Kreator innowacyjności 1. CEL I PLANOWANE EFEKTY

Transkrypt

1 OGŁOSZENIE MINISTRA NAUKI I SZKOLNICTWA WYŻSZEGO O PROGRAMIE: Kreator innowacyjności wsparcie innowacyjnej przedsiębiorczości akademickiej; na podstawie art. 14 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 8 października 2004 r. o zasadach finansowania nauki (Dz. U. Nr 238, poz. 2390, z późniejszymi zmianami) 1. CEL I PLANOWANE EFEKTY a) cele programu: tworzenie i rozwój istniejących jednostek organizacyjnych, działających w środowisku akademickim na rzecz współpracy pomiędzy sferą nauki a gospodarki poprzez wspieranie inicjatyw studentów i pracowników uczelni w podejmowaniu innowacyjnych przedsięwzięć i promocji przedsiębiorczości; podnoszenie kwalifikacji kadr akademickich w dziedzinach przedsiębiorczości, zarządzania własnością intelektualną oraz komercjalizacji wyników prac badawczorozwojowych; upowszechnianie wśród przedsiębiorców informacji o innowacyjnych projektach powstających w środowisku akademickim; intensyfikacja współpracy uczelni ze środowiskiem gospodarczym; komercjalizacja wyników prac badawczo-rozwojowych poprzez wspieranie tworzenia firm przez pracowników uczelni, studentów (tworzenie warunków do komercjalizacji wyników prac B+R poprzez zakładanie firm przez pracowników uczelni, studentów). b) planowane efekty programu: wzrost liczby komercjalizowanych technologii i rozwiązań innowacyjnych opracowywanych przez studentów, doktorantów i pracowników naukowobadawczych; powstanie sieci jednostek organizacyjnych wspierających przedsiębiorczość naukowców;

2 zwiększenie efektywności i skuteczności działań podejmowanych przez jednostki organizacyjne wspierające przedsiębiorczość akademicką, upowszechnienie informacji o możliwościach i korzyściach wynikających z tworzenia firm na bazie własności intelektualnej uczelni; w dalszej kolejności powstawanie tego typu przedsiębiorstw; rozpowszechnienie dobrych wzorców i procedur dotyczących komercjalizacji wiedzy, ochrony praw własności intelektualnej w całym środowisku akademickim. 2. PORÓWNANIE STANU WYJŚCIOWEGO I DOCELOWEGO a) stan prawny: Jako istotne z punktu widzenia rozwoju innowacyjnej przedsiębiorczości akademickiej należy wskazać następujące przepisy ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. Nr 164, poz. 1365, z późniejszymi zmianami): art. 7, który dopuszcza prowadzenie działalności gospodarczej przez uczelnię, w formach i zakresie określonych w statucie; art. 4 ust. 4, zgodnie z którym uczelnie mogą współpracować z otoczeniem gospodarczym, w szczególności przez sprzedaż lub nieodpłatne przekazywanie wyników badań i prac rozwojowych przedsiębiorcom oraz szerzenie idei przedsiębiorczości w środowisku akademickim; art. 86 ustawy, zgodnie z którym uczelnia może także (w celu lepszego wykorzystania potencjału intelektualnego i technicznego uczelni oraz transferu wyników prac naukowych do gospodarki) tworzyć akademickie inkubatory przedsiębiorczości (AIP) oraz centra transferu technologii (CTT). Mogą one działać w formie jednostki ogólnouczelnianej bądź w formie spółki handlowej lub fundacji. b) stan faktyczny: Obraz przedsiębiorczości akademickiej przedstawiony jest w raporcie z badania Przygotowanie i przeprowadzenie badań dotyczących wspierania rozwoju przedsiębiorczości akademickiej w Polsce w zakresie transferu technologii i innowacyjności, zrealizowanego na zlecenie Polskiej Agencji Rozwoju 2

