi się na rynku substytutami, ocenę wielkości potencjalnego rynku, oszacowanie kosztów produkcji i dystrybucji oraz niezbędnych nakładów inwestycyjnych; identyfi kację potrzeb innowacyjnych podmiotów gospodarczych (audyt technologiczny); popularyzację, promocję i rozwój przedsiębiorczości technologicznej. Do głównych zadań CTT należy informowanie o prowadzonych na uczelniach pracach badawczych oraz poszukiwanie możliwości sprzedaży wyników, jak również poszukiwanie partnerów lub zleceniodawców na kolejne przedsięwzięcia. Stanowią próbę pozyskania dodatkowych funduszy dla uczelni, umożliwiającą częściowe uniezależnienie się od fi nansowania ze środków publicznych. Głównym celem działalności uczelnianych działów transferu technologii jest organizacja szerokiej płaszczyzny kontaktów między badaniami a przemysłem. Można wyodrębnić dwa kierunki ewolucji rozwoju tego typu ośrodków. Część skupia się na promowaniu uniwersyteckich kontaktów i nadawaniu im form prawnych (umowy, kontrakty). Inne obrały szersze pole działania, specjalizując się w kontaktach z działającymi w regionie MSP i pomagając im w pozyskaniu nowych technologii oraz wiedzy fachowej. Komórki transferu stanowią istotny element polityki szkoły wyższej, umożliwiający większe otwarcie na kontakty z praktyką gospodarczą oraz uczestnictwo w regionalnych działaniach, stymulujących rozwój ekonomiczny. 15

SŁOWNIK POJĘĆ CTT są naturalnym partnerem parków i inkubatorów technologicznych, preinkubatorów, funduszy ryzyka i innych instytucji, w realizacji programów wspierania innowacyjności gospodarki. Część zadań dotyczących wsparcia technologicznego i biznesowego innowacyjnych fi rm, może być realizowana przez pracowników CTT, są to: dostęp do baz danych i informacji technologicznej; doradztwo technologiczne i patentowe; pośrednictwo w kontaktach z twórcami techniki; pozyskiwanie funduszy grantowych na rozwój przedsięwzięć innowacyjnych; poszukiwanie partnerów i pośrednictwo kooperacyjne; promocja fi rm i rozwijanych projektów; pomoc w zakresie certyfi kacji i ochrony prawnej. Autor: Krzysztof B. MATUSIAK FIRMA ODPRYSKOWA (SPIN-OFF i SPIN-OUT) W najszerszym ujęciu jest to nowe przedsiębiorstwo, które powstało w drodze usamodzielnienia się pracownika/ów przedsiębiorstwa macierzystego lub innej organizacji, tj. np. szkoły wyższej oraz wykorzystuje w celach gospodarczych intelektualne czy organizacyjne zasoby organizacji macierzystej. Utworzeniu firmy odpryskowej towarzyszy wykorzystanie informacji, wiedzy, rozwiązań technicznych czy technologicznych, które zostały pozyskane w ramach organizacji macierzystej lub przez nią przekazane. Pojęcie fi rmy odpryskowej w ostatnich latach zyskuje szczególnie na znaczeniu w kontekście realizacji procesów innowacyjnych. Nowe pomysły i idee biznesowe bazujące na wiedzy okazują się łatwiejsze do realizacji w nowym podmiocie gospodarczym. W rozważaniach nad fi rmami odpryskowymi w wąskim ujęciu rozróżnia się: - fi rmy spin-off, w odniesieniu do przedsięwzięć gospodarczych niezależnych i niezamierzonych przez organizację macierzystą - fi rmy spin-out, w przypadku przedsięwzięć zależnych, powiązanych kapitałowo lub w inny sposób z podmiotem macierzystym. Autor: Paweł GŁODEK 16

SŁOWNIK POJĘĆ FIRMA START-UP Jest to fi rma o stosunkowo krótkiej historii działania. Takie fi rmy, najczęściej nowoutworzone, znajdują się w fazie rozwoju i badań rynku. To określenie stało się popularne w okresie, kiedy powstało wiele fi rm prowadzących działalność głównie w Internecie. Tego rodzaju fi rmy mogą występować we wszystkich formach, ale określenie to kojarzy się najczęściej z dynamicznie rozwijającymi się, zorientowanymi na zaawansowane technologie firmami. Źródło: http://en.wikipedia.org/wiki/startup_company INKUBATOR PRZEDSIĘBIORCZOŚCI AKADEMICKIEJ Zorganizowane kompleksy gospodarcze obejmujące szeroką grupę wyodrębnionych i opartych na nieruchomości ośrodków, posiadających ofertę lokalową oraz ofertę usług wspierających małe i średnie fi rmy. Funkcjonowanie kompleksów jest ukierunkowane na wspomaganie rozwoju nowo powstałych fi rm oraz optymalizację warunków