Analiza badań ankietowych przeprowadzonych wśród uczestników warsztatów z zakresu ochrony własności intelektualnej i przemysłowej oraz eksploatacji wiedzy tradycyjnej zorganizowanych w dniach 11 13 marca w Nałęczowie przez Wojewódzki Klub Techniki i Racjonalizacji w Lublinie w ramach realizacji projektu Ochrona własności intelektualnej i eksploatacja wiedzy tradycyjnej szansą dla Lubelszczyzny finansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Priorytetu Wzmocnienie Rozwoju Zasobów Ludzkich w Regionach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego 4 6. Opracowanie: Fundacja Promocji Europejskiej na zlecenie Wojewódzkiego Klubu Techniki i Racjonalizacji Lublin, dn. 1.3. r. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego oraz budżet państwa. 1
Wyniki analizy badań ankietowych Wstęp Niniejsza praca jest opracowaniem wyników badań ankietowych przeprowadzonych wśród uczestników warsztatu z zakresu ochrony własności intelektualnej i eksploatacji wiedzy tradycyjnej. Warsztat został przeprowadzony przez Wojewódzki Klub Techniki i Racjonalizacji w Lublinie w ramach realizacji projektu Ochrona własności intelektualnej i eksploatacja wiedzy tradycyjnej szansą dla Lubelszczyzny, finansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Priorytetu Wzmocnienie Rozwoju Zasobów Ludzkich w Regionach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego 4 6. Przeprowadzono cztery edycje warsztatów. Praca ta dotyczy czwartej edycji warsztatów, które odbyły się w dniach 11 13 marca r. w Nałęczowie. Warsztaty skierowane były do osób zainteresowanych nabyciem umiejętności kwalifikowania posiadanej wiedzy technicznej i tradycyjnej do ochrony oraz wybrania odpowiedniej formy ochrony. W warsztatach wzięło udział osób. Głównym celem badań ankietowych było poznanie poziomu wiedzy uczestników o ochronie własności intelektualnej i możliwościach eksploatacji wiedzy tradycyjnej oraz ich opinii na temat własnej wiedzy w tym zakresie. Ponadto ankiety miały dostarczyć informacji czy i w jakim stopniu beneficjenci dostrzegają potrzebę zdobycia takiej wiedzy. Badania miały dostarczyć wiedzy dotyczącej ww. zagadnień przed i po warsztatach. Ankieta zawierała również część oceniającą same warsztaty. Ankieta składała się z trzech części: 1. Części wstępnej. Części końcowej 3. Części oceniającej warsztaty Część wstępna miała na celu zbadanie stanu wiedzy uczestników przed rozpoczęciem warsztatów. Zawarto w niej pytania o ocenę poziomu własnej wiedzy dotyczącej ochrony własności intelektualnej i przemysłowej oraz wyrobów tradycyjnych i oznaczeń geograficznych. Pytano również o znajomość podstawowych praw wyłącznych, instytucje powołane do udzielania ochrony własności intelektualnej oraz o źródła informacji patentowej i naukowo-technicznej. Ankieta zawierała także pytania o wykorzystanie ochrony własności intelektualnej, wyrobów tradycyjnych i oznaczeń geograficznych przez instytucje, w których zatrudnieni są uczestnicy warsztatów. Wypełniający mieli również określić, w jakiego rodzaju placówce są zatrudnieni. Część końcowa miała na celu zbadanie stanu wiedzy uczestników po zakończeniu warsztatów. Zadano również pytania o to czy i jakie działanie związane z ochroną własności intelektualnej zamierzają podjąć uczestnicy. W tej części zawarto pytania o zmianę percepcji konieczności ochrony własności intelektualnej i potrzebę dalszego zdobywania wiedzy i umiejętności jej dotyczących. Część oceniająca miała za zadanie zbadanie poziomu ogólnej satysfakcji z warsztatów beneficjentów. Ocenę przydatności uzyskanych informacji i obsługi organizacyjnej warsztatów. Uczestnicy poproszeni zostali o ocenę pracy poszczególnych wykładowców oraz określenie elementów, które powinny znaleźć się w programie i elementów zbędnych. Wypełniający poproszeni zostali również o podanie źródła, z którego dowiedzieli się o możliwości wzięcia udziału w warsztatach.