3 Przedsiębiorczości 1. Raport ten zawiera m.in. zestawienie poszczególnych typów jednostek uważanych za przykłady przedsiębiorczości akademickiej, wskazuje ich liczebność, a także opisuje postawy środowiska akademickiego oraz przedsiębiorców wobec przedsiębiorczości akademickiej. W raporcie wyróżniono szereg czynników stanowiących barierę rozwoju przedsiębiorczości akademickiej w Polsce. Są to m.in.: brak efektywnej infrastruktury instytucjonalnej; zbyt teoretyczne kształcenie studentów; mała liczba szkoleń dotyczących prowadzenia działalności gospodarczej; ograniczenia ze strony państwa (wysokie koszty pracy, system fiskalny). Podstawowym ograniczeniem jest brak środków finansowych przeznaczanych na rozwój instytucji transferu technologii i wspierania innowacyjności. Biorąc pod uwagę potencjał polskich uczelni, działania na rzecz wsparcia innowacyjnej przedsiębiorczości akademickiej, w szczególności mające na celu zachęcenie młodych naukowców do komercjalizowania wyników badań, należy uznać za istotny element przyczyniający się do zwiększenia stopnia transferu technologii w Polsce. W ramach programu zostały zaplanowane środki w wysokości umożliwiającej realne wsparcie instytucji transferu technologii. Program stanowi istotny element rozwoju systemu transferu technologii w Polsce. Działaniem pilotażowym w stosunku do programu było ogłoszone w październiku 2006 roku przedsięwzięcie ministra pn. Wsparcie innowacyjnej przedsiębiorczości akademickiej. Spotkało się ono z bardzo szerokim odzewem w środowisku akademickim, a także wśród firm działających z wykorzystaniem wiedzy tworzonej w tym środowisku. W ramach przedsięwzięcia zostało złożonych (w ciągu dwóch miesięcy od ogłoszenia) 45 wniosków o przyznanie środków finansowych (łączna wartość projektów zł, z tego wnioskowane dofinansowanie ze środków na naukę zł). Po rozpatrzeniu wniosków zespół specjalistyczny do spraw oceny wniosków rekomendował do dofinansowania 15 projektów na kwotę zł. Budżet przedsięwzięcia wynosił 1 mln zł, jednakże z uwagi na fakt, że zespół specjalistyczny oceniający projekty rekomendował do dofinansowania wnioski na kwotę przekraczającą budżet przedsięwzięcia, 1 Badanie realizowane przez konsorcjum Public Profits sp. z o.o. oraz Poznański Park Naukowo-Technologiczny Fundacja UAM. Poznań, listopad

4 minister podjął decyzję o zwiększeniu środków o kwotę zł, dzięki czemu wszystkie pozytywnie ocenione projekty otrzymały wsparcie finansowe. Wśród złożonych wniosków najwięcej dotyczyło dofinansowania zadań z zakresu: prowadzenia działań informacyjno-promocyjnych na uczelniach, m.in. na temat korzyści i możliwości tworzenia firm w oparciu o wyniki prac B+R prowadzonych na uczelniach oraz z promocji przedsiębiorczości i potrzeby podejmowania działań prowadzących do komercjalizacji wyników prac B+R; tworzenia baz danych zawierających informacje o wynikach prac badawczorozwojowych tworzonych na uczelniach; działalności szkoleniowej w zakresie procesów komercjalizacji technologii, przestrzegania i egzekwowania praw własności intelektualnej, podstawowych zasad i promocji przedsiębiorczości. Na uwagę zasługuje również fakt, że liczni wnioskodawcy dostrzegli potrzebę stworzenia na uczelniach kompleksowego systemu komercjalizacji wyników prac badawczorozwojowych oraz procedur zarządzania własnością intelektualną, w tym patentami i licencjami, co może przyczynić się do sprawnego transferu technologii i innowacji pomiędzy sferą nauki a sferą gospodarki. Świadczy to o potrzebie podejmowania przez ministerstwo działań, które pozwolą na dofinansowanie zadań mających na celu doskonalenie kompetencji kadry naukowej uczelni w dziedzinach przedsiębiorczości, komercjalizacji technologii oraz zarządzania własnością intelektualną, a także o konieczności podejmowania działań, których celem jest zacieśnienie współpracy między sferą nauki a gospodarki. Potwierdzają to wyniki badań prowadzonych przy opracowywaniu na zlecenie MNiSW w listopadzie 2006 roku raportu Bariery współpracy przedsiębiorców i ośrodków naukowych 2. Respondenci wskazali, że główne bariery współpracy ośrodków naukowych z przedsiębiorcami: brak inicjatywy ze strony przedsiębiorców (60 proc.); brak systemu zachęt ze strony uczelni (42 proc.); brak informacji na temat możliwości nawiązywania współpracy (34 proc.); brak wiedzy na temat potrzeb przedsiębiorstw (31 proc.). 2 Raport z badań wykonanych przez ARC Rynek i Opinia dla On Board Public Relations na zlecenie MNiSW. Warszawa, listopad