dla transferu i komercjalizacji technologii poprzez: dostarczanie odpowiedniej do potrzeb powierzchni na działalność gospodarczą; usługi wspierające biznes, np.: doradztwo ekonomiczne, fi nansowe, prawne, patentowe, organizacyjne i technologiczne; pomoc w pozyskiwaniu środków finansowych; tworzenie właściwego klimatu dla podejmowania działalności gospodarczej i realizacji przedsięwzięć innowacyjnych, tzw. efekty synergiczne; kontakty z instytucjami naukowymi i ocenę przedsięwzięć innowacyjnych. Większość inkubatorów stosuje elastyczny system najmu w zależności od typu lokatora. Firmy nowo tworzone mogą liczyć na szereg udogodnień, obejmujących niższe opłaty przez pierwsze miesiące działalności, wzrastające jednak wraz z upływem czasu do rynkowego poziomu. Z reguły na początku nie pobiera się opłat, a przez następne miesiące stosowana jest progresja stawek czynszu, które uzyskują maksymalny poziom po pierwszym, a w kilku przypadkach po drugim roku działalności. Maksymalny okres pobytu fi rmy wynosi 3 lub 5 lat. Autorzy: Krzysztof B. MATUSIAK, Krzysztof ZASIADŁY 17

SŁOWNIK POJĘĆ INKUBATOR TECHNOLOGICZNY Typ programu inkubacji przedsiębiorczości, rozwijany w otoczeniu lub powiązaniu z instytucjami naukowo-badawczymi, definiowany jako wyodrębniony organizacyjnie i oparty na nieruchomości ośrodek, łączący ofertę lokalową z usługami wspierającymi rozwój małych firm. Główne funkcje inkubatora technologicznego obejmują wspomaganie rozwoju nowo powstałych firm oraz optymalizację warunków dla transferu i komercjalizacji technologii poprzez: kontakty z instytucjami naukowymi i ocenę przedsięwzięć innowacyjnych; usługi wspierające biznes, np. doradztwo finansowe, marketingowe, prawne, organizacyjne i technologiczne; pomoc w pozyskiwaniu środków finansowych, w tym funduszy ryzyka; tworzenie właściwego klimatu dla podejmowania działalności gospodarczej i realizacji przedsięwzięć innowacyjnych, tzw. efekty synergiczne; dostarczanie odpowiedniej do potrzeb powierzchni na działalność gospodarczą; dostęp do laboratoriów w placówkach naukowych. Podstawowym zadaniem inkubatora jest asysta w tworzeniu oraz pomoc w pierwszym okresie działania małej technologicznej firmy. W bieżącej działalności podkreśla się korzyści jakie wynikają z osobistego kontaktu przedsiębiorców z zarządem i pracownikami inkubatora, trenerami i doradcami oraz innymi przedsiębiorcami, lokatorami inkubatora. Efektem bezpośrednich kontaktów są tzw. efekty synergii, trudne do osiągnięcia w innych warunkach. w działaniach inkubacyjnych kładzie się coraz większy nacisk na miękkie usługi dla małych i średnich przedsiębiorstw. Głównym celem działalności inkubatora technologicznego jest pomoc nowo powstałej, innowacyjnej firmie w osiągnięciu dojrzałości i zdolności do samodzielnego funkcjonowania na rynku. Autor: Krzysztof B. MATUSIAK INNOWACJE Zjawisko innowacji jest nierozłącznie związane z pojęciem zmiany, nowości, reformy czy też idei postrzeganej jako nowa. Za innowacje uważa się najróżniejsze fakty, procesy i zjawiska o charakterze technicznym, organizacyjnym, społecznym lub psychologicznym. Tak bardzo zróżnicowane i niesprecyzowane pojmowanie innowacji wynika zarówno z niedługiej tradycji badań nad innowacjami, jak i odmienności ujęć teoretycznych. J. A. Schumpeter rozumiał innowacje jako tworzenie zmian fundamentalnych lub radykalnych, obejmujących transformację nowej idei lub technologicznego wynalazku w rynkowy produkt lub proces. Wszelkie upowszechnianie innowacji stanowi jego zdaniem odrębny rodzaj zmian, które określane są mianem imitacji. Oznacza to, iż innowacja stanowi każdorazowo zmianę niepowtarzalną (jednorazową, nieciągłą), natomiast zmiany o charakterze imitacyjnym lub inwencyjnym mają ciągły, powtarzalny przebieg. Częściej jednak innowacje definiuje się jako pomyślną ekonomicznie eksploatację nowych pomysłów (M. Porter). 18

