1. Zarządzanie informacją w programie Access a. 1. Cele lekcji i. a) Wiadomości Uczeń: zna definicję bazy danych i jej zadania, zna pojęcia: rekord, pole, klucz podstawowy, zna obiekty bazy danych: tabele, formularze, kwerendy, raporty. ii. b) Umiejętności Uczeń potrafi: planować, projektować i tworzyć tabele z danymi, starannie wprowadzać dane określonych typów, przemieszczać się między obiektami bazy oraz otwierać je w trybie projektu, planować pracę, współpracować w grupie. b. 2. Metoda i forma pracy Dyskusja problemowa, wykład, praca przy komputerze w grupach dwuosobowych. c. 3. Środki dydaktyczne Przykładowa baza danych Wypożyczalnia, prezentacja Zarządzanie informacją w programie Access. d. 4. Przebieg lekcji i. a) Faza przygotowawcza Nauczyciel odczytuje listę obecności, zapoznaje uczniów z tematyką i celami zajęć. Uczniowie zapisują temat lekcji oraz logują się do systemu Windows. ii. b) Faza realizacyjna Nauczyciel rozpoczyna dyskusję na temat: Jak rozumiemy potocznie pojęcia dane i baza danych? Podaje definicję bazy danych oraz omawia jej zadania w oparciu o prezentację Zarządzanie informacją w programie Access. Uczniowie zapisują notatkę:
Baza danych to zbiór danych uporządkowany tak, by można je łatwo prezentować i przetwarzać. Wszystkie dane przechowywane są w tabelach. Inne obiekty, takie jak formularze czy raporty, służą do prezentacji danych zawartych w tabelach. Tabele to najważniejszy element bazy danych. Tu i tylko tu przechowywane są informacje. Dane w tabelach gromadzone są w postaci rekordów. Tabela ma zdefiniowane pola, które przechowują dane podobnego typu. Rekord odpowiada wierszowi, zaś pole kolumnie. Klucz podstawowy to specjalne pole jednoznacznie identyfikujące dany rekord (wartości w tym polu nie mogą się powtarzać), absolutnie wymagane w tabelach, które będą tworzyły relacje. Nauczyciel prezentuje przykładową bazę danych: NorthWind lub Wypożyczalnia. W toku dyskusji uczniowie odpowiadają na pytanie: Jakie pola i typy danych powinna mieć tabela przechowująca dane szkolnego zbioru płyt DVD? Zaplanowanie danych w tabeli według wzoru: Tabela: filmy nazwa pola id_filmu reżyser tytuł filmu rok produkcji typ danych Autonumerowanie tekst tekst liczba całkowita Tabela: uczniowie ID_ucznia klasa imię nazwisko data_urodzenia kod miejscowosć ulica fotografia Autonumerowanie Data obiekt OLE Uwaga: do wprowadzania kodu powinno się używać tzw. maski wprowadzania, w przypadku daty urodzenia wskazana jest reguła poprawności. Po zakończeniu zadania uczniowie zapisują definicje pojęć: Maska wprowadzania określa, jaki rodzaj danych jest dopuszczalny do wprowadzenia oraz ile znaków można wprowadzić. Składa się ona ze znaków takich jak: nawiasy, kropki i kreski. Reguła poprawności to właściwość, która określa prawidłowe wartości wejściowe dla pola lub rekordu. W przypadku naruszenia takiej reguły wyświetlany jest komunikat o błędzie. Kolejnym zadaniem uczniów jest uruchomienie nowej bazy i utworzenie tabeli zgodnie z wydrukowanym lub wyświetlonym na projektorze tekstem, znajdującym się w karcie pracy (załącznik). Praca odbywa się w grupach dwuosobowych.
iii. c) Faza podsumowująca Uczniowie umieszczają swoje bazy danych we wskazanym przez nauczyciela folderze i pod zadaną nazwą. Zapisują notatkę: Tworząc tabele pracujemy w widoku projektu. Przeglądając lub analizując dane, pracujemy w widoku arkusza. e. 5. Bibliografia 1. G. Koba, Technologia informacyjna dla szkół ponadgimnazjalnych, MIGRA, Wrocław 2002. 2. Syllabus wersji 4.0 Europejskiego Certyfikatu Umiejętności Komputerowych dostępny na stronie http://www.ecdl.com.pl/. f. 6. Załączniki i. a) Karta pracy ucznia Tworzenie tabeli w programie Microsoft Access. 1. Otwórz bazę danych Access i wybierz z paska zadań polecenie Pusta baza danych. Po otwarciu bazy danych pojawi się okno (kontener bazy danych) zawierające następujące elementy: pasek narzędzi z przyciskami do uruchamiania poleceń, lewy panel z typami obiektów zawartych w każdej bazie Access, prawy panel pokazujący listę obiektów wewnątrz danego typu wybranego z lewego panelu.
Przyciski na pasku narzędziowym wskazują, jakie działania można wykonać na obiektach bazy danych. Najczęściej stosowane to Otwórz i Projektuj. Pierwszy otwiera obiekt w trybie oglądania i wpisywania danych, a drugi w trybie pozwalającym na modyfikowanie struktury obiektu. Access umożliwia utworzenie tabeli trzema sposobami: przy użyciu siatki projektu, w trybie Widok arkusza danych, przy użyciu kreatora. 2. Utwórz tabelę Filmy przy użyciu widoku projektu. Jest to najczęściej stosowany sposób tworzenia tabel. Postępujemy w następujący sposób: W oknie Baza danych wybieramy Utwórz tabelę w widoku projektu. Wstawiamy nazwę pola. W polu Typ danych wybieramy właściwy dla charakteru danych typ pola. W polu Opis dodajemy, gdy to konieczne, krótki opis lub komentarz.
Po zaprojektowaniu wszystkich pól przejdź do widoku Widok arkusza danych, aby wprowadzać rekordy z danymi. Access zgłosi komunikat o konieczności zapisania tabeli, co zatwierdzamy. 3. W widoku arkusza danych wprowadź 10 rekordów danych. 4. Zamknij bazę danych. ii. b) Zadanie domowe Przygotuj w zeszycie projekt tabeli do wprowadzania danych uczniów wypożyczających filmy. Zaproponuj klucz podstawowy. Uzasadnij swój wybór. 45 minut g. 7. Czas trwania lekcji h. 8. Uwagi do scenariusza Do pełnego wykorzystania środków dydaktycznych wskazany jest projektor multimedialny.