5 Jednocześnie większość ankietowanych firm dostrzega korzyści współpracy z naukowcami, tj.: możliwość wdrożenia nowoczesnych, innowacyjnych rozwiązań (61 proc.); dostęp do najnowszej wiedzy (51 proc.); wzrost konkurencyjności firmy (43 proc.); wyższa jakość wytwarzanych produktów (38 proc.). Wśród przyczyn słabej współpracy ośrodków naukowych z przedsiębiorcami zdiagnozowano również nieznajomość realiów świata biznesu ze strony naukowców oraz brak biznesowego podejścia do wyników prowadzonych przez nich prac B+R. Niniejszy program, a także ogłoszone i realizowane przedsięwzięcie, skupiają się na finansowaniu działań, które wpisują się w ogólnonarodowe strategie i programy operacyjne: Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka oraz Program Operacyjny Kapitał Ludzki, które mają na celu m.in. wspieranie działań wpływających na wzrost konkurencyjności i innowacyjności gospodarki polskiej. Za potencjalnie istotne z punktu widzenia niniejszego programu można uznać następujące podmioty wspierające rozwój przedsiębiorczości akademickiej: inkubatory przedsiębiorczości ok. 53 jednostki; centra transferu technologii ok. 45 jednostek; centra zaawansowanych technologii ok. 19 jednostek. Większość wyżej wymienionych podmiotów wspierających transfer technologii i rozwój przedsiębiorczości akademickiej jest w fazie tworzenia i rozwoju. Dlatego też wsparcie udzielone w ramach niniejszego programu może mieć istotne znaczenie dla ich funkcjonowania i zwiększenia skuteczności działania oraz przyczyni się do zmniejszenia barier pomiędzy nauką a biznesem. 3. PROPONOWANE ROZWIĄZANIA SYSTEMOWE a) typy podmiotów objęte wsparciem: podmioty działające na rzecz lepszego wykorzystania potencjału intelektualnego i technicznego uczelni oraz transferu wyników prac naukowych do gospodarki; podmioty wspierające rozwój przedsiębiorczości akademickiej w Polsce. 5

6 b) obszary wsparcia: tworzenie warunków do komercjalizacji wyników prac badawczych na uczelniach; tworzenie i rozwój jednostek organizacyjnych działających na rzecz transferu technologii; ułatwienia tworzenia lub rozwoju firm powstających w celu komercjalizacji wyników prac naukowych (m.in. finansowanie dostępu do laboratoriów i aparatury badawczej); wykorzystanie wiedzy naukowców i studentów przy świadczeniu usług doradczych i szkoleniowych; wypracowanie standardów komunikacji pomiędzy sferą badawczą a przedsiębiorstwami; działania zmierzające do dostosowania oferty sfery B+R do potrzeb gospodarki; doradztwo w pozyskiwaniu środków finansowych z funduszy Unii Europejskiej oraz w dziedzinie współpracy uczelni z gospodarką. c) beneficjenci programu: Zgodnie z art. 14 ust. 1 pkt 2 ustawy o zasadach finansowania nauki beneficjentem programu może być jednostka organizacyjna pośrednicząca pomiędzy nauką a gospodarką, zwłaszcza na rzecz transferu technologii. Ponadto dla uczestniczenia w programie ważne jest powiązanie przedmiotu działalności ze środowiskiem akademickim i wykorzystywanie technologii powstających w tym środowisku. Beneficjentami programu będą zatem: uczelnie; akademickie inkubatory przedsiębiorczości; centra transferu technologii; centra zaawansowanych technologii; parki technologiczne, naukowo-technologiczne; konsorcja badawczo-rozwojowe; fundacje wspierające transfer technologii i przedsiębiorczość, działające w powiązaniu z uczelniami, 6