SŁOWNIK POJĘĆ Według Podręcznika Oslo Manual (międzynarodowego podręcznika metodologicznego badań statystycznych innowacji zalecanego w krajach OECD i UE) innowacja jest to wdrożenie nowego lub istotnie ulepszonego produktu (wyrobu lub usługi), nowego lub istotnie ulepszonego procesu, nowej metody marketingu lub nowej metody organizacji w zakresie praktyk biznesowych, organizacji miejsca pracy bądź relacji ze środowiskiem zewnętrznym (Oslo Manual 2005, OECD/Eurostat). Autorzy: Edward STAWASZ, Grażyna NIEDBALSKA KOMECJALIZACJA TECHNOLOGII Specyficzny przypadek procesu komunikowania się sfery nauki i rynku. W szerokim znaczeniu to całokształt działań związanych z przenoszeniem danej wiedzy technicznej lub organizacyjnej i związanego z nią know-how do praktyki gospodarczej i tworzenie nowej wartości rynkowej. Komercjalizację technologii można określić jako proces zasilania rynku nowymi technologiami. Obejmuje on wszelkiego rodzaju formy dyfuzji innowacji oraz edukacji technicznej. W wąskim rozumieniu komercjalizację technologii można określić jako celowe, ukierunkowane przekazywanie wiedzy i umiejętności do procesu produkcyjnego, celem jej urynkowienia w postaci produktu. W tym układzie podstawowe strategie komercjalizacji technologii to: sprzedaż praw własności, licencjonowanie, alians strategiczny, joint venture, samodzielne wdrożenie. Autor: Paweł GŁODEK KONSORCJUM NAUKOWO-PRZEMYSŁOWE Grupa jednostek organizacyjnych, w skład której wchodzi co najmniej jedna jednostka naukowa oraz co najmniej jeden przedsiębiorca, podejmujących na podstawie umowy wspólne przedsięwzięcie obejmujące badania naukowe, prace rozwojowe lub inwestycje służące potrzebom badań naukowych lub prac rozwojowych. Autor: Aleksander BĄKOWSKI LICENCJA Umowa zezwalająca na korzystanie z praw wyłącznych do wynalazku, wzoru użytkowego, wzoru przemysłowego i topografii układu scalonego lub dzieła będącego przedmiotem prawa autorskiego. Z Ustawy prawo własności przemysłowej z dn. 30.06.2000 r., wynika podział na licencje zwykłe, udzielane na podstawie zasad swobody zawierania umów oraz licencje szczególne. Licencje szczególne to licencje otwarte, przymusowe i dorozumiane. Zgodnie z Ustawą udzielanie licencji otwartych i przymusowych odbywa się za pośrednictwem Urzędu Patentowego. Autor: Krzysztof GULDA 19

SŁOWNIK POJĘĆ NARODOWY SYSTEM INNOWACJI Kompleks wyodrębnionych instytucji, które wspólnie lub indywidualnie wnoszą wkład w rozwój i rozpowszechnianie nowych technologii, tworząc jednocześnie otoczenie (bazę), w ramach którego rząd formułuje i realizuje politykę innowacyjną. Podejście systemowe w nowym świetle konstytuuje politykę innowacyjną, przesuwając punkt ciężkości w kierunku wzajemnych relacji pomiędzy instytucjami i interakcji w procesie tworzenia i komercjalizacji wiedzy. Prezentowane podejście pozwala na lepsze poznanie znaczenia uwarunkowań, regulacji prawnych i pozostałych elementów polityki państwa wpływających na procesy innowacyjne, w szerokim kontekście funkcjonowania rynku, konkurencyjności przedsiębiorstw i gospodarki. Duży nacisk jest położony na zagadnienia monitoringu i doskonalenia stosowanych instrumentów. Każdy kraj charakteryzują specyfi czne cechy determinujące zdolności innowacyjne i zmiany technologiczne. Elementy systemu innowacyjnego pozostają pod wpływem cech specyfi cznych danego kraju, takich jak: historyczne doświadczenia, systemy wartości, kultura czy skumulowane w społeczeństwie wiedza, umiejętności i zdolności. Struktura systemu innowacyjnego, jego specyfi ka narodowa lub regionalna, przyjęte rozwiązania i mechanizmy, powiązania między jego częściami składowymi, a także interakcje z otoczeniem, determinują stan innowacyjności i konkurencyjności gospodarki. Sprawny NSI może zwiększyć efektywność wykorzystania ograniczonych zasobów, a dzięki lepszej organizacji i zarządzaniu oraz efektywniejszej kombinacji importowanej i krajowej/lokalnej technologii przyspieszyć postęp w jej adaptacji i dyfuzji w całej gospodarce. Oceny innowacyjności można dokonywać w dwóch, różnych metodologicznie, aspektach: jako zdolność do wytwarzania nowych lub istotnie zmodernizowanych produktów, technologii, usług lub rozwiązań organizacyjnych, tworząca podstawy gospodarki opartej na wiedzy ; jako zdolność do podnoszenia poziomu technicznego i organizacyjnego gospodarki poprzez adaptację nowych