Rozdział 6 Sposoby monitorowania, oceny i komunikacji społecznej 235
str. 236
6.1 System monitorowania i oceny Lokalnego Programu Rewitalizacji Miasta Opola Monitorowanie realizacji projektów zapisanych w Lokalnym Programie Rewitalizacji Miasta Opola stanowi integralną część bieŝącego zarządzania programem. Jego celem jest dostarczenie informacji, na podstawie których następuje ocena rzeczowego i finansowego stopnia wykonania zadań (monitorowanie postępu realizacji programu), jak równieŝ identyfikacja trudności, przeszkód lub nieprawidłowości w jego wdraŝaniu (monitorowanie trudności), a w razie potrzeby określenie działań naprawczych. Monitoring realizacji Lokalnego Programu Rewitalizacji prowadzony jest w Referacie Strategii Rozwoju Miasta, w Wydziale ds. Europejskich i Planowania Rozwoju Urzędu Miasta. Odbywa się on w sposób ciągły, począwszy od chwili uruchomienia programu. System monitorowania LPR obejmuje cztery dziedziny: 1. Analiza celów projektu: monitorowanie w całym okresie realizacji programu rewitalizacji, czy określone uprzednio cele są osiągane poprzez realizację poszczególnych projektów objętych programem. 2. Przegląd procedur wdraŝania: analiza sposobu realizacji przedsięwzięć rewitalizacyjnych. 3. Przegląd wskaźników dotyczy właściwego doboru wskaźników produktu i rezultatu dla poszczególnych projektów przygotowywanych i realizowanych przez beneficjentów końcowych. Wskaźniki te muszą być zgodne z wytycznymi Instytucji Zarządzającej RPO WO 2007-2013. 4. Raportowanie - poszczególne wydziały Urzędu Miasta Opola oraz jednostki organizacyjne miasta odpowiedzialne za wdraŝanie projektów w ramach LPR zobowiązane są do składania w Wydziale ds. Europejskich i Planowania Rozwoju sprawozdań w cyklu półrocznym. Wzór sprawozdania z realizacji zadań w ramach LPR na lata 2007-2015 stanowi załącznik nr 1 do niniejszego Programu. Wydział ds. Europejskich i Planowania Rozwoju gromadzi takŝe informacje na temat przebiegu i stopnia realizacji zadań wdraŝanych przez pozostałych beneficjentów, którzy złoŝyli wnioski do LPR: szkoły wyŝsze, organizacje pozarządowe, kościoły i związki wyznaniowe, spółdzielnie i wspólnoty mieszkaniowe i in. Na tej podstawie sporządzane są półroczne i roczne raporty z realizacji projektów zapisanych w LPR. Są one przedkładane Prezydentowi Miasta Opola. Raporty roczne i raport końcowy z wdraŝania Programu przedstawiane są Radzie Miasta Opola i mieszkańcom miasta. Wszystkie raporty publikowane są na stronie internetowej www.opole.pl, a takŝe udostępnione do wglądu w postaci broszury w Wydziale ds. Europejskich i Planowania Rozwoju. str. 237
Ocena realizacji LPR Miasta Opola dokonywana jest przez Radę Miasta, na podstawie przedłoŝonych raportów rocznych i raportu końcowego. Raporty te opiniowane są uprzednio przez Miejski Komitet Monitorujący stanowiący szeroką reprezentację społeczności miasta. 1 Ocena ta dotyczy sposobu oraz stopnia realizacji zaplanowanych na danym etapie projektów i prowadzona jest w oparciu o co najmniej dwa spośród wymienionych poniŝej kryteriów: kryterium skuteczności pozwalające określić, czy cele określone na etapie programowania dla poszczególnych zadań i całego programu zostały osiągnięte, kryterium efektywności porównanie kwoty poniesionych dotąd nakładów finansowych z osiągniętymi wartościami na poziomie produktu i rezultatu; kryterium uŝyteczności ocena efektów poszczególnych zadań, jak i całego programu na poziomie produktu, rezultatu i oddziaływania, w nawiązaniu do wcześniej zdefiniowanych w LPR potrzeb i problemów. System oceny będzie ukierunkowany na : analizę postępów w realizacji programu, kontrolę terminów wykonania poszczególnych zadań. W ten sposób ocenie poddane zostaną racjonalność i skuteczność prowadzonych działań oraz efektywność wykorzystania środków przeznaczonych na realizację zadań. Pozwoli ona takŝe na wykazanie wpływu realizacji poszczególnych projektów na sytuację społeczno-gospodarczą miasta, a w szczególności na poprawę kondycji społeczno-ekonomicznej tych obszarów miasta, które w Programie wskazano jako kryzysowe i wymagające rewitalizacji. Zmiany w Lokalnym Programie Rewitalizacji mogą być wprowadzone nie częściej niŝ raz w roku, uchwałą Rady Miasta Opola, na wniosek Prezydenta Miasta Opola lub innych podmiotów zaangaŝowanych w jego realizację - za pośrednictwem Prezydenta Miasta. Zmiana LPR jest moŝliwa w szczególności w przypadku stwierdzenia istotnych