7 w zakresie, w jakim ich działalność dotyczy transferu wiedzy i technologii oraz prowadzenia działań informacyjno-szkoleniowych z tej dziedziny. Podmiot ubiegający się o dofinansowanie w ramach programu może złożyć jeden wniosek, który może dotyczyć dofinansowania kilku rodzajów zadań w ramach jednego projektu. W imieniu uczelni wniosek może złożyć tylko jedna jednostka uczelniana 3. d) przedmiot finansowania: W ramach programu będą finansowane następujące rodzaje zadań: 1) tworzenie i wdrażanie uczelnianych systemów komercjalizacji technologii; 2) przygotowanie i wdrożenie procedur zarządzania własnością intelektualną na uczelniach; 3) tworzenie i obsługa baz danych zawierających informacje o wynikach prac badawczych utworzenie takiej bazy nie powinno być działaniem jednorazowym; baza powinna być elementem systemu wspierania transferu i komercjalizacji wiedzy w jednostce. Oznacza to konieczność zapewnienia funkcjonowania bazy po zakończeniu realizacji projektu, tak aby stała się skutecznym i efektywnym narzędziem do nawiązywania współpracy z podmiotami gospodarczymi; 4) finansowanie udostępnienia aparatury badawczej uczelni przedsiębiorstwom prowadzącym działalność na podstawie wyników badań naukowych powstających na uczelni oraz komercjalizujących wiedzę i umiejętności zespołów badawczych działających na uczelni z wnioskiem może wystąpić akademicki inkubator przedsiębiorczości, mając nawiązaną współpracę z firmą (konkretna oferta); 5) usługi doradcze i szkoleniowe z zakresu objętego programem; 6) udział w wystawach i targach dotyczących współpracy jednostek naukowych z przedsiębiorstwami, np. giełdy kooperacyjne; 7) działalność informacyjno-promocyjna prowadzenie działań edukacyjnych dotyczących komercjalizacji wiedzy, transferu technologii, przedsiębiorczości wśród studentów i kadry naukowej; 8) inne związane z komercjalizacją wiedzy powstającej na uczelniach. 3 np. jeśli na uczelni funkcjonuje Centrum Transferu Technologii oraz Inkubator Przedsiębiorczości Akademickiej, może być złożony jeden wspólny wniosek przewidujący realizację kilku zadań 7

8 4. PROMOCJA Promocja rozpocznie się niezwłocznie po jego ogłoszeniu. Zostanie ona sfinansowana ze środków na działalność wspomagającą badania ministra nauki i szkolnictwa wyższego. Obejmować będzie m.in.: przygotowanie materiałów informacyjnych; organizację warsztatów prezentujących program (składanie wniosków, procedura uzyskiwania wsparcia, zakres możliwej pomocy); organizację i udział w konferencjach i targach adresowanych do środowiska akademickiego. 5. ZAŁOŻENIA WYKONAWCZE a) organizacja i zasady zarządzania realizacją programu: wdrażaniem programu zajmować się będzie Departament Wdrożeń i Innowacji (DWI) Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego; ocena wniosków o przyznanie środków w ramach programu i podejmowanie decyzji w sprawie przyznania środków odbywać się będzie zgodnie z 82 ust. 3 rozporządzenia ministra nauki i informatyzacji z dnia 4 sierpnia 2005 r. w sprawie trybu przyznawania i rozliczania środków finansowych na naukę (Dz. U. Nr 161, poz. 1359) i składać się będzie z: - formalnej oceny przez DWI wniosku złożonego według wzoru w załączniku nr 33 do ww. rozporządzenia; - oceny wniosku i wydania opinii przez zespół specjalistyczny Rady Nauki, powołany na podst. art. 30 ust. 1 ustawy o zasadach finansowania nauki. Zespół składać się będzie z przedstawicieli Komisji Badań na rzecz Rozwoju Gospodarki oraz przedstawicieli przedsiębiorców i jednostek działających w sektorze przedsiębiorczości akademickiej; 8