rozwiązań technologicznych i ekonomiczno-organizacyjnych, które prowadzą do modernizacji (zmian jakościowych) i wzrostu produktywności czynników wytwórczych (pracy i kapitału). Autor: Krzysztof B. MATUSIAK OŚRODKI INNOWACJI I PRZEDSIĘBIORCZOŚCI Funkcjonalne ujęcie podmiotów aktywnych w newralgicznych dla procesów rozwojowych obszarach wspierania przedsiębiorczości i procesów innowacyjnych w formie: szerzenia wiedzy i umiejętności poprzez doradztwo, szkolenia, informację w ramach ośrodków szkoleniowo-doradczych; pomocy w transferze i komercjalizacji nowych technologii w ramach centrów transferu technologii; asysty w tworzeniu nowych fi rm w otoczeniu instytucji naukowych i szkół wyższych, zakładanych przez studentów, absolwentów, doktorantów i pracowników naukowych w preinkubatorach i akademickich inkubatorach przedsiębiorczości; 20

SŁOWNIK POJĘĆ pomocy fi nansowej (seed i start-up) w formie parabankowych funduszy pożyczkowych, zalążkowych i poręczeń kredytowych oferowanej osobom podejmującym działalność gospodarczą i młodym fi rmom bez historii kredytowej; szerokiej pomocy doradczej, technicznej i lokalowej dla nowopowstałych przedsiębiorstw w inkubatorach przedsiębiorczości i technologicznych; tworzenia skupisk przedsiębiorstw (klastrów) i animacji innowacyjnego środowiska poprzez łączenie na określonym zagospodarowanym terenie usług biznesowych i różnych form pomocy fi rmom w ramach: parków technologicznych, stref biznesu, parków przemysłowych. Autor: Krzysztof B. MATUSIAK PARK NAUKOWO-TECHNOLOGICZNY Zespół wyodrębnionych nieruchomości wraz z infrastrukturą techniczną, utworzony w celu dokonywania przepływu wiedzy i technologii pomiędzy jednostkami naukowymi a przedsiębiorcami, na którym oferowane są przedsiębiorcom, wykorzystującym nowoczesne technologie, usługi w zakresie: doradztwa w tworzeniu i rozwoju przedsiębiorstw, transferu technologii oraz przekształcania wyników badań naukowych i prac rozwojowych w innowacje technologiczne, a także tworzenie korzystnych warunków prowadzenia działalności gospodarczej przez korzystanie z nieruchomości i infrastruktury technicznej na zasadach umownych. Parki Naukowo - Technologiczne są tworzone w celu promowania lokalnej i regionalnej gospodarki poprzez wspieranie przedsiębiorczości, innowacji i transferu technologii. Pomagają tworzyć nowe przedsiębiorstwa i wspierają rozwój istniejących małych i średnich przedsiębiorstw. PNT stały sie globalnie uznanym narzędziem promocji ekonomicznego rozwoju regionalnego na drodze wspierania przedsiębiorczości i wzrostu przedsiębiorstw w szerokim spektrum środowisk. Ich siłą jest zdolność adaptowania do różnych sytuacji, środków, celów i zadań. Lokalne i regionalne środowiska, w których działają PNT różnią się pod wieloma względami (sytuacja gospodarcza kraju/ regionu, warunki polityczne, potencjał badawczy, cele krótko - i średniookresowe, itp.). Źródło: Stowarzyszenie Organizatorów Ośrodków Innowacji i Przedsiębiorczości w Polsce (SOOIPP) www.sooipp.org.pl PATENT Tytuł ochronny na wynalazki udzielany przez właściwy organ państwowy (w Polsce - przez Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej) lub międzynarodowy (patent europejski), którego treścią jest prawo wyłącznego korzystania z wynalazku na określonym terytorium (najczęściej na obszarze państwa, którego organ udzielił patentu), przez czas i na warunkach określonych w ustawie patentowej lub konwencji międzynarodowej. Autor: Andrzej SZEWC 21

SŁOWNIK POJĘĆ PROCES INKUBACJI PRZEDSIĘBIORSTWA Zespół działań składających się na kompleksowy program wsparcia przedsiębiorcy i procesu tworzenia nowej fi rmy od pomysłu do stabilności rynkowej. Tworzenie i rozwój biznesu jest silnie uzależniony przede wszystkim od cech lokalnego otoczenia, w którym działa przedsiębiorca. Wspieranie przedsiębiorczości i procesów innowacyjnych obejmuje dostarczanie specyfi cznych usług oraz kształtowanie przychylnego przedsiębiorcy w podejmowaniu samodzielnej działalności gospodarczej środowiska ekonomiczno-społecznego. Inkubację przedsiębiorczości możemy podzielić na trzy homogeniczne etapy: 1. Preinkubacja, która obejmuje wsparcie w pierwszym etapie (zalążkowym - seedstage) tworzenia przedsiębiorstwa. Następuje dojrzewanie pomysłu biznesowego oraz ukształtowanie przyszłego przedsiębiorcy. 