odchyleń przebiegu realizacji programu od załoŝonego modelu, potrzeby wprowadzenia do programu nowego zadania, zmiany harmonogramu realizacji lub planu finansowego itp. Zgodnie z Wytycznymi Instytucji Zarządzającej, w całym okresie programowania granice obszarów rewitalizowanych na terenie miasta pozostaną niezmienne. Procedura okresowej aktualizacji LPR 1. Podmioty działające na obszarach wskazanych do rewitalizacji w ramach Lokalnego Programu Rewitalizacji Miasta Opola lub zainteresowane podjęciem takiej działalności, w zakresie przyczyniającym się do realizacji celów rewitalizacji, zgłaszają swoje propozycje w formie pisemnej w Wydziale ds. Europejskich i Planowania Rozwoju. 1 Zadania i tryb pracy Miejskiego Komitetu Monitorującego określa Strategia Rozwoju Miasta Opola - Stolicy Polskiej Piosenki na lata 2004-2015 Monitoring i ewaluacja, Opole 2007, str. 86 str. 238
2. Wydział ds. Europejskich i Planowania Rozwoju, po konsultacjach z właściwymi wydziałami Urzędu Miasta, dokonuje weryfikacji zgłoszonych propozycji i wydaje opinię odnośnie włączenia lub odmowy włączenia zgłoszonego działania bądź innej proponowanej zmiany do Lokalnego Programu Rewitalizacji Miasta Opola. 3. Wydział ds. Europejskich i Planowania Rozwoju raz do roku przygotowuje dla Prezydenta Miasta propozycje zmian lub aktualizacji Programu. 4. JeŜeli planowane zmiany wymagają: włączenia do LPR nowych projektów, modyfikacji załoŝonych celów bądź teŝ wyznaczonych kierunków działań warunkujących powodzenie rewitalizacji, Prezydent Miasta podejmuje decyzję o przystąpieniu do aktualizacji Lokalnego Programu Rewitalizacji Miasta Opola. System komunikacji społecznej LPR Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Opola na lata 2007-2015 powstał w odpowiedzi na potrzeby społeczności miasta w zakresie oŝywienia zdegradowanych i zaniedbanych fragmentów przestrzeni miejskiej oraz ratowania i przywracania do Ŝycia obiektów, które utraciły swoją dawną funkcję i znaczenie. W latach 2006-2008 do Urzędu Miasta Opola napłynęło wiele propozycji przedsięwzięć rewitalizacyjnych. Właściwe prace nad Lokalnym Programem Rewitalizacji Miasta Opola rozpoczęły się w roku 2007. Od lipca do września tego roku trwały konsultacje społeczne i kompletowana była lista planowanych przedsięwzięć rewitalizacyjnych. Dwukrotnie odbyły się otwarte spotkania z mieszkańcami, których celem było zaktywizowanie społeczności miasta i włączenie jej przedstawicieli do realizacji wspólnego programu, który uwzględnia zgłoszone postulaty, opinie i propozycje zgłoszonych przez nich konkretnych zadań. Mieszkańcy przekazywali je osobiście i drogą elektroniczną, składając wnioski do LPR. Uczestniczyli takŝe w badaniach ankietowych, których celem było zebranie informacji o obszarach kryzysowych miasta, jak równieŝ określenie oczekiwań wobec powstającego Programu Rewitalizacji. Pierwsza faza konsultacji społecznych odbyła się przy współudziale Tarnowskiej Fundacji Kultury z Tarnowa, która przeprowadziła m.in. badania ankietowe i zebrała wypowiedzi mieszkańców na temat jakości Ŝycia w mieście, identyfikowanych przez mieszkańców obszarów problemowych i potrzeb oraz sposobów poprawienia sytuacji w mieście. Przez kolejne miesiące kompletowano listę zadań, a po opublikowaniu wytycznych w sprawie opracowania LPR przystąpiono do prac analitycznych. Do 15 grudnia 2008 r. wpłynęło 98 wniosków; wielu beneficjentów zasięgało informacji i porady w sprawie przygotowania wniosku oraz moŝliwości dofinansowania projektów. Druga faza konsultacji odbyła się w styczniu 2009 roku. Projekt gotowego dokumentu został opublikowany na stronie internetowej miasta, a mieszkańcy mieli moŝliwość zgłaszania uwag i propozycji zmian, osobiście, listownie lub drogą elektroniczną. Wszystkie wnioski i uwagi mieszkańców zostały rozpatrzone przez zespół projektowy. Po uchwaleniu LPR przez Radę Miasta Opola treść programu będzie dostępna na stronie internetowej miasta www.opole.pl. Dokument ten w postaci publikacji będzie takŝe dostępny do wglądu w Wydziale str. 239