Analiza badań ankietowych Warsztaty nr 4 11-13 marca Uczestnicy warsztatów, w ankiecie wstępnej, najczęściej oceniali swój poziom wiedzy na temat ochrony własności intelektualnej jako niski (13 osób) lub średni (1 osoby). Bardzo nisko swoją wiedzę oceniło 4 uczestników. Po uczestnictwie w szkoleniach liczba odpowiedzi wskazujących na bardzo niski poziom spadła do zera a na niski do 1. Zanotowano natomiast wzrost liczby odpowiedzi średni do 1 i liczby odpowiedzi wysoki z 1 do 1. 1 Jak ocenia Pan/i poziom swojej wiedzy na temat ochrony własności intelektualnej i przemysłowej? 1 Ankieta końcowa Bardzo niski Niski Średni Wysoki W odpowiedzi na pytanie wstępne o znajomość procedur uzyskiwania ochrony własności intelektualnej i przemysłowej na poziomie krajowym, najczęściej wskazywano źle lub średnio. Odpowiednio liczba tych odpowiedzi wynosiła i 11. Zanotowano również odpowiedzi bardzo źle. W ankiecie końcowej uczestnicy warsztatów ocenili znajomość procedur dużo lepiej. Żaden z nich nie wskazał odpowiedzi bardzo niski lub niski. Najbardziej znaczący wzrost nastąpił wśród uczestników oceniających swoją znajomość procedur jako dobrą. Ich liczba wzrosła z do 16. 3
Jak ocenia Pan/i swoją znajomość procedur uzyskiwania ochrony własności intelektualnej i przemysłowej na poziomie krajowym? 16 14 1 1 6 4 Ankieta końcowa Bardzo źle Źle Średnio Dobrze Bardzo dobrze Podobne wyniki daje analiza pytania o znajomość procedur na poziomie międzynarodowym. W ankiecie wstępnej dominowały wskazania na bardzo źle i źle, odpowiednio 7 i 1 odpowiedzi. Analiza wyników ankiety końcowej wykazuje duży wzrost poziomu oceny znajomości tych procedur. Liczba odpowiedzi bardzo źle i źle spadła do, natomiast odpowiedzi dobrze wzrosła z do 17. Jak ocena Pan/i znajomość procedur uzyskiwania ochrony własności intelektualnej i przemysłowej na poziomie międzynarodowym? 1 1 Ankieta końcowa Bardzo źle Źle Średnio Dobrze Przed rozpoczęciem warsztatów większość uczestników deklarowało tylko częściową znajomość cech rozwiązań mogących podlegać ochronie. Takiej odpowiedzi udzieliło 16 beneficjentów. Duża liczba, 9 osób, nie znała ich w ogóle. Analiza odpowiedzi z ankiety końcowej wykazuje, że w trakcie warsztatów wyraźna większość biorących udział w warsztatach uzyskała wiedzę na ten temat. Liczba osób deklarujących znajomość tych cech wzrosła z na do 11 a osób ich nieznających spadła do. 4
Czy znane są Panu/i cechy rozwiązań mających podlegać ochronie? 1 16 14 1 1 6 4 Ankieta wstepna Ankieta końcowa Nie Częściowo Tak Przed uczestnictwem w warsztatach większość, 1 osób, średnio oceniało swoją wiedzę na temat ochrony wyrobów tradycyjnych i oznaczeń geograficznych. Odnotowano również dużą 11- liczbę odpowiedzi źle. Jak ocenia Pan/i swój poziom wiedzy na temat ochrony wyrobów tradycyjnych i oznaczeń geograficznych? 1 1 6 4 Bardzo źle Źle Średnio Dobrze Bardzo dobrze Z analizy wyników odpowiedzi na pytanie dotyczące tej kwestii w ankiecie końcowej odnotowano, że wszyscy uczestnicy podnieśli, w trakcie warsztatów, poziom swojej wiedzy w tym zakresie. Duży wzrost wiedzy zadeklarowało 4 osób, natomiast wzrost w mniejszym stopniu 4.