2. Inkubacja, która obejmuje wsparcie w drugim etapie (rozruchu start-up-stage) tworzenia przedsiębiorstwa. Na tym etapie następuje rejestracja przedsiębiorstwa oraz wypracowanie podstaw organizacyjnych, technologicznych i prawnych biznesu. 3. Akceleracja, która obejmuje wsparcie w trzecim etapie (urynkowienia) tworzenia przedsiębiorstwa. Obejmuje próbę weryfi kacji rynkowej oraz wsparcie kompetencji biznesowych i technologicznych przedsiębiorcy. Akceleracja dotyczy często małych i średnich fi rm wprowadzających nowe produkty oraz rozwijających kompetencje technologiczne. Autor: Krzysztof B. MATUSIAK PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ AKADEMICKA Nowy wymiar przedsiębiorczości rozwijanej na styku nauki i gospodarki. Przełamuje dość powszechny schemat myślenia, że prowadzenie własnej fi rmy i próby komercyjne są sprzeczne z zasadami pracy badawczej, a tym samym niewłaściwe dla przedstawicieli środowiska naukowego. Pojęcie przedsiębiorczości akademickiej zostało prawnie zamocowane w polskich warunkach z wejściem w życie ustawy Praw o Szkolnictwie Wyższym. W artykule 4 ust. 4 czytamy: Uczelnie współpracują z otoczeniem gospodarczym, w szczególności przez sprzedaż lub nieodpłatne przekazywanie wyników badań i prac rozwojowych przedsiębiorcom oraz szerzenie idei przedsiębiorczości w środowisku akademickim, w formie działalności gospodarczej wyodrębnionej organizacyjnie i fi nansowo od działalności o której mowa w art. 13 i 14. Dalej w artykule 86 odnajdujemy: W celu lepszego wykorzystania potencjału intelektualnego i technicznego uczelni oraz transferu wyników prac naukowych do gospodarki, uczelnie mogą prowadzić akademickie inkubatory przedsiębiorczości oraz centra transferu technologii. Autor: Krzysztof B. MATUSIAK PRZEDSIĘBIORSTWO INNOWACYJNE Innowacyjność przedsiębiorstwa określana jest najogólniej jako jego zdolność i motywacja do poszukiwania i komercyjnego wykorzystywania jakichkolwiek wyników badań naukowych, nowych koncepcji, pomysłów i wynalazków, prowadzących do wzrostu poziomu nowoczesności 22

SŁOWNIK POJĘĆ i wzmocnienia pozycji konkurencyjnej firmy czy realizacji ambicji technicznych przedsiębiorcy. Zatem za innowacyjne uważa się przedsiębiorstwa, które umieją tworzyć, absorbować (chłonąć) i zbywać nowe produkty (usługi) oraz te, które charakteryzują się zdolnością ciągłego adaptowania się do zmian zachodzących w otoczeniu. Dla oceny innowacyjności przedsiębiorstwa istotne znaczenie mają takie charakterystyki jak, zróżnicowanie sektorowe i środowiskowe, skala fi rm, ich struktury i strategie, predyspozycje i aspiracje przedsiębiorców. W literaturze innowacyjnej często podkreśla się systematyczność i permanentny charakter działań innowacyjnych stanowiących przedmiot podstawowej działalności fi rmy, znaczny wysiłek badawczy, nowoczesność wprowadzanych rozwiązań jako warunków jej innowacyjności. W tym ujęciu innowacyjne przedsiębiorstwo to takie, które spełnia poniżej wymienione warunki: prowadzi prace badawczo-rozwojowe (bądź dokonuje zakupów projektów B+R), przeznacza na tę działalność stosunkowo wysokie nakłady fi nansowe, systematycznie wdraża nowe rozwiązania naukowo-techniczne, posiada duży udział nowości (wyrobów i technologii) w wolumenie produkcji (usług), ciągle wprowadza innowacje na rynek. Defi nicja węższa (narrow definition) uznaje za przedsiębiorstwo innowacyjne fi rmę, która w okresie obserwacji wdrożyła przynajmniej jeden nowy lub istotnie ulepszony produkt lub proces (a product/process innovative fi rm). Autorzy: Edward STAWASZ, Grażyna NIEDBALSKA REGIONALNY SYSTEM INNOWACJI Zbiór różnorodnych podmiotów (aktorów) wpływających na procesy innowacji oraz powiązań (relacji) zachodzących między nimi. Jest to system podmiotów, interakcji i zdarzeń, które w wyniku synergii powstają na konkretnym terytorium i prowadzą do zwiększenia zdolności absorpcji i dyfuzji innowacji w regionie. Regionalny system