ds. Europejskich i Planowania Rozwoju. Beneficjenci, których projekty zostały ujęte w programie zostaną pisemnie powiadomieni o tym fakcie. Realizacja programu odbywać się będzie przy ścisłej współpracy z mieszkańcami, organizacjami pozarządowymi oraz lokalnymi instytucjami publicznymi. O przyjęciu programu, planowanym przebiegu i spodziewanych efektach, a w latach następnych o postępach w jego realizacji poinformowane zostaną lokalne media. Doroczne spotkania Prezydenta Miasta z mieszkańcami poszczególnych obszarów Opola będą okazją do wymiany informacji i poglądów na temat zmian sytuacji społecznogospodarczej terenów objętych działaniami rewitalizacyjnymi. Powinno to słuŝyć m.in. ukształtowaniu mechanizmów kontroli i poparcia społecznego dla realizacji LPR. Temu celowi słuŝy takŝe opisany powyŝej system raportowania. Realizując Lokalny Program Rewitalizacji do roku 2015 miasto będzie współpracować z nowymi partnerami, którzy zgłosili swój akces do programu w latach 2007-2008, jak równieŝ z partnerami, którzy uczestniczyli z sukcesem w realizacji Uproszczonego Lokalnego Programu Rewitalizacji Miasta Opola w latach 2005-2007, w tym między innymi z uczelniami opolskimi (Politechniką Opolską), organizacjami pozarządowymi, wspólnotami kościelnymi i Stowarzyszeniem Hospicjum Opolskie. 2 Ich bogate doświadczenie w realizacji projektów z zakresu rewitalizacji będzie niezwykle pomocne przy wdraŝaniu kolejnych zadań w bieŝącym okresie programowania. Wśród nowych partnerów szczególnie aktywne są wspólnoty mieszkaniowe Ŝywo zainteresowane pojawiającą się po raz pierwszy moŝliwością współfinansowania mieszkalnictwa ze środków UE. Uzyskują one ponadto wsparcie ze strony miasta w postaci dotacji na wykonanie prac konserwatorskich, restauratorskich oraz robót budowlanych obiektów zabytkowych wpisanych do rejestru zabytków. 3 Sposoby inicjowania współpracy z lokalnymi partnerami społecznymi i gospodarczymi Samorząd miasta zaprasza wszystkie zainteresowane podmioty Ŝycia społeczno-gospodarczego z terenu miasta do aktywnego współdziałania w zakresie realizacji programu i kreowania polityki rozwoju obszarów dziś uznanych za kryzysowe. Temu celowi słuŝą cykliczne spotkania mieszkańcami oraz reprezentantami podmiotów Ŝycia społecznego z terenu miasta, zakładanie partnerstw publicznoprywatnych i poszukiwanie partnerów zainteresowanych wspólną realizacją najbardziej ambitnych zamierzeń. Inicjowanie współpracy z lokalnymi partnerami społecznymi i gospodarczymi powinno doprowadzić do stworzenia swoistego lokalnego partnerstwa na rzecz rewitalizacji, dla którego celem będzie doskonalenie rozpoczętego procesu oraz budowanie zrozumienia dla rewitalizacji. Szczegółowy harmonogram prac i zasad współpracy z lokalnymi partnerami zostanie opracowany przez Referat Strategii Rozwoju Miasta w Wydziale ds. Europejskich i Planowania Rozwoju Urzędu Miasta. Miernikiem 2 Szczegółowe informacje na temat udziału uczelni wyŝszych, organizacji pozarządowych oraz miejskich jednostek organizacyjnych dostępne są w Raporcie końcowym z realizacji Uproszczonego Lokalnego Programu Rewitalizacji Miasta Opola na lata 2005-2006 na stronie http://www.opole.pl/gospodarka/index.php?option=com_content&task=view&id=86&itemid=113 3 Podstawa prawna: Uchwała Rady Miasta Opola nr XIX/184/07 z dnia 25 października 2007 r. w sprawie zasad i trybu postępowania o udzielenie dotacji celowej na prace konserwatorskie, restauratorskie lub roboty budowlane przy zabytkach wpisanych do rejestru zabytków, połoŝonych na terenie Gminy Opole, nie stanowiących własności Gminy. str. 240
stopnia realizacji zasady partnerstwa będzie ilość podmiotów zaangaŝowanych w proces rewitalizacji, podpisanych porozumień oraz ilość i wartość wspólnie realizowanych przedsięwzięć. Strategiczna Ocena Oddziaływania na Środowisko Wymienione w Programie planowane zadania rewitalizacyjne nie naleŝą do grupy przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, o których mowa w 2 oraz 3 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2004 r. w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących oddziaływać na środowisko oraz szczegółowych uwarunkowań związanych z kwalifikowaniem przedsięwzięcia do sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko (Dz. U. Nr 257, poz. 2573, z 2005 r. Nr 92, poz. 769, z 2007 r. Nr 158, poz. 1105), a ich realizacja nie spowoduje znaczącego oddziaływania na środowisko. W związku z tym na podstawie art. 48 w nawiązaniu do art. 47 Ustawy z dnia 3 października 2008r. o udostępnieniu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko odstąpiono od przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko. Opracowanie: Danuta Wesołowska Aniela Akielaszek Wydział ds. Europejskich i Planowania Rozwoju przy współpracy z Tarnowską Fundacją Kultury w Tarnowie str. 241