Jak ocenia Pan/i wzrost poziomu swojej wiedzy na temat ochrony wyrobów tradycyjnych i oznaczeń geograficznych? 1 1 Ankieta końcowa Nie wzrósł Wzrósł w niewielkim stopniu Wzrósł w dużym stopniu Wyniki ankiety wstępnej wskazują, że największa część uczestników widziała niewielkie możliwości rejestracji wyrobów tradycyjnych i oznaczeń geograficznych przez instytucję, w której są zatrudnieni. Takiej odpowiedzi udzieliło odpowiednio 14 osób. Czy widzi Pan/i możliwość rejestracji wyrobów tradycyjnych i oznaczeń geograficznych przez przedsiębiorstwo/instytucje, w której Pan/i pracuje? 14 1 1 6 4 Nie Tak, ale w niewielkim stopniu Tak Nie wiem Uczestnictwo w warsztatach pozwoliło większości beneficjentów dostrzec dużo większe możliwości w tym zakresie. 6
Czy po uczes tnictwie w wars ztatach inaczej ocenia Pan/i m ożliwoś ć korzys tania z ochrony wyrobów tradycyjnych i oznaczeń geograficznych w działalnoś ci przedsiebiorstwa/ins tytucji, w której Pan/i pracuje? 1 1 Ankieta końcowa Tak, widzę mniejsze możliwości Nie Tak, widzę większe możliwości Już przed rozpoczęciem warsztatów większość uczestników zauważała konieczność ochrony własności intelektualnej. Jako przydatną określiło ją 1, a jako niezbędną 6 osób. Tylko 3 odpowiedzi wskazywało na ochronę własności intelektualnej jako raczej zbędną. Jaka jest Pana/i opinia na temat konieczności ochrony własności intelektualnej? 1 16 14 1 1 6 4 Jest zbędna Jest raczej zbędna Jest przydatna Jest niezbędna Pomimo tego, po uczestnictwie w warsztatach, bardzo duża liczba beneficjentów zadeklarowała, że dostrzega jeszcze większą konieczność ochrony własności intelektualnej. Odpowiedzi takiej udzieliło 6 osób. 7
Czy po uczestnictwie w wars ztatach zm ieniła s ię Pana/i opinia na tem at koniecznoś ci ochrony włas noś ci intelektualnej? 3 1 1 Ankieta końcowa Tak, zauważam mniejszą konieczność ochrony Tak, zauważam większą konieczność ochrony Nie, nie zmieniła się W ankiecie wstępnej zapytano również uczestników o ich ocenę dostępności informacji na temat ochrony własności intelektualnej i przemysłowej oraz o konieczność podejmowania akcji mających na celu informowanie o niej. Dostępność informacji została przez większość oceniona średnio - 16 osób. Druga najczęściej wskazywaną odpowiedzią był źle 7 osób. Dane te wskazują na zasadność prowadzenia różnorodnych akcji informacyjnych w tym zakresie. Potwierdza to również analiza odpowiedzi na kolejne pytanie. Jak ocenia Pan/i dostępność informacji na temat ochrony własności intelektualnej i przemysłowej? 1 1 Bardzo źle Źle Średnio Dobrze Bardzo dobrze Prawie wszyscy z uczestników dostrzegają konieczność podejmowania działań mających na celu informowanie i promowanie ochrony własności intelektualnej i przemysłowej. Z 6 osób, które widzą potrzebę takich działań, określa je jako bardzo potrzebne.