innowacji, to układ interakcji zachodzących pomiędzy sferą nauki, B+R, przemysłem, systemem edukacji, fi nansów i władz publicznych, sprzyjający procesom adaptacji i zbiorowego uczenia się. Podstawą jego działania jest istnienie powiązań sieciowych oraz środowiska innowacji. Fundamentem działania regionalnych systemów innowacji i elementem spinającym działanie poszczególnych podsystemów, są władze lokalne i regionalne wraz z efektywną polityką innowacyjną, określaną poprzez regionalne strategie innowacji. Regionalny system innowacji jest kompleksowym, terytorialnym i systemowym spojrzeniem na problem innowacyjności gospodarki. 23

SŁOWNIK POJĘĆ Jego funkcjonowanie sprzyja redukcji ryzyka innowacyjnego dla konkretnego podmiotu gospodarczego, ułatwia absorpcję różnego rodzaju wiedzy, daje możliwość interaktywnego uczenia się i wymiany doświadczeń. Jest podstawą budowania konkurencyjności regionu w globalizującej się gospodarce, gdzie innowacja, wiedza i proces uczenia się, są kluczowymi czynnikami sukcesu gospodarczego. Umożliwia adaptację regionalnych gospodarek do procesu globalizacji. Autor: Aleksandra NOWAKOWSKA TRANSFER TECHNOLOGII Przekazanie informacji niezbędnych, aby jeden podmiot był w stanie powielać pracę innego podmiotu. Informacja ta występuje pod dwoma postaciami o naturze technicznej (wiedza inżynierska, naukowa, standardy) oraz procedur (m.in. prawnych, umowy o zachowaniu poufności, patenty, licencje). Transfer technologii może w warunkach rynkowych przybierać formę pasywną lub aktywną. Transfer technologii w formie aktywnej jest równoznaczny z wąskim rozumieniem komercjalizacji technologii. Transfer technologii w formie pasywnej obejmuje: (1) transfer informacji, (2) wejście w posiadanie wiedzy i jej ochronę, (3) rozwój aplikacji. Autor: Paweł GŁODEK WŁASNOŚĆ INTELEKTUALNA Termin ten w prawie polskim nie jest zdefiniowany; nie jest również precyzyjnie zdefiniowany w prawie międzynarodowym. Przyjęło się obejmować tym pojęciem prawo autorskie i prawa pokrewne oraz prawo własności przemysłowej. Konwencja o ustanowieniu Światowej Organizacji Własności Intelektualnej (Word Intellectual Property Organization WIPO) stwierdza, że własność intelektualna oznacza prawa odnoszące się do: dzieł literackich, artystycznych i naukowych, interpretacji artystów interpretatorów oraz do wykonań artystów wykonawców, do fonogramów i do programów radiowych i telewizyjnych, wynalazków we wszystkich dziedzinach działalności ludzkiej, odkryć naukowych, wzorów przemysłowych, znaków towarowych i usługowych, jak również do nazw handlowych i oznaczeń handlowych, ochrony przed nieuczciwą konkurencją oraz wszelkie inne prawa dotyczące działalności intelektualnej w dziedzinie przemysłowej, naukowej, literackiej i artystycznej. Światowa Organizacja Handlu (WTO) określa prawa własności intelektualnej, jako prawa nadawane osobom na wytwory ich umysłów. Dla potrzeb podpisanego w 1994 r. porozumienia dotyczącego Handlowych Aspektów Praw Własności Intelektualnej (TRIPS), pojęcie własność intelektualna odnosi się do prawa autorskiego i pokrewnych, znaków towarowych, oznaczeń geograficznych, wzorów przemysłowych, patentów oraz topografii układów scalonych. Dodatkowo włączone jest jeszcze pojęcie ochrony informacji nieujawnionej. W prawie Unii Europejskiej istnieje zaś dyrektywa zatytułowana The EU Intellectual Property Rights Enforcement Directive. Autor: Krzysztof GULDA 24

SŁOWNIK POJĘĆ WŁASNOŚĆ PRZEMYSŁOWA Rodzaj praw wyłącznych wynikających z narodowego lub międzynarodowego prawodawstwa. Termin ten pochodzi z Konwencji Paryskiej o Ochronie Własności Przemysłowej z 1883 r., ratyfikowanej przez Polskę w 1975 roku. Jednak Konwencja nie definiuje pojęcia własność przemysłowa, wymienia jednak przedmioty podlegające ochronie własności przemysłowej, do których zalicza: wynalazki, wzory użytkowe, wzory przemysłowe, znaki towarowe, znaki usługowe, nazwy handlowe i oznaczenia pochodzenia lub nazwy pochodzenia, jak również zwalczanie nieuczciwej konkurencji. Zgodnie z Konwencją własność przemysłowa rozumiana ma być w najszerszym znaczeniu i ma się stosować nie tylko