9 - przedłożenia ministrowi propozycji zespołu w sprawie przyznania środków finansowych na uczestniczenie w programie. Zespół przy ocenie wniosków będzie brał pod uwagę w szczególności: wpływ na rozwój innowacyjnej przedsiębiorczości akademickiej; możliwość wykorzystania wyników z realizacji projektu przez inne podmioty rozpowszechnianie przez MNiSW wyników projektów w formie rekomendacji, dobrych praktyk; zasadność planowanych kosztów w stosunku do zakresu i rodzaju planowanych działań oraz oczekiwanych rezultatów; zapewnienie zaplecza techniczno-organizacyjnego dla realizacji projektu; szczegółowość opisu celu i sposobów realizacji projektu; przedstawienie konkretnych efektów realizacji projektu; przedstawienie planów dotyczących kontynuacji zadań, które były finansowane ze środków finansowych programu, po zakończeniu projektu. Środki finansowe na uczestniczenie w programie będą przyznawane decyzją ministra i przekazywane na podstawie umowy, zgodnie z 82 ust. 4 ww. rozporządzenia. Przyznane dofinansowanie z budżetu państwa może wynosić do 90 proc. planowanych kosztów realizacji projektu w ramach programu, z zastrzeżeniem zapisów pkt 6 dotyczącego pomocy publicznej. Istotne postanowienia umowy zawieranej z beneficjentem to: 1) koszty bezpośrednie realizacji projektu (zadań) mogą być przeznaczone na: wynagrodzenia z pochodnymi; aparaturę; usługi obce; podróże służbowe; inne 2) koszty obsługi administracyjno-finansowej projektu, w szczególności opłaty administracyjne i manipulacyjne, koszty ubezpieczeń, dostawy energii i innych mediów, koszty korespondencji, nie mogą być pokrywane z innych pozycji kosztów niż koszty pośrednie oraz nie mogą przekroczyć 10 proc. wartości całego projektu; 9

10 3) MNiSW zastrzega sobie możliwość upowszechnienia wyników projektu, np. w formie rekomendacji. b) harmonogram realizacji: Składanie wniosków będzie możliwe do 30 czerwca i 30 listopada 4 każdego roku w latach c) planowany budżet programu na rok 2007: zł. 6. POMOC PUBLICZNA Wsparcie udzielane w ramach programu będzie pomocą de minimis, o której mowa w rozporządzeniu Komisji (WE) Nr 1998/2006 z dnia 15 grudnia 2006 r. w sprawie stosowania art. 87 i 88 TWE do pomocy w ramach zasady de minimis (Dz. Urz. UE L 379/5 z ) i może być udzielone konkretnemu przedsiębiorcy pod warunkiem, że łącznie z inną pomocą de minimis, otrzymaną w ciągu kolejnych trzech lat z różnych źródeł i w różnych formach, nie przekroczy kwoty euro (w przypadku przedsiębiorstw transportu drogowego euro). Dodatkowe informacje można uzyskać w Departamencie Wdrożeń i Innowacji MNiSW pod numerami telefonów i zgodnie z 82 ust. 2 rozporządzenia ministra nauki i informatyzacji z dnia 4 sierpnia 2005 r. w sprawie kryteriów i trybu przyznawania i rozliczania środków finansowych na naukę (Dz. U. Nr 161, poz. 1359) 10