Jak ocenia Pan/i konieczność podejmowania działań mających na celu informowanie i promowanie ochrony własności intelektualnej i przemysłowej? 1 1 Nie potrzebne Potrzebne Bardzo potrzebne Pomimo tego, że analiza wyników ankiet wskazuje na znaczny wzrost wiedzy i umiejętności uczestników, wszyscy deklarują chęć dalszego kształcenia w tym zakresie Czy widzi Pan/i konieczność dalszego zdobywania wiedzy i umiejętności dotyczących ochrony własności intelektualnej? 3 1 Ankieta końcowa Tak Nie W ankiecie wstępnej zawarto również pytania dotyczące określonych zagadnień z zakresu prawa własności i zagadnień z nim związanych. Większość uczestników nie potrafiło podać podstawowych praw wyłącznych na przedmioty prawa własności intelektualnej. Wśród tych osób, które zadeklarowały ich znajomość, najczęściej podawano: patent (3 razy) oraz prawo do znaku towarowego oraz wzoru przemysłowego ( razy). 9
Czy znane są Panu/i podstawowe prawa wyłączne na przedmioty prawa własności przemysłowej? 1 1 Tak Nie Jakie? patent znak towarowy wzór przemysłowy oznaczenie geograficzne wzór użytkowy topografia układów scalonych Większa liczba uczestników zadeklarowała znajomość instytucji powołanych do udzielania ochrony praw intelektualnych oraz praw wyłącznych. Jednak osoby nie znające tych instytucji stanowią większość. Najpowszechniej znaną instytucją jest Urząd Patentowy RP. Pojedynczy ankietowani potrafili podać nazwy również instytucji o charakterze międzynarodowym. 1
Czy zna Pan/i instytucje powołane do udzielania ochrony własności intelektualnej oraz praw wyłącznych? 1 1 Ankieta wstepna Tak Nie Jakie? Urząd Patentowy WIPO 14 OHIM Znacząca większość, 1 osób, nie potrafiła również podać źródeł informacji patentowej i naukowotechnicznej. Wśród podawanych źródeł najczęściej wskazywano ogólnie Internet. Czy zna Pan/i źródła inform acji patentowej i naukowo-technicznej? 1 1 Tak Nie 11
Jakie? 4 1 1 1 1 Urząd Patentowy Patentscope Pisma naukowotechniczne Internet Literatura patentowa Analiza odpowiedzi na trzy wyżej wymienione pytania potwierdza wyniki analizy odpowiedzi na pierwsze pytanie ankiety wstępnej. Świadczy o tym, że poziom wiedzy o ochronie własności intelektualnej był przed udziałem w warsztatach generalnie niski. Po uczestnictwie w warsztatach znakomita większość beneficjentów zadeklarowała, że ich poziom wiedzy wzrósł w dużym stopniu. Czy po uczestnictwie w wars ztatach wzros ła Pana/i wiedza na tem at źródeł inform acji patentowej i naukowo-technicznej oraz praktycznych m ożliwoś ci ich wykorzys tania? 1 1 Nie Tak, w niewielkim stopniu Tak, w dużym stopniu W ankiecie przebadano również zagadnienie korzystania z ochrony własności intelektualnej i wiedzy chronionej w przedsiębiorstwach/instytucjach, w których pracują beneficjenci. Wyniki ankiety wstępnej wskazują, że większość firm/instytucji nie korzysta z ochrony własności intelektualnej. Brak korzystania z ochrony wskazano w 17 ankietach przy, które wskazywały taką ochronę. Część osób nie posiadała wiedzy na ten temat. Ochrona ma najczęściej formę prawa do znaku towarowego. 1
Czy firma/instytucja, w której Pan/i pracuje korzysta lub korzystała z ochrony własności intelektualnej? 1 1 Tak Nie Nie wiem W jakiej formie? 1 wynalazek wzór użytkowy wzór przemysłowy znak towarowy oznaczenie geograficzne Po zakończeniu warsztatów w wielu ankietach zadeklarowano wprowadzenia ochrony własności intelektualnej. Większość ankietowanych nie była jeszcze zdecydowana co do formy ochrony. Takiej odpowiedzi udzieliło osób. Również razy padła odpowiedź znak towarowy Wyniki te świadczą o tym, że warsztaty zachęciły uczestników do ochrony własności intelektualnej. 13