do przemysłu i handlu w ścisłym znaczeniu, ale również do przemysłów rolnych i wydobywczych oraz do wszystkich produktów wytworzonych lub naturalnych, np.: win, nasion, liści tytoniu, owoców, zwierząt, minerałów, wód mineralnych, piwa, kwiatów, mąki. Autor: Krzysztof GULDA WYNALAZEK W powszechnym rozumieniu jest to nowy pomysł lub rozwiązanie, w dowolnym obszarze aktywności człowieka. W prawie nie ma definicji wynalazku, jako takiego. Istnieje jedynie określenie, jakie kryteria musi spełniać wynalazek, aby mogła być na niego udzielona ochrona. Kwestie udzielania ochrony na wynalazki uregulowane są Ustawą Prawo Własności Przemysłowej z dn. 30 czerwca 2000 r., wraz z następnymi nowelizacjami. Wynalazek, na który może być udzielona ochrona musi spełniać, niezależnie od obszaru techniki, równocześnie trzy kryteria (art. 24): musi być nowy, musi posiadać poziom wynalazczy, musi nadawać się do przemysłowego stosowania. Należy od razu zwrócić uwagę, że Ustawa określa również (art. 28), co wynalazkiem być nie może. Za wynalazki nie uważa się w szczególności: odkryć, teorii naukowych i metod matematycznych; wytworów o charakterze jedynie estetycznym; planów, zasad i metod dotyczących działalności umysłowej lub gospodarczej oraz gier; wytworów, których niemożliwość wykorzystania może być wykazana w świetle powszechnie przyjętych i uznanych zasad nauki; programów do maszyn cyfrowych; przedstawienia informacji. Autor: Krzysztof GULDA 25

SŁOWNIK POJĘĆ WZÓR PRZEMYSŁOWY Zgodnie z Ustawą prawo własności przemysłowej z dn. 30.06. 2000 r., jest to nowa i posiadająca indywidualny charakter postać wytworu lub jego części, nadana mu w szczególności przez cechy linii, konturów, kształtów, kolorystykę, strukturę lub materiał wytworu oraz przez jego ornamentację (art. 102). Podkreślić trzeba, że wzorem przemysłowym jest konkretny przedmiot wytwór, wytworzony w sposób przemysłowy lub rzemieślniczy, obejmujący w szczególności opakowanie, symbole graficzne oraz kroje pisma typograficznego, z wyłączeniem programów komputerowych. Za wytwór uważa się także: przedmiot składający się z wielu wymienialnych części składowych, umożliwiających jego rozłożenie i ponowne złożenie (wytwór złożony); część składową, jeżeli po jej włączeniu do wytworu złożonego pozostaje widoczna w trakcie jego zwykłego używania, przez które rozumie się każde używanie, z wyłączeniem konserwacji, obsługi lub naprawy; część składową, jeżeli może być przedmiotem samodzielnego obrotu. Autor: Krzysztof GULDA WZÓR UŻYTKOWY Zgodnie z Ustawą Prawo Własności Przemysłowej z dn. 30.06.2000. (art. 94), jest to nowe i użyteczne rozwiązanie o charakterze technicznym, dotyczące kształtu, budowy lub zestawienia przedmiotu o trwałej postaci. Wzorem użytkowym jest więc zawsze przedmiot. Wzór użytkowy uważa się za rozwiązanie użyteczne, jeżeli pozwala ono na osiągnięcie celu mającego praktyczne znaczenie przy wytwarzaniu lub korzystaniu z wyrobów. Wobec wzoru użytkowego, który może podlegać ochronie, analogicznie jak wobec wynalazku, oczekuje się nowości i możliwości wykorzystania. Nie oczekuje się jednak od nich nieoczywistości (poziomu wynalazczego). Wzór użytkowy może być więc rozwiązaniem zupełnie oczywistym, o ile nosi znamiona użyteczności i nie był wcześniej ujawniony. Wobec wzorów użytkowych stosuje się analogiczne, wyłączenia z ochrony, jak wobec wynalazków (art. 100). Prawo wyłącznego korzystania z wzoru użytkowego to prawo ochronne na wzór użytkowy (art. 95). Przez uzyskanie prawa ochronnego nabywa się prawo wyłącznego korzystania ze wzoru użytkowego w sposób zarobkowy lub zawodowy na całym obszarze Rzeczypospolitej Polskiej. Czas trwania prawa ochronnego wynosi dziesięć lat od daty dokonania zgłoszenia wzoru użytkowego w Urzędzie Patentowym. Zakres przedmiotowy prawa ochronnego określają zastrzeżenia ochronne, które stanowią część opisu ochronnego (art. 96). Ograniczenia prawa ochronnego na wzór użytkowy są analogiczne jak ograniczenia w stosunku do patentów na rozwiązania dotyczące produktów (art. 100). Autor: Krzysztof GULDA 26

INFORMACJE, WYDARZENIA, ZAPROSZENIA W miesiącu czerwcu 2009 r. CIiTT zaprasza pracowników naukowych Uniwersytetu oraz przedsiębiorców i pracowników fi rm z regionu Warmii i Mazur do wzięcia udziału w organizowanych DNIACH INNOWACJI i TRANSFERU TECHNOLOGII. W ramach tego wydarzenia CIiTT planuje przeprowadzenie cyklu szkoleń z następującej tematyki: 1. Finansowanie przedsięwzięć innowacyjnych 08.06.2009 r.; 2. Ocena potencjału rynkowego nowej technologii - 24-25.06.2009 r.; 3. Zarządzanie innowacją w przedsiębiorstwie termin wkrótce dostępny na stronie CIiTT (www.uwm.edu.pl/ciitt); 4. jak wdrażać innowacje i nowe technologie w przedsiębiorstwie? termin wkrótce dostępny na stronie CIiTT. (www.uwm.edu.pl/ciitt); Wszystkich zainteresowanych uczestnictwem w ww. szkoleniach uprzejmie prosimy o zgłoszenie chęci uczestnictwa telefonicznie pod numerem 089 523 38 00 lub e-mailem na adres: een-olsztyn@uwm.edu.pl. Zespół pracowników CIiTT przy współpracy Biura Funduszy Europejskich przygotował w maju br. drugą edycję wydawnictwa nt. INFORMATOR Programy i fundusze unijne dla rozwoju uczelni wyższych w latach 2007-2013. Informator adresowany jest do pracowników naukowo-dydaktycznych i kadry administracyjnej Uniwersytetu. Traktuje o możliwościach fi nansowania ze środków Funduszy Strukturalnych UE przedsięwzięć badawczo-rozwojowych, edukacyjno-szkoleniowych, ułatwiających tworzenie powiązań nauki z gospodarką oraz wskazujących możliwości pozyskiwania środków na rozbudowę infrastruktury i zakup wyposażenia dla uczelni. Prezentacja możliwych źródeł fi nansowania ww. przedsięwzięć podzielona została wg 3 obszarów tematycznych, tj.: Badania naukowe, rozwój nowych technologii, inwestycje w infrastrukturę badawczą (Finansowanie badań naukowych, Stypendia dla naukowców, Budowa, rozbudowa oraz wyposażenie w sprzęt jednostek naukowych, Ochrona własności przemysłowej i intelektualnej); Tworzenie i rozwój powiązań o znaczeniu lokalnym i regionalnym sfery B+R i przedsiębiorstw (Badania naukowe i projekty rozwojowe, Innowacje i transfer technologii.) Przedsięwzięcia edukacyjne, inwestycje w infrastrukturę dydaktyczną, (Rozszerzenie oferty kształcenia, Budowa, rozbudowa obiektów dydaktycznych wraz z zakupem wyposażenia); Wersja elektroniczna informatora dostępna jest na stronie internetowej CIiTT www.uwm.edu.pl/ciitt w zakładce Dokumenty do pobrania Wersję papierową informatora można otrzymać w siedzibie CIiTT 27

O NAS Doceniając znaczenie współpracy pomiędzy nauką a gospodarką w 2007 r. uchwałą Senatu Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie powołana została wyspecjalizowana jednostka Centrum Innowacji i Transferu Technologii (CIiTT). Celem CIiTT jest lepsze wykorzystanie potencjału intelektualnego i technicznego Uniwersytetu oraz transfer (sprzedaż lub nieodpłatne przekazanie) do gospodarki wyników badań naukowych i prac rozwojowych UWM. Klientami CIiTT są jednostki naukowo-badawcze (przede wszystkim UWM w Olsztynie) oraz małe i średnie przedsiębiorstwa regionu Warmii i Mazur, które poszukują informacji na temat innowacyjności i transferu technologii oraz usług w tym zakresie. Działalność Centrum adresowana jest przede wszystkim do: przedsiębiorstw, które wprowadzają lub planują wdrożenie innowacyjnych technologii; firm zainteresowanych zleceniem prowadzenia na Uniwersytecie badań, właścicieli innowacyjnych technologii, które za pośrednictwem CIiTT mogą być promowane w kraju i za granicą; studentów, absolwentów i pracowników UWM w Olsztynie, zainteresowanych prowadzeniem własnej działalności gospodarczej; uczelni oraz instytucji badawczo-rozwojowych z regionu Warmii i Mazur, które mogą oferować za pośrednictwem CIiTT swoje usługi oraz technologie. CIiTT utrzymuje kontakty ze wszystkimi jednostkami Uniwersytetu i na bieżąco aktualizuje ofertę całej Uczelni. Projekt pt. Wsparcie przygotowań UWM w Olsztynie do świadczenia proinnowacyjnych usług służących transferowi i komercjalizacji wiedzy oraz rozwojowi przedsiębiorczości akademickiej realizowany w ramach programu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego Kreator innowacyjności - wsparcie innowacyjnej przedsiębiorczości akademickiej.