Jeśli planuje Pan/i ochronę własności intelektualnej to w jakiej formie? 6 4 Ankieta końcowa Wynalazek Wzór użytkowy Wzór przemysłowy Znak towarowy Oznaczenie geograficzne Jeszcze nie wiem Przeprowadzone badania wskazują, że większość firm nie korzysta z wiedzy chronionej. W analizowanych ankietach tylko w przypadkach zadeklarowano korzystanie z tej wiedzy. W wielu przypadkach ankietowani nie mieli wiedzy na ten temat. Jeśli firmy korzystają z tej wiedzy robią to najczęściej na podstawie umowy licencyjnej lub umowy na zarządzanie. Czy firma, w której Pan/i pracuje korzysta z wiedzy chronionej? 1 1 Tak Nie Nie wiem 14
W jakiej formie? Umowa licencyjna Know-how 3 3 Umowa o przeniesienie praw Umowa wdrożeniowa 1 Umowa serwisowa Umowa na dystrybucję Umowa franszyzowa 1 Korzysta z wiedzy chronionej poza UE bez umowy Umowa na zarządzanie Po zakończeniu warsztatów 13 osób zadeklarowało zamiar korzystania z wiedzy chronionej. Według ankiet będzie to miało najczęściej formę licencyjnej. Czy po uczes tnictwie w warsztatach zam ierza Pan/i korzystać z wiedzy chronionej? 14 1 1 6 4 Ankieta końcowa Tak Nie Nie wiem 1
W jakiej formie? Umowa licencyjna 1 1 1 Know-how Umowa o przeniesienie praw Umowa serwisowa 1 Umowa na zarządzanie Umowa na dystrybucję Umowa franszyzowa Umowa wdrożeniowa Zdecydowana większość badanych stwierdziła, iż firma/instytucja, której pracują nie jest stroną umów jako właściciel prawa wyłącznego a około jednej trzeciej zadeklarowało brak wiedzy na ten temat. Tylko osób stwierdziło, że ich firma jest stroną takiej umowy jako właściciel prawa wyłącznego. Czy firma, w której Pan/i pracuje jest stroną umów jako właściciel prawa wyłącznego? 1 1 Tak Nie Nie wiem W ankiecie końcowej zdecydowana większość stwierdziła, że po uczestnictwie w warsztatach zamierza podjąć działania prowadzące do ochrony własności intelektualnej, wyrobów tradycyjnych lub oznaczeń geograficznych. Duża część z nich nie potrafiła jednak określić terminu podjęcia takich działań. 16
Czy po uczestnictwie w wars ztatach zam ierza Pan/i podjąć działania prowadzące do ochrony własności intelektualnej przedsiębiorstwa lub ochrony wyrobów tradycyjnych i oznaczeń geograficznych? 1 16 14 1 1 6 4 Włas noś ć intelektualna przeds iębiors twa Wyroby tradycyjne i oznaczenia geograficzne Nie Tak, w najbliżs zym czas ie Tak, ale nie wiem jes zcze kiedy W ankietach poproszono badanych o określenie kategorii instytucji w jakiej pracują. Należało zaznaczyć jedną z trzech kategorii: 1. Małe/Średnie Przedsiębiorstwo. Dostawca Innowacji 3. Instytucja Otoczenia Biznesu Zdecydowaną większość stanowili przedstawiciele kategorii MŚP. Instytucja, w której Pan/i pracuje to: 6 MŚP Dostawca Innowacji Instytucja Otoczenia Biznesu 17
Podsumowując wyniki należy stwierdzić, iż wiedza na temat ochrony własności intelektualnej i przemysłowej przed uczestnictwem w warsztatach była niezadowalająca. Analogiczne wnioski należy wyciągnąć na temat wiedzy o ochronie wyrobów tradycyjnych i oznaczeń geograficznych. Przeprowadzone warsztaty spowodowały wzrost poziomu wiedzy beneficjentów. Wiedza ta skutkuje dostrzeżeniem praktycznych możliwości korzystania z ochrony własności intelektualnej, wyrobów tradycyjnych i oznaczeń geograficznych. Wyniki ankiet świadczą o niewielkim stopniu wykorzystania ww. ochrony przez przedsiębiorstwa, w których pracują uczestnicy. Udział w warsztatach spowodował większe zainteresowanie ochroną i korzystaniem z wiedzy chronionej. Ankietowani stwierdzili zbyt małą dostępność informacji na tematy poruszane w trakcie warsztatów. Warsztaty jeszcze bardziej zwiększyły świadomość konieczności ochrony własności intelektualnej wśród uczestników. Zarówno wyniki ankiety wstępnej jak i końcowej świadczą o konieczności podejmowania tego typu działań. Wyniki analizy ankiet oceniających warsztaty 1
Analiza wyników ankiet oceniających warsztaty wykazuje bardzo wysoki stopień satysfakcji uczestników. Około 6% ankietowanych określiło poziom zadowolenia jako bardzo zadowolony. Pozostali uczestnicy podali odpowiedź raczej zadowolony. Nie uzyskano żadnej odpowiedzi niezadowolony". W jakim stopniu jest Pan/i zadowolony z uczestnictwa w warsztatach? 1 1 Ankieta oceniająca warsztaty Bardzo zadowolony/a Raczej zadowolony/a Nie zadowolony/a Również przydatność uzyskanych podczas warsztatów informacji została wysoko oceniona przez beneficjentów. Oceń przydatność uzyskanych informacji? 1 1 Ankieta oceniająca warsztaty Przydatne Częściowo przydatne Nie przydatne Wysoko oceniono także obsługę organizacyjną warsztatów. Ocenę bardzo dobrą wystawiło 9% uczestników. Pozostali ankietowani ocenili obsługę jako dobrą. 19
Ocena obsługi organizacyjnej warsztatów 3 1 1 Ankieta oceniająca warsztaty Bardzo dobra Dobra Słaba Zła Najwięcej osób o warsztatach dowiedziało się od innych osób oraz z Internetu. Źródło wiadomości o warsztatach 1 16 14 1 1 6 4 Ankieta oceniająca warsztaty Internet Radio Ulotka Prasa Inne osoby inne W pojedynczych ankietach uczestnicy opisali elementy, które ich zdaniem powinny znaleźć się w programie warsztatów np. sugestie poświęcenia większej uwagi kwestii praw autorskich Lu praktycznym aspektom sporządzania wniosków. Ankietowani wysoko ocenili prowadzących warsztaty wykładowców. Należało ocenić: przygotowanie merytoryczne, umiejętność przekazywania wiedzy, właściwe wykorzystanie czasu zajęć oraz przydatność materiałów szkoleniowych. W każdym zakresie wykładowca mógł otrzymać ocenę od (bardzo dobrze) do (źle). Wszyscy wykładowcy uzyskali średnie oceny w przedziale od 4,4 do 4,96.
Generalnie wszystkie aspekty pracy wykładowców zostały ocenione na podobnym poziomie. Beneficjenci najbardziej docenili wysokie przygotowanie merytoryczne wykładowców, gdzie średnia wyniosła 4,7. Najniżej, aczkolwiek również wysoko, oceniono przydatność materiałów szkoleniowych średnia 4,69. 4,7 4,76 4,74 4,7 4,7 4,6 4,66 4,64 4,7 4,76 4,71 4,69 Średnie oceny dla wszystkich wykładowców Przygotowanie merytoryczne Właściwe wykorzystanie czasu zajęć Umiejętność przekazywania wiedzy Przydatność materiałów szkoleniowych Ocenę poszczególnych wykładowców przedstawiają tabele poniżej. 4,9 4, 4,7 4,6 4, 4,4 4,3 4, 4,96 4,7 4,64 Tadeusz Wilczarski 4,4 Przygotowanie merytoryczne Właściwe wykorzystanie czasu zajęć Umiejętność przekazywania wiedzy Przydatność materiałów szkoleniowych 1
4,7 4,7 4,6 4,6 4, 4, 4,4 4,4 4,3 4,4 4, Katarzyna Zajączkowska 4,71 4,71 Przygotowanie merytoryczne Właściwe wykorzystanie czasu zajęć Umiejętność przekazywania wiedzy Przydatność materiałów szkoleniowych 4,9 4,9 4,9 4,9 4, 4,6 4,4 4, 4, 4, 4, Marianna Zaremba Przygotowanie merytoryczne Właściwe wykorzystanie czasu zajęć Umiejętność przekazywania wiedzy Przydatność materiałów szkoleniowych PS Różna suma odpowiedzi dla poszczególnych pytań wynika z faktu, że nie wszyscy beneficjenci udzielili odpowiedzi